44,748 matches
-
egalizare a cozilor. Fiecare persoană doritoare de bilete este orientată spre minimalizarea timpului de așteptare. În consecință, ea se va orienta spre coada mai scurtă; datorită acestui fapt, lungimea celor două cozi va tinde să se egalizeze. Suprasistemele pot fi compuse din persoane, ca în cazul celor două cozi aflate în echilibru, sau din sisteme sociale care au finalități pregnante. Economia de tip capitalist poate fi privită ca un suprasistem compus din întreprinderi private. Lumea contemporană nu reprezintă un sistem dominat
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
două cozi va tinde să se egalizeze. Suprasistemele pot fi compuse din persoane, ca în cazul celor două cozi aflate în echilibru, sau din sisteme sociale care au finalități pregnante. Economia de tip capitalist poate fi privită ca un suprasistem compus din întreprinderi private. Lumea contemporană nu reprezintă un sistem dominat de finalități proprii globale, ci un suprasistem compus dintr-o mulțime de state, fiecare dintre ele având finalități specifice mult mai pregnante decât obiectivele lor comune. În anumite condiții, suprasistemul
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
cozi aflate în echilibru, sau din sisteme sociale care au finalități pregnante. Economia de tip capitalist poate fi privită ca un suprasistem compus din întreprinderi private. Lumea contemporană nu reprezintă un sistem dominat de finalități proprii globale, ci un suprasistem compus dintr-o mulțime de state, fiecare dintre ele având finalități specifice mult mai pregnante decât obiectivele lor comune. În anumite condiții, suprasistemul poate să dezvolte și el unele finalități proprii, globale. Dar acestea sunt mereu secundare, derivate, finalitățile sistemelor componente
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
decalajelor economice între state etc. Este evident, din însăși această enumerare, că finalitățile de acest tip ale lumii ca suprasistem sunt subordonate finalităților sistemelor componente (statelor). Analiza dinamicii suprasistemelor deschide o perspectivă nouă asupra înțelegerii sistemelor înseși, din care sunt compuse primele. Un asemenea unghi de vedere ni-l oferă Ilie Bădescu (1984). Pornind de la teoria lui Immanuel Wallerstein (1979) asupra economiei capitaliste mondiale (în termenii propuși aici, un suprasistem) și a dinamicii „centru/periferie”, Bădescu oferă o imagine stimulativă a
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
membrilor săi. Dacă analizăm cu atenție cele două poziții enunțate aici - holismul și individualismul metodologic -, vom observa că fiecare se bazează pe presupoziții, corecte în esența lor, dar exclusiviste. În ierarhia complexă de sisteme, subsisteme și suprasisteme din care este compusă viața socială, există, în viziunea celor două poziții, doar un singur nivel cu o autonomie deplină, cu o logică proprie, în raport cu care toate celelalte niveluri de organizare sunt derivate (suprasisteme sau subsisteme): individul sau colectivitatea. Punctul de vedere promovat în
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
de sisteme. Indivizii, orientați de finalități proprii, generează, prin activitatea lor, suprasisteme (familii, grupuri sociale, comunități) care, autoorganizându-se și sporindu-și autonomia, tind să se transforme în sisteme cu finalități proprii, modelând în spiritul lor orientarea indivizilor din care sunt compuse, tinzând să-i transforme pe aceștia în subsisteme. Indivizii înșiși oscilează între orientarea spre propriile lor finalități și interiorizarea și identificarea cu finalitățile globale ale colectivității, în timp ce colectivitatea oscilează și ea între accentuarea unor finalități supraindividuale și considerarea cumulată a
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
Aceștia formează, în funcție de interesele generate de poziția lor în sistemul producției materiale, grupuri și clase sociale, tinzând să acționeze împreună pentru a promova interesele lor particulare comune (Marx și Engels 1958). Spre deosebire de individualismul metodologic, Marx consideră însă că societatea este compusă din niveluri de agregare și integrare diferite, cu oscilații continue între accentuarea intereselor individuale sau a celor generale. Se poate spune, în concluzie, că societatea trebuie considerată ca o pluralitate de sisteme care se integrează, se modifică și se subordonează
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
și în calitatea ei de suprasistem. Teoria lui Marx ne oferă o asemenea perspectivă. El argumentează necesitatea considerării intereselor distincte ale claselor angajate în activitatea productivă - burghezia și proletariatul - pentru înțelegerea dinamicii întreprinderii capitaliste. Întreprinderea trebuie privită ca un suprasistem compus din persoane angajate într-un proces complex de competiție pentru statut social, putere, prestigiu, beneficii. Sunt situații în care deciziile organizaționale sunt luate în funcție de finalitățile întreprinderii, dar sunt situații în care, dimpotrivă, ele sunt dominate de rațiuni „ascunse”, „tacite”, izvorâte
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
