7,774 matches
-
însuși Dumnezeu îl revarsă gratuit în viața sa, tocmai în acest moment sfânt al sacramentului. Prin cele trei forme pe care le propune Ritualul Penitenței, este indicat de fapt și modul în care se celebrează sacramentul reconcilierii: individual, comunitar cu mărturisire și dezlegare individuală și comunitar cu mărturisire și dezlegare generală. Deși fiecare din aceste forme își menține anumite trăsături particulare, totuși, toate trei sunt acte liturgice și conțin aceeași structură de bază. Aceasta „constă într-un salut și o binecuvântare
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
sa, tocmai în acest moment sfânt al sacramentului. Prin cele trei forme pe care le propune Ritualul Penitenței, este indicat de fapt și modul în care se celebrează sacramentul reconcilierii: individual, comunitar cu mărturisire și dezlegare individuală și comunitar cu mărturisire și dezlegare generală. Deși fiecare din aceste forme își menține anumite trăsături particulare, totuși, toate trei sunt acte liturgice și conțin aceeași structură de bază. Aceasta „constă într-un salut și o binecuvântare, urmată de citirea cuvântului lui Dumnezeu, o
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
Deși fiecare din aceste forme își menține anumite trăsături particulare, totuși, toate trei sunt acte liturgice și conțin aceeași structură de bază. Aceasta „constă într-un salut și o binecuvântare, urmată de citirea cuvântului lui Dumnezeu, o invitație la pocăință, mărturisirea, sfatul și îndemnul, importanța și acceptarea pocăinței, dezlegarea păcatelor, mulțumirea, o binecuvântare și trimiterea”. Fiecare formă propusă de Ritual este plină de conținut și de semnificație, dar niciuna dintre ele, luată separat, „nu poate să exprime bogăția iertării trăită în
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
să exprime bogăția iertării trăită în Biserică”. În timp ce Forma A, cu Ritualul reconcilierii fiecărui penitent în parte, accentuează responsabilitatea personală a penitentului față de păcatul săvârșit, fiind o formă ordinară de celebrare, Forma B, cu Ritualul reconcilierii mai multor penitenți cu mărturisirea și dezlegarea individuală, exprimă responsabilitatea comunitară față de păcatul unuia și invers. Fiind recomandată în anumite timpuri „forte” ale anului liturgic, așa cum sunt Postul Mare, Adventul sau alte solemnități, această Formă B dorește să favorizeze în sufletul omului amplificarea conștiinței comunitare
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
conștiinței comunitare a păcatului și a chemării la sfințenie. Însă, în toate aceste forme, procesul dialogic, așa cum l-am analizat în subcapitolele anterioare, subliniază, deși diferențiat în anumite momente, în mod constant, raportul dintre cuvântul lui Dumnezeu și răspunsul omului. Mărturisirea pe care o face penitentul trebuie să fie în mod normal vocală, însă aceasta depinde și de posibilitățile sale fizice și morale. Există cazuri speciale, cum ar fi persoanele mute, muribunde, persoane cu blocaje psihologice sau emotive, cazuri în care
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
Din punct de vedere moral, procesul dialogic se poate concentra atât spre reorientarea corectă a conștiinței, cât și pe formarea unui simț al vinovăției adecvat, în conformitate cu existența și gravitatea păcatului. 5.3.1 Educarea conștiinței În momentul în care, ascultând mărturisirea penitentului, confesorul își dă seama că acesta nu are o conștiință corectă și, prin urmare, ignoră păcatul sau gravitatea acestuia, el are datoria de a-l ajuta să își reformuleze modul în care își evaluează acțiunile și gravitatea lor. Dialogul
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
coordonate și va respecta dispozițiile și normele canonice stabilite. Deși Codul de Drept Canonic nu oferă o definiție clară a sacramentului reconcilierii, totuși el descrie elementele care sunt necesare din punct de vedere juridic, pentru ca acesta să fie valabil: căința, mărturisirea și îndestularea. Prin căință, se înțelege „un refuz clar și decis al păcatului comis împreună cu propunerea de a se îndrepta și de a nu mai păcătui”. Mărturisirea indică momentul în care penitentul exprimă cel puțin păcatele grave împreună cu numărul și
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
sunt necesare din punct de vedere juridic, pentru ca acesta să fie valabil: căința, mărturisirea și îndestularea. Prin căință, se înțelege „un refuz clar și decis al păcatului comis împreună cu propunerea de a se îndrepta și de a nu mai păcătui”. Mărturisirea indică momentul în care penitentul exprimă cel puțin păcatele grave împreună cu numărul și specia lor în fața unui confesor, în timp ce îndestularea devine acțiunea pe care confesorul i-o propune penitentului, după mărturisirea și dezlegarea acestuia, și are un scop reparator sau
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
