45,391 matches
-
nu este nici virtute"; sau, așa cum se întreabă Sfîntul Simeon Noul Teolog: "Ce viață și ce petrecere ar fi avut [omul] dacă s-ar fi păstrat nestricăcios și nemuritor, într-o lume nestricăcioasă, dacă ar fi trăit o viață fără de păcat și fără supărări, fără griji și fără osteneală?" [cf. Țuțea, 1992:259]. Însuși darul libertății de alegere făcut omului a proiectat ca necesară existența răului în lume, existență pe care s-au întemeiat ulterior multe din construcțiile omului căzut în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
și fără supărări, fără griji și fără osteneală?" [cf. Țuțea, 1992:259]. Însuși darul libertății de alegere făcut omului a proiectat ca necesară existența răului în lume, existență pe care s-au întemeiat ulterior multe din construcțiile omului căzut în păcat, inclusiv aceea a regăsirii lui Dumnezeu și a înălțării prin credință către El. Căci, ar trebui să fim de acord că restricționarea de către Dumnezeu a posibilității omului de a face răul, de a minți, echivalează cu menținerea lui în nonlibertate
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
androginului, prin care Platon sugera zbuciumul celui hărăzit să își caute întreaga viață jumătatea (partea), pentru a se întregi ca entitate. c) Geneza femeii este legată de înzestrarea ei cu o funcție esențială (pentru existența viitoare a omenirii căzute în păcat): aceea a procreației prin iubire trupească. Din acest motiv, așa cum sugerează textul biblic, "va lăsa omul pe tatăl său și pe mama sa și se va lipi de femeia sa, și vor fi amîndoi un trup" [Facerea, 2:13]. Ulterior
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Eva" (în limba ebraică Hawwah înseamnă în egală măsură "femelă" și "cea care dă viață"). Grație acestei esențiale funcții, pe care bărbatul n-a reușit vreodată să o împlinească singur aceea de a naște femeii i se vor ierta întotdeauna păcatele (minciunile inclusiv) mai mult sau mai puțin grave. Apariția Evei în desfășurarea scenariului biblic a permis instituirea primelor relații interumane, relații pe care textul biblic le reduce inițial la manifestarea a două tipuri de instincte: cele "natural-biologice" (de maturizare și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
o formă mincinoasă; căci, o minciună implicită poate fi descoperită în această mascare de identitate, știut fiind faptul că în esență șarpele era asociat cu simbolul înțelepciunii 12. Șiretenia diavolului poate fi identificată cu cea dintîi prezență a răului, înșelăciunii, păcatului și minciunii în spațiul edenic. Această primă și diavolească viclenie a înșela implicit fără să minți explicit constituie un exemplu de referință pentru viitoarea ideologie cazuistă, care, analizînd obligațiile morale și religioase pe cazuri izolate, ancorate în relații și evenimente
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
care, analizînd obligațiile morale și religioase pe cazuri izolate, ancorate în relații și evenimente particulare, aplicau principiul "rezervației mintale" (reservatio mentalis) [Bertholet, 1995: 81,395]: ""Nu avem voie să mințim, putem însă să înșelăm". Fiindcă, precizează ei, păcăleala este un păcat ușor, în vreme ce minciuna este un păcat de moarte" [Kovalewski, 1996:147]. Ne confruntăm, așadar, încă din stadiul semiozei primordiale cu diferite forme și grade ale păcatului și implicit ale minciunii. 1.3.2. Îndoiala, germene al minciunii Dialogul șarpelui (ca
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pe cazuri izolate, ancorate în relații și evenimente particulare, aplicau principiul "rezervației mintale" (reservatio mentalis) [Bertholet, 1995: 81,395]: ""Nu avem voie să mințim, putem însă să înșelăm". Fiindcă, precizează ei, păcăleala este un păcat ușor, în vreme ce minciuna este un păcat de moarte" [Kovalewski, 1996:147]. Ne confruntăm, așadar, încă din stadiul semiozei primordiale cu diferite forme și grade ale păcatului și implicit ale minciunii. 1.3.2. Îndoiala, germene al minciunii Dialogul șarpelui (ca întruchipare mincinoasă a "răului mincinos") cu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
avem voie să mințim, putem însă să înșelăm". Fiindcă, precizează ei, păcăleala este un păcat ușor, în vreme ce minciuna este un păcat de moarte" [Kovalewski, 1996:147]. Ne confruntăm, așadar, încă din stadiul semiozei primordiale cu diferite forme și grade ale păcatului și implicit ale minciunii. 1.3.2. Îndoiala, germene al minciunii Dialogul șarpelui (ca întruchipare mincinoasă a "răului mincinos") cu femeia (ca întruchipare a ființei slabe, inocente, sincere și, prin aceasta, predispusă la înșelăciune) este cît se poate de relevant
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
