44,748 matches
-
pe de o parte, pentru a implora sănătatea soțului ei promovează cultul zeiței Lelwanixe "Lelwani", stăpâna lumii de „dincolo” de origine hatico-hitită, creând și un patrimoniu important pentru templul acesteia (Otten-Souåek, 1965); pe de altă parte, cere șefului scribilor să compună, pe baza tăblițelor kizzuwatneene, descrierea unei noi sărbători, (¿)ișuwa, În cinstea unui panteon de certă origine hurrită (Wegner-Salvini, 1991). Tendințele din mediul religios, exprimate de ¾attușilli și Pudu¿epa, se accentuează la fiul lor, regele Tut¿aliya al III/IV
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
hitită, În timpul ceremoniei cultuale pentru anumite divinități, ne-a permis ordonarea zeilor pe diferite grupuri de populații: astfel, se poate vorbi astăzi despre divinități hatice, hurrite, luviene și palaice. Panteonul hatic, cel mai bine atestat În textele hitite antice, este compus din: zeul furtuniixe "zeul furtunii" T/Șaru; zeița Wuru(n)șemuxe "Wuru(n)șemu", soția sa, identificată cu zeița-Soarexe "Soare" din Arinnaxe "Arinna"; fii lor, zeul furtunii din Nerikxe "Nerik" și Zippalanda (al cărui nume propriu nu Îl cunoaștem) și
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Însoțită de sunetul instrumentelor muzicaxe "Kumarbi"le. Acestui gen Îi aparține marele ciclu centrat pe figura zeului, de origine hurrită, Kumarbixe "Kumarbi", tatăl zeilor care au luptat pentru supremația cerească. Ciclul lui Kumarbixe "Kumarbi" apare ca o serie de opere compuse În formă literară, având un stil foarte elaborat; cea mai vestită operă este „Teogonia” sau „Regalitatea cerească”, În care se povestește despre succesiunea generațiilor divine și nașterea zeului furtunii. Primul rege al zeilor, Alaluxe "Alalu", Înlăturat, după nouă ani de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
au așezat pe coasta palestiniană a Ghazei, la gura râului Yarqon, și au dat numele lor regiunii (denumirea va fi extinsă de greci de la zona de coastă la Întreaga Palestină). Cele mai mari centre ale lor au alcătuit vestitul „Pentapolis”, compus din Ghaza, Ascalon, Ashdod, Gat și Eqron. Deși s-au organizat după modelul citadin fenician, filistenii și-au păstrat identitatea În mediul În care se aflau, insistând să se identifice ca popor alofon și străin. Bine organizați din punct de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
-lea Î.Hr. Dar, În acest secol, formele regândirii și ale criticii patrimoniului mitologic repetau, În cea mai mare parte a cazurilor, schemele creative ale acestuia, reproducându-i limbajul poetic, structura metrică și stilul. Tales, dar și Parmenide și-au compus operele adoptând limba poeților și nu se Întâmpla rar ca acestea să fie prezentate drept rodul unei inspirații, asemenea Întregii producții poetice grecești. Cu toate acestea, nici măcar poezia, care avea drept obiect patrimoniul mitologic tradițional, nu a rămas imună la
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Îi privesc (Platon, Legile, X, 887 C-888 D), iar dacă Socrate se mișcă Încă În incertitudine Între a se ocupa de filozofia Înțeleasă ca „muzică” supremă și modul obișnuit de a face muzică, așa cum le era propriu poeților care compuneau mythoi (Platon, Phaidon, 60 C-61 B), Platon nu șovăie să condamne miturile și poeții. Socrate se Întreba dacă Homer era Într-adevăr În măsură să Îi „educe” pe oameni (Republica, X, 600 C); Platon, În schimb, Îi refuza acest
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
