45,391 matches
-
pedeapsa divină: "Și a strigat Domnul Dumnezeu pe Adam, și i-a zis: "Adame, unde ești?". Răspuns-a acesta: Am auzit glasul tău în rai și m-am temut, căci sînt gol, și m-am ascuns" [Facerea, 3:11]; descoperirea păcatului și cercetarea lui: Și i-a zis Dumnezeu: Cine ți-a spus că ești gol? Nu cumva ai mîncat din pomul din care ți-am poruncit să nu mănînci?"" [Facerea, 3:11]; o procedură de "coborîre" a judecătorului cunoscător la
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
feții tale îți vei mînca pîinea, pînă te vei întoarce din pămîntul din care ești luat: căci pămînt ești și în pămînt te vei întoarce." [Facerea, 3:17,18,19]; stigmatizarea constituie motivul însemnării distinctive a oamenilor deja căzuți în păcat, cu care Dumnezeu le va însoți destinul: Apoi a făcut Domnul Dumnezeu lui Adam și femeii lui haine de piele și i-a îmbrăcat" [Facerea, 3:1]; hainele de piele, semn al minciunii, se constituie ele însele în realități mistificatoare
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
o parte, atît o pedeapsă pentru minciuna protopărinților, cît și o măsură preventivă pentru ca aceasta să nu se instaureze definitiv la nivelul lumii edenice, concepute de Dumnezeu ca una dintre cele mai bune posibile. Pe de altă parte, însă, modelul păcatului originar se constituie ca "nucleu dur" pentru orice conduită umană păcătoasă. Să observăm, în acest sens, că succesiunea constatare › conștientizare › ascundere -› temere -› descoperire -› disculpare -› pedepsire -› stigmatizare -› execuție reprezintă "trama profundă" pe care orice scenariu judiciar modern se întemeiază. 1.3
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
minciunii va fi realizat de către om sub impulsul unor nevoi "pozitive" (mai mult sau mai puțin conștientizate), se va solda în cele din urmă cu consecințe negative. Spre exemplu, impulsurile primordiale pe care Eva și le-a satisfăcut prin săvîșirea păcatului plăcerea, posesia, puterea se vor răsturna în destinul ei pămîntesc, dobîndind semnificații opuse. Astfel, pe de o parte, plăcerea va deveni durere a nașterii, dorința de posesie se va transforma în resemnarea de a fi posedată, dorința de putere se
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
în acest caz căderea nu s-ar mai fi produs cu atîta ușurință sau nu s-ar fi produs de loc" [1993:33], situație în care o lume fără de minciună ar fi putut să se instaureze pentru vecie. Cum însă păcatul minciunii a fost săvîrșit, el îi va încărca pe protopărinți și pe urmașii lor cu povara blestemului lui Dumnezeu. Sub semnul unui anume optimism, să constatăm totuși că în orice rău se ascunde și un anume bine. Astfel, ideea de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ar fi avut nici un motiv de mișcare, de autodevenire, de perfectare. La o altă scară se regăsește aici situația definitorie pentru relația lui Dumnezeu cu lumea. Fără de negativitate, devenirea progresivă nu ar fi fost posibilă. Dacă Dumnezeu ar fi prevenit păcatul, libertatea omului ar fi fost de-a pururi nulă. În consecință, soluția care s-a impus a fost aceea a îngăduirii lui. Simbolic privită, truda omului asupra pămîntului echivalează cu lucrul asupra lui însuși, cu o (auto)perfectare pe care
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
privită, truda omului asupra pămîntului echivalează cu lucrul asupra lui însuși, cu o (auto)perfectare pe care în generozitatea lui Dumnezeu i-a îngăduit-o. Se ascunde în această generozitate germenele unei alte predeterminări: aceea a mîntuirii omului căzut în păcat. Conchidem, o dată cu Leszek Kolakowski, că prin negativare, prin păcat, prin minciună, îndată ce în locul Creatorului a fost așezată creația, în locul binelui a fost plasat păcatul originar și în locul adevărului a fost plasată minciuna, se petrece o dublă schimbare de direcție: "Pe
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
lui însuși, cu o (auto)perfectare pe care în generozitatea lui Dumnezeu i-a îngăduit-o. Se ascunde în această generozitate germenele unei alte predeterminări: aceea a mîntuirii omului căzut în păcat. Conchidem, o dată cu Leszek Kolakowski, că prin negativare, prin păcat, prin minciună, îndată ce în locul Creatorului a fost așezată creația, în locul binelui a fost plasat păcatul originar și în locul adevărului a fost plasată minciuna, se petrece o dublă schimbare de direcție: "Pe de o parte, o convertire întru păcat susul devine
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
-o. Se ascunde în această generozitate germenele unei alte predeterminări: aceea a mîntuirii omului căzut în păcat. Conchidem, o dată cu Leszek Kolakowski, că prin negativare, prin păcat, prin minciună, îndată ce în locul Creatorului a fost așezată creația, în locul binelui a fost plasat păcatul originar și în locul adevărului a fost plasată minciuna, se petrece o dublă schimbare de direcție: "Pe de o parte, o convertire întru păcat susul devine jos și, pe de alta, o convertire întru Hristos, sau o întoarcere la starea inițială
