5,342 matches
-
aici, cu mult mai mult decît în disputele terminologice, analiza riscă să se rătăcească în incertitudinile și ocolișurile unei lumi prost explorate. Față de toți cei care au încercat să le studieze și dincolo de marea diversitate a tematicii lor, manifestările imaginarului mitic evidențiază, într-adevăr, unele trăsături comune. Altfel spus, aceste manifestări țin de un anume tip de discurs sau, dacă vreți, de modalitățile originale de expresie, care sînt, fără îndoială, tot atît de îndepărtate de construcția retorică, pe cît poate fi
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
acest lucru, oricît de dificilă ar putea fi, uneori, înțelegerea, ar însemna să-ți interzici orice posibilitate de apropiere. În acest sens, înainte de toate se impune a ne referi la analogia ce poate fi stabilită în mod legitim între demersul mitic și cel al visului. Ca și visul, mitul se organizează într-o succesiune, mai bine zis într-o dinamică a imaginilor și, mai mult decît în cazul visului, în el nu s-ar putea disocia componentele acestei dinamici: ele se
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
în mod obligatoriu reducționiste, care riscă întotdeauna să-1 falsifice sau să ne dea doar o versiune sărăcită, mutilată, amputată a bogăției și complexității sale. Claude Lévi-Strauss4 nu pierde ocazia să ne reamintească: ar însemna să ignorăm cu totul natura realității mitice dacă am încerca să aplicăm în studiul său principiile analizei carteziene, adică acelea ale descompunerii în părți distincte, ale divizării succesive și ale numerotării. Nu există, scrie el, o limită în analiza mitică, o unitate secretă care poate fi înțeleasă
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
însemna să ignorăm cu totul natura realității mitice dacă am încerca să aplicăm în studiul său principiile analizei carteziene, adică acelea ale descompunerii în părți distincte, ale divizării succesive și ale numerotării. Nu există, scrie el, o limită în analiza mitică, o unitate secretă care poate fi înțeleasă în urma despărțite unele de altele și că pot fi menținute separate doar pentru a constata că se reunesc din pricina unor afinități neprevăzute..." În această privință, miturile politice ale societăților contemporane nu se deosebesc
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
măreției sale, în celălalt caz îi marchează infamia. Referințele tematice sînt aceleași, dar tonalitățile afective și morale sînt deodată inversate. Dincolo de ambivalență, dincolo de fluiditate, există totuși ceea ce avem dreptul să numim o logică un anume fel de logică a discursului mitic. Acesta, într-adevăr, nu depinde nici de ceea ce este neprevăzut, nici de arbitrar. Așa cum imaginile pe care le proiectează visele noastre se mișcă mereu într-un cerc strimt, fiind supuse unor legi destul de ușor de definit, de altfel ce țin
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
unor legi destul de ușor de definit, de altfel ce țin de repetiții și asocieri, la fel și mecanismele combinatorii ale imaginației colective par a nu avea la dispoziție decît un număr relativ limitat de formule. Capacitatea de înnoire a creativității mitice este, de fapt, mult mai restrînsă decît ne fac să credem aparențele. Dacă mitul este polimorf, dacă el constituie o realitate ambiguă și instabilă, el își află echivalentul unei coerențe în regulile de care pare a ține însuși demersul său
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
fi pus întotdeauna în relație cu o simbolistică a murdăriei: cel care complotează trăiește în duhori întunecate; asimilat animalelor scîrboase, se tîrăște și se furișează; vîscos sau tentacular, răspîndește otrava și infecția... Iată deci o ultimă trăsătură specifică a povestirii mitice: aceasta își transcrie și își transmite mesajul îtitr-un cod pe care suntem îndreptățiți să-1 considerăm ca neschimbător în ansamblul său. Pentru analist acest lucru nu poate să nu capete o importanță deosebită, întrucît dintr-o dată devine evident faptul că un
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
a unei logici a imaginarului reprezintă șansa unei prime achiziții oferite inteligenței critice, a unei prime posibilități de lectură oferite voinței de înțelegere obiectivă. Celui care a avut curajul să pătrundă în acest labirint deconcertant pe care îl constituie realitatea mitică, aceasta îi oferă fie și numai promisiunea unui fir conducător. Problema e, desigur, să știi cum să-1 folosești, cum să te agăți de el. "E o problemă dificilă care cere să fie tratată prin ea însăși și după o metodă
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