religiei romane și istoria tradiției sale. Roma prerepublicană nu reprezintă o civilizație „orală”, lipsită de scriere. Tratatul cu Cartagina (508/507 Î.Hr.) și Legea Celor Douăsprezece Table (jumătatea secolului al V-lea) arată limpede că exista capacitatea de a compune texte ample și complexe. Activitatea legislativă, care include și norme de drept sacru, a fost pusă explicit În legătură cu Solon și cu „instituțiile și obiceiurile celorlalte cetăți ale Greciei” (Titus Livius, 3, 31, 8). Tratatul, ca parte a unui corpus de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Zoroastru și G³th³" În limba iraniană străveche În care s-a transmis, mai Întâi oral, pentru o lungă perioadă de timp, iar apoi În scris, culegerea de texte religioase ale zoroastrismului, numită Avesta, Zarathuștraxe "Zarathuștra" este numele, de origine incertă (compus cu uștra „cămilă”, probabil, „conducător de cămile”), al fondatorului religiei mazdeiste (de la numele zeului suprem Ahuraxe "Ahura" Mazd³xe "Ahura Mazda>", literal „Domnul” șahuraxe "ahura"ț „Înțelept” sau „al Înțelepciunii” șmazd³: cf. Boyce, 1975a, pp. 38 sqq.ț), sau zoroastriene (după
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
gathelor lui Zoroastruxe "Zoroastru", În ciuda opiniilor unor cercetători cu autoritate (J. Darmesteter, M. Molé), chiar contemporani (J. Kellens), cu excepția celei de-a cincea (Yasna 53), a cărei apariție ulterioară este verosimilă. G³th³ sunt caracterizate de o inspirație unitară și sunt compuse Într-un stil original caracteristic, distingându-se clar de celelalte părți din Avesta. În ciuda dificultăților exegetice, acestea sunt, cu siguranță, izvorul cel mai important pentru Înțelegerea sensului general al mesajului lui Zoroastru (Meillet, 1925, p. 13). În limba lor, numită
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ales În studiile recente, „avestică veche” (K. Hoffmann, J. Narten, J. Kellens), pentru a o distinge de limba Avestei târzii, au mai fost transmise câteva rugăciuni tradiționale (Yasna 27, 13-15 și Yasna 54, 1) și șapte capitole din Yasna, care compun Yasna Haptanh³iti, „Yasna cu șapte capitole”, text În proză, atribuit recent tot lui Zoroastruxe "Zoroastru" (Narten, 1986), deși conținutul său Înregistrează unele diferențe de fond față de G³th³. G³th³ nu alcătuiesc un tratat filozofic sau teologic, În care să fie expusă
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
atestă În număr de șase sau șapte, incluzând Spiritul Bun și Domnul Înțelept, putem vedea În acest fragment o primă atestare a grupului Nemuritorilor Buni. Această definire care apare În Yasna Haptanh³iti se explică prin intermediul celor doi termeni care o compun, ameșa, „nemuritor”, și spenta, „bun”; acest nume este dat uneori În Avesta și În textele În pahlavi (Amașaspand, Amahraspandxe "Amahraspand"), tuturor ființelor demne de cult, pe lângă cei care constituie așa-numita „Heptadă” divină (Boyce, 1992). Fragmentul gathic este (Yasna 47
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
o demonstrează printre altele titlurile pe care, la jumătatea și la sfârșitul secolului al IX-lea, N.L. Westergaard (1852-1854) și J. Darmesteter (1892-1893) le-au dat meritoasei ediții (Westergaard) și traduceri (Darmesteter) a textului. Zend-Avesta este o expresie care se compune din termenii zand și abest³g, ce apar adesea Împreună În literatura pahlavi și care indică, unul interpretarea comentată a textului, cu glose și explicații, iar celălalt, textul propriu-zis În limba originală. Unele indicii ne pot face să presupunem că Zand
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și credincioșii. Conform tradiției, pentru care cărțile a VIII-a și a IX-a din D¶nkard dau o mărturie autoritară, Avesta sasanidă era Împărțită În douăzeci și unu de secțiuni, grupate În trei părți, compuse fiecare din șapte secțiuni: secțiunea „gathică” compusă chiar din G³th³ și din câteva comentarii; secțiunea despre „ritual”, intermediară prin conținut și importantă atât pentru diferite aspecte ale ritului, cât și pentru doctrinele cosmologice, morale și astronomice incluse În aceasta; partea „legală”, care conținea lucrări juridice și texte
