7,100 matches
-
a maximei clarități conceptuale. Fără metamorfoză transfiguratoare și fără forțarea caracteristică simbolismului noțional abstract, ele trebuie investite cu substanța spirituală care pune bazele unui în sine acoperitor din punct de vedere axiologic (adică fundamentează autosuficiența valorică atât de caracteristică domeniului frumosului). Unul dintre scopurile cultivării constante a unei asemenea cuprinderi este acela al legării organice a sferelor de existență, al solidarizării dimensiunilor intelectuale pe solul cărora se poate naște un fapt de creație autentică. Actele și trăirile atitudinii trebuie coordonate în măsura în care
Conştiinţa de sine. Eseu despre rolurile multiple ale reflexivităţii by Vlad-Ionuţ Tătaru [Corola-publishinghouse/Science/929_a_2437]
-
implică unele inhibiții și unele impulsuri"76). Ea arată că aici implicarea conștiinței de sine ca cenzor sau stimulator eficient este definitorie pentru orientarea cognitiv-aplicată a firii artistice, dezvăluind mecanismul natural de ghidaj interior pe care îl presupune "confruntarea" cu frumosul. Această psihologie implică un control conștient asemănător mânuirii unui instrument muzical, care se cere cu virtuozitate stăpânit și care pretinde o atenție permanentă, străină oricărei forme de automatism sau de abandonare reflexă. Aici mai mult ca oriunde este nevoie de
Conştiinţa de sine. Eseu despre rolurile multiple ale reflexivităţii by Vlad-Ionuţ Tătaru [Corola-publishinghouse/Science/929_a_2437]
-
creatorului se răsfrânge asupra manierei reflexive, iar aceasta din urmă trebuie să învețe să slăbească frâiele unui prea riguros control. Atitudinea estetică recunoaște sau construiește o armonie spirituală superioară pe care o reflectă apoi în mediul de interacțiune individuală cu frumosul. Ea preia din planul paradigmatic al realității obiective forme și valori pentru a le interioriza și transfigura proiectiv în operă. Viziunea ei se desfășoară pe o arie largă a cuprinderii experiențiale chiar dacă va fi vorba de o simplă translație ideatică
Conştiinţa de sine. Eseu despre rolurile multiple ale reflexivităţii by Vlad-Ionuţ Tătaru [Corola-publishinghouse/Science/929_a_2437]
-
solidarizat". Conștiința de sine te leagă de un canon artistic și îndeplinește astfel, alături de întregul pachet normativ al creației, funcția de paradigmă legiuitoare de care are nevoie subiectul angajat pe cale (deși, strict vorbind, "nu există o conștiință propriu-zisă a legilor frumosului"80). Arta înseamnă în primul rând expresie, adică, în limbajul fenomenelor conștiinței, obiectivare de sine. După cum afirma R.G. Collingwood, când o persoană exprimă o emoție, ea este "conștientă de... o tulburare sau o senzație pe care o simte întâmplându-se
Conştiinţa de sine. Eseu despre rolurile multiple ale reflexivităţii by Vlad-Ionuţ Tătaru [Corola-publishinghouse/Science/929_a_2437]
-
perceptivă), conștiința de sine punctează etape și fixează jaloane în virtutea unui principiu explicativ. Acest principiu ridică la concept toate demersurile care implică traducerea în fapt a legilor estetice și tentează elaborarea unei concepții generale, a unei filosofii a interacțiunii cu frumosul. El reprezintă punctul de pornire al celei de-a doua funcții a reflexivității, cea de descriere (interpretare) a propriei interiorități, cea menită să se intrice constructiv cu latura formatoare în vederea creării de posibilități de exprimare artistică sau de angajament noetic
Conştiinţa de sine. Eseu despre rolurile multiple ale reflexivităţii by Vlad-Ionuţ Tătaru [Corola-publishinghouse/Science/929_a_2437]
-
În fond, o simetrie a unor stări de spirit afine face posibilă întâlnirea autorului cu receptorul său, pe tărâmul unui "prezent" al împărtășirii reciproce fiind de conceput schimbul spiritual pe care îl presupune o asemenea întâlnire. Un sistem axiologic auto-suficient (frumosul pentru el însuși) face de neconceput orice intervenție corectivă care aruncă asupra lui "a fi" umbra transformatoare a lui "trebuia să". De aceea orizontul criticii este fundat în cel al hermeneuticii comprehensive și are ca țintă și reper absolut conștiința
