45,986 matches
-
și Franței. În ceea ce privește Europa de Răsărit, politica aceasta includea dominarea Adriaticii și exercitarea unei influențe majore în Peninsula Balcanică. În anii '20, relațiile cu Iugoslavia și Grecia erau proaste, Italia avînd neînțelegeri cu aceste țări încă din timpul negocierilor de pace. Tensiunea era deosebit de ridicată la Belgrad. Prin Tratatul de la Londra din 1915, guvernului italian i se promiseseră zone întinse locuite de slavii de sud. El obținuse Istria, dar nu și Dalmația. Ulterior, s-a declanșat un conflict în legătură cu portul Rijeka
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
perioadă, peninsula a rămas în afara zonelor importante de conflict ale marilor puteri. Statele din regiune au beneficiat deci de un scurt răgaz în care și-au putut consacra eforturile soluționării problemelor interne apărute atît ca urmare a prevederilor tratatelor de pace, cît și datorită dificultăților sociale și economice ale epocii. Atenția tuturor guvernelor era îndreptată mai curînd spre aspectele interne decît spre cele internaționale. Au fost făcute și încercări de introducere a unor măsuri menite să facă tratatele să funcționeze și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
la momentul respectiv. Pe parcursul anului care s-a scurs după încheierea acestui acord nu a existat nici un indiciu privind intenția marilor puteri aliate de a distruge monarhia. Liderii sîrbi erau în continuare preocupați în primul rînd de asigurarea, după încheierea păcii, a unei compensații teritoriale corespunzătoare. Pašić ar fi preferat și acum să dirijeze singur problemele slavilor de sud. Evenimentele finale au fost precipitate mai mult de acțiunile organizațiilor naționale de pe teritoriul habsburgic decît de deciziile Comitetului sau ale conducerii sîrbești
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
și Partidul Țărănesc și-au menținut poziția de opoziție îndîrjită. În februarie 1919 a avut loc la Zagreb o întrunire a partidului, în cadrul căreia a fost susținută ideea creării unei Republici țărănești a Croației. În vederea prezentării chestiunii la Conferința de Pace de la Paris, a fost întocmită o petiție, care a fost semnată de 200 000 de oameni. În martie, Radić a fost arestat; el a rămas în închisoare aproape fără întrerupere pînă la alegerile din noiembrie 1920, alți lideri ai partidului
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
crize importante. Odată instituită dictatura regală, rămînea de văzut dacă un monarh capabil și experimentat putea crea o națiune iugoslavă acolo unde un regim parlamentar eșuase. România Imensul succes pe care l-a avut Ion C. Brătianu la Conferința de Pace de la Paris în obținerea recunoașterii maximumului de cîștiguri naționale ale țării sale a fost deja relatat. Mai mult, demersul său diplomatic a fost însoțit de o serie de evenimente desfășurate în Transilvania și Basarabia, evenimente care demonstrau dorința populației românești
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
declarat independentă, Basarabia a fost izolată de Rusia, iar poziția ei a devenit și mai periclitată. În ianuarie 1918 guvernul moldovean a proclamat și el independența provinciei. Între timp, învins de armata germană, guvernul român purta negocieri pentru încheierea unei păci separate. Premierul Alexandru Marghiloman spera să poată profita de ocazie ca să obțină acceptul Germaniei în ceea ce privește anexarea Basarabiei de către români. Conform termenilor Tratatului de la București din mai 1918, României i s-a permis să ocupe teritoriul acesteia. Armata română și un
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
în închisoare din cauza împotrivirii lui energice față de intrarea Bulgariei în război. Acesta a fost eliberat, iar unii reprezentanți ai Uniunii Agrare au devenit membri ai cabinetului. Stamboliski a făcut parte din delegația care a plecat la Paris la negocierile de pace. În timp ce era plecat, noile alegeri din august 1919 au înregistrat o victorie clară a partidelor de stînga: Uniunea Agrară a obținut 28 % din voturi, Partidul Comunist 18 %, iar socialiștii 13 %. Stamboliski a ajuns astfel în fruntea coaliției guvernamentale care a
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
noile alegeri din august 1919 au înregistrat o victorie clară a partidelor de stînga: Uniunea Agrară a obținut 28 % din voturi, Partidul Comunist 18 %, iar socialiștii 13 %. Stamboliski a ajuns astfel în fruntea coaliției guvernamentale care a semnat tratatul de pace. Partidul Comunist Bulgar, care, așa cum știm deja, a fost constituit în 1919 din facțiunea Celor cu vederi înguste a socialiștilor, nu numai că a refuzat să participe la guvernare, dar a intrat curînd în conflict cu Uniunea Agrară. Liderii comuniști
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
