525 matches
-
de tip categorial cuvântul marcând o anumită categorie gramaticală: să [vină] (modul conjunctiv), a [spera] (modul infinitiv), de, pe, din [scris] (modul supin), a, al, ai, ale [mamei] (cazul genitiv), grație, datorită, mulțumită, conform, potrivit, contrar, aidoma, asemenea [lor] (cazul dativ), înaintea, contra [lor] (cazul genitiv), spre, în [casă] (cazul acuzativ), o [fetiță] (cazul nominativ-acuzativ, genul feminin, numărul singular), niște [băieți/ fete/ copii] (cazul nominativ-acuzativ, numărul plural), a [ajuns] (timpul perfect compus, persoana a III-a, singular), voi [veni] (timpul viitor
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
mult ca perfect), copilul (-u= sufix flexionar, facilitând asocierea radicalului copil cu articolul hotărât enclitic -l); * articole de diferite tipuri mărci pentru genul, numărul și cazul cuvintelor pe care le însoțesc: copiilor (-lor = articol hotărât enclitic, marcă pentru cazul genitiv/ dativ, genul masculin, numărul plural), a lui (a = articol posesiv-genitival, marcă pentru cazul genitiv al cuvântului care indică posesorul, respectiv pentru genul feminin, numărul singular în cazul cuvântului care denumește obiectul posedat); articolele demonstrative-adjectivale au rol de marcă pentru categoria gramaticală
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
mai = marcă pentru gradul de comparație superlativ relativ de superioritate); * prepozițiile mărci pentru categoria gramaticală a modului, respectiv a cazului: a spera (a = marcă a modului infinitiv), de citit (de = marcă pentru modul supin); datorită lor (datorită = marcă pentru cazul dativ), în fața celorlalți (în fața = locuțiune prepozițională, marcă pentru cazul genitiv), pe masă (pe = marcă pentru cazul acuzativ); * conjuncția să marcă pentru modul conjunctiv; * verbele auxiliare mărci pentru categoriile gramaticale de diateză, mod și timp ale verbelor: Textul este citit de către toți
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
reflectată în actul comunicativ respectiv/ persoana despre care se vorbește); genul face trimitere către genul natural și analogiile cu acesta (masculin feminin neutru); numărul presupune opoziția unicitate multitudine (singular plural); cazul reflectă raportul subiect obiect, determinat determinant (nominativ, acuzativ, genitiv, dativ, vocativ); gradele de comparație presupun indicarea gradului în care apare o însușire la diferite obiecte sau la același obiect în contexte diferite sau în care apar însușiri diferite la același obiect sau la obiecte diferite (pozitiv, comparativ de superioritate/ egalitate
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
masculin), primăvară (genul feminin), stilou (genul neutru); * numărul: copil (numărul singular) copii (numărul plural); * cazul: Copilul este vesel. (cazul nominativ); Merge la bunici. (cazul acuzativ); Dorința mamei era importantă pentru el. (cazul genitiv); I-a dăruit mamei o carte. (cazul dativ); Mamă, mă ajuți, te rog? (cazul vocativ). Prin raportare la criteriul sintactic, pe lângă funcția sintactică-tip de subiect, substantivul îndeplinește și alte funcții sintactice 90 la nivelul propoziției: * subiect: Copilul zâmbește. (substantiv în cazul nominativ); Au mai plecat dintre copii
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
plecat în vacanță. (substantiv în cazul genitiv); * nume predicativ: Câștigătorul este Gabriel. (substantiv în cazul nominativ); Volumul este de poezii. (substantiv în cazul acuzativ); Volumul este al bunicii. (substantiv în cazul genitiv); Construcția pare conform planului inițial. (substantiv în cazul dativ); * atribut substantival genitival: Cadoul bunicilor a fost cel mai inspirat.; * atribut substantival prepozițional: Volumul de poezii era preferatul lui.; Lupta împotriva nedreptății îi dă curaj.; Reușita multumită ajutorului primit de la prieteni îl bucura.; * apoziție 91: Ea, mama, te sprijină necondiționat