Conştiinţa de sine. Eseu despre rolurile multiple ale reflexivităţii by Vlad-Ionuţ Tătaru [Corola-publishinghouse/Science/929_a_2437]
-
atâta estetica teoretică), acea sondare care nu se oprește la suprafața formalizabilă a realității, pentru a căuta un sens mai adânc și mai evocator, pentru a angaja un dialog al conștiințelor (un veritabil forum spiritual mijlocit de categoria inegalabilă a frumosului). Pertinența de origine subiectivă depășește într-adevăr orice ascuțită considerare pe care conștiința obiectelor lumii o poate arunca în joc și fundamentează experiența estetică după criteriile unei aspirații către frumos trecută prin filtrul personalității. Astfel, receptorul creației artistice verifică în
Conştiinţa de sine. Eseu despre rolurile multiple ale reflexivităţii by Vlad-Ionuţ Tătaru [Corola-publishinghouse/Science/929_a_2437]
-
conștiințelor (un veritabil forum spiritual mijlocit de categoria inegalabilă a frumosului). Pertinența de origine subiectivă depășește într-adevăr orice ascuțită considerare pe care conștiința obiectelor lumii o poate arunca în joc și fundamentează experiența estetică după criteriile unei aspirații către frumos trecută prin filtrul personalității. Astfel, receptorul creației artistice verifică în forul său interior tot ceea ce asimilează din viziunea autorului și face apel la introspecții simpatetice care edifică atitudinea estetică. El invocă în permanentă căutare de semnificații cunoașterea de sine pe
Conştiinţa de sine. Eseu despre rolurile multiple ale reflexivităţii by Vlad-Ionuţ Tătaru [Corola-publishinghouse/Science/929_a_2437]
-
auzul nu mai sunt funcții sensibile legate de organul care le face posibile. Posibilul are propria ființare, se desprinde de cauzalitatea ființei determinante, astfel încât - din acest punct de vedere - un obraz poate fi frumos și fără să fie obraz, arătând frumosul ca ridicare la esență, suprasensibil. Or, fiind deasupra configurațiilor și conformațiilor, esența e lipsită de figură sau de formă, deci nereprezentabilă, "o frumusețe care depășește orice frumusețe"10. La fel, florile ce vor crește pe unde au trecut ochi, acolo
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
imprimă în cele ce sunt: "Oglinzi și ochi întreabă, și toate vor răspunde/ Că domn al frumuseții, pur archetip, tu ești"4. Răspunsul se dă prin ricoșeu; tot ce este frumos în cuprinsul lumii văzute își are frumusețea prin reflectarea frumosului nevăzut. Răspunsul semnifică și se dă vederii, iar ceea ce se vede se arată în zămislirea sa originară, a frumosului întrupat în lumea sensibilă. "Sămânța încă grea de sine/ Cade-n trist pământ interior", "Nemuritoarea merindă intră-n lut"5, rodind
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
tu ești"4. Răspunsul se dă prin ricoșeu; tot ce este frumos în cuprinsul lumii văzute își are frumusețea prin reflectarea frumosului nevăzut. Răspunsul semnifică și se dă vederii, iar ceea ce se vede se arată în zămislirea sa originară, a frumosului întrupat în lumea sensibilă. "Sămânța încă grea de sine/ Cade-n trist pământ interior", "Nemuritoarea merindă intră-n lut"5, rodind în carnea albă a sufletului, acolo unde tot ce prinde a încolți ridică întreaga fire spre înaltul ce-i
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
înscrise în orizontul ființei, impulsionată de invizibilul ce iese din ascundere, la fel cum în poem semnificabilul începe să dea de văzut și de înțeles, se încheagă în figura inaparentă a originii. De aceea tot ce se înalță în imaginea frumosului este frumosul însuși care luminează ca trup al ascunderii și strălucește răspândindu-se în cele pe care le ridică spre cerul formelor eterne: "știm pe/ Ce formă ideală ne împlinim unirea"16. Astfel încât coborârea și înălțarea nu sunt la drept
