45,986 matches
-
pagină a "Neamului românesc" era acoperită de fotografia lui Woodrow Wilson, prezentat de Iorga drept "speranța omenirii". Continua (poate un pic prea idealist), descriind motivele dezinteresate ale Americii, ajungînd la concluzia că rolul Statelor Unite va fi "arbitrarea și stabilirea unei păci eterne", țelurile președintelui Wilson. Iorga a făcut o analiză istorică naivă a rolului jucat de America în Cuba, Filipine și Mexic analiză pe care profesorul Bancroft n-ar fi putut să o scrie altfel și îl descria în final pe
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
după un probabil schimb de mesaje cu profesorul Jászi, acesta din urmă întreba: "Este posibilă înțelegerea dintre unguri și români?" Așa cum am menționat deja, Iorga comenta că profesorul Jászi este "un Corb alb". Răspunzîndu-i, Iorga scria că, după părerea lui, pacea dintre unguri și români este posibilă numai dacă nici măcar un centimetru de pămînt locuit de români nu rămîne sub stăpînire maghiară. Atunci va fi pace între unguri și români, așa cum era acum 400 de ani". Profesorul Jászi i-a mulțumit
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
comenta că profesorul Jászi este "un Corb alb". Răspunzîndu-i, Iorga scria că, după părerea lui, pacea dintre unguri și români este posibilă numai dacă nici măcar un centimetru de pămînt locuit de români nu rămîne sub stăpînire maghiară. Atunci va fi pace între unguri și români, așa cum era acum 400 de ani". Profesorul Jászi i-a mulțumit lui Iorga pentru comentariile sale, dar a specificat în răspunsul lui că "nu le poate publica deocamdată". "Și, comenta Iorga, nu le-a publicat!" Dar
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
deficiențelor, a fost cea mai fericită perioadă din istorie României 1. Deși nu totul mergea foarte bine, în anii de început exista un optimism general. Mareșalul Foch remarca însă (atunci cînd i s-a arătat, în 1919, textul Tratatului de Pace de la Versailles): "Acesta nu este un tratat de pace, ci un armistițiu pe 20 de ani!" Clémenceau, adevăratul lui arhitect, era pesimist prin 1929 asupra șanselor păcii. Tratatul de Pace de la Versailles a fost mult criticat și o mare parte
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
României 1. Deși nu totul mergea foarte bine, în anii de început exista un optimism general. Mareșalul Foch remarca însă (atunci cînd i s-a arătat, în 1919, textul Tratatului de Pace de la Versailles): "Acesta nu este un tratat de pace, ci un armistițiu pe 20 de ani!" Clémenceau, adevăratul lui arhitect, era pesimist prin 1929 asupra șanselor păcii. Tratatul de Pace de la Versailles a fost mult criticat și o mare parte a criticilor erau justificate. Nu în măsura în care îl condamnau învinșii
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
remarca însă (atunci cînd i s-a arătat, în 1919, textul Tratatului de Pace de la Versailles): "Acesta nu este un tratat de pace, ci un armistițiu pe 20 de ani!" Clémenceau, adevăratul lui arhitect, era pesimist prin 1929 asupra șanselor păcii. Tratatul de Pace de la Versailles a fost mult criticat și o mare parte a criticilor erau justificate. Nu în măsura în care îl condamnau învinșii pe Hitler sau sovieticii; existau totuși lacune. Controversa ungaro-română asupra Transilvaniei este la fel de acută ca întotdeauna. Iugoslavia și
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
cînd i s-a arătat, în 1919, textul Tratatului de Pace de la Versailles): "Acesta nu este un tratat de pace, ci un armistițiu pe 20 de ani!" Clémenceau, adevăratul lui arhitect, era pesimist prin 1929 asupra șanselor păcii. Tratatul de Pace de la Versailles a fost mult criticat și o mare parte a criticilor erau justificate. Nu în măsura în care îl condamnau învinșii pe Hitler sau sovieticii; existau totuși lacune. Controversa ungaro-română asupra Transilvaniei este la fel de acută ca întotdeauna. Iugoslavia și Cehoslovacia nu mai
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