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
infra). Pe ansamblu, se poate estima că din Avesta sasanidă s-a păstrat aproximativ un sfert. Filologia modernă distinge În Avesta următoarele părți: Yasna, Wisprad, Khorda Avesta, Sșh-r½zag, Yașt, Wid¶wd³d și diferite fragmente. Yasna, „venerație, slujire divină, jertfă”, este compusă din șaptezeci și două de capitole (h³ti), recitate În timpul ceremoniei omonime, dedicate sacrificiului haomei (cf. supra, „Religiile Iranului antic și Zoroastrului”, subcapitolul 2.1). Această scriere este compusă În două dialecte diferite: avestico-gathica, numită și avestică veche, limba folosită În
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Yașt, Wid¶wd³d și diferite fragmente. Yasna, „venerație, slujire divină, jertfă”, este compusă din șaptezeci și două de capitole (h³ti), recitate În timpul ceremoniei omonime, dedicate sacrificiului haomei (cf. supra, „Religiile Iranului antic și Zoroastrului”, subcapitolul 2.1). Această scriere este compusă În două dialecte diferite: avestico-gathica, numită și avestică veche, limba folosită În G³th³ (șaptesprezece capitole), În „Yasna celor șapte capitole”, În unele rugăciuni tradiționale (cf. supra, Religiile Iranului antic și Zoroastrului”, subcapitolul 2.1) și avestica târzie, limba restului textului
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
-lea, către Khvarenahxe "Khvarenah". Chiar și scrierile yașt, dintre care trebuie să le amintim pe cel către Haoma (despre care s-a vorbit și la care se adaugă Yasna 9-11) și imnul către Sraoșaxe "Sraoșa" (cf. infra, subcapitolul 2.2) compus din Yasna 57 și Yașt 11, conțin elemente de interes din punct de vedere istorico-religios: cel de-al VI-lea, dedicat Soarelui, și cel de-al VII-lea, dedicat Lunii, al IX-lea, Îndreptat către Druv³sp³xe "Druva>spa>" (cf. infra
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
transcendent oricărei puteri spirituale, chiar și celor două Spirite (mainyu) opuse, deși, Într-un fel sau altul, de aceeași natură cu Spiritul Beneficxe "Spiritul Benefic" (Spenta Mainyuxe "Spenta Mainyu"), inspiratorul lui Zoroastruxe "Zoroastru". Zeul suprem este În vârful unui sistem compus din abstracții-entități, Ameșa Spentaxe "Ameșa Spenta", care, după un timp, ajung să fie propriile sale aspecte sau modalitățile sale de manifestare și acțiune (cf. supra, „Religiile Iranului antic și Zoroastrului”, subcapitolul 2.7). Este evident caracterul celest al zeului, subliniat
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
minore, pentru care calificativul divin nu este folosit, În Iranul antic, În sens strict, ci mai degrabă ca baga, „zeu” În Iranul antic (Boyce, 1975a, p. 196). În Avesta târzie, Ahura Mazd³ domină un fel de panteon bogat și complex, compus dintr-un grup de entități demne de cult (yazataxe "yazata"), care au un statut oarecum intermediar Între cel de divinități autentice ( În unele cazuri este vorba despre divinități ale unui așa-zis „păgânism” prezoroastrian sau de zeități de origine, cel
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Yașt 19), conține În partea sa finală o expunere a principalelor concepte ale escatologiei zoroastriene, cu certitudine, o elaborare teologică a Învățăturii lui Zoroastruxe "Zoroastru", așa cum o demonstrează, printre altele, numele dat pentru saoșyant, Astvat-eretaxe "Astvat-ereta" „cel care cuprinde Adevărul”, compus probabil dintr-un citat gathic (Yasna 43, 16: Bartholomae, 1904, col. 215; Kellens, 1974, p. 209). La fel se poate spune și despre numele altor doi saoșyant, care constituie Împreună cu Astvat-ereta, un fel de triadă mântuitoare. Aceste nume, care pot