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
orizontul ființei, impulsionată de invizibilul ce iese din ascundere, la fel cum în poem semnificabilul începe să dea de văzut și de înțeles, se încheagă în figura inaparentă a originii. De aceea tot ce se înalță în imaginea frumosului este frumosul însuși care luminează ca trup al ascunderii și strălucește răspândindu-se în cele pe care le ridică spre cerul formelor eterne: "știm pe/ Ce formă ideală ne împlinim unirea"16. Astfel încât coborârea și înălțarea nu sunt la drept vorbind două
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
ele configurează - abia în figura văzută a nevăzutei creșteri - dinamica ființării orientate, absorbită în orbita Unului creator 17. În acest context, imaginile nu fac decât să înfățișeze actul unitiv care strânge laolaltă, în aceeași acoladă, frumusețea manifestărilor fenomenale înfășurate în frumosul acestei nebănuite desfășurări: "Doar pura-ți frumusețe în mine se-nfiripă,/ Ca-ntr-un cleștar răsfrântă de mii și mii de ori"18. Este o trecere prin lumină ca punere în lumină, arătând splendoarea dintre lumi, acolo unde la "albă
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
să ducem cerul mai departe", "prin lut urcăm în cerul sfânt.// Sub pajiștile de senin/ Stau lumile zămislitoare/ Din întunericul deplin./ Și-n seva sacră ne unim/ Cu veșnicia subterană/ Din fundul căreia suim"24. Sub fiecare manifestare vizibilă a frumosului în lume stă, invizibilă, figura inaparentă a frumosului născător de frumusețe. Frumusețea iese la vedere în cele sensibile pe care le transfigurează, ea însăși ființând în corelație intimă cu ceea ce, opunându-i-se, apare într-o nouă lumină ("Te înalț
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
în cerul sfânt.// Sub pajiștile de senin/ Stau lumile zămislitoare/ Din întunericul deplin./ Și-n seva sacră ne unim/ Cu veșnicia subterană/ Din fundul căreia suim"24. Sub fiecare manifestare vizibilă a frumosului în lume stă, invizibilă, figura inaparentă a frumosului născător de frumusețe. Frumusețea iese la vedere în cele sensibile pe care le transfigurează, ea însăși ființând în corelație intimă cu ceea ce, opunându-i-se, apare într-o nouă lumină ("Te înalț din carne, frumusețe pură/ (...)/ Mângâi lung tiparul formelor
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
o nouă lumină ("Te înalț din carne, frumusețe pură/ (...)/ Mângâi lung tiparul formelor eterne"25). Dacă zeii "albi" sunt întruchipări ideale ale transparenței supralumești, sălășluind "acolo unde norii noștri n-ajung,/ Sub bolțile marelui azur fierbinte", "zei limpezi,/ Hopliți ai frumosului veșnic"26, frumosul pe care îl insuflă în creații îi face pe ei înșiși cu putință ("din frumusețea noastră nasc îngerii din cer"), reflectarea lor în lumea sublunară proiectându-le imaginea pe fondul înaltului de jos al sufletului, în "vaste
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
Te înalț din carne, frumusețe pură/ (...)/ Mângâi lung tiparul formelor eterne"25). Dacă zeii "albi" sunt întruchipări ideale ale transparenței supralumești, sălășluind "acolo unde norii noștri n-ajung,/ Sub bolțile marelui azur fierbinte", "zei limpezi,/ Hopliți ai frumosului veșnic"26, frumosul pe care îl insuflă în creații îi face pe ei înșiși cu putință ("din frumusețea noastră nasc îngerii din cer"), reflectarea lor în lumea sublunară proiectându-le imaginea pe fondul înaltului de jos al sufletului, în "vaste ceruri interioare"27
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
