5,057 matches
-
sunt privite ca o atribuție necesară a oricărui guvern care dorește să obțină rapid avantajele legate de industrializare. Alții, mai ales cei care criticau extrem de violent vechile regimuri, văd în comunism o cale de asigurare a justiției sociale. Astfel de partizani ai modernizării și egalității sociale pot vedea avantaje într-un regim care proclamă cel puțin că aceste idealuri constituie principalele lui obiective. Partidele comuniste din Balcani au, bineînțeles, printre membrii lor un mare număr de oportuniști, dar și membri care
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
în Europa Răsăriteană dintre cele două războaie mondiale existau foarte puțini comuniști convinși. Regimurile postbelice au venit la putere prin forță și violență. Comunismul a fost introdus în Bulgaria și în România datorită prezenței militare a sovieticilor. În Iugoslavia, unde partizanii au cîștigat realmente un război revoluționar, victoria lor finală s-a datorat practic faptului că Uniunea Sovietică a cîștigat războiul pe frontul de răsărit. A fost nevoie să se apeleze la metode la fel de dure pentru menținerea la putere a conducerii
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de a institui un stat vietnamez independent bazat pe vechiul sistem social și legat strîns de Franța li s-a opus o mișcare radicală autohtonă condusă de Ho Și Min. Activitățile încununate de succes ale acestuia, susținute de detașamentele de partizani, au obligat din nou puterile să fie de acord și cu împărțirea acestei țări; în 1954, a fost instalat în nord un regim dominat de comuniști, guvernul din sud fiind pro-occidental. Luase astfel ființă un alt stat socialist. Între timp
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
În ciuda faptului că relațiile Est-Vest s-au îmbunătățit într-adevăr, o confruntare majoră a avut loc între Uniunea Sovietică și Statele Unite în problema Cubei. Aflată anterior în sfera americanilor, insula aceasta a trecut în 1959 sub controlul unei mișcări de partizani condusă de Fidel Castro, care a apelat apoi la sprijinul Uniunii Sovietice și al blocului socialist. În aprilie 1961, Agenția Centrală a Serviciilor Secrete (CIA) a încercat să răstoarne regimul în cadrul dezastruosului episod din "Golful Porcilor". Peste un an, în
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
controlul, Jivkov, deja prim-ministru, a preluat și funcția de secretar al partidului. Născut în 1911, Todor Jivkov provenea dintr-o familie de țărani săraci. El a intrat în partid în 1932 și a fost ulterior activ în cadrul mișcării de partizani. A devenit membru al Comitetului Central în 1948 și, așa cum am menționat, secretar al partidului în 1954. După eliminarea lui Cervenkov, Ciankov și Iugov, el nu mai avea nici un concurent puternic. Suporterii lui dominau ierarhia partidului. În anii următori a
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Occidentale, în special în cele ale Franței, unde locuise între 1930 și 1936. S-a întors apoi în Albania și a devenit profesor de franceză la un liceu, fiind totodată activ în cadrul partidului comunist și mai tîrziu al mișcării de partizani. După cum am văzut, Hodja a devenit prim-ministru în guvernul instalat în 1944. El a colaborat strîns cu Mehmet Shehu, care avea și el o experiență europeană la fel de vastă. Născut în 1913 într-o familie de musulmani, Shehu urmase la
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
orientare intransigentă a dus totuși la veritabile schimbări semnificative în viața națiunii. VARIANTA IUGOSLAVĂ Așa cum am văzut, începînd din 1945, conducerea comunistă iugoslavă a beneficiat de o poziție mult mai favorabilă decît cea a altor partide. Dat fiind faptul că partizanii controlau întreaga țară, nu a fost nevoie de o perioadă de tranziție înainte de preluarea puterii politice depline și de introducerea unui program comunist de dezvoltare internă. Spre deosebire de România și Bulgaria, ca stat victorios, Iugoslavia nu a fost nevoită să negocieze
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Uniunea Sovietică și din celelalte state socialiste, planificatorii iugoslavi erau nevoiți să țină seama de problemele naționale și regionale. Au fost astfel dezvoltate industrii noi în zonele înapoiate, ca Bosnia-Herțegovina, Macedonia și Muntenegru, care fuseseră întîmplător centrul activității anterioare a partizanilor. Deși intenția era egalizarea situației economice din cadrul republicilor iugoslave, aceste "fabrici politice" aveau să provoace ulterior multe dificultăți. Politica de naționalizare a întîmpinat la început puține obstacole majore. Autoritățile de ocupație germane preluaseră controlul asupra industriilor, minelor, băncilor, ca și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