de corelații existente, a întocmi într-un alt mod tabloul liniilor de convergență și al similitudinilor. Dincolo de variante, de diversitatea formulărilor posibile, adică dincolo de contradicțiile aparente, va apărea astfel ceea ce s-ar putea considera a fi structurile fundamentale ale realității mitice, construite pornindu-se de la aceleași scheme conducătoare, în jurul acelorași arhetipuri, din aceleași imagini și din aceleași simboluri. Există și un ultim demers, cînd se va pune problema interpretărilor. Atunci, se pare, trebuie chemată și repusă în toate drepturile sale istoria
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
discipline, a încerca să le îmbogățești pe fiecare prin confruntarea lor mutuală nu înseamnă, de fapt, a face un lucru foarte îndrăzneț. Persistă o altă amenințare sau o altă ispită -, și mai redutabilă, în orice caz mai insidioasă. Aceleași structuri mitice, așa cum am spus, sînt susceptibile de a fi găsite în planul secund al unor sisteme ideologice, care sînt, din punct de vedere politic, dintre cele mai diverse, adică dintre cele mai contradictorii. Nu există riscul real, pentru acela care se
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
contemporane, mai mult decît de modelul Cetății antice atît de des evocat prin filiație rousseauistă. E de la sine înțeles totuși că, în acest caz, la nivelul speculației doctrinale, ca și la acela al proiectului instituțional, un același sistem de organizare mitică nu conduce în mod obligatoriu la o viziune identică a sistemului politic ce va fi întemeiat sau la ordinea socială ce va fi instaurată. Pe scurt, a-i recunoaște imaginarului locul său nu înseamnă deloc a-i subordona în totalitate
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
identică a sistemului politic ce va fi întemeiat sau la ordinea socială ce va fi instaurată. Pe scurt, a-i recunoaște imaginarului locul său nu înseamnă deloc a-i subordona în totalitate cîmpul analizei. Focalizarea atenției asupra fenomenelor de natură mitică, anticipă, prin ea însăși, efecte reductive pe care am greși dacă nu le-am semnala. Constatarea are valoarea unui avertisment. Nu e sigur că însuși autorul acestor pagini să-1 fi luat întru totul în seamă. La urma urmelor, această acțiune
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
autorul acestor pagini să-1 fi luat întru totul în seamă. La urma urmelor, această acțiune paradoxală de a transcrie iraționalul în limbajul inteligibilului nu ascunde faptul că rezultatele unei astfel de investigații riscă să apară incerte, parțiale și incomplete. Realitatea mitică, prin unele din aspectele sale, va scăpa întotdeauna celei mai subtile și mai riguroase analize. E o speranță bineînțeles deșartă de a pretinde că ai depășit definitiv opoziția dintre rațional și imaginar. Sîntem plasați într-un domeniu unde cunoașterea adevărată
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
Sanhedrin al triburilor lui Israel" e văzut extinzîndu-și autoritatea asupra unui întreg popor în interiorul mediilor izraelite divizarea și tensiunea se amplifică, se amestecă și se acutizează. Pe scurt, esențial e un singur lucru, anume trecerea de la faptul autentic la interpretarea mitică, de la un proces imbatabil de transgresare, care pleacă de la evenimentul definit de istorie, pentru a se ajunge la o lectură fantezistă. În schimb, cum să nu constatăm în mod obiectiv ceea ce este și esențial că, oricare ar fi denumirea, natura
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
în 1890, deci cu șaizeci de ani înainte ca Pinay să urce pe scena istoriei, Paul Claudel aduce dintr-odată la rampă Salvatorul, cel care devine atotputernic, Eroul care captează în jurul său agitația unei colectivități care speră. Paralela dintre figura mitică a Capului de Aur și portretul lui Pinay riscă să surprindă. Dacă admitem însă că nu e vorba aici decît de două sisteme de reprezentare, de două viziuni distincte, dar care provin dintr-o aceeași temă, confruntarea își păstrează valoarea
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
realizate de vreun erou de-al lui Ariosto, ci numele unor victorii autentice realizate la date precise de un general șef de armată, a cărui existență e greu de contestat. Desigur, problema e cum se face trecerea de la istoric la mitic, altfel spus cum se manifestă acel proces de "eroificare" care conduce la transmutarea realului și la absorbția sa în imaginar... Problema e cu atît mai delicată cu cît se distinge, în astfel de construcții mitice, prezența, mai mult sau mai
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
face trecerea de la istoric la mitic, altfel spus cum se manifestă acel proces de "eroificare" care conduce la transmutarea realului și la absorbția sa în imaginar... Problema e cu atît mai delicată cu cît se distinge, în astfel de construcții mitice, prezența, mai mult sau mai puțin importantă, a unui anume tip de manipulare voluntară. Fără să evocăm realitatea contemporană cu acele forme sistematice și susținute ale propagandei politice, observăm că însăși legenda napoleoniană este în acest sens întru totul exemplară
