4,561 matches
-
transmutație a tuturor valorilor la "comutația" acestora, care echivalează, de fapt, cu nediferențierea și confuzia lor. Se poate observa, și prin această temă care intervine în analiza stadială a simulacrului, modalitatea în care teoria baudrillardiană se raliază corpusului ideatic al postmodernismului, în care problematica dizolvării valorilor și a granițelor conceptuale este de acum un loc comun. Stadiul fractal al simulacrului are efecte nu doar în planul lucrurilor, al socialului sau al politicului, ci și în planul profund al organizării discursive. Baudrillard
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
a conceptului de hiperrealitate, care se bazează pe o schemă argumentativă care trece de la susținerea ideii că noțiunea de hiperrealitate este de factură carteziană și, în consecință, suferă de punctele sale slabe, până la integrarea acesteia într-o teorie dialectică a postmodernismului. Pentru King, teoria hiperrealității este înscrisă în cartezianism din cel puțin trei motive. În primul rând, atât Descartes, cât și Baudrillard împărtășesc premisa conform căreia cunoașterea umană se întemeiază pe un tip de experiență senzorială (în căutarea punctului arhimedic al
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
America, cu consecințele sale. 5.3.2. America un călcâi al lui Ahile? O problemă importantă care reapare în discuție pe acest fundal este aceea a relației modern postmodern. Pentru foarte mulți comentatori, America (o lucrare în care termenul de postmodernism apare o singură dată, atunci când este descris hotelul Bonaventure: "Arhitectura pur iluzionistă, gadget spațio-temporal, se mai poate numi oare arhitectură? Ludică și halucinogenă; aceasta să fie oare arhitectura postmodernistă?"499) reprezintă argumentul fundamental pentru a susține ideea conform căreia Baudrillard
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
Arhitectura pur iluzionistă, gadget spațio-temporal, se mai poate numi oare arhitectură? Ludică și halucinogenă; aceasta să fie oare arhitectura postmodernistă?"499) reprezintă argumentul fundamental pentru a susține ideea conform căreia Baudrillard nu a construit o teorie articulată asupra conceptului de postmodernism și a utilizat de cele mai multe ori termenul de modern drept cadru generic al analizelor sale. Una dintre ideile de bază ale lucrării și care a devenit prilej de dispută teoretică este aceea că în urma confruntării comparatiste dintre Europa și America
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
acestea, este nevoit să recunoască faptul că, istoric vorbind, hiperrealitatea nu poate precede condițiile modernității, în special transformările tehnice pe care le-a produs aceasta. Se observă așadar că dacă în Simulacres et simulation Baudrillard considera hiperrealitatea o caracteristică a postmodernismului, acum aceasta devine, în cazul Americii, o trăsătură a societății moderne. Barry Smith lecturează aceste diferențe de raportare și de denumire teoretică a curentelor în ideea apropierii concepției lui Baudrillard de aceea a lui Lyotard. Astfel, așa cum Lyotard anunța în
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
Baudrillard de aceea a lui Lyotard. Astfel, așa cum Lyotard anunța în Postmodernul pe înțelesul copiilor că postmodernul poate fi tratat ca o parte a modernului, la fel și Baudrillard pare a integra în acesta din urmă manifestările hipermodernismului sau ale postmodernismului. Această idee capătă valoare de argument pentru Smith, care se îndoiește că Baudrillard ar fi făcut în mod consistent trecerea de la modernitate la postmodernitate în teoria sa, iar comparația dintre Europa și America i se pare a fi exemplul "fatal
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
impresia că nu vom deveni niciodată moderni. Poate că avem trăsături hiperrmoderne, hiperreale; asumăm acest lucru. Dar nu am devenit cu adevărat moderni"504. Această acceptare a caracteristicilor "hiper" (reale, moderne) poate fi lecturată nu neapărat ca o respingere a postmodernismului, ci ca o reflecție asupra faptului că în Europa modernitatea nu a fost realizată în mod complet, până la consecințele ei ultime, așa cum i se pare că se întâmplă în America. Faptul că nu s-a experimentat în mod veritabil toată
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
acestei situații devenind: "ce ne facem după orgie?"528; Baudrillard consideră că răspunsul la această interogație și soluția la starea actuală în care el crede că ne aflăm se află în reinventarea seducției tari în toate domeniile vieții noastre. Deși postmodernismul se caracterizează prin lipsa principiilor care să explice toate fenomenele, Baudrillard tinde să realizeze din seducție un mod de explicare cvasi-universal. Dacă metanarațiunile păreau a fi de mult depășite, se observă că unele umbre ale ei mai persistă încă. Cu toate că
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
un întreg deziderat postmodern de răsturnare a așa-ziselor ierarhii "naturale" și a totalizării, utilizând orice mijloace textuale pentru a demonstra că semnificațiile sunt propriile noastre creații. Punând sub semnul întrebării standardele clasice de judecată, precum și fundamentele oricărei certitudini, reprezentanții postmodernismului, printre care se numără și Baudrillard, impun pluralizarea și domnia mai multor voci de lecturare, înțelegere, interpretare. Într-un asemenea demers general poate fi integrată și postularea seducției ca factor deconstructiv al unor date și scheme de gândire încetățenite în
