1,240 matches
-
noastre scrise trebuie împinse până în secolul IV”. În introducerea la masiva antologie Proloage (1991) el susține convingător, între altele, că mitropolitul Dosoftei a inclus în Viața și petrecerea svinților „biografiile” acestora în redacții scurte. Dosoftei - spune V. - a lucrat la tălmăcirea proloagelor, texte ce serveau pentru lectură „în cadrul Sfintei Liturghii și la timpul cuvenit, zilnic, la trapeza mânăstirilor ori chiar în incintele considerate locuri sfințite [...], de asemenea și în chiliile monahilor, în unele școli și case ale oamenilor”, animat de dorința
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290645_a_291974]
-
limbă germană (Lessing, Herder, Goethe, Schiller, S. Gessner, Chr. M. Wieland, Uhland și Heine), apoi din cei englezi (Shakespeare, Milton, Young, Byron) și americani (B. Franklin), italieni (V. Alfieri și G. Casanova), ruși (Pușkin), polonezi (A. Mickiewicz). Nu lipsesc nici tălmăcirile din literatura franceză (Montesquieu, Molière, Voltaire, J.-J. Rousseau, Diderot, Lamartine, Béranger, Lamennais, Balzac, Hugo, Al. Dumas, Musset ș.a.), precum și transpunerile fragmentare din clasicii greci și latini (Homer, Ovidiu, Vergiliu, Cicero ș.a.). Se adaugă multe aforisme și maxime din Cicero
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/287056_a_288385]
-
Influența lui Leopardi asupra acestor versiuni în limba italiană constituie subiectul unuia dintre puținele studii comparative ce apropie opera autorilor discutați. Criticul Gregory Hays își axează demersul pe variantele lui Quasimodo din Safo și dovedește că ele nu sunt simple tălmăciri ale poeziilor antice, ci rescrieri ale relațiilor pe care le stabilesc cu textul de pornire sau cu alte hipotexte inspirate de cele din urmă. Hays arată că Safo din varianta quasimodiană Lui Hermes nu este altceva decât o figură plăsmuita
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
care Quasimodo tindea instinctiv. 4.2. Traducerile din literatura antică Rămânând în sfera activității de traducere, care poate oferi indicii mai exacte cu privire la elementele preluate de cei doi autori din textele vechi, se observă că în vreme ce Quasimodo a debutat cu tălmăciri din poezia greacă, tânărul Giacomo și-a încercat mai întâi mâna asupra scrierilor latinești. La numai zece ani, micul filolog traducea din Horațiu; Quasimodo, dimpotrivă, era deja matur (împlinise treizeci de ani) când a publicat primele texte transpuse în italiană
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
Poeți greci. Experiență pe care o acumulase anterior compunând rime de sine stătătoare i-a permis să trateze mai liber textul de pornire, si, procedând astfel, să scrie poate involuntar una dintre cele mai importante pagini din istoria traducerii. Cu privire la tălmăcirile lui Leopardi din antici se constată că cele din limba greacă sunt ulterioare celor din latină: în anul 1815 a scris Batrahomiomahia pseudohomerică (cu variantele succesive din 1821, respectiv 1826), Idilele lui Moschos și alte versuri străvechi pe care autorul
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
pentru a tâlmaci fragmente din Iliada (1966) și epigrame din Antologia palatina. Criteriile de selecție care au stat la baza alcătuirii corpusului de opere destinate traducerii au fost, pentru ambii poeți, de factură personală și poate doar în cazul primelor tălmăciri leopardiene, dată fiind și vârstă fragedă a viitorului filolog, s-ar putea vorbi despre o influență sau o îndrumare din afara se regăsește chiar în titlul acestor prime încercări din copilărie (Odele lui Horațiu, traduse de Giacomo Leopardi în al zecelea
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
