580 matches
-
doi frați ai săi și încă și mai puțin că-i va putea învinge, Lothar se resemnează și tratează cu ei de pe picior de egalitate. Tratatul de la Verdun, care va desena pentru încă multe secole, harta Europei Occidentale, împarte Imperiul Carolingian în trei părți, în mod egal populate și dispunînd, în mare, de resurse agricole comparabile. Carol (numit mai tîrziu Pleșuvul) primește Francia Occidentală, domeniu al popoarelor de limbă latină vulgară: lui Ludovic îi revin Împărțirea de la Verdun (843) regiunile de
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
latină vulgară: lui Ludovic îi revin Împărțirea de la Verdun (843) regiunile de limbă germană situate la est de Rin: e vorba de Francia orientalis. Cît despre partea lui Lothar, Francia media, dacă ea înglobează, între Meuse și Rin, leagănul familiei carolingiene, mai este compuși și din teritorii mult mai disparate și nu se întemeiază, ca celelilte două, pe bază lingvistică. Unitatea Imperiului este, așadar, sfișiată. Îndemnați și de cler, cei trei frați pot foarte bine să se angajeze să mențină între
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
protestele suveranilor cardingieni și-i oferă sprijinul lui Ludovic II în lupta îndîrjită pe care acesta din urmă o duce în Italia de Sud împotriva musulmanilor. Domnia lui Ludovic II marchează o scurtă pauză în procesul de descompunere a Imperiului carolingian. Campaniile sale neobosite împotriva sarazinilor îl fac să apară ca apărătorul creștinătății și dau, pentru ultima oară, un anume sens titlului imperial, în timp ce cei doi unchi ai săi își împart Lotharingia, el cucerește, în 871, Bari, mare bază musulmană a
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
de trei ani, lui Carol cel Gros (de la 881 la 888), fiu al lui Ludovic Germanicul, care se dovedește repede incapabil și este detronat de către mai marii Germaniei, la inițiativa unui bastard al lui Carloman, Arnulf. Acesta este ultimul suveran carolingian care este încoronat ca împărat la Roma, după două descinderi în Italia, în 894 și 895. După aceasta, pierzîndu-și orice semnificație, coroana nu va mai fi purtată decît de prinți mărunți. Lambert de Spoleto, Ludovic de Provența, Berengar de Friuli
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
sarazini și cele ale deținătorilor locali ai puterii funciare și militare, mai domnesc încă urmași îndepărtați ai Pepinizilor. Franța, Germania, Italia se nasc, astfel, din ruinele construcției statale ivite de pe urma alianței tronului Sf. Petru cu cel al puterii france. Imperiul Carolingian este mort. Începe istoria Europei feudale. Economia și societatea în epoca carolingiană Ca și cea de pe vremea merovingienilor, economia epocii carolingienc rămîne profund agrară, în această privință există prea puține diferențe față de secolele al VII-lea și al VIII-lea
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
domnesc încă urmași îndepărtați ai Pepinizilor. Franța, Germania, Italia se nasc, astfel, din ruinele construcției statale ivite de pe urma alianței tronului Sf. Petru cu cel al puterii france. Imperiul Carolingian este mort. Începe istoria Europei feudale. Economia și societatea în epoca carolingiană Ca și cea de pe vremea merovingienilor, economia epocii carolingienc rămîne profund agrară, în această privință există prea puține diferențe față de secolele al VII-lea și al VIII-lea. Tehnicile agricole rămîn, în mare parte, neschimbate. Hamul pe gît nu permite
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
în secolele al IX-lea și al X-lea, din cauza vînzărilor și partajurilor succesorale. În regiunea pariziană, suprafața lor variază de la l la 15 hectare, și de la 15 la 40 de hectare în Flandra și Frizia. În general, marele domeniu carolingian își asigură singur subzistența. Cele mai multe villae își au chiar proprii lor artizani, care fabrică haine, oale, butoaie și instrumente agricole. Villae-le care pot da un excedent stăpînului laic sau ecleziastic -, care astfel să-și poată achiziționa produsele de lux ale
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
la alta, se schimbă cereale și vinuri, pește afumat sau uscat și metale. În sfîrșit, pînă la data ofensivelor normande și sarazine, care încearcă și uneori chiar paralizează schimburile pe distanțe mari, între regiunile îndepărtate ale imperiului și între lumea carolingiană și periferia sa orientală sau barbară, se constată, de asemenea, un avînt al comerțului "internațional". Anumite produse importate, precum papirusul egiptean, fructele exotice și uleiul de măsline dispar încetul cu încetul de pe piețele occidentale, înlocuite de produsele locale precum untul
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
uleiul de măsline dispar încetul cu încetul de pe piețele occidentale, înlocuite de produsele locale precum untul, ceara și pergamentul. Continuă, în schimb, să fie aduse arome pentru îmbunătățirea felurilor de mîncare, parfumurile, stofele prețioase folosite atît ca podoabe pentru nobilii carolingieni, cît și pentru veșmintele liturgice. Datorită pirateriei musulmane, marile căi maritime comerciale s-au deplasat către est, favorizînd porturile Adriaticei și, mai ales, Veneția, unde sosesc mirodenii din Alexandria, mătăsuri din Constantinopol, lemn 9 sclavi de pe continent, sare și pește