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
substantiv în cazul nominativ); Pe ea, pe mama, o ai mereu în suflet. (substantiv în cazul acuzativ); Volumul este al dumneaei, al mătușii. (substantiv în cazul genitiv); Celuilalt, copilului din banca întâi, i s-a dat premiul. (substantiv în cazul dativ); Tu, băiatul din prima bancă, vino aici! (substantiv în cazul vocativ); * complement direct: L-a lăudat pe nepoțel și i-a dăruit o carte.; * complement de agent: Compunerea cea mai apreciată a fost scrisă de prietena sa.; * complement indirect: Spune
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
vino aici! (substantiv în cazul vocativ); * complement direct: L-a lăudat pe nepoțel și i-a dăruit o carte.; * complement de agent: Compunerea cea mai apreciată a fost scrisă de prietena sa.; * complement indirect: Spune mamei vestea. (substantiv în cazul dativ); Se gândește la dorințele cele mai dragi. (substantiv în cazul acuzativ) Ea luptă contra incorectitudinii. (substantiv în cazul genitiv); * complement circumstanțial de loc: Merge la munte. (substantiv în cazul acuzativ); Cartea a fost pusă deasupra caietului. (substantiv în cazul genitiv
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
mai dragi. (substantiv în cazul acuzativ) Ea luptă contra incorectitudinii. (substantiv în cazul genitiv); * complement circumstanțial de loc: Merge la munte. (substantiv în cazul acuzativ); Cartea a fost pusă deasupra caietului. (substantiv în cazul genitiv); Stai locului! (substantiv în cazul dativ); * complement circumstanțial de timp: A sosit după colegul său cu două minute. (substantiv în cazul acuzativ), A sosit înaintea colegului său cu două minute. (substantiv în cazul genitiv); * complement circumstanțial de mod: Este vesel ca soarele. (substantiv în cazul acuzativ
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
colegul său cu două minute. (substantiv în cazul acuzativ), A sosit înaintea colegului său cu două minute. (substantiv în cazul genitiv); * complement circumstanțial de mod: Este vesel ca soarele. (substantiv în cazul acuzativ); Este vesel asemenea soarelui. (substantiv în cazul dativ), A votat împotriva colegului său. (substantiv în cazul genitiv); * complement circumstanțial de cauză: Din grabă, a răsturnat vaza. (substantiv în cazul acuzativ); Din pricina grabei, a răsturnat vaza. (substantiv în cazul genitiv); A câștigat mulțumită susținerii colegilor. (substantiv în cazul dativ
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
dativ), A votat împotriva colegului său. (substantiv în cazul genitiv); * complement circumstanțial de cauză: Din grabă, a răsturnat vaza. (substantiv în cazul acuzativ); Din pricina grabei, a răsturnat vaza. (substantiv în cazul genitiv); A câștigat mulțumită susținerii colegilor. (substantiv în cazul dativ); * complement circumstanțial de scop: Muncește mult pentru promovare. (substantiv în cazul acuzativ); Muncește mult în vederea suplimentării venitului. (substantiv în cazul genitiv); * complement circumstanțial concesiv: Cu toată bogăția, nu e fericit. (substantiv în cazul acuzativ); În ciuda avertismentului primit, a plecat totuși
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
mult în vederea suplimentării venitului. (substantiv în cazul genitiv); * complement circumstanțial concesiv: Cu toată bogăția, nu e fericit. (substantiv în cazul acuzativ); În ciuda avertismentului primit, a plecat totuși. (substantiv în cazul genitiv); Contrar prezicerilor optimiste, a pierdut trenul. (substantiv în cazul dativ); * complement circumstanțial condițional: În locul colegei, el ar fi reacționat altfel.; * complement circumstanțial consecutiv: A câștigat premiul, spre bucuria prietenilor. etc,. III.2.2. Articolul se definește, prin raportare la criteriul semantic, ca o clasă de cuvinte nenoționale și segmente de
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