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
universal al lor, ci cu semnele ca semne"557. Sesizarea creșterii importanței limbajului a fost semnalată de foarte mulți gânditori, Wittgenstein, de exemplu, considerând că filosofia este, însă, "o luptă împotriva vrăjirii intelectului nostru cu mijloacele limbajului nostru"558. În postmodernism, dimpotrivă, exacerbarea limbajului este o componentă de bază a teoriilor sale. Efortului de demascare a presupozițiilor și prejudecăților gândirii occidentale, precum și căutării limitei de la care se poate pune problema filosofiei ca episteme, îi sunt asociate în mod clasic, de acum
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
propria lor retorică vie"567. Din această perspectivă putem înțelege supralicitările, exagerările sau contradicțiile pe care filosoful francez le utilizează în vederea racordării textelor sale la o dinamică și procesualitate, care, așa cum am arătat în capitolele anterioare, sunt trăsături distincte ale postmodernismului. Numărul mare de figuri retorice folosite, alături de combinarea caracteristicilor discursului teoretic cu ironia și interpretările extreme vin să ofere o imagine a lumii actuale, dar și a schimbărilor din domenii teoretice de cercetare. David Lyon amintește, în acest sens, faptul
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
binare în jurul cărora s-a concentrat gândirea metafizică occidentală; * strategia devierii de la normă, și uneori chiar a heterotopiei, a poziționării teoretice diferite, "anormale", față de un set de norme prestabilit sau încetățenit; * mise-en-abyme, reproducerea paradoxală, în interiorul discursului său postmodern a cadrelor postmodernismului însuși (se poate afirma, într-o anumită măsură, că discursul său oglindește caracteristici importante ale postmodernismului în ansamblu); * strategia multivalenței, care creează efectul de rezonanță, de legare a temelor și formelor discursive de la o lucrare la alta și uneori cu
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
a heterotopiei, a poziționării teoretice diferite, "anormale", față de un set de norme prestabilit sau încetățenit; * mise-en-abyme, reproducerea paradoxală, în interiorul discursului său postmodern a cadrelor postmodernismului însuși (se poate afirma, într-o anumită măsură, că discursul său oglindește caracteristici importante ale postmodernismului în ansamblu); * strategia multivalenței, care creează efectul de rezonanță, de legare a temelor și formelor discursive de la o lucrare la alta și uneori cu lucrări ale altor autori, astfel încât referințele și asocierile sunt multiple și trebuie decodate prin lărgirea contextului
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
lor cu un conținut actual, racordat la schimbările din societate, determinând în mare parte efectul de viteză și de "frenezie" atribuit lucrărilor sale. 7.3. Oublier Baudrillard? Prin subiectele și modalitățile discursive utilizate, lucrările lui Jean Baudrillard se înscriu în cadrul postmodernismului și, fără a exagera dimensiunile schimbărilor înregistrate la nivelul scriiturii, textele sale susțin caracteristicile generale ale acestei mișcări. Ca în toate teoriile postmoderne, Baudrillard interoghează problema limbajului, a realității și subiectului pe care le pune în corelație cu schimbările importante
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
la o multitudine de tehnici, strategii, mijloace retorice combinate care au efecte deosebite în planul receptării sale. Fundalul teoretic construit în prima parte a lucrării ne-a asigurat posibilitatea integrării caracteristicilor scriiturii baudrillardiene în spectrul general, variat și mobil al postmodernismului. Viteza imprimată scrierilor sale, retorica vie prezentă în mod constant, stilul personal care oscilează între literatură și filosofie realizează contururile unui mod actual de scriitură, ancorat atât în modificările spațiului teoretic, cât și în cele ale spațiului social. Scriitura practicată
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
în modificările spațiului teoretic, cât și în cele ale spațiului social. Scriitura practicată de Jean Baudrillard reprezintă un exemplu de scriitură postmodernă și un efort de a reuni caracteristicile acestui fenomen cu cele ale teoriilor sociale, de fapt, a contopi postmodernismul cu postmodernitatea. Dincolo de afilierile periodice cu postmodernismul, urmate de anumite distanțări față de acest curent, credem că scrierile sale au intrat deja într-un corpus al postmodernismului, fiind considerate referințe pentru orice încercare viitoare de trasare a contururilor sale. Concluzii Filosofia
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
cele ale spațiului social. Scriitura practicată de Jean Baudrillard reprezintă un exemplu de scriitură postmodernă și un efort de a reuni caracteristicile acestui fenomen cu cele ale teoriilor sociale, de fapt, a contopi postmodernismul cu postmodernitatea. Dincolo de afilierile periodice cu postmodernismul, urmate de anumite distanțări față de acest curent, credem că scrierile sale au intrat deja într-un corpus al postmodernismului, fiind considerate referințe pentru orice încercare viitoare de trasare a contururilor sale. Concluzii Filosofia postmodernă o filosofie autofagă? Demersul pe care