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
și de puterea regală, au avut loc fructoase schimburi clandestine de arme și sclavi, care reduceau deficitul de metale prețioase. Ceea ce, în primul rînd, însă, a permis Occidentului să dispună de un instrument de plată inter-național a fost politica tenace carolingiană de restaurare și stabilizare a monedei de argint, dinarul de argint, de pildă, a fost reevaluat cu 25 % de către Carol însuși. Evoluția socială începută în epoca lui Carol continuă. La baza piramidei, soarta sclavilor, din ce în ce mai rari și integrați societății creștine
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
contele sau ducele, seniorul lor imediat. O înfrumusețare culturală Domnia lui Carol cel Mare și apoi cea a lui Ludovic cel Pios coincid cu o renaștere a literelor și artelor căreia istoricii, exagerînd, poate, i-au dat numele de "Renașterea carolingiană". Instrumentele, dacă nu chiar inițiatorii acestei înnoiri culturale, sînt, fără îndoială, clericii, deținători în exclusivitate ai cunoștințelor și tehnicilor de transmitere a cunoștințelor. Iată de ce reforma Bisericii și eforturile întreprinse pentru a dezvolta instruirea prelaților și călugărilor au fost determinante
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
culturale, sînt, fără îndoială, clericii, deținători în exclusivitate ai cunoștințelor și tehnicilor de transmitere a cunoștințelor. Iată de ce reforma Bisericii și eforturile întreprinse pentru a dezvolta instruirea prelaților și călugărilor au fost determinante; orice-ar fi, însă, inițiativa revine suveranului carolingian. Reforma Bisericii implica mai întîi o mai bună repartizare a bogățiilor sale, întotdeauna considerabile, în ciuda faptului că Regele Carol Martel se înfruptase substanțial din ele. Bogăției episcopilor și abaților, proveniți, cei mai mulți, din înalta aristocrație, i se opunea condiția precară a
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
ele. Epopeile de limbă romanică, precum faimoasa Chanson de Roland, sînt transmise oral din generație în generație. În sfîrșit, o întreagă cultură populară orală trebuie să fi existat, din care aproape nimic n-a ajuns pînă în zilele noastre. "Renașterea carolingiană" s-a afirmat, de asemenea, în domeniul artistic. Restabilirea puterii regale, apoi imperiale a făcut să renască o artă oficială care a înflorit în grandioasele construcții ale palatului Aix-la-Chapelle, Quierzy-sur-Oise, Ingelheim, din care nu au mai rămas, din păcate, decît
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
mănăstiri și alipite unei biserici unice. Dezvoltarea capitlurilor în orașele episcopale s-a tradus prin construirea de noi clădiri destinate vieții în comun a canonicilor. O statistică publicată în 1965 pune în lumină extraordinara dezvoltare a edificiilor religioase în epoca carolingiană: pentru perioada cuprinsă între 768 și 855, apar 27 de noi catedrale și 417 așezări monastice. Influențele cele mai diverse se amesteca în concepția arhitecturală și în decorarea bisericilor carolingiene, cu o pronunțată influență bizantină, provenită din provinciile italiene ale
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
pune în lumină extraordinara dezvoltare a edificiilor religioase în epoca carolingiană: pentru perioada cuprinsă între 768 și 855, apar 27 de noi catedrale și 417 așezări monastice. Influențele cele mai diverse se amesteca în concepția arhitecturală și în decorarea bisericilor carolingiene, cu o pronunțată influență bizantină, provenită din provinciile italiene ale Imperiului, apărînd atît în capela palatină de la Aix, puternic inspirată de biserica Sf. Vital din Ra-venna și de biserica Sf. Mormînt din Ierusalim, cît și în Orato-riumul construit de episcopul
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
pe balustradele de la cor. Lucrul fildeșului, marcat și el de influențe bizantine, cel al pietrei și al metalelor prețioase folosite în ornamentarea raclelor, relicvariilor și potirelor, dar și pentru fabricarea bijuteriilor și diverselor ornamente ating o înaltă perfecțiune în epoca carolingiană, asemenei artei miniaturilor, complet înnoită de amestecul cultural care se opera în sînul "Școlii palatine", atelier al palatului din Aix-la-Chapelle, unde s-au născut capodopere precum Evangheliarul lui Godelscale sau cel al Sf. Médard din Soissons. În toate domeniile, arhitectură
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
precum Evangheliarul lui Godelscale sau cel al Sf. Médard din Soissons. În toate domeniile, arhitectură și decorațiuni exterioare sau interioare ale bisericilor, arta metalelor sau fildeșului, miniaturi înfrumusețînd manuscrisele, psaltirile, extrasele din Evanghelii, lucrul bijuteriilor și orfevreriei, în toate artiștii carolingieni au știut să se pătrundă de tradițiile cele mai diferite romană, bizantină, orientală, francă etc. nu pentru a copia umil modelele ce li se ofereau, ci pentru a extrage, plecînd de la ele, producții, tehnic și plastic vorbind, originale, din care