în cazul substituirii unor elemente nominale: pronume personal propriu-zis (eu, tu, noi, dânsul etc.) vs. pronume personal de politețe (dumneata, matale, dumnealui, Măria-Ta) vs. pronume reflexiv (pe sine, se, s-, sieși, sie, își, și+ formele neaccentuate de acuzativ și dativ împrumutate de la pronumele personal propriu-zis) vs. pronume nehotărât (unul, altul, toți, fiecare, oricine, cineva etc.) vs. pronume negativ (nimeni, nimic, nici unul etc.) vs. pronume relativ (care, cine, ce, ceea ce etc.) vs. pronume interogativ (care, cine ce, cât...? în construcții interogative
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
câtă vs. voi, dumnealor, înseși, aceștia, toți, nici unele, câte etc.; * cazul Nimeni nu a aflat vestea. (cazul nominativ); Lauda de sine nu miroase-a bine. (cazul acuzativ 101); Părerea alor săi este importantă. (cazul genitiv); Spune-le celorlalți vestea. (cazul dativ); Voi, veniți aici! (cazul vocativ). Prin raportare la criteriul sintactic, se diferențiază pronumele care, contextual, îndeplinesc rol de marcă de tip categorial (se gândește pronumele reflexiv se = marcă pentru diateza reflexivă, persoana a III-a) de cele care îndeplinesc funcție
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
alte funcții sintactice 103: * subiect: Celălalt a câștigat. (pronume în cazul nominativ); Au mai plecat dintre ei. (pronume în cazul acuzativ); Ai lui au plecat. (pronume în cazul genitiv); Dau acest volum cui are nevoie de el. (pronume în cazul dativ); * nume predicativ: Câștigătorul este acesta. (pronume în cazul nominativ); Cadourile sunt pentru ai săi. (pronume în cazul acuzativ); Ale cui sunt cărțile? (pronume în cazul genitiv); Planul era bine realizat, iar construcția pare conform lui. (pronume în cazul dativ); * atribut
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
cazul dativ); * nume predicativ: Câștigătorul este acesta. (pronume în cazul nominativ); Cadourile sunt pentru ai săi. (pronume în cazul acuzativ); Ale cui sunt cărțile? (pronume în cazul genitiv); Planul era bine realizat, iar construcția pare conform lui. (pronume în cazul dativ); * atribut pronominal genitival: Opțiunea fiecăruia era importantă.; * atribut pronominal prepozițional: Lauda de sine nu este apreciată.; Revolta împotriva lor nu l-a ajutat.; Reușita grație celorlalți l-a motivat în continuare.; * atribut pronominal în dativ posesiv: Ochii-ți sunt ca
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
conform lui. (pronume în cazul dativ); * atribut pronominal genitival: Opțiunea fiecăruia era importantă.; * atribut pronominal prepozițional: Lauda de sine nu este apreciată.; Revolta împotriva lor nu l-a ajutat.; Reușita grație celorlalți l-a motivat în continuare.; * atribut pronominal în dativ posesiv: Ochii-ți sunt ca două stele. Și-a scris tema.; * complement direct: Pe cine ai invitat? Scrie ceva.; * complement de agent: Premiul a fost adjudecat de ai tăi.; * complement indirect: Spune-i și lui vestea. (pronume în cazul dativ
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
dativ posesiv: Ochii-ți sunt ca două stele. Și-a scris tema.; * complement direct: Pe cine ai invitat? Scrie ceva.; * complement de agent: Premiul a fost adjudecat de ai tăi.; * complement indirect: Spune-i și lui vestea. (pronume în cazul dativ); Lupta contra tuturor. (pronume în cazul genitiv); Se gândește mereu la ai săi. (pronume în cazul acuzativ); * complement circumstanțial de loc: Se duce săptămânal la ai săi. (pronume în cazul acuzativ); S-a așezat la rând în fața alor săi. (pronume
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
după dumnealui cu două minute. (pronume în cazul acuzativ); A ajuns înaintea tuturor cu zece minute. (pronume în cazul genitiv); * complement circumstanțial de mod: Se îmbrăca întocmai ca el. (pronume în cazul acuzativ); Se îmbrăca aidoma lui. (pronume în cazul dativ); A votat contra celorlalți. (pronume în cazul genitiv); * complement circumstanțial de cauză: Pentru ei, au avut toți de suferit. (pronume în cazul acuzativ); Din cauza lor au avut toți de suferit. (pronume în cazul genitiv); A reușit și grație celorlalți. (pronume