Prin urmare, a urca spre cerul sfânt e totuna cu a coborî spre cerul interior, în sufletul frumos care, ca răsfrângere speculară a înălțimii celeste, duce cerul mai departe. Pentru ca minunea să se limpezească, să apară ca splendoare strălucitoare a frumosului, trebuie străbătute toate vălurile ce ecranează, limburile stratificate prin care se coboară până în "fără-de-fundul visului etern", în "negrul afund fără de vad"28. Revelarea revelatului nu apare decât pe un fond revelator: în obscuritate, în banalitate, în sărăcie, în pustie 29
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
lumina-naltă a marelui azur" sau "pur azur de duh"49) se aude ("asculți cum auie, prin goluri, toată/ Eternitatea-n scoica unei zile"50) și se adulmecă ("înalta mireasmă de azur"51), deschide o perspectivă extatică, scăldată în lumina frumosului originar 52. Dacă iubirea este "o nouă lumină pentru lume", lumina - iradiind din inima în care "arde acest lăuntric soare" - transformă totul în "frumusețe atotcotropitoare"53, dar ceea ce luminează ca frumusețe strălucește de la început, țâșnind din izvorul nesecat al unui
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
fondează însăși posibilitatea fundamentării, se fondează orientând ființarea în ființă 67. Imaginea a ceea ce începe să semnifice nu arată altceva decât lumina acestei limpeziri; nici nu e de fapt o imagine propriu-zisă, căci nu prezintă în lumină chipul reflectat al frumosului nevăzut, așa cum iubirea - "în pura-i goliciune - unica ei splendoare" - nu îmbracă "straie de imagini", ci se arată "asemenea zeiței ieșită ideală/ Din spasmele cu spume ale eternității"68. Ea e forma de manifestare posibilă a nemanifestatului, chipul în care
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
se interpune, piatra devenind intervalul translucid - inaparent - al destăinuirii, loc de trecere prin apariția netrecătorului 72. Dacă "mi-e dragostea cer" și pentru "o clipă, inima mi se făcuse cer"73, aceasta în virtutea formei transparente a inimii strălucind în lumina frumosului care îi imprimă suflul, ducând cerul mai departe 74. Diafana povară e acum izbăvire, ritm al suflării și orientare a vederii spre orientul inaparent; ochiul care vede iubind și ceea ce el vede în iubire ard împreună "de-același foc ceresc
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
sub coaja unei clipe": Cine ne puse-n suflet aceste magici chei?/ Egali în frumusețe și-n genii de o seamă,/ Am descuiat tărâmul eternelor idei". Cheia se află la purtător - am zice -, în sufletul frumos care, asemănându-se cu frumosul etern, cunoaște frumosul, creează frumusețe 78. Este forma recunoscătoare a Formelor, în care se reformează veșnic "tărâmul eternelor idei"79. Dacă, pe de o parte, creația înseamnă închidere, intrare a cuvântului în forma determinată a ființei, pe de altă parte
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
clipe": Cine ne puse-n suflet aceste magici chei?/ Egali în frumusețe și-n genii de o seamă,/ Am descuiat tărâmul eternelor idei". Cheia se află la purtător - am zice -, în sufletul frumos care, asemănându-se cu frumosul etern, cunoaște frumosul, creează frumusețe 78. Este forma recunoscătoare a Formelor, în care se reformează veșnic "tărâmul eternelor idei"79. Dacă, pe de o parte, creația înseamnă închidere, intrare a cuvântului în forma determinată a ființei, pe de altă parte, cuvântul creator numește
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]
-
lui Mircea Ivănescu - scriitura nu propune o retorică a imaginarului, ci se încheagă în sfera imaginalului, imagistica sa desenând stări existențiale neestetizate, la limita dintre viziunea plată - sărăcită - a desemnificării și experiența unei inițieri în misterul banalității 5. Ca atare frumosul izvorăște de altundeva, nu din ceea ce se spune, ci mai cu seamă din discreția învăluitoare a nespusului, insinuat între cuvinte, mereu cu fața întoarsă sau, în cel mai bun caz, cu desemnarea piezișă, oblică, a omisiunii. Aici imaginea se face
[Corola-publishinghouse/Science/84974_a_85759]