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
a reuni caracteristicile acestui fenomen cu cele ale teoriilor sociale, de fapt, a contopi postmodernismul cu postmodernitatea. Dincolo de afilierile periodice cu postmodernismul, urmate de anumite distanțări față de acest curent, credem că scrierile sale au intrat deja într-un corpus al postmodernismului, fiind considerate referințe pentru orice încercare viitoare de trasare a contururilor sale. Concluzii Filosofia postmodernă o filosofie autofagă? Demersul pe care l-am susținut până acum a încercat să cartografieze imaginea unei discursivități postmoderne complexe, diseminate într-o multitudine de
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
unor jaloane obligatorii, efectuarea unor decupaje teoretico-metodologice și o anumită limitare a expunerii în funcție de scopurile urmărite. Cu toate acestea, considerăm că liniile generale ale micrologiilor prezentate se pot constitui în indicii importante ale decodării fenomenului postmodern. Deși numeroasele studii despre postmodernism încep să configureze o anumită ordine în temele și conceptele utilizate frecvent de acest curent și să traseze o serie de posibile abordări fecunde, se poate totuși afirma că tot ce se află sub umbrela acestei noțiuni este încă în
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
afirma că tot ce se află sub umbrela acestei noțiuni este încă în mișcare, profund problematic și nefixat. De la o problemă aparent simplă aceea a periodizării și până la încercarea de a defini fenomenul și de a-i trasa principalele caracteristici, postmodernismul se reliefează în anihilarea datelor fixe, a trăsăturilor ferme, a coerenței interne și într-un portret contradictoriu, ce dezarmează orice rutină de cercetare. În acest sens, putem spune că postmodernismul se bucură de un succès de scandale, care s-a
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
a defini fenomenul și de a-i trasa principalele caracteristici, postmodernismul se reliefează în anihilarea datelor fixe, a trăsăturilor ferme, a coerenței interne și într-un portret contradictoriu, ce dezarmează orice rutină de cercetare. În acest sens, putem spune că postmodernismul se bucură de un succès de scandale, care s-a făcut remarcat mai ales printr-o retorică a dezagregării și rupturii decât printr-o "etică" a muncii de construcție. Cu toate acestea, un corpus semnificativ de lucrări și teorii s-
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
poate observa că poate excesiva utilizare a termenului a blocat de multe ori o mai profundă analiză a acestui concept, care a devenit doar un atribut al numeroaselor discipline sau practici sociale. Pe de altă parte, nici profilul general al postmodernismului nu este unul încurajator; chiar și la o privire fugară aruncată asupra sensurilor și trimiterilor sale, se poate vedea cu ușurință caracterul contradictoriu al acestui fenomen care încorporează ceea ce ulterior va contesta, care utilizează ceea ce apoi va submina, punând sub
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
va contesta, care utilizează ceea ce apoi va submina, punând sub semnul întrebării majoritatea schemelor confortabile de gândire și acțiune de până acum. Intenția de bază care a însoțit acest demers a fost aceea a recuperării unor semnificații și dimensiuni ale postmodernismului plecând de la discursivitatea sa proprie. Deși temele postmoderne sunt destul de bine conectate între ele, am încercat să direcționez analiza spre problematica limbajului, a strategiilor discursive și a modalităților caracteristice scriiturii postmoderne. Chiar dacă postmodernismul a fost receptat și "definit" în diverse
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
a recuperării unor semnificații și dimensiuni ale postmodernismului plecând de la discursivitatea sa proprie. Deși temele postmoderne sunt destul de bine conectate între ele, am încercat să direcționez analiza spre problematica limbajului, a strategiilor discursive și a modalităților caracteristice scriiturii postmoderne. Chiar dacă postmodernismul a fost receptat și "definit" în diverse moduri și după criterii dintre cele mai variate, cred că o direcție fructuoasă de cercetare este oferită de abordarea sa sub semnul a ceea ce Kristeva numea "scrisul-ca-experiență-a-limitelor". Alături de percepția postmodernismului ca o "dominantă
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]
-
scriiturii postmoderne. Chiar dacă postmodernismul a fost receptat și "definit" în diverse moduri și după criterii dintre cele mai variate, cred că o direcție fructuoasă de cercetare este oferită de abordarea sa sub semnul a ceea ce Kristeva numea "scrisul-ca-experiență-a-limitelor". Alături de percepția postmodernismului ca o "dominantă culturală" (Jameson), particularizarea cercetării pe tipurile de disoluție înfăptuite de discursul postmodern poate aduce o serie de precizări importante despre stratul profund al organizării discursive. În contextul în care deplasarea către problematica limbajului devine vizibilă în foarte
Discursul filosofic postmodern: cazul Baudrillard by Camelia Grădinaru [Corola-publishinghouse/Science/1408_a_2650]