putea decît să provoace o reacție violentă din partea grupului care constituia ținta atacurilor. Chestiunea Djilas a fost discutată în ianuarie 1954 în cadrul Comitetului Central al Ligii Comuniștilor. Deși Djilas erau unul dintre camarazii apropiați ai lui Tito încă de pe vremea partizanilor, acest fapt nu l-a împiedicat pe liderul iugoslav să-i condamne ereziile. În acest cadru, Tito s-a referit direct la problema reducerii influenței partidului: Am fost primul care a vorbit despre reducerea rolului Partidului și al Ligii. Nu
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
slovenii priveau cu suspiciune acțiunile sîrbilor. Exista o oarecare justificare a atitudinii lor: armata, poliția și forțele de securitate erau într-adevăr formate în cea mai mare parte din sîrbi. Să ne amintim că în timpul războiului sursa de recrutare a partizanilor fusese populația sîrbească din Muntenegru, Bosnia și Croația. În plus, se pare că sîrbii aveau un lider puternic în persoana lui Alexandru Ranković, care, după 1963, ca vice-președinte al Iugoslaviei, era al doilea om în stat și era considerat de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
rîndul sîrbilor naționaliști, el nu era sprijinit nici de armată și nici de cea mai mare parte a conducerii partidului. Cînd a fost informat despre supravegherea locuinței sale, Tito s-a întors și el împotriva vechiului său tovarăș de pe vremea partizanilor. Comitetul Central al partidului s-a întrunit în iulie 1966 la Brioni ca să analizeze cazul. Ranković a fost acuzat că transformase UDBA într-o bază a puterii lui personale. Pe lîngă aceasta, s-a demonstrat că acest organism era un
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
imediat luate măsuri de precauție cu caracter militar, iar Iugoslavia a declarat limpede că dacă va fi nevoie va lupta. Ulterior, guvernul a emis legi suplimentare pentru apărarea țării, cu accentul pus pe instruirea în vederea ducerii luptelor în cadrul unităților de partizani. Toți bărbații din Iugoslavia în vîrstă de optsprezece pînă la șaizeci și cinci de ani și femeile între nouăsprezece și patruzeci de ani urmau să fie pregătiți să lupte în orice război care ar fi putut izbucni. În fabrici și birouri au
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
lucreze în străinătate. La celălalt capăt al scării economice, locuitorii Muntenegrului erau relativ mulțumiți. Considerîndu-se în general ca fiind sîrbi, ei nu se temeau de dominația sîrbă. În plus, dat fiind că regiunea fusese în timpul războiului un centru al activității partizanilor, muntenegrenii au primit ulterior un număr disproporționat de mare de posturi în stat. Zona s-a bucurat de asemenea de o atenție destul de mare în cadrul programului de redresare a regiunilor înapoiate. În două dintre zonele cu naționalități mixte, Bosnia-Herțegovina și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
compromisuri și să constituie un element de mediere între forțele competitive din cadrul populației sale multinaționale și combative. Nu exista nici un succesor evident. Către sfîrșitul anilor '70 Tito supraviețuise majorității contemporanilor săi. Unul dintre ultimii vechi tovarăși apropiați lui din vremea partizanilor, Kardelj, a murit în februarie 1979. Ranković, deși încă în viață, era în dizgrație și părăsise evident scena politică. În acest deceniu au fost făcute încercări de a se face față situației și de găsire a unei soluții acceptabile pentru
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
îndeplini obligațiile de aliat conform cu angajamentele luate anterior și de afirmația lui Ion Neculce că Brâncoveanu „s-agiunsese cu Moscul”. Există însă probe foarte convingătoare, care justifică incertitudini în privința încheierii formale a așa-zisului tratat între Petru I și Constantin Brâncoveanu. Partizanii opiniei existenței tratatului pretind că acesta datează din 1709, când țarul l-ar fi și decorat pe domnitor cu Ordinul „Sf. Andrei”, ceea ce este inexact, decorarea făcându-se în 1700. Apoi, condiția de alăturare armată a lui Brâncoveanu numai în
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
și de negoț”; țările noastre ar putea să slujească totodată și ca hotar între toți, fiind ocrotită de toți, „ca să lipsească cu desăvârșire orice scandal întâmplător”. Pentru susținerea acestei propuneri, autorii acreditau un agent pe lângă Obreskov. Așadar, acei boieri erau partizanii hotărâți ai desprinderii Principatelor de Poartă. Cum însă și ideea independenței fusese abandonată de Puteri, ei avansau soluția practic cea mai avantajoasă în acel moment: un statut ca al Curlandei, o asociere precis definită cu Polonia, un stat în dezagregare
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
vedeau pe țar ocupat acolo. Nici unul dintre cei indicați de Zablocki nu poate fi asociat, prin concepție, partidei democratice polone, către care erau atrași din motive de oportunitate politică. Zablocki nu a greșit însă în privința lui C. A. Rosetti: „era partizan al democraților noștri și a primit rece pe Bodmer” (Butkiewicz). Cele două partide poloneze, la rândul lor, continuau o dispută nenorocită. Butkiewicz îl disprețuia pe Zablocki (neatașat formal nici unei grupări), în vreme ce în Moldova - nota Korsak - cele două partide poloneze erau