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
negativare, prin păcat, prin minciună, îndată ce în locul Creatorului a fost așezată creația, în locul binelui a fost plasat păcatul originar și în locul adevărului a fost plasată minciuna, se petrece o dublă schimbare de direcție: "Pe de o parte, o convertire întru păcat susul devine jos și, pe de alta, o convertire întru Hristos, sau o întoarcere la starea inițială. Acest dezechilibru împarte omenirea în două categorii de ființe: cei care trag foloase într-un fel sau altul și cei care, dorind să
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
nivelul societății omenești, se regăsesc în arhetipala poveste biblică. Și, de la ea încoace, într-o mulțime de alte mituri ale minciunii; căci, așa cum mitul facerii lumii în cele cîteva zile cosmogonia biblică reprezintă arhetipul oricărei alte creații, așa și simbolistica păcatului biblic se regăsește cu aceleași conotații profunde atît în textele mitice, cît și în cele culte. Este suficient să ne amintim, în acest context, că mitica Pandora modelată asemeni lui Adam din țărînă de către vestitul Hephaistos simbolizează etalonul ispitelor artificiale
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
decît să reflecte într-o mulțime de "structuri de suprafață" mai mult sau mai puțin fidele "structura profundă" a scenariului biblic. Această ipoteză este deosebit de importantă, întrucît acreditează atitudinea culturală conform căreia simbolistica povestirilor biblice (scenariul simbolic al creației, al păcatului originar și al căderii, al exodului, ieșirii și întemeierii, al răstignirii și mîntuirii, al îndepărtării definitive a răului și identificării lumii cu împărăția lui Dumnezeu, în cele din urmă) se constituie ca un arhetip pentru înțelegerea esenței unei anumite societăți
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
culturogeneza; • în plan gnoseologic: arhetipul biblic -› succesiunea filogenetică -› matricea ontogenetică -› ecourile profane -› cadrul istoric al creației -› trama istoriei umane. Putem constata, ca o concluzie deosebit de interesantă, faptul că în această extrem de comprimată desfășurare a consecințelor creației și, în subsidiar, a păcatului biblic, se ascunde "structura profundă" a oricărui act de devenire (acțiune) umană. O dată mai mult, așadar, putem constată că Biblia reprezintă o chintesență a celor mai relevante acte de conduită umană. Două variante de interpretare opuse par a fi posibile
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
descrise de tot atîtea semioze esențiale. Astfel: • Semioza edenică descrie etapa manifestării omului la nivelul existenței paradisiace a omului, ca manifestare a voinței sale libere; căci, așa cum spune Sfîntul Ioan Damaschin: "Dumnezeu l-a făcut pe om prin fire fără păcat, prin voință liber. Spun fără de păcat nu pentru că ar fi fost incapabil să păcătuiască [...], ci pentru că nu avea în firea sa facultatea de a păcătui... " [Damaschin, 1993:71]. O dată mai mult, paradoxul coincidenței contrariilor apare mai evident acum, cînd răul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Astfel: • Semioza edenică descrie etapa manifestării omului la nivelul existenței paradisiace a omului, ca manifestare a voinței sale libere; căci, așa cum spune Sfîntul Ioan Damaschin: "Dumnezeu l-a făcut pe om prin fire fără păcat, prin voință liber. Spun fără de păcat nu pentru că ar fi fost incapabil să păcătuiască [...], ci pentru că nu avea în firea sa facultatea de a păcătui... " [Damaschin, 1993:71]. O dată mai mult, paradoxul coincidenței contrariilor apare mai evident acum, cînd răul (minciuna) se ascunde în binele libertății
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mai mult, paradoxul coincidenței contrariilor apare mai evident acum, cînd răul (minciuna) se ascunde în binele libertății de alegere. • Semioza mundană urmărește etapa manifestării răului la nivelul existenței căzute a omului, fiind rezultatul faptului că "toți am fost recapitulați în păcatul lui Adam și participăm la trupul morții lui fără să vrem, după cum toți am fost recapitulați în mîntuirea săvîrșită de Hristos și participăm la viața Lui, dacă vrem" [Popescu, Costache, 1997:136]; sau, cu alte cuvinte, existența noastră omenească oscilează
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