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
și manipularea voluntară joacă un rol din ce în ce mai mare în elaborarea mitului. Și mai este timpul amintirii, acela în care figura Salvatorului, proiectată în trecut, se va modifica în conformitate cu capriciile memoriei, cu mecanismele sale selective, cu refulările și exagerările sale. Imaginea mitică a generalului de Gaulle din vremea războiului, aceea a conducătorului Franței combatante nu se confundă nici cu cea a primului președinte al unei noi Republici, nici cu cea a înțeleptului dispărut, a cărui moarte nu i-a slăbit spiritul tutelar
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
lîngă focul din sobă. De fapt, dincolo de dezordinea proiecțiilor onirice, din numărul mare de imagini cristalizate în jurul aceluiași personaj, putem spune într-un fel simplificînd că se pot desprinde patru modele esențiale. Sînt patru modele, cu cel mai bogat conținut mitic, care, în multe cazuri, efectiv se suprapun, se încalecă. Sînt în același timp patru modele care pot fi izolate, înțelese și definite în ceea ce au specific referințele, simbolurile și limbajul lor. Primul model e acela al lui Cincinnatus, iar în
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
lui Raymond Poincaré este inseparabilă de agitația financiară din 1925, aceea a lui Gaston Doumergue e o replică la o situație provizorie, aceea a evenimentelor sîngeroase din 1934. E posibil ca o anume realitate patetică să determine o dublă efervescență mitică, apelul nu la unul, ci la doi salvatori, ale căror demersuri sînt contradictorii, dar complementare. De pildă, în Franța din perioada ocupației, acesta a fost rolul pe care 1-a jucat cuplul Pétain-de Gaulle, un cuplu al principiilor antagonice, dar
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
este de a preveni accidentele istoriei, de a evita rupturile produse de aceasta, de a-și asuma răspunderea viitorului în funcție de fidelitatea sa față de un trecut cu care, firește, se identifică. Ar trebui să spunem că, în cele din urmă, construcția mitică nu poate exista dacă nu ține de o anumită viziune cosmică a Ordinii universale. Păstrător al normalității în succesiunea vremurilor și a generațiilor astfel, din această perspectivă se vede funcția esențială atribuită eroului salvator. Imaginii unui tată regăsit și reîncarnat
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
Agent al "socializării sufletelor" este formula lui Maurice Barrès și, pînă la urmă, la ea trebuie să revenim. Funcție de restructurare psihică și, în același timp, funcție de reinserție socială, aceasta este, într-adevăr, finalitatea căreia îi corespunde în acest caz imaginarul mitic. Este spre binele sau spre răul celora cărora mitul a știut, trecător sau durabil, să le stimuleze pasiunea sau să le capteze speranța? întrebarea poate fi pusă, dar se impune precizarea că răspunsul scapă competenței și judecății analistului. VÎRSTA DE
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
diversității exprimărilor potențiale, dificultățile (deosebite) apar atunci cînd se pune problema de a trece în revistă temele, de a alcătui un repertoriu al formulelor, de a le clasa și de a le cataloga... La nivelul cel mai elementar al construcției mitice, analistul vine în contact cu ceea ce se poate numi fie "minunatele vremuri străvechi", fie "frumoasele epoci". Și nu e vorba aici numai de această veche funcție de creativitate legendară pe care au exercitat-o "bătrînii" evocînd timpul care a trecut al
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
că această vîrstă privilegiată a întemeierilor, a instituțiilor și regimurilor tinere rămîne datată, localizată în istorie, rămîne asociată unor evenimente relativ precise și ușor de reperat. Nu același lucru se întîmplă atunci cînd se atinge al treilea palier al construcției mitice; acela al nonistoriei. Timpul la care se face referință nu mai este legat de nici o periodizare; scapă cronologiei, face inutil orice efort al memoriei. Noțiunea de "înainte" devine absolută, eliberată de orice dependență de succesiunea secolelor și a mileniilor. Viziunea
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
pentru a recuceri într-un cadru instituționalizat reînnoit "liniștea zilelor noastre de demult" și odată cu ea transparența pierdută a legăturilor între ființe. E un caz cu totul excepțional, de fapt, în care proiectul politic poate apărea ca derivînd din inspirația mitică, putînd fi definit fără echivoc drept o transcripție cvasiimediată a exigențelor mitului. Unii, totuși, în imediata posteritate rousseauistă, vor satisface aceste exigențe. Imaginea Cetății antice, a Spartei, a Republicii romane de la începuturile ei este mereu prezentă în arierplanul Contractului social
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]