potrivit 3. Pe lîngă ei, mai erau și ucrainenii, bulgarii și lipovenii (ruși de credință pravoslavnică) din Moldova și din Delta Dunării. Erau aproape o jumătate de milion de germani, sașii ardeleni, și de șvabi din Banat. Sașii au făcut pace cu administrația română; șvabii din Banat erau mai puțin conciliatori; nu au existat probleme deosebite cu minoritatea germană înaintea venirii lui Hitler la putere. Exista un număr mic de greci, armeni sau tătari în Dobrogea, unde se vor stabili aromânii
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
a venit la putere la 21 martie 1919 și intenționa să restabilească integritatea teritorială a Ungariei istorice 8. La început, Antanta (pînă și Franța) a ezitat să-i acorde României un teritoriu atît de mare, ținînd mai ales seama de pacea separată încheiată de aceasta cu Puterile Centrale. Dar Brătianu i-a explicat clar lui Clémenceau că dacă România n-ar fi încheiat o pace separată, n-ar exista acum o armată română la dispoziția Aliaților 9. Și că de această
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
a ezitat să-i acorde României un teritoriu atît de mare, ținînd mai ales seama de pacea separată încheiată de aceasta cu Puterile Centrale. Dar Brătianu i-a explicat clar lui Clémenceau că dacă România n-ar fi încheiat o pace separată, n-ar exista acum o armată română la dispoziția Aliaților 9. Și că de această armată română era nevoie în primăvară și vară (și mai tîrziu). Ea a fost folosită la zdrobirea Republicii Sovietice Ungare. Lucrătorii de la CFR, petroliștii
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
dintre cofondatorii "Ligii poporului" a generalului Averescu. Dar a avut neînțelegeri și cu el (în special datorită absenței din program a antisemitismului), revenind în cele din urmă la Partidul Naționalist Democrat. Iorga remarca: "Cuza nu este sincer"13. Tratatul de Pace de la București obliga România să garanteze evreilor cetățenia. Numai Cuza și Ion Zelea Codreanu au votat împotriva acestei prevederi. Iorga nu va participa la aceste alegeri sponsorizate de Puterile Centrale. Își schimbase între timp poziția față de chestiunea evreiască. Și guvernul
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
numea "inginerul" politic, a început să-și folosească talentele. A decis să-l vîre din nou în staul pe "calul de curse" (Iorga). Cu alte cuvinte, Iorga nu a fost invitat să facă parte din delegația română la Conferința de Pace, o umilință amară pentru luptătorul care jucase un rol atît de important în realizarea și în punerea temeliilor intelectuale ale României Mari. Alexandru VaidaVoievod și politicienii ardeleni care uniseră recent Transilvania cu România erau șocați; nu erau încă obișnuiți cu
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Transilvania cu România erau șocați; nu erau încă obișnuiți cu interesele meschine de partid și cu politicianismul de la București, dar aveau să se învețe. De partea ungară, toți intelectualii au fost mobilizați ca să facă parte din delegația la Conferința de Pace. Printre aceștia se numărau contele Pál Teleki, marele geograf, contele Albert Apponyi, un excelent diplomat, vorbitor al mai multor limbi străine, și, în primul rînd, istoricul Sándor Dománovszky. Iorga era la înălțimea lor ca erudiție și, mai ales, era un
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
cerut voie lui Brătianu?" I-au răspuns cu toții că, din moment ce aveau mandatul transilvănenilor prin Consiliul Dirigent, nu aveau nevoie de permisiunea nimănui. Dar Iorga era furios. Credeți că dacă nu merit să fac parte din delegația română la Conferința de Pace, este normal să-mi cereți să scriu un memorandum?" A continuat în stilul lui obișnuit, alternînd frazele violente cu cele șfichiuitoare și ironice și, în ciuda insistențelor, a refuzat să coopereze 19. Astfel (după cum spune Șeicaru) meschinăria lui Brătianu a avut
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
faptul că absența lui Iorga la Versailles urma să fie o absență mai mult decît remarcabilă, dar toată elocința maghiară nu putea face nimic împotriva autodeterminării și a validității tratatelor secrete. În ce măsură au fost aplicate aici principiile wilsoniene? Tratatele de pace lăsau circa trei milioane de unguri (care deveneau acum cea mai numeroasă minoritate aflată sub stăpînire străină din Europa) sub o dominație străină pe care o urau. Și mai mult de jumătate din acești unguri trăiau în regiuni unde o