aceștia să răspîndească doctrinele comuniste. În relațiile sale externe, guvernul agrarian ducea o politică relativ unitară. Aici, Stamboliski a intrat în conflict atît cu partidele mai vechi, cît și cu comuniștii. El sprijinea în general, în măsura în care o permiteau tratatele de pace, o politică de împlinire a năzuințelor țării, încercînd să negocieze unele concesii. Bulgaria a fost prima dintre națiunile învinse care a intrat în Liga Națiunilor. În această privință, Stamboliski nu avea nici o altă soluție concretă. Statul nu deținea nici putere
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
creșterea numărului adversarilor lui, care era deja considerabil. Nu s-a putut ajunge la o înțelegere similară în privința înverșunatelor conflicte cu Grecia. Chestiunea cea mai importantă era dorința Bulgariei de a obține o ieșire la Marea Egee, conform prevederii tratatului de pace. Oferta grecilor de instituire a unor zone libere în porturile Dedeagač și Salonic a fost refuzată. Guvernul bulgar insista asupra creării unui coridor spre mare care să se afle sub controlul său. Diferendele în privința aceasta nu au fost depășite niciodată
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Grecia și Serbia, fusese înființată o Ligă Militară alcătuită din ofițeri. La fel de influentă era Uniunea Ofițerilor de Rezervă, ai cărei membri erau mai ales ofițerii care își pierduseră posturile din cauza restricțiilor referitoare la efectivele armatei bulgare impuse prin tratatele de pace. În iunie 1923, aceste grupuri au organizat o lovitură militară; armata a ocupat Sofia. Boris III, ale cărui relații cu Stamboliski erau încordate, a acceptat situația în momentul în care devenise clar că lovitura de stat reușise. Acțiunea a fost
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
primul-ministru britanic. Ca să obțină favorurile Occidentului, trupele grecești s-au implicat în intervenția Aliaților împotriva bolșevicilor. După ce fusese plecat din țară timp de aproape doi ani fără întrerupere, Venizelos s-a întors de la Paris cu ceea ce părea a fi o pace avantajoasă. S-a stabilit ca alegerile să aibă loc în noiembrie 1920, curînd după revenirea lui, iar el avea toate motivele să se aștepte la o victorie clară. O foarte decisă opoziție apăruse însă în țară în absența acestuia. Existau
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
O foarte decisă opoziție apăruse însă în țară în absența acestuia. Existau multe resentimente în urma evenimentelor din timpul războiului. În plus, o armată de 300 000 de soldați rămînea mobilizată pentru a asigura punerea în aplicare a prevederilor tratatelor de pace. Acest fapt nu numai că necesita mari cheltuieli, dar poporul grec era și extenuat de război. Oamenii doreau ca rudele lor să se poată întoarce acasă. Întreaga situație s-a înrăutățit și mai mult atunci cînd regele Alexandru a fost
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
accepte dezmembrarea acestui teritoriu, conflictele dintre Italia și Serbia făceau ca aranjamentul privind divizarea să fie dificil. Țelul principal al Serbiei era dobîndirea portului Durrës, dar Italia dorea să domine întreaga țară. În iulie 1919, în timpul negocierilor privind tratatele de pace, Italia a ajuns la o înțelegere cu Grecia. Statul grec era de acord să sprijine pretențiile italienilor asupra orașului Vlorë și instituirea unui protectorat italian asupra restului țării în schimbul sudului Albaniei și al întregii Tracii. Atît guvernul francez, cît și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de organizare a muncitorilor, în special printre mineri, în care erau implicați comuniștii. În 1939, guvernul a depus un efort hotărît pentru suprimarea mișcării și arestarea liderilor săi. MAREA CRIZĂ ECONOMICĂ Pentru Balcani, anii '20 au constituit o perioadă de pace în comparație cu cea anterioară. Deceniul s-a încheiat însă prin catastrofa economică a Marii Depresiuni. Efectele acestei crize pot fi cu greu supraestimate; e posibil ca ea să fi avut un rol și mai mare în determinarea cursului viitor al statelor
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
un fel sau altul, toate au fost forțate să rezolve probleme naționale serioase, care nu implicau doar tratamentul aplicat minorităților, ci și integrarea conaționalilor lor în noile teritorii. Chiar și Bulgaria, care pierduse o serie de teritorii prin tratatele de pace, avea probleme în Macedonia. Mai mult, fiecare stat trebuia să facă față consecințelor politice interne ale acordării dreptului de vot masei populației. Din cauza greutăților războiului și a pătrunderii tot mai puternice a ideologiilor revoluționare din această perioadă, nici un guvern nu
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
era pe termen lung satisfăcătoare nici pentru Germania, nici pentru Uniunea Sovietică, dar ambele state aveau nevoie de timp ca să-și revină de pe urma marilor tulburări din trecut înainte de a putea acționa. Dat fiind că încercau să schimbe prevederile tratatelor de pace, ele aveau interese comune cu celelalte membre ale taberei revizioniste: Italia, Ungaria, Austria și Bulgaria. Deși, teoretic, granițele postbelice au fost stabiliate de doctrina autodeterminării, după cum am văzut, acest principiu a fost aplicat într-un mod foarte dubios și în
