9,442 matches
-
cel cumva tradiționalist al narațiunii propriu-zise. Prin urmare, el devine unul dintre primii scriitori, dacă nu primul, decis "să submineaze" povestea, pentru "a supralicita" modul în care ea este spusă. Celebra observație, din eseul teoretic The Art of Fiction/Arta ficțiunii "în roman, adevărul nu poate fi niciodată complet" -, funcționează ca un veritabil motto al întregii sale creații. Pentru James, mai intens decît pentru oricare alt prozator din secolul al XIX-lea, realitatea reprezintă o noțiune goală, un compromis indus de
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
o existență în interiorul căreia ne distribuim ca protagoniști. James crede, de aceea, ultimativ că, dacă arta e mimesis, atunci ea nu poate fi decît reflecția acestei "coruperi" ontologice a realității. Romanul "taie" o bucată din spațiul înconjurător, adică direct din "ficțiune". "Adevărul" său absolut ajunge, ca atare, irelevant, întrucît "problema" romanului nu e "realitatea", ci tocmai absența ei. Henry James a fost acuzat frecvent că nu-și "explică" textele (criptice), lăsîndu-și cititorii în confuzie. În articolele sale teoretice (pe lîngă amintita
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
tare pe copil în brațe, încît ... îl omoară, asfixiindu-l). James introduce aici, spre stupoarea, aș zice, contemporanilor săi, o problemă mai subtilă, a credibilității unui narator. "Adevărul" constituie rezultatul ultim al felului în care noi percepem lumea din jurul nostru. "Adevărul" ficțiunii, similar, nu poate fi decît suma reprezentărilor articulate în conștiința ("reflectoare") a unui narator. Avant la lettre, scriitorul propune cumva consecutiv la tema de ansamblu a nuvelei lui o discuție despre natura fantasticului. Se știe, într-o lucrare celebră, din
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
sexual în copilărie; moartea lui Miles nu ar fi reală, ci metafora unei "pierderi a inocenței"). În sfîrșit, scenariul speculațiilor a fost premeditat de James, în efortul lui de "decredibilizare" a naratorului. Ne aflăm în fața unui maestru incontestabil al artei ficțiunii. Bibliografie Henry James O coardă prea întinsă. Traducere din limba engleză de Antoaneta Ralian, București: ART, 2009. Cronica unui paricid epic Popularitatea imensă de care s-a bucurat victorianul Charles Dickens ca scriitor, atît în timpul vieții, cît și post mortem
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
nu observe că viața maestrului său s-a apropiat de sfîrșit. Naratorul se naște nietzschean din confuzie, pe cînd autorul moare barthian în claritatea lui olimpiană. Odată cu apariția Marilor Speranțe, asistăm la debutul modernității ca stare de spirit în roman. Ficțiunea se construiește acum sui generis, nemaifiind "invenția" exclusivă a unei singure conștiințe auctoriale. Deus otiosus, acel autor omniprezent și omniscient al trecutului, se descompune ireversibil, în modernism, în rețeaua semiotică a propriei creații. Bibliografie Charles Dickens Marile speranțe. Traducere de
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
cu succesiunea perpetuă a "măririi" și "decăderii"), precum în Black Mischief/Apocalipsa 1932 (unde Seth, împăratul unei țări ficționale, Azania, se ruinează, încercînd să-și învețe supușii noțiunea de modernitate), Scoop/ Bomba zilei 1938 sau Helena/Elena 1950 (în această ficțiune istorică, Împărăteasa Elena găsește Crucea Răstignirii la capătul unor tribulații de destin colectiv). Întoarcerea la Brideshead, publicat în 1945, aduce concepția epică (ramificată psihologic și etic) a lui Waugh la un fel de apogeu, punînd în mișcare un mecanism de
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
de expatriat izolat și marginalizat în civilizația de adopție, fie în aceea de inadaptat social, eșuat în compromisuri sau erori) și creionează, ca atare, destine fragile, de eroi "culpabili" în mod tragic conform vechii sugestii aristotelice. În penultimele volume de ficțiune (Ishiguro scrie și scenarii de film), The Unconsoled/ Nemîngîiații (1995) și When We Were Orphans/Cînd eram orfani (2000), construcțiile psihologice ale scriitorului se diversifică, mergînd pe ideea "înstrăinării" ca premisă a articulării universului în sine (principiu feminist și, totodată
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
un fundal de scriitură science fiction, lucru ce ar putea anunța o schimbare majoră în opera sa, în deceniile următoare. Oricum, Kazuo Ishiguro (nominalizat ori laureat al unor premii prestigioase de literatură) se dovedește cu precădere, pe palierul psihologic al ficțiunii un romancier de anvergură, ce și-a cîștigat, în ultimii treizeci de ani, pe bună dreptate, o popularitate internațională. Capodopera sa prin excelență o constituie însă romanul The Remains of the Day/Rămășițele zilei (1989), distins cu Booker Prize (de către
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