Georgicelor, ce se potriveau perfect cu personalitatea lui Quasimodo, traducerea din Catullus, continuatorul liniei alexandrine, părea mai puțin previzibilă; totuși, versurile veronezului fuseseră o lectură de tinerețe. În volumul Și pe data e seară din 1942 sicilianul publicase deja două tălmăciri din acest autor, La Sirmione (XXXI) și Lui Quintus Hortensius Hortalus (LXV) incluse, într-o variantă mult mai elaborată, în colecția amintită din 1955. Și de data aceasta poetul sicilian și-a motivat selecția vorbind despre Catullus că despre un
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
Leopardi, au scris poezii sociale, poezii necesare într-un anumit moment al civilizației afirmă el în eseurile scrise în anii patruzeci-cincizeci.452 Cu toate că sunt în primul rând poeți, apoi traducători, nici Leopardi, nici Quasimodo nu au considerat că activitatea de tălmăcire ar fi una secundară și stau drept mărturie: atenția pe care au acordat-o scrierilor vechi, acuratețea observațiilor din aparatului critic remarcabil, mult mai elaborat în cazul recanatezului. Primele versiuni ale acestuia sunt însoțite de un bogat paratext format din
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
ale acestuia sunt însoțite de un bogat paratext format din prefață, comentarii, adnotări, iar versurile apar încastrate în note critico-filologice de mari dimensiuni.453 Odată cu trecerea timpului poetul ajunge să îl domine pe filolog, acesta din urmă reducând dimensiunile comentariilor: tălmăcirile din jurul anului 1823 sunt eliberate de aparatul critic, de note și precizări erudite și chiar de povară fidelității față de textul inițial. Mai puțin complex și având dimensiuni mai reduse, aparatul explicativ pe care Quasimodo îl redactează în completarea traducerilor nu
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
unei limbi și a unei literaturi. De fapt, după Leopardi poezia italiană a trebuit să refacă totul și astăzi încă mai merge pe această cale.456 Reforma limbajului realizată și prin libertatea pe care sicilianul și-a îngăduit-o în tălmăcirea textelor antice a dat naștere poate celei mai înverșunate polemici din întreaga istorie a literelor italiene referitoare la arta de a traduce. Această libertate este, în opinia noastră, tributara teoriei leopardiene a imitației. 4.3. Artă traducerii Una din zonele
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
numai un poet poate să tălmăcească opera unui alt poet, ambii credeau că activitatea de traducător reprezintă un exercitiu util pentru pregătirea propriei creații, ambii refuzau să distorsioneze limba italiană și, nu în ultimul rând, amândoi au discutat de spre tălmăciri că imitații; în studiul introductiv la traducerile din Shakespeare, Quasimodo folosește chiar acest termen leopardian. În cele ce urmeaza va fi detaliat fiecare punct amintit, nu înainte de a atrage atenția asupra unui aspect al teoriei tarductologice leopardiene fără ecou în
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
de acuratețe terminologica; nu au lipsit nici accentele polemice ce marchează orice revoluție din interiorul unei zone a culturii.459 După domolirea furtunii, variantele laureatului Nobel au rămas în istoria literelor italiene că o specie aparte, aflată la granița dintre tălmăcire și creație originală. În ciuda contestărilor sau chiar grație publicității făcute de acestea, la mijlocul secolului trecut ele au oferit anticilor o nouă viață. Leopardi, care îmbinase din adolescență studiul asupra scrierilor vechi cu făurirea versurilor, admitea, la rândul său, în prefață
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
de el. Libertatea pe care autorul ermetic și-a acordat-o și versiunile deosebit de originale rezultate i-au determinat pe unii literați să trateze traducerile sale că pe niște compoziții originale, așa cum a procedat Edoardo Sanguineti care a inclus numeroase tălmăciri, ca și când acestea ar fi fost versuri de sine stătătoare, în antologia poeziei italiene coordonată de el (Poezia italiană de secol XX, 1969). 4.4. Poeții greci ai antichității și influența lor asupra operei quasimodiene și leopardiene Alegând să îi traducă