proorocul observă "i se spune răului bine și binelui rău" [Isaia, 5:20]. În nevoia de recuperare a valorilor, de regăsire a unității cu cerul, se ascunde expresia cea mai profundă a nevoii de întoarcere a păcătosului (mincinosului) la locul păcatului (minciunii), poate dintr-o abisală și inconștientă nevoie sufletească de a se întîlni cu sine înainte de greșeală, cînd unitatea morală nu-i fusese încă destrămată. Poate că o atare căutare a purității, a "paradisului pierdut", a "unității primordiale" marchează și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ecuație, prezența răului (a minciunii inclusiv) în lume este explicată în două posibile maniere [Bădescu, 1997:62-63]: • una reducționistă în sens negativ, conform căreia restaurarea chipului lui Dumnezeu în lume (a creației însăși) este esențialmente pătată de răutate și de păcatul oamenilor, care prin oboseală, abandon sau agresare nu reușesc să se poarte cu adevărat în consens cu chipul și asemănarea lui Dumnezeu; în această viziune, ecuația lumii devine y = ai(-xi), sugerînd că "oricît de vrednic ar fi făcătorul de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
unui optimism pe care uneori ne este greu să-l explicăm este din nou mijlocitoare: în faza arhetipală, binele prevalează în raport cu răul (minciuna), care se manifestă în lumea creației într-o manieră recesiv-subordonată; în desfășurarea istoriei (a omului căzut în păcat) puterea minciunii poate să obtureze pe aceea a binelui, care se plasează la rîndul său într-o postură subordonată. Optimismul constă în însușirea finală a convingerii pe care toate poveștile o formulează că "binele învinge întotdeauna răul", că "adevărul iese
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cărei ecouri le întîlnim în "Antigona" lui Sofocle, în "Controversele" lui Seneca sau în "Filipicele" lui Cicero. Justificarea acestei situații de "normalitate" umană este însoțită cel mai adesea de un la fel de cunoscut adagiu: "Perseverare diabolicum est". O dată mai mult, amintirea păcatului originar este actualizată cu acest prilej; căci, poate Dumnezeu ar fi trecut cu vederea cel dintîi păcat al cuplului uman acela de a fi plecat urechea la insinuările șarpelui și la îndoiala sugerată de acesta cu privire la intențiile Creatorului dacă omul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Justificarea acestei situații de "normalitate" umană este însoțită cel mai adesea de un la fel de cunoscut adagiu: "Perseverare diabolicum est". O dată mai mult, amintirea păcatului originar este actualizată cu acest prilej; căci, poate Dumnezeu ar fi trecut cu vederea cel dintîi păcat al cuplului uman acela de a fi plecat urechea la insinuările șarpelui și la îndoiala sugerată de acesta cu privire la intențiile Creatorului dacă omul nu ar fi persistat în greșeală și nu ar fi mușcat din mărul cunoașterii binelui și răului
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Hegel că "Edenul" nu este altceva decît o stare primitivă, pașnică în existența omului, neîncercat încă nici de obligația de trudi pămîntul, dar nici de viciile pe care cultura le impune? În această accepțiune, mitul căderii dobîndește o interpretare specială: păcatul echivalează cu pătrunderea omului în cultură, în civilizație, care nu ar face altceva decît să activeze potențe latente pe care omul le are prin naștere, dar pe care nu a avut încă prilejul să le desfășoare. De aici, poate, fericirea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
reale etc. Conform definiției propuse de J. A. Barnes, "minciunile consistă fie în afirmații adevărate sau false, fie în afirmații care sînt pe jumătate adevărate și pe jumătate false" [Barnes, 1994:12]. O dată în plus, faptul că omenirea căzută în păcat își datorează situația cunoașterii amestecului dintre bine și rău, dintre adevăr și minciună, pare a fi valid. În pofida relevanței pe care răul o are pentru existența umană, apare ca un paradox faptul că gînditori din toate timpurile și locurile au
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cuvîntul. Iată cum dialectica "recesivității" a înzestrat cuvîntul, printr-o subtilă șiretenie, atît cu resurse constructive, dacă ne gîndim la faptul că lumea însăși este un rezultat al desfășurării Cuvîntului Creator, cît și cu resurse deconstructive, dacă ne amintim că păcatul originar și căderea ce i-au urmat sînt un rezultat al vorbelor înșelătoare ale lui Satan. Să nu-l credităm, așadar, pe înțeleptul Esop, care a găsit o simbolică modalitate de a sugera că "limba" este în același timp și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
direct legat de imperativul purității, fiind o consecință a acestuia. În societățile totalitare de tip religios, confesiunea este stimulată pentru că apropie enoriașul de rînd de idealul "divinității umane" venerate. În regimurile totalitare antireligioase, imposibilitatea mărturisirii generează traume interioare, conștiințe ale păcatului amplificate de conflictele exterioare pe care cultul puterii le stimulează prin inventarea unor fictive motive de vină. • Știința sacră se străduiește să creeze o aură de sacralitate în jurul principalelor dogme ale ideologiei totalitare, considerată drept unica în măsură să asigure
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]