voi emite, eu însumi, cîteva observații ceva mai jos. Romanul vine, prezumtiv, într-o perioadă mai săracă (finalul anilor nouăzeci), din punct de vedere artistic, pentru Lodge, aflat între marile succese mondiale repurtate de faimoasa sa trilogie de campus și ficțiunile complexe de la debutul actualului deceniu. Subiectul lui e simplu și, măcar la o primă perspectivă, fără mari complicații de construcție faptică sau psihologică. Adrian Ludlow și soția lui Eleanor duc o viață retrasă, în casa lor de lîngă Aeroportul Gatwick
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
nului istoric (cu rădăcini romantice și realiste solide) nu și-a atins deocamdată, după ei, limitele. Două exemple strălu cite are epicul britanic de astăzi prin Sarah Waters și Philippa Gregory. Dacă prima folosește istoria ca punct de plecare pentru ficțiunea pură (Waters scrie veritabile thriller-uri inspirate de istoriografie!), cea de-a doua este mult mai consecventă cu respectarea adevărului istoric (deși numeroși comentatori i-au reproșat lui Gregory anumte "erori" de cronologie cam bizar, judecînd după natura necondiționat flexibilă
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
și noua serie a "războiului verilor" completează un puzzle istoric, în care Gregory pusese deja, cu migală, piesele de frontispiciu. Tema centrală a acestei amănunțite țesături nu este neaparat tabloul de grup al dinastiei Tudorilor, cît istoria împresurată de efervescența ficțiunii. Bibliografie Philippa Gregory Regina roșie. Traducere din limba engleză de Ancaona Mîndrilă Sonetto, Colecția "Biblioteca Polirom", Polirom, 2011. O Americă a suburbiilor Nu știu dacă în întreaga literatură de peste Ocean găsim un prozator mai "specific" american, așa-zicînd, decît John Cheever
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
Colecția Integrala prozei scurte. Proză XX. Iași: Polirom, 2012. Un (anti)erou american Dispărut recent dintre noi, John Updike a fost unul dintre cei mai aclamați și premiați romancieri americani contemporani. Născut într-un orășel din Pennsylvania (decor favorit al ficțiunilor lui mai vechi și mai noi), cu studii de literatură engleză la Harvard și de artă grafică la Oxford, scriitorul a devenit, în ultimele trei decenii, un personaj cultural de anvergură, nu doar în Statele Unite, ci și în lume. Distins
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
din Eastwick (2008) cel de-al doilea roman continuînd eveni mentele paranormale din primul (redat cinematic, în 1987, într-o superproducție cu popularitate mondială, în care joacă Jack Nicholson, Cher, Susan Sarandon și Michelle Pfeiffer). În sfîrșit, în multitudinea de ficțiuni "autonome" așa-zicînd, scrise de Updike pînă astăzi, se distinge Gertrude and Claudius/Gertrude și Claudius (2000), o splendidă recon strucție epică pe baza cronicilor medievale ale lui Saxo Grammaticus și François de Belleforest (folosite, de altfel, și de Shakespeare pentru
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
de ansamblu). Netulburat cu adevărat în forul lui interior, el își va continua "fuga", refuzînd orice formă de "asumare" și "aliniere". Bibliografie John Updike. Întoarcerea lui Rabbit. Traducere de George Voceanov. Colecția "Raftul Denisei". București: Humanitas Fiction, 2010. Ragtime muzica ficțiunii La cei peste optzeci de ani ai săi, scriitorul Edgar Lawrence Doctorow (evreu rus la origine, imigrant ameri can la a doua generație, crescut în Bronx New York și devenit o figură a literaturii internaționale încă de acum trei decenii) continuă
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
postmodernilor de a completa viața prin text și de a prelungi textul prin viață (Mircea Cărtărescu vorbea, la un moment dat, inspirat, despre o "texistență" postmodernistă!), dar, în privința lui Doctorow, situația este mai complexă. El încearcă să controleze istoria prin ficțiune (o istorie, să nu uităm, de atîtea ori imprevi zibilă și traumatizantă), transformînd întregul proces într-un joc. În realitate, pe dimensiunea ludică pune mereu accentul Doctorow, în excursurile sale ficționalizatoare, dimensiune ludică așteptată să supraviețuiască la sfîrșitul lecturii. În
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
și nici nu obosește cititorul, unind, prin fire subtile, episoadele "istoriei mici" (a personajelor principale) și, ulterior, proiectînd totul într-o "istorie mare", modificată romanesc. Rezultatul e "istoria literaturizată" despre care vorbeam mai înainte, adică un imens domino postmodern al ficțiunii. Mama salvează copilul abandonat al cuplului Coalhouse și Sarah, încercînd, mai tîrziu, să facă același lucru pentru tînăra familie zdrobită de teroarea istoriei (Coalhouse e umilit de un grup de pompieri, iar, atunci cînd își caută dreptatea, va fi tot
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
Victor în vreuna dintrea multiplele locuințe ale prozatorului. Cu toții apar însă, ca personaje, în Lunar Park. Bret Easton Ellis nu-și ficționalizează, în consecință, doar existența în roman (inducînd, repet, fie și numai așa, pe mulți în eroare), ci lasă ficțiunea ca atare să-i pătrundă în biografie și să-l transforme în eroul puseurilor sale de imaginație. Autorul ne confruntă cu un "caz" rar întîlnit în litera tură: acela de "materializare", de "întrupare" chiar, a ficțiu nii. Se vorbește de