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
milioane de germani austrieci fusese înăbușită la intervenția francezilor. În același mod, peste 3 milioane de germani boemi, foști cetățeni habsburgici, care trăiau în apropierea graniței, au fost incluși în Cehoslovacia. Uniunea Sovietică avea probleme teritoriale similare. Prin tratatul de pace, statele baltice, ținuturile poloneze și Basarabia, regiuni care aveau o minoritate de locuitori ucraineni și bieloruși, îi fuseseră luate. Pe lîngă aceasta, regimul sovietic avea să adopte pe viitor o politică extrem de asemănătoare cu aceea a predecesorului său țarist: un
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
în total. Cînd a devenit evident faptul că Europa nu urma să fie cuprinsă de un val revoluționar, guvernul sovietic s-a găsit pus în fața necesității stabilirii de relații firești cu alte state. Din cauză că nu fusese reprezentat la Conferința de Pace de la Paris și nu era membru al Ligii Națiunilor, el nu putea exploata greșelile aranjamentelor postbelice și animozitățile internaționale provocate de acestea. Relațiile cu Franța, partizană a sistemului internațional, nu erau foarte bune la vremea respectivă. Faptul că regimul sovietic
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de dezvoltarea economică decît de exportarea de Revoluție, Stalin a pus accentul principal pe industrializarea rapidă a țării. O dată cu eforturile depuse de el, în primul rînd în direcția îmbunătățirii situației interne, guvernul sovietic avea și un interes major în menținerea păcii în lume. Așa cum procedase și predecesorul lui țarist după războiul Crimeii, el nu voia declanșarea nici unei tulburări străine înainte de a fi în măsură să profite de ea. Drept urmare, diplomația sovietică s-a concentrat asupra reconcilierii internaționale. Maxim Litvinov, nou numitul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de Bulgaria, și era puțin probabil ca acest stat să adopte o politică ofensivă fără sprijinul unei Mari Puteri. Statele balcanice erau deci incapabile să găsească o bază solidă de cooperare și de apărare reciprocă într-o perioadă de relativă pace și siguranță. Situația avea să devină și mai gravă odată cu ascensiunea Germaniei și Italiei și cu retragerea Franței din problemele Europei răsăritene, evenimente care le-au forțat pe toate statele mici să-și adapteze din nou politica externă. Deși Balcanii
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
avea repercusiuni asupra acestei zone. Instituirea regimurilor totalitare în toate aceste state reflecta ideologia curentă din Europa Centrală. O schimbare similară va fi vizibilă și în domeniul relațiilor externe. SUCCESELE AXEI: CUCERIREA ALBANIEI În ultimă instanță, menținerea aranjamentului stabilit prin Pacea de la Paris depindea de voința guvernului francez de a impune respectarea prevederilor ei și de disponibilitatea britanicilor de a susține acțiunea Franței. După cum am menționat, ambele state fuseseră dezamăgite în ceea ce privește recompensele supremației diplomatice. Opinia publică din nici una din aceste țări
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
și a izbucnirii în cele din urmă a războiului. Justificarea inițială a politicii conciliant adoptate față de dictatori de statele occidentale era speranța că recunoașterea și satisfacerea nemulțumirilor lor legitime vor îmblînzi puterile Axei și vor duce în final la instaurarea păcii și a stabilității pe continent. Neville Chamberlain, primul-ministru britanic, care susținea acest program, a recunoscut de bunăvoie caracterul justițiar al unora dintre aceste pretenții. El credea că tratamentul aplicat anterior Germaniei nu fusese "nici generos, nici înțelept" și că "dacă
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
aceste pretenții. El credea că tratamentul aplicat anterior Germaniei nu fusese "nici generos, nici înțelept" și că "dacă acest popor puternic și viril nu va putea fi convins să colaboreze cu celelalte în vederea îmbunătățirii sorții tuturor, nu va exista nici pace, nici progres în Europa în privința lucrurilor care fac ca viața să merite să fie trăită."14 Chiar și după München, Chamberlain era dispus să accepte și alte concesii, dacă acestea ar fi putut să fie făcute într-o manieră pașnică
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
va trebui să facă față unui dușman puternic pe două fronturi. Pe lîngă aceasta, după semnarea lui, partidele comuniste din toată lumea și susținătorii acestora și-au încetat atacurile împotriva Axei, direcționîndu-le spre "imperialiștii" considerați drept cei mai importanți dușmani ai păcii. Acordul deschidea totodată mari perspective geopolitice. Așa cum scria un ziar berlinez: "Optzeci de milioane de germani ș...ț și o sută optzeci de milioane de ruși. Unirea lor reprezintă o combinație care dispune de cea mai mare putere militară și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]