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
contra celorlalți. (pronume în cazul genitiv); * complement circumstanțial de cauză: Pentru ei, au avut toți de suferit. (pronume în cazul acuzativ); Din cauza lor au avut toți de suferit. (pronume în cazul genitiv); A reușit și grație celorlalți. (pronume în cazul dativ); * complement circumstanțial de scop: Are două examene importante și învață mult pentru ele. (pronume în cazul acuzativ); Are două examene importante, însă nu se pregătește în vederea nici unuia. (pronume în cazul genitiv); * complement circumstanțial concesiv: A acționat astfel, în pofida alor săi
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
și caz (numărul este implicit în însăși informația semantică transmisă): Amândoi au procedat asemenea celui de-al doilea dintre fiii împăratului. (numeral colectiv amândoi = genul masculin, cazul nominativ; numeralul ordinal celui de-al doilea, precedat de prepoziție = genul masculin, cazul dativ). Numeralele cu valoare adjectivală preiau categoriile gramaticale ale substantivelor determinate, cu care se acordă, de altfel, în gen, număr și caz: A făcut eforturi întreite pentru a fi pe măsura așteptărilor celor două colege. (numeralul multiplicativ întreite = genul neutru, numărul
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
numeral în cazul nominativ); Hotărârea este a amândurora. (numeral în cazul genitiv); Cărțile sunt pentru o treime dintre elevii clasei. (numeral în cazul acuzativ); Au fost doi arhitecți care au lucrat, iar reușita construcției este grație amândurora. (numeral în cazul dativ); * apoziție: El, al doilea din rând, va fi perechea ta în acest joc. (numeral în cazul nominativ); A lăudat-o tocmai pe ea, pe a doua dintre intervievate. (numeral în cazul acuzativ); Părerea ei, a celei de-a doua dintre
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
lăudat-o tocmai pe ea, pe a doua dintre intervievate. (numeral în cazul acuzativ); Părerea ei, a celei de-a doua dintre invitate, a făcut diferența. (numeral în cazul genitiv); Le-a spus și lor, amândurora, vestea. (numeral în cazul dativ), Tu, primul din șir, preia ștafeta! (numeral în cazul vocativ); * atribut substantival genitival: Diferența a fost făcută de ideile a doi dintre ei. (numeral cu valoare substantivală în cazul genitiv); * atribut substantival prepozițional: Cărțile de la al doilea dintre invitați au
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
genitiv); * atribut substantival prepozițional: Cărțile de la al doilea dintre invitați au fost cele mai așteptate.; Înverșunarea împotriva amândurora i-a adus numai probleme.; Reușita grație amândurora i-a unit și mai mult. (numeral cu valoare substantivală în cazul acuzativ/ genitiv/ dativ); * atribut adjectival: Au cumpărat câte zece pixuri. (numeral cu valoare adjectivală); * atribut adverbial: Recitarea de două ori a poeziei i-a ajutat. (numeral cu valoare adverbială); * complement direct: I-a lăudat pe amândoi. (numeral cu valoare substantivală); * complement de agent
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]
-
complement direct: I-a lăudat pe amândoi. (numeral cu valoare substantivală); * complement de agent: Premiul a fost câștigat de doi dintre invitații din străinătate. (numeral cu valoare substantivală); * complement indirect: Le-a spus amândurora. (numeral cu valoare substantivală în cazul dativ); A luptat împotriva celor trei. (numeral în cazul genitiv); Se gândește la tustrei. (numeral în cazul acuzativ); * complement circumstanțial de loc: A fost plecat în vacanță la amândoi. (numeral cu valoare substantivală în cazul acuzativ); S-a așezat pe scaun
by ANGELICA HOBJILĂ [Corola-publishinghouse/Science/978_a_2486]