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
morală de-a lungul vieții este factorul care va decide soarta persoanei respective: călătoria se poate continua spre paradis (În limba pahlavi, gar½dman sau wahișt) sau spre infern (În limba pahlavi, hamistag³n). Actorul suprem al judecății este un tribunal divin compus din Mihrxe "Mihr" (Mithraxe "Mithra"), Sr½șxe "Sro>ș" (Sraoșaxe "Sraoșa") și Rașnxe "Rașn" (Rașnuxe "Rașnu"). Zoroastrismul, după cum s-a spus deja, crede În Învierea trupului și În nemurirea sufletului. Sufletul poate trăi și fără trup până la Înviere, iar apoi, desigur
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
de tânărul care urmează să fie inițiat În Religia cea Bună (la o vârstă cuprinsă Între șapte și zece ani, conform diferitelor obiceiuri din India și Iran) și să recite Crezul religiei zoroastriene (cf. supra, subcapitolul 1.1). Acesta este compus din șaptezeci și două de rânduri - câte capitole sunt În Yasna - și este Împărțit În trei segmente a câte douăzeci și patru de rânduri fiecare, ce corespund celor douăzeci și patru de capitole din Wisprad. Așadar, cordonul sacru este o parte esențială a ceremoniei
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ingredientul principal al ambroziei pe care Saoșyantxe "Saoșyant" o va folosi pentru a pregăti jertfa escatologică (cf. supra, subcapitolul 2.4). Ceremonia yasna constă În două acțiuni rituale diferite: ritul preliminar (paragn³ sau paragra) și yasna propriu-zisă. Ritul preliminar este compus, la rândul lui, din șase acțiuni distincte, săvârșite În șase etape succesive care contemplă pregătirea și consacrarea ingredientelor care aparțin lumii vegetale și animale, cum ar fi (numele sunt citate În forma dată de Modi, 1922): barsom (În avestică, baresman
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
dintr-o tematică mult mai vastă: reconstrucția culturii indo-europene (cf. Campanile, 1990). Va trebui deci să respectăm toate procedurile și exigențele metodologice. Orice cultură - deci și cea a indo-europenilor - are un caracter sistematic; aceasta Înseamnă că elementele individuale care o compun nu pot fi analizate separat, ci trebuie raportate mereu la cadrul general din care fac parte. La rândul său, această raportare se realizează În două moduri: mai Întâi, prin recunoașterea legăturii care unește fiecare element cultural de celelalte elemente culturale
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
simple antinomii Între divinitățile primei funcții, pentru că natura și modul lor de a acționa sunt complementare: poeții vedici Îi compară pe unul cu noaptea, iar pe celălalt cu ziua și sunt atât conștienți de această complementaritate Încât, de cele mai multe ori, compun imnuri În onoarea amândurora și Își alcătuiesc numele din compusul mitr³varuña-. În Iran, mazdeismul originar renunță la vechii zei indo-iranieni și recunoaște o divinitate unică: ahuraxe "ahura" mazd³ (sau mazd³ ahura), care Înseamnă „Domnul Înțelept”. Această definiție, care devine abia
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
conotație suplimentară și devine: „Oare vom trăi un sfârșit al lumii la fel ca acela al distrugerii Ierusalimului, jefuirii templului și sfârșitului monarhiei?”. Răspunsul la această întrebare este dublu. Partea cea mai veche a povestirii care (în orice caz) este compusă în epoca exilică sau postexilică, sugerează că supraviețuirea lumii depinde doar de harul lui Dumnezeu care încheie o alianță necondiționată cu „dreptul” Noe și cu familia sa și promite să nu mai trimită potopul pentru a distruge „lumea” (Gn 6
Cuvântul lui Dumnezeu în povestirile oamenilor by Jean Louis Ska () [Corola-publishinghouse/Science/100975_a_102267]