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
antică. Cercetătorii au analizat pe larg influența lui Homer, Safo sau Simonide atât asupra Canturilor, cât și asupra volumelor sicilianului.475 Au identificat, de exemplu, o tonalitate profund leopardiană în traducerea fragmentelor din Simonide realizată de cel din urmă. Citind tălmăcirea lui Quasimodo, cititorul are impresia că se află în fața unor versuri scrise de Leopardi: O fiule / Ce grea pedeapsă-ndur! Inima ta nu stie; / Și dormi adânc / cufundat în asta noapte de cer neluminata / În beznă cea de lemn ferecata
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
mai putem enumeră pe Homer, Arhiloh, Vergiliu și, nu în ultimul rând, pe Safo. Că și în laboratorul scriitorului romantic, în cel al sicilianului poetul și traducătorul conviețuiesc, isi transmit moduri, cadențe, iar rezultatul este pe de o parte o tălmăcire presărată cu lexeme din idiolectul propriu, uneori inexistente în originalele în limba greacă, iar pe de alta, o poezie ce împrumuta imagini și tonalități de la poeții greci.480 Ermeticul îi atrage pe aceștia în efortul propriu de maturizare prin plăsmuirea
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
și de la cunoașterea textelor străvechi. Aprofundarea s-a realizat ulterior, cănd Quasimodo a ajuns să integreze cuvinte, motive, personaje ale poeziei antice în propriile versuri prin intermediul traducerilor, al căror punct de pornire a fost, desigur, studierea limbilor antichității greco-romane. Numeroasele tălmăciri din poeții greci, preferați după cum se știe și de Leopardi, s-au reunit în volumul intitulat anume Lirici greci Poeți greci, publicat în anii patruzeci. Din pricina inexactității echivalentelor traductologice, variantele lui Quasimodo s-au confruntat cu numeroase contestări din partea lumii
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
poate cea mai înverșunată din întreaga istorie a literelor italiene, referitoare la arta de a traduce. Cercetarea noastră a arătat faptul că majoritatea concepțiilor quasimodiene despre traductologie se pliază pe o seama de idei enunțate de Leopardi în Zibaldone, libertatea tălmăcirilor sale fiind tributara, în opinia noastră, teoriei acestuia despre imitație. În acest sens traducătorul trebuie să creeze ceva nou, urmând cât se poate de îndeaproape un model preexistent, dar cu mijloace și materiale diferite afirmă Leopardi în notă ce însoțește
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
rădice e traguardo (...), coscienza di remota nobiltà, contrassegno del poeta del secolo ventesimo, privilegio e patimento, Marcello Gigante, L'ultimo Quasimodo e la poesia greca, Guida, Napoli, 1970, p. 17. 420 Bogată și controversată opera quasimodiană de traducere conține și tălmăciri ale versurilor lui Tudor Arghezi, variante vehement contestate de filologul romanist Roșa del Conte. 421 Leopardi acumulase nenumărate cunoștințe de filologie și de istorie a Antichității. După cum arată Ghan Singh, ("Îl concetto dell'antichità nella poetica di Leopardi în Leopardi
Leopardi în secolul XX : cazul Quasimodo by Aurora Firţa [Corola-publishinghouse/Science/1445_a_2687]
-
îndeplinește totodată diverse funcții în forurile de conducere din cadrul Uniunii Scriitorilor. A călătorit în Iugoslavia, Mongolia, Grecia, Japonia, Franța, Italia, SUA, Elveția, participând la reuniuni literare. Prima carte, Mesteacănul, apărută în 1953, va fi urmată de numeroase volume de versuri, tălmăciri, însemnări de călătorie, eseuri și articole, memorialistică. Traduce din Antonio Machado, Gheorghios Seferis, Saint-John Perse, Konstantin Kavafis, precum și din numeroși poeți francezi. Versurile îi sunt transpuse în limbile maghiară, greacă, germană. A întocmit și prefațat ediții din Ion Pillat, Lucian