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
cu simțul său al istoriei, ar fi trebuit să țină seama de impactul evenimentelor asupra ungurilor al loviturii cutremurătoare, al șocului pierderii a o mie de ani de vechi patrimoniu! și nu numai asupra claselor conducătoare! Luptînd împotriva tratatelor de pace de la Versailles, ungurii erau îndepărtați de clasele conducătoare și atrași în masă de Partidul Social Democrat (și chiar de ilegalul Partid Comunist). Pierderea a două treimi din Ungaria istorică și a unei poziții de importanță europeană (elementul maghiar domina în
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
acestuia erau: să readucă la putere liberalii (sub conducerea lui) în noul sistem constituțional, în măsura în care acest lucru era posibil; și să păstreze puterea pentru el și familia sa. La începutul lui 1919, a plecat împreună cu delegația română la Conferința de Pace. Brătianu îl considerase întotdeauna pe Iorga drept "un om periculos". Iorga era aproape ultima persoană căreia Brătianu i-ar fi făcut publicitate gratuită invitîndu-l să facă parte din delegația română. La Conferința de Pace s-a declanșat disputa dintre România
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
împreună cu delegația română la Conferința de Pace. Brătianu îl considerase întotdeauna pe Iorga drept "un om periculos". Iorga era aproape ultima persoană căreia Brătianu i-ar fi făcut publicitate gratuită invitîndu-l să facă parte din delegația română. La Conferința de Pace s-a declanșat disputa dintre România și Iugoslavia asupra Banatului. În 1916, Antanta, supusă unor presiuni puternice, a cedat României întregul Banat, ca preț al intrării ei în război. Mai multe variante de granițe au fost prezentate delegației române la
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
în iulie 1919, Banatul a fost împărțit între România și Iugoslavia. Brătianu a refuzat să semneze tratatul. Împărțirea aceasta s-a dovedit totuși a fi o reușită, menținîndu-se ferm în ultimii 70 de ani24. Părăsirea de către Brătianu a Conferinței de Pace a dus la demisia lui și la formarea unui guvern sub conducerea generalului Artur Văitoianu în vederea organizării primelor alegeri conform principiului votului universal din România Mare. Ținute la începutul lui noiembrie 1919, acestea au fost primele alegeri libere. În timpul votării
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
exceselor de stînga. Bucureștiul era plin de zvonuri. Bucureștiul era un oraș în care circulau zvonuri de toate culorile, dar foarte iresponsabile care făceau problematică guvernarea 40. Regele Ferdinand i-a spus lui Iorga că atîta vreme cît Conferința de Pace își desfășura lucrările, era bine ca primul-ministru să fie un ardelean (adică Vaida-Voievod), care să fie șeful delegației române la Versailles 41. În primăvara lui 1920, a devenit clar că guvernul democrat nu putea face față problemelor. Astfel că Brătianu
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
tactice nu erau decît retrageri temporare, care, cu prima ocazie favorabilă, erau recuperate prin facerea a cel puțin doi pași înainte. La începutul verii lui 1920, atunci cînd, după ce trupele Rusiei Sovietice intraseră în Polonia, rușii își prezentau condițiile stabilirii păcii, Iorga comenta: "Metafizica bolșevică a lui Lenin, retorica lui Troțki, planurile de educație a poporului ale lui Lunacearski, "noua" diplomație a lui Cicerin și Krasin nu sînt decît căi și mijloace de înșelătorie. Baza politicii Sovietelor nu este alta decît
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Meany. În 1921, Iorga a primit o scrisoare de la Societatea Prietenilor României, al cărei Secretar General nu era altul decît tînărul John Foster Dulles 73. Iorga a fost împotriva izolaționismului american. "Participarea americanilor la problemele lumii este obligatorie atît pentru pace, cît și