înțelegerea modului CUM A AVUT LOC activarea minciunii: Oare a zis Dumnezeu cu adevărat: "Să nu mîncați din toți pomii din grădină"?" întreabă șarpele pe Eva. Îndoiala strecurată prin această interogație reprezintă cea dintîi formă voalată, ce-i drept a păcatului (și, de aici, a minciunii). Căci, fără a fi cu adevărat o falsificare, întrebarea poate fi o insinuare a ei. Un exercițiu de (socio)logică a minciunii se derulează în continuarea scenariului biblic. Puterea de ocultare a limbajului simbolic, dublată
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
un om mai ușor decît o minciună. Exact acest lucru s-a întîmplat de fapt și cu protopărinții. De la șarpe ei au aflat că nu vor muri, așa cum ar fi trebuit să se întîmple potrivit predicției divine. Într-adevăr, în urma păcatului făptuit omul nu va muri în sensul propriu al cuvîntului. El va trăi ca pămîntean hărăzit să ignore în ce măsură existența sa este îndatorată mai degrabă adevărului decît minciunii, binelui decît răului. Într-o atare situație ontologică, nici Dumnezeu, nici Satan
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
facă. Pe de o parte, sugestia lui Satan că, mîncînd din pomul cunoașterii binelui și răului, oamenii vor fi "asemeni lui Dumnezeu" insinua că astfel ei vor putea contempla universul, spre a-i cunoaște tainele, de la nivelul tronului Creatorului însuși. Păcatul originar echivalează, așadar, cu construirea unui (auto)idol menit să preamărească "eul uman", să îi stimuleze autoadorarea; căci, așa cum Thoma de Aquino observă, idolul este numit "minciună" în Sfînta Scriptură: "Idolii se agață cu înverșunare de minciună. Iar Glossa adaugă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
se agață cu înverșunare de minciună. Iar Glossa adaugă: "Adică de idol"" [1997:294]. Poate tocmai din această cauză, autoadorarea ca formă a minciunii perverse, pentru că cel mai adesea ea nu este (re)cunoscută va constitui pentru omul căzut în păcat prima dintre cele zece interdicții: "Să nu ai alți dumnezei în afară de mine!" [Ieșirea, 20:3]. În realitate, orice idol pe care omul va încerca să îl construiască pornind de la propria-i cunoaștere, va fi de la bun început marcat de o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
asociat-o vieții umane: Drama omului, ne spune Albert Camus, este veșnica goană după absolut"; sau, în termenii lui J.P. Sartre: Omul este condamnat la libertate". Adevărat este acest lucru dacă luăm în seamă odată cu Sfîntul Grigorie de Nissa că: "Păcatul înseamnă în același timp și afirmarea și pierderea libertății" [Galeriu, 1991:87]. Pe de altă parte, însă, spunînd: "Veți fi ca Dumnezeu", Satan nu minte, ci doar amăgește; căci, într-un anume sens, după săvîrșirea păcatului, Adam și Eva au
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Grigorie de Nissa că: "Păcatul înseamnă în același timp și afirmarea și pierderea libertății" [Galeriu, 1991:87]. Pe de altă parte, însă, spunînd: "Veți fi ca Dumnezeu", Satan nu minte, ci doar amăgește; căci, într-un anume sens, după săvîrșirea păcatului, Adam și Eva au început să cunoască lumea așa cum este, cunoaștere pe care constatarea propriei goliciuni o sugerează simbolic. Această cunoaștere nu înseamnă însă că omul a devenit asemenea lui Dumnezeu. Într-un atare amestec al adevărului cu minciuna se
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pervertirea limbajului, a celui biblic inclusiv este specifică falșilor învățători, care au năpădit pămîntul după cădere 13. Citarea cuvîntului Scripturii este utilizată în egală măsură și de adevăratul învățător și de cel fals. Astfel, așa cum menționează Sfîntul Ioan Scărarul: "Înainte de păcat, îngerul avertizează: Fiți cu luare aminte, Dumnezeu judecă cu dreptate!". Satan însă îndeamnă: "Îndrăzniți, Dumnezeu este este milostiv și vă va ierta!". Fiecare dintre ei va cita texte doveditoare, primul dreptei judecăți, celălalt, milosteniei. Odată păcatul comis, îngerul va consola
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Sfîntul Ioan Scărarul: "Înainte de păcat, îngerul avertizează: Fiți cu luare aminte, Dumnezeu judecă cu dreptate!". Satan însă îndeamnă: "Îndrăzniți, Dumnezeu este este milostiv și vă va ierta!". Fiecare dintre ei va cita texte doveditoare, primul dreptei judecăți, celălalt, milosteniei. Odată păcatul comis, îngerul va consola: "Să nu cazi în deznădejde, Dumnezeu este milostiv și iartă; căiește-te, întoarce-te la Dumnezeu!". Diavolul însă va striga: "Cum, aștepți îndurare? Ai făptuit un păcat; nu știi că Apostolul Pavel a spus cît se