a se îndrepta și de a nu mai păcătui”. Mărturisirea indică momentul în care penitentul exprimă cel puțin păcatele grave împreună cu numărul și specia lor în fața unui confesor, în timp ce îndestularea devine acțiunea pe care confesorul i-o propune penitentului, după mărturisirea și dezlegarea acestuia, și are un scop reparator sau de sfințire personală. Este însă necesar ca aceasta să fie indicată verbal, în scris fiind invalidă. Referindu-se la sacramentul reconcilierii, Codul clarifică mai multe aspecte: rolul și competențele confesorului, mărturisirea
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
mărturisirea și dezlegarea acestuia, și are un scop reparator sau de sfințire personală. Este însă necesar ca aceasta să fie indicată verbal, în scris fiind invalidă. Referindu-se la sacramentul reconcilierii, Codul clarifică mai multe aspecte: rolul și competențele confesorului, mărturisirea penitentului, păstrarea sigiliului sacramental, oferirea dezlegării precum și alte elemente particulare. Fiind destul de complexe, ele intră în atenția aprofundării noastre în măsura în care se referă la procesul dialogic dintre confesor și penitent sau au vreo repercusiune asupra acestuia. 5.4.1 Confesorul și
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
chiar cu privire la calitățile sale umane: prudența, discreția, discernământul, etc., fapt pentru care este chemat să cultive constant o viață spirituală intensă și curată. Dacă însă nu împlinește aceste condiții, este posibil ca preotul să nu primească facultatea de a asculta mărturisirile. Există însă și excepții, în anumite situații particulare, așa cum este cea de pericol iminent de moarte. În acest caz, „orice preot, chiar dacă este lipsit de facultatea de a asculta mărturisirile, dezleagă valid și licit pe toți credincioșii care se află
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
posibil ca preotul să nu primească facultatea de a asculta mărturisirile. Există însă și excepții, în anumite situații particulare, așa cum este cea de pericol iminent de moarte. În acest caz, „orice preot, chiar dacă este lipsit de facultatea de a asculta mărturisirile, dezleagă valid și licit pe toți credincioșii care se află în pericol de moarte, de orice fel de cenzură și păcat, chiar dacă este prezent un preot aprobat”. Dacă păcatele constituie în același timp și un delict în for extern, atunci
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
care se stabilește între confesor și penitent: relația trebuie să fie strict sacramentală, evitând orice alte posibile derogări de la această regulă. Pentru o eventuală abatere în acest sens, Codul prevede anumite sancțiuni. În momentul când, în cadrul celebrării, confesorul, „sub pretextul mărturisirii, solicită penitentul la păcat împotriva poruncii a șasea a Decalogului”, el este „pedepsit, în funcție de gravitatea delictului, cu suspendare, cu interziceri și privări, iar în cazuri mai grele, să fie destituit din starea clericală”. Prin urmare, este necesară o atenție deosebită
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
penitent trebuie să fie atent la ambele posibilități de abatere: atât activă, cât și pasivă, fie ele implicite, sau explicite. Se cere o atenție și o prudență maximă, atât la cuvintele pe care însuși confesorul le spune, cât și la mărturisirea pe care penitentul o face. Nu este exclusă posibilitatea ca mărturisirea unui penitent să fie formulată în mod tendențios cu intenție greșită, tocmai pentru a induce confesorul în această direcție a solicitării sau a abuzului, așa cum nu este exclus nici
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
activă, cât și pasivă, fie ele implicite, sau explicite. Se cere o atenție și o prudență maximă, atât la cuvintele pe care însuși confesorul le spune, cât și la mărturisirea pe care penitentul o face. Nu este exclusă posibilitatea ca mărturisirea unui penitent să fie formulată în mod tendențios cu intenție greșită, tocmai pentru a induce confesorul în această direcție a solicitării sau a abuzului, așa cum nu este exclus nici ca, din cuvintele confesorului, penitentul să înțeleagă altceva, eventual eronat, cu privire la
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
trebuie să instruiască penitenții asupra dubiilor, să corecteze erorile și să ofere sfaturi adecvate și personalizate, în lumina revelației păstrată și transmisă de Biserică, iar ca medic, să depună tot efortul pentru vindecarea și salvarea acestor suflete. 5.4.2 Mărturisirea penitentului Când se referă la capacitatea confesorului de a celebra, Codul folosește sintagma „a asculta mărturisirile”, ceea ce poate sugera și o modalitate în care procesul dialogic dintre confesor și penitent s-ar putea derula, accentuând mai mult ascultarea din partea confesorului
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
în lumina revelației păstrată și transmisă de Biserică, iar ca medic, să depună tot efortul pentru vindecarea și salvarea acestor suflete. 5.4.2 Mărturisirea penitentului Când se referă la capacitatea confesorului de a celebra, Codul folosește sintagma „a asculta mărturisirile”, ceea ce poate sugera și o modalitate în care procesul dialogic dintre confesor și penitent s-ar putea derula, accentuând mai mult ascultarea din partea confesorului și mărturisirea din partea penitentului. Faptul că mărturisirea penitentului este secretă și auriculară și doar în fața unui