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
secolul al X-lea, în timp ce activitatea comercială își reia avîntul în Adriatica, marea Nordului, Baltica și de-a lungul căilor continentale care trec prin Champagne și Germania și orașele ies cu încetul din amorțire, toate acestea au făcut ca sistemul carolingian al marilor domenii să evolueze. Rezerva s-a micșorat, cedată în folosința țăranilor sau dislocată prin partajurile succesorale. Exploatarea directă acedat în fața muncii retribuite. Loturile de pămînt suprapopulate ale țăranilor dependenți s-au divizat. Sistemul care se impune treptat, treptat
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
sau Provența, proliferarea castelelor, începe cînd iau sfîrșit marile invazii. Ultimele transformări ale sistemului vasalic în interiorul sistemului feudal s-au efectuat în secolul al X-lea, între Rin și Loara, în inima țării france și a ceea ce a fost puterea carolingiană. Pe lîngă cuvîntul beneficiu apare atunci cuvîntul fief (feodum, din vechiul germanic feohu, care desemna un obiect prețios pe care erau pictate caractere magice și care, odată oferit, crea o legătură de prietenie 20). Confundînd de-acum înainte onoruri și
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
este atacat, să-i facă dreptate și să-1 ajute să se întrețină, fie așezîndu-l la masa lui, fie concesionîndu-i un fief. Paralel cu această evoluție instituțională a legăturilor de la om la om, se accelerează procesul de substituire a vechii nobilimi carolingiene, ea însăși formată prin lenta fuzionare a vechii aristocrații senatoriale și a elitei războinice barbare, cu o nouă clasă de profesioniști ai războiului, milites, a căror apariție este legată de transformările tehnice și mentale care tind să confere cavaleriei grele
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
și, mai ales, exaltarea vocației lăzboinicc înclinînd în sensul transmiterii pe linie masculină a calității nobiliare. Expansiunea cavaleriei nu a avut loc nici la fel, nici în același ritm în toate regiunile Europei creștine. În Franța, în centrul fostului Imperiu carolingian, asimilarea s-a făcut devreme între seniorul deținător al unui fief moștenit ereditar, exer-citîndu-și, la nivelul său, fu el și modest, o parte din prerogativele care, pînâ atunci, fuseseră de autoritate publică (justiția, taxele fiscale, serviciile de pază, de apărare
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
și oamenilor liberi, posesori deja ai unei anumite suprafețe de terenuri. Există, așadar, diferențe regionale sau, dacă vrem, "naționale", care apar la fel de bine și în procesul de feudalizare a societății. Rapid, între Rin și Loira, acolo unde metodele de guvernare carolingiene s-au impus cel mai devreme mari responsabilități acordate conților, încurajarea de către suveran a practicilor recomandării și vasalității, instalarea unei nobilimi palatine -, acest proces a pătruns, în schimb, mult mai lent și mai puțin adînc în regiunile unde bogăția și
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
Centrală, asocierea dintre fief și serviciul militar este prea puțin prezentă, într-atît încît nobilimea feudală nu constituie aici o castă războinică. Fieful tinde să devină o proprietate privată care poate fi înstrăinată, în regiunile de limbă germanică, unde instituțiile imperiale carolingiene au rezistat mai mult dccît în alte părți și au luat un nou avînt odată cu Stîntul Imperiu, feudalitatea nu a pătruns decît tîrziu, la fel ca și în Saxonia, Frizia și mai ales Anglia și Italia de Sud, unde sistemul
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
numeroase, se pare. În funcție de regiuni, puterea seniorilor asupra supușilor lor s-a accentuat între secolele X-XIII, dar a și slăbit sau, mai degrabă, și-a schimbat natura. Senioriei funciare clasice, care, am văzut, a cunoscut importante răsturnări începînd cu epoca carolingiană dezmembrare a marilor domenii, știrbire a rezervei, distribuită ca loturi unor noi arendași sub formă de contracte perpetue sau contracte de arendare și de arendare mixtă (métayage), rarîmițarea loturilor de pămînt ale țăranilor dependenți (manse), transformate în loturi mai restrînse
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
fixă în bani (cens) sau în natură (champart), loturi care, însă, tind să devină ereditare și inalienabile acestei seniorii, deci, i s-a adăugat un nou tip, numit "banal", adică supus dreptului de comandă al seniorului (ban). Odată cu slăbirea monarhiei carolingiene, seniorul a substituit cam peste tot dar în Franța mai mult ca în Germania sau Anglia -autoritatea sa celei a statului, trecînd în propriul său patrimoniu ansamblul puterilor de conducere care-i fuseseră temporar transferate de către suveran, începînd cu puterea
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]