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
la instrucția militară și fortificații și instrumente topografice. Făcând bilanțul misiunii sale în Țara Românească, Zablocki nota în decembrie 1848 că Heliade, Tell, Magheru, N. Golescu urmau chipurile sfaturile democraților polonezi, nu pe ale sale, că C. A. Rosetti „era partizan al democraților noștri” (polonezi), că la intrarea turcilor în București el, Zablocki, l-ar fi întrebat pe Tell dacă în caz de atac românii vor riposta, la care acesta din urmă i-a răspuns: „Nu, fără lupte inutile, plecați să
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
calificări ca, de pildă, general de aventură, „un erou în felul francezului Dumouriez”, sunt cu totul deplasate. Bem a fost un ostaș cinstit și viteaz, un patriot înflăcărat, fără însă să ajungă la o concepție limpede definită. Nu era un partizan al partidei democratice, de unde și aversiunea față de el a lui Wysocki, fiind înclinat, ce-i drept, către partida lui Adam Czartoryski, fără însă s-o urmeze neșovăielnic. În bună măsură, Bem rămânea el însuși. Bathiany, de pildă, îl considera - cum
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
pentru Bruck, regiunea Balcanilor însemna Europa și anume acea parte a Europei care trebuia să devină un hinterland, o colonie a Mitteleuropei. Pe ce căi anume se puteau înfăptui aceste proiecte au spus-o limpede Bruck și, după cum vom vedea, partizanii săi. Într-o vreme când Orientul european era un măr al discordiei între marile Puteri, acele planuri nu se puteau realiza decât pe cale pașnică, prin expansiune economică. Această cale era singura posibilă în condițiile când Imperiul Habsburgic, zdruncinat și hărțuit
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
garanție împotriva revoluției. Opiniile sale în domeniul politicii externe sunt și ele conforme cu interesele marii burghezii. Ele converg către realizarea unității germane, a unui mare imperiu german, iar în perioada războiului Crimeii, el se număra printre cei mai fervenți partizani ai uniunii austro-germane, ai Mitteleuropei. Sub această din urmă înfățișare îl găsim pe profesorul german la jumătatea deceniului al VI-lea al secolului trecut la Viena, în slujba lui Karl von Bruck, căruia i-a și dedicat câțiva ani mai
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
în măsura în care cercetătorul științific a detectat mobilurile și interesele care îi diferențiază. Recunoaștem că insistența noastră ar fi jenantă pentru cititorul avizat, dacă am nesocoti șocul pe care ni-l provoacă adeseori selecția aparent arbitrară, dar, în realitate, premeditată, a istoricului partizan, fie și nedeclarat, dar ușor detectabil, al unei „teze”. Lăsând la o parte presa europeană prounionistă și zăbovind în câteva propozițiuni asupra celei antiunioniste, istoricul va remarca lesne că, spre deosebire de anii premergători Unirii, acum, în 1859, accentul nu cade asupra
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
echivala cu o modalitate naturală, pentru noi, acum, evident o eroare, de a modifica repartiția proprietății asupra pământului. Ascensiunea României pe calea capitalismului a pus în centrul atenției contemporanilor problema industriei. Este bine știut că A. D. Xenopol a fost un partizan hotărât al industrializării, pentru care a militat perseverent, în care a văzut chezășia progresului și a independenței țării, „Sîntem deci o țară agricolă [...] - scria el. Mulți cred că aceasta e foarte bine și că noi trebuie să rămânem așa. Noi
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
său, ci și faptului că, în 1825, nemulțumirile moșierilor față de situația de la granițele de sud ale Imperiului și a comerțului au devenit mai vizibile. După înfrângerea decembriștilor, țarul n-avea interes să se certe cu nobilimea ci, dimpotrivă. El rămânea partizanul zelos al contrarevoluției, dar știa că vârfurile militare, moșierimea și burghezia, erau nemulțumite de politica jumătăților de măsură a lui Alexandru I în problema orientală. Țarul Nicolae I era deplin conștient - continuă A. V. Fadeev - că trebuia să-și întărească
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]
-
fost adeseori idealizat de istorici, care l-au și numit liberal. Or, el se afla în tabăra conservatorilor convinși, dar se deosebea de aceștia prin vederi politice de perspectivă și larg orizont. În principiu - spune A. V. Fadeev - el era partizanul menținerii „sistemului vienez”, pe care însă nu-l privea dogmatic, asemenea ideologilor aristocrației feudale aflată pe poziția legitimismului. Canning era unul din puținii conservatori care au înțeles condamnarea istorică a unor state constituite în Evul Mediu, cum erau Spania, Austria
SCRIERI ISTORICE ALESE by Leonid BOICU () [Corola-publishinghouse/Science/100962_a_102254]