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
site, cea de-a doua fișă biografică a lui Ellis este expusă în dreptul secțiunii hașurate a chipului. Ea constituie, în fond, o metaforă a disoluției identității auctori ale undeva în magma imaginarului genuin. Bret Easton Ellis nu e numai personajul ficțiunii lui, ci funcționează, concomi tent, în postură de ficțiune el însuși. Se adresează cititorului ca narator (deci, un construct ficțional) și nu ca autor, vrînd să fie perceput astfel și la sfîrșitul cărții, prelungind actul lecturii ad infinitum. Cu alte
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
Ellis este expusă în dreptul secțiunii hașurate a chipului. Ea constituie, în fond, o metaforă a disoluției identității auctori ale undeva în magma imaginarului genuin. Bret Easton Ellis nu e numai personajul ficțiunii lui, ci funcționează, concomi tent, în postură de ficțiune el însuși. Se adresează cititorului ca narator (deci, un construct ficțional) și nu ca autor, vrînd să fie perceput astfel și la sfîrșitul cărții, prelungind actul lecturii ad infinitum. Cu alte cuvinte, prozatorul urmărește să-l transplanteze pe acest al
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
Ea se ascunde în obsesia lui de a fi înțeles mediat, prin mijlocirea unui cod estetic. Nu mi s-ar părea exagerat să afirm că Bret Easton Ellis reprezintă, la limită, chiar codul în chestiune, fiind propria sa operă de ficțiune. Originalitatea autorului nu a fost pusă la îndoială, se înțelege, de nimeni, niciodată. Critica s-a obișnuit cu strategiile narative ale lui Ellis, căutînd să-i decripteze mesajele absconse înainte ca scriitorul să vină cu explicații prin interviuri. Astfel, s-
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
lîngă motivul imaginarului atotguvernant, și tema conflictului tată-fiu recurentă, la rîndu-i, în opera lui Ellis -,Ward fiind urmărit, ca de o fantomă, de spectrul autorității paterne, autoritate derivată și din statutul părintelui de congressman și virtual candidat la președinția Americii). Ficțiunea constituie, de aceea, un fel de element universal al aliajelor acestor texte, depășind, prin impor tanță, simpla funcționalitate tehnică sau decorativă. Lunar Park nu face excepție de la regulă. Privit de la distanță, el e un horror halucinant (cu filiație în romanele
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
sau decorativă. Lunar Park nu face excepție de la regulă. Privit de la distanță, el e un horror halucinant (cu filiație în romanele și scenariile lui Stephen King), dar intriga propriu-zisă ar putea fi, ultimativ, imaginată doar de către Bret Easton Ellis (personajul, "ficțiunea", naratorul, "hașuratul"), consu mator notoriu (în carte) de alcool și stupefiante. Căsătorit cu actrița Jayne Dennis, el (Bret, personajul) nu se poate adapta la viața domestică și intră, treptat, în criză psihologică și biologică. Începe să fie urmărit de fantoma
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
coșmarul naratorului, devenind un depozitar al demonilor strecurați în clădire. Bret descoperă că reușește să exorcizeze duhurile necurate prin scris, așa că începe să-și rescrie finalurile de romane, ucigîndu-și criminalii. Trimiterea subtilă este, de fapt, la ceea ce aminteam mai devreme. Ficțiunea a scăpat de sub control, amenințînd să anihileze realitatea. Mircea Cărtărescu vor bea, cred, undeva despre "texistență" ca fenomen cultural postmodern. Aceasta este adevărata dramă a lui Bret Easton Ellis (personajul, dar, pînă la un punct, și autorul) "texistența". Scriitorul și
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
moarte" a postmodernismului american prin revenirea romanului recent la epic și la viziunea narativă integratoare -, în realitate, aș îndrăzni să presupun, nu asistăm acum decît la remodelarea vechilor structuri moștenite de la Barth sau Hassan și la reconsiderarea funcțiilor esențiale ale ficțiunii. Reabilitarea fenomenalității epice, așa-zicînd, este contribuția estetică a "generației următoare", în interiorul căreia strălu cesc deja Jeffrey Eugenides (laureat al Premiului Pulitzer în 2003) și Jonathan Franzen (distins cu National Book Award în 2001). Ceea ce la postmoderniștii ultimelor decenii ale seco
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
văzînd, în titlu, trimiterea la celebrul protagonist al romanului The Catcher in the Rye/De veghe în lanul de secară (1951). Ne aflăm totuși în fața unei povești despre Holden Caulfield un Holden Caulfield în carne și oase, evadat din fascinanta ficțiune salingeriană și aruncat în dinamica Americii ultimelor șapte decenii, pornind de la Marea Depresiune și mergînd pînă la postindustrializare sau la idiosincraziile complicatului fin du siècle. Numele real al acestui Caulfield longeviv este Charles Bukowski, poet și romancier american, cu notorietate
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]