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
Când se referă la capacitatea confesorului de a celebra, Codul folosește sintagma „a asculta mărturisirile”, ceea ce poate sugera și o modalitate în care procesul dialogic dintre confesor și penitent s-ar putea derula, accentuând mai mult ascultarea din partea confesorului și mărturisirea din partea penitentului. Faptul că mărturisirea penitentului este secretă și auriculară și doar în fața unui singur confesor înseamnă că dialogul trebuie să fie, la rândul său, discret, verbal și realizat doar între doi inși. Nu există în niciun mod spovada „în
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
confesorului de a celebra, Codul folosește sintagma „a asculta mărturisirile”, ceea ce poate sugera și o modalitate în care procesul dialogic dintre confesor și penitent s-ar putea derula, accentuând mai mult ascultarea din partea confesorului și mărturisirea din partea penitentului. Faptul că mărturisirea penitentului este secretă și auriculară și doar în fața unui singur confesor înseamnă că dialogul trebuie să fie, la rândul său, discret, verbal și realizat doar între doi inși. Nu există în niciun mod spovada „în trei”, adică a logodnicilor împreună
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
în trei”, adică a logodnicilor împreună, sau a soților împreună în fața preotului, singura excepție făcându-se atunci când este nevoie de interpret. Înseamnă că, în acest caz, însuși dialogul are nevoie de o interpretare. Acest fapt poate fragmenta coerența atât a mărturisirii penitentului, cât și a îndemnurilor sau a cuvintelor de instruire pe care confesorul i le adresează acestuia. Prin urmare, este recomandat ca dialogul dintre confesor și penitent să se rezume doar la ceea ce este strict esențial. Se cere ca mărturisirea
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
mărturisirii penitentului, cât și a îndemnurilor sau a cuvintelor de instruire pe care confesorul i le adresează acestuia. Prin urmare, este recomandat ca dialogul dintre confesor și penitent să se rezume doar la ceea ce este strict esențial. Se cere ca mărturisirea penitentului să fie integrală, adică să cuprindă, „după specia și numărul lor, toate păcatele grave săvârșite după Botez și încă neiertate direct prin puterea cheilor Bisericii și nici acuzate într-o mărturisire individuală”. Înseamnă că se cere o integritate obiectivă
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
la ceea ce este strict esențial. Se cere ca mărturisirea penitentului să fie integrală, adică să cuprindă, „după specia și numărul lor, toate păcatele grave săvârșite după Botez și încă neiertate direct prin puterea cheilor Bisericii și nici acuzate într-o mărturisire individuală”. Înseamnă că se cere o integritate obiectivă. Nerespectarea mărturisirii integrale nu este scuzabilă, deși sunt păreri care afirmă că, atunci când penitentul are sentimente de rușine, de repugnanță, sau de teamă de mustrarea preotului, el nu ar mai fi obligat
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
să fie integrală, adică să cuprindă, „după specia și numărul lor, toate păcatele grave săvârșite după Botez și încă neiertate direct prin puterea cheilor Bisericii și nici acuzate într-o mărturisire individuală”. Înseamnă că se cere o integritate obiectivă. Nerespectarea mărturisirii integrale nu este scuzabilă, deși sunt păreri care afirmă că, atunci când penitentul are sentimente de rușine, de repugnanță, sau de teamă de mustrarea preotului, el nu ar mai fi obligat la această integralitate. Totuși, nu este obligatoriu a mărturisi păcatele
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
păcatele asupra cărora există dubii, în sensul în care, dacă un penitent este în îndoială, neștiind sigur că ar fi comis sau nu un păcat grav, nu are obligația să îl mărturisească. Nu i se poate impune această condiție, a mărturisirii integrale, nici penitentului care este în imposibilitate fizică sau morală. Imposibilitatea fizică se manifestă atunci când există un defect de comunicare orală, când se constată lipsa memoriei, prezența unui defect auditiv, sau necunoașterea limbii confesorului și nu există posibilitatea unui interpret
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]
-
imposibilitate fizică sau morală. Imposibilitatea fizică se manifestă atunci când există un defect de comunicare orală, când se constată lipsa memoriei, prezența unui defect auditiv, sau necunoașterea limbii confesorului și nu există posibilitatea unui interpret, etc. În momentul imposibilității fizice de mărturisire, dezlegarea poate fi oferită și fără această mărturisire. Imposibilitatea morală, în schimb, constă în existența diferitelor temeri obiective ale penitentului, care se manifestată sub mai multe aspecte: - teamă față de confesor, fără ca să existe o altă posibilitate de a apela la
Procesul dialogic în sacramentul reconcilierii by Bogdan Emilian Balașcă () [Corola-publishinghouse/Science/101002_a_102294]