este uniliniar, ci multiliniar. În funcție de parametrii sociali în care se desfășoară, el se poate realiza pe căi alternative (Zamfir, 1977). Sisteme și subsistemetc "Sisteme și subsisteme" Sistemele sociale (definite în contextul acestei lucrări ca sisteme finaliste) nu sunt, de regulă, compuse din elemente simple. Ele prezintă imaginea unor ierarhii complexe de subsisteme și de sub-subsisteme. Societatea este compusă din mari subsisteme ca: economie, sistem politic, juridic, artă, știință, învățământ, asistență sanitară, familie. Fiecare dintre aceste subsisteme reprezintă, la rândul său, un
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
alternative (Zamfir, 1977). Sisteme și subsistemetc "Sisteme și subsisteme" Sistemele sociale (definite în contextul acestei lucrări ca sisteme finaliste) nu sunt, de regulă, compuse din elemente simple. Ele prezintă imaginea unor ierarhii complexe de subsisteme și de sub-subsisteme. Societatea este compusă din mari subsisteme ca: economie, sistem politic, juridic, artă, știință, învățământ, asistență sanitară, familie. Fiecare dintre aceste subsisteme reprezintă, la rândul său, un sistem, cu logica sa, cu finalitățile sale proprii, fiind compus din alte subsisteme. Fiecare întreprindere are secții
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
de subsisteme și de sub-subsisteme. Societatea este compusă din mari subsisteme ca: economie, sistem politic, juridic, artă, știință, învățământ, asistență sanitară, familie. Fiecare dintre aceste subsisteme reprezintă, la rândul său, un sistem, cu logica sa, cu finalitățile sale proprii, fiind compus din alte subsisteme. Fiecare întreprindere are secții, servicii etc. Diviziunea sistem-subsistem merge până la ultimul subsistem, „atomul” vieții sociale - comportamentul uman elementar. Ceea ce în schema funcțională figura ca relație dintre sistem și elementele sale reprezintă în fapt o relație între un
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
soluționa o problemă complexă, sistemele sociale, caracterizate printr-o raționalitate limitată, au la dispoziție o strategie eficace: descompunerea ei în subprobleme, până când se ajunge la probleme rezolvabile. Dar chiar acceptând că sistemul reușește să formuleze soluții optime la subproblemele care compun o problemă globală, prin cumularea altor soluții, principial nu se ajunge pe această cale la o soluție globală optimă. Optimalitatea ansamblului nu rezultă din cumularea optimalității părților. Rezolvarea optimală a subproblemelor nu duce la soluționarea optimă a problemei globale. Caracterul
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
potențiali; evident, „oferta” este și aici modelată de cererea potențială. Conform acestui model, sociologul reprezintă un specialist care posedă un număr apreciabil de cunoștințe și tehnici de acțiune, un know-how care poate fi util diferitelor sisteme particulare din care este compusă societatea: mici grupuri, familii, întreprinderi, comunități locale, partide sau chiar candidați politici, instituții guvernamentale. Modelul presupune o relație economică: sistemul client „angajează” consultantul, plătindu-l pentru serviciile sale. La rândul său, consultantul se angajează să sprijine sistemul client doar în măsura în care
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
în această privință pe o presupoziție referitoare la relația subsistem-societate: subsistemele (prototipul lor fiind întreprinderea capitalistă) sunt singurele elemente active; maximalizarea satisfacerii intereselor lor are ca rezultantă pozitivă dezvoltarea pe ansamblu a colectivității. Sprijinind deci sistemele particulare din care este compusă societatea, sociologul va contribui implicit la dezvoltarea de ansamblu a colectivității. Această presupoziție oferă justificarea morală a angajării exclusive a specialistului în sprijinirea subsistemelor. A devenit însă tot mai clar că această presupoziție nu este integral justificată. Interesele subsistemelor nu
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
Modelul pieței libere acreditează ideea că fiecare parte componentă a societății este un solicitant potențial al serviciilor specialiștilor. Dar o asemenea presupoziție este inconsistentă. Sociologia radicală a preluat și dezvoltat o observație a lui Marx în această privință: actorii care compun o colectivitate nu au acces egal pe „piață” la bunurile economice, politice, ideologice, științifice. Unii dintre ei nu sunt pur și simplu prezenți pe piață. Cine deține puterea economică, raționa Marx, va deține și puterea politică; urmează în mod logic
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
relației client-consultant, dar a introdus și unele simplificări și elemente inadecvate pentru relația dintresistemele sociale, care au ieșit ulterior în evidență. Persoana, în calitate de pacient, se deosebește de sistemele sociale client prin cel puțin o caracteristică esențială: orice sistem social este compus dintr-o pluralitate de entități (indivizi, grupuri, clase), având fiecare orientarea sa distinctă; el nu prezintă nici pe departe unitatea funcțională și de interese a persoanei cu care psihanalistul intră în relație. În modelul coparticipării, sociologul se definește pe el
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
trei tipuri de opțiuni. Sociologul și structura de interesetc "Sociologul și structura de interese" De multe ori, sociologia occidentală a ignorat observația lui Marx că societatea nu este omogenă din punctul de vedere al intereselor membrilor săi, că ea este compusă din clase și grupuri sociale cu poziții și deci și cu interese distincte. Societatea capitalistă s-a complăcut să se gândească pe sine în termenii modelului generalizat al pieței: societatea este compusă din „producători-întreprinzători”; fiecare dintre aceștia, orientat de interesele