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cita texte doveditoare, primul dreptei judecăți, celălalt, milosteniei. Odată păcatul comis, îngerul va consola: "Să nu cazi în deznădejde, Dumnezeu este milostiv și iartă; căiește-te, întoarce-te la Dumnezeu!". Diavolul însă va striga: "Cum, aștepți îndurare? Ai făptuit un păcat; nu știi că Apostolul Pavel a spus cît se poate de clar că desfrînații nu vor intra în împărăția cerurilor? Ești blestemat!" [Kolakowski, 1993:149]. Cum însă îl putem deosebi pe înger de diavol, cîtă vreme și unul și altul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cu logica lui "și/și", am descoperi astfel faptul că există momente în care în lume predomină "binele adevărului", cum s-a întîmplat în Eden pînă la apariția șarpelui, sau primează "răul minciunii", cum s-a petrecut ulterior căderii în păcat. Altfel spus, libertatea binelui este ontologic cuplată cu aceea a răului, binele însuși permițînd (nu fără de culpabilizare) facerea răului în libertatate. Singurul lucru care profilactic i s-a îngăduit omului a fost acela de a evalua dinainte consecințele faptelor sale
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
fost acela de a evalua dinainte consecințele faptelor sale. Judecata reală a lui Dumnezeu sau a semenilor este întotdeauna ulterioară actului (mincinos inclusiv). Gravitatea acestei judecăți este ignorată, de obicei, sau pur și simplu nu prezintă interes în momentul săvîrșirii păcatului. Se ascunde aici un viciu de formă care nu poate fi însă ignorat: zeii au dăruit-o pe Cassandra cu darul clarviziunii de a spune omului ce îl așteaptă, dar i-au luat în același timp harul de a fi
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
sens" [Galeriu, 1991:78]. Și totuși, chiar dacă cu "chipul acoperit de patimi și cu frumusețea originară slăbită" (Maxim Mărturisitorul), omul a reînvățat să îl invoce pe Dumnezeu, care la rîndul său și-a trimis Fiul ca jertfă de ispășire pentru păcatele umane. • Perspectiva antropologică ia în seamă consecințele căderii la nivelul ființei umane în sine și al relațiilor interumane. Pentru primii oameni, căderea a însemnat o "golire de sens" a existenței, o "sărăcire (golire de har) a structurii omenești". O falsă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ale unui Pămînt posedat de "minciuna tehnologiei"; minciună pentru că, ceea ce azi pare a fi benefic, poate determina mîine, prin dezechilibrele ecologice generate, catastrofale consecințe. Prin această încărcătură semantică, pe care simbolistica biblică o sugerează, se poate spune cu adevărat că "păcatul tinde să se instaleze în centrul lumii" (Galeriu), sfîșiind-o printr-o triplă ruptură: aceea dintre om și Dumnezeu, dintre trup și suflet, dintre om și cosmos. O astfel de ruptură definește, în ultimă instanță, consecința unui act de grea înșelăciune
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
3.4. Activarea viciilor esențiale " Răul notează părintele Stăniloae nu poate cuceri prin el însuși. Răul se împodobește cu flori ale binelui. Omul păstrează în sine o rămășită de naștere a binelui. El trebuie să se amăgească cu părerea că păcatul pe care-l face are justificare prin bine" [1993:37]. Tocmai prin această nevoie de autoamăgire adesea stimulată din afară, de către un rafinat amăgitor minciuna se strecoară ca "adevăr pervertit" înăuntrul lumii umane. Avînd în vedere această ocolită cale, este
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
trupească inclusiv ("socotind că rodul pomului e bun de mîncat", plăcerea ("plăcut ochilor") și puterea ("vrednic de dorit pentru că dă știința") [1996:153-157]. Aceste "pasiuni esențiale" ale sufletului primordial ar sta la baza tuturor viciilor manifeste ale omului căzut în păcat. Și să nu uităm că există tot atîția demoni cîte patimi sînt. Trecînd de la sacrul stării de "a fi", pur și simplu, la profanul stării de "a avea", omul și-a declanșat goana după un "efemer absolut": avuția lumească, în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
nu au cîștigat decît cel mult putința de a se hrăni cu efemeritate. Căci, în planul existenței mundane, obsedantul "a avea" s-a transformat în sursă a tuturor celorlalte rele pe care decalogul biblic le va interzice oamenilor căzuți în păcat, începînd de la cel al facerii din sine un idol pînă la poftirea bunului aproapelui. Cum a încercat omul să își mascheze alegerea răului în defavoarea binelui pe care Dumnezeu i-l propusese? Ascunzîndu-se, desigur. Regăsim în formele simbolice ale ascunderii dinaintea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
alegerea răului în defavoarea binelui pe care Dumnezeu i-l propusese? Ascunzîndu-se, desigur. Regăsim în formele simbolice ale ascunderii dinaintea lui Dumnezeu expresia unei arhetipale relații cauzale: minciuna naște minciuna. Scenariul biblic consemnează următoarea succesiune de momente simbolice, prin care conștiința păcatului originar s-a instaurat în lume: constatarea efectelor actului comis, prin deschiderea ochilor: Atunci li s-au deschis ochii la amîndoi și au cunoscut că erau goi, și au cusut frunze de smochin și și-au făcut acoperămînt" [Facerea, 3
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]