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289147_a_290476]
-
pseudonimul Tiberiu Boldur) semnează ample articole dedicate artei și culturii grecești, exemplificate adesea cu traduceri (Euripide, Aristofan, poezie clasică în genere). Îl secondează cu transpuneri din aceeași zonă G. Murnu. Lirica franceză își găsește un bun traducător în D. Nanu. Tălmăcirile în proza aparțin acelorași G. Murnu și St. Bezdechi, dar sunt realizate și de D. Ciurezu (din Kuprin) sau de Ioan Cazacu (din Merejkovski). La rubrică de teatru sunt găzduite fragmente din comedia Păcală de Horia Furtună, piese într-un
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289042_a_290371]
-
și mai puțin cunoscuții Petru Corna, V. Moldovan, Gavril Bodnariu, I. Stanca. Aici G. Coșbuc oferă poezii și transpunerea în românește a unui fragment din Eneida de Vergiliu. Alte traduceri sunt făcute de G. Bogdan-Duică, W. Rudow și I. Pop-Reteganul. Tălmăcirea unei nuvele a scriitorului american Washington Irving nu este semnată, iar o adaptare a unei fabule de Esop e iscălită cu pseudonimul Ermit. Literatură populară culeasă din Ardeal publică I. Pop-Reteganul, Vasile Sala și V. Chiș-Micu. R.Z.
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/287054_a_288383]
-
întâi aici, în 1891, studiul obtuz, pătimaș și nedrept în care îl ataca înverșunat pe Mihai Eminescu. Cu scopul de a oferi începătorilor modele literare corespunzătoare ideilor estetice ale lui Grama, se traduce din Chateaubriand (Atala, Aventurile ultimului Abencérage). Alte tălmăciri din scrierile lui Fr. W. Weber (versuri în transpunerea lui Elie Dăianu), W. Schwartz (în versiunea Elenei din Ardeal) și Lewis Wallace (Ben Hur) se adaugă prozei ușoare, mai mult umoristică, tradusă din franceză, italiană, spaniolă și engleză aproape în
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290350_a_291679]
-
religioase, așa cum o dovedesc și manuscrisele păstrate, datate între 1769 și 1805. Multe dintre scrierile utile inițierii în cultul creștin au fost tipărite la Blaj în perioada 1796-1802, în genere sub titlul Theologhie dogmatică și moralicească... Între manuscrise, cele mai multe sunt tălmăciri din sfinții Vasile cel Mare, Ioan Gură de Aur, Grigorie Teologul, din Thomas a Kempis ș.a. Dar cea mai importantă este traducerea Bibliei, apărută la Blaj, în 1795. M. a simțit că limbajul traducătorilor Bibliei de la București (1688) trebuie împrospătat
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288108_a_289437]
-
în epocă și atenția posterității critice i le-a adus însă lui C. lirica sa, preponderent erotică, dar care cuprindea și cântece de lume sau compuneri meditative, circulând în copii manuscrise sau în repertoriile lăutărești. Prima ediție, Poezii. Alcătuiri și tălmăciri, apare postum, la Iași, în 1856. Între 1800 și 1830, interval în care produce un număr important de versuri, creația a lui C. cunoaște două etape distincte: una, până în preajma anului 1820, este bogată în compuneri ocazionale, acrostihuri, cântece de
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/286353_a_287682]
-
iminei, obișnuit a subtiliza pe sofale și a-și trimite mesagiile prin țiganii lăutari, neverosimil în pădure, ducând omagiul până la târârea în pulbere și la închinarea ortodoxă, și tristețea occidentală până la pandalii și istericale. G. CĂLINESCU SCRIERI: Poezii. Alcătuiri și tălmăciri, îngr. Neculai Ionescu, Iași, 1856; ed. 2, îngr. Miron Pompiliu, pref. Caterina Vogoride-Konaki, introd. Em. Vogoride-Konaki, Iași, 1887; ed. I-II, Iași, 1893; Poezii, îngr. Ion Pillat, București, 1942; Scrieri alese, îngr. Ecaterina și Alexandru Teodorescu, pref. Alexandru Teodorescu, București
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/286353_a_287682]