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
vedere al intereselor membrilor săi, că ea este compusă din clase și grupuri sociale cu poziții și deci și cu interese distincte. Societatea capitalistă s-a complăcut să se gândească pe sine în termenii modelului generalizat al pieței: societatea este compusă din „producători-întreprinzători”; fiecare dintre aceștia, orientat de interesele sale private, caută să producă ceva care este util celorlalți pentru a obține profit. Acest model acceptă și el o diferențiere de interese, dar doar pe aceea generată de relațiile de piață
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
eventual chiar luptei politice. Sociologia angajată pregătește deci procesul de decizie socială, oferind cunoștințele teoretice și empirice părților aflate în dialog. Ea va cunoaște un proces de polarizare, devenind ideologic-mistificatoare, în perioadele de criză, când grupurile și clasele sociale care compun colectivitatea intră într-un conflict acut, când dialogul și negocierea sunt înlocuite prin mijloace manipulativ-opresive. Cele două tipuri de angajare a sociologiei, științific-obiectivă și justificativ-manipulatoare, trebuie privite ca stări-limită. Sociologia angajată este deosebit de vulnerabilă la ideologia grupului, a subsistemului social
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
echidistantă, spre contracararea contaminărilor ideologice necritice, manipulative. Critica internă este dublată de o critică externă. Monopolul ideologic al claselor dominante tinde să fie spart. Există un proces tot mai clar de conștientizare independentă la nivelul tuturor claselor și grupurilor care compun societatea contemporană a propriilor lor poziții și interese. Pe de o parte, se cristalizează, cu tot mai multă evidență, conștiința caracterului angajat alsociologiei occidentale dominante: critica implicațiilor conservatoare ale sociologiei parsonsiene, de exemplu, sau a opțiunii patronale în sociologia industrială
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
și negocierea devin, din acest motiv, o soluție tot mai preferată. Este vorba, desigur, de o tendință, și nu de o realitate. Sociologia echidistantă exprimă deci punctul de vedere al democrației, făcându-se instrumentul acesteia. Echidistanța sociologului față de părțile care compun realitatea socială este fundată pe o tendință reală a atitudinii acestora: angajarea lor pe calea rezolvării conflictelor și divergențelor într-o manieră democratică, prin negociere sau chiar confruntare, dar nu distructiv, prin forță și manipulare. Acceptarea jocului democratic deschide posibilitatea
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
de tip tehnocratic. Acceptarea diversității sociale presupune în schimb o sociologie de tip democratic. Pentru a ilustra condițiile și posibilitatea unei poziții echidistante, să luăm analiza unui fenomen social care pune probleme cruciale pentru relațiile dintre diferitele categorii socioprofesionale ce compun societatea noastră actuală: variația calității vieții și factorii ei (Zamfir et al., 1984). Încercând să identifice factorii care generează variația calității vieții, cercetările au scos la iveală că unul dintre aceștia este „nivelul de școlaritate”. Fiind asociat cu condiții mai
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
Chiar dacă toți membrii unei întreprinderi sunt convinși că stilul democratic este superior celui autoritar, pentru ca acesta să fie adoptat și să funcționeze, oamenii trebuie să știe cum să acționeze într-un context democratic. Este necesară o cultură a participării democratice compusă nu numai din atitudini favorabile stilului democratic, ci totodată și din cunoștințe, capacități, deprinderi, tehnici de acțiune democratică. Activitatea de pregătire și difuzare a noii forme de organizare trebuie să cuprindă masa sistemului. Nu este suficient ca doar câteva persoane
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
a sistemului. Cele două strategii de intervenție au o lungă tradiție. Ele ridică probleme specifice care merită a fi evocate pe scurt. Terapia sistemului prin terapia indivizilor. Pornindu-se de la estimarea că activitatea sistemului este realizată de către indivizii care îl compun, este ușor de presupus că, modificând atitudinile, cunoștințele, capacitățile de cunoaștere și acțiune ale acestora, va rezulta o modificare a sistemului însuși. Și este clar că a convinge indivizii reprezintă un punct de pornire obligatoriu pentru realizarea de schimbări sociale
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
cu obiect individual. La fel și anatomia și fiziologia umană. Apariția unor discipline științifice ale obiectelor individuale exprimă în mod clar limitele științelor generalului, atât în mod absolut, cât și relativ. Dintr-o știință generală a corpurilor fizice mari care compun universul, presupusă completă, poți deriva o mulțime de caracteristici specifice și Pământului. Dar multe lucruri despre acesta vor rămâne imposibil de dedus logic din legile generale ale unei asemenea discipline. Cu atât mai mult acest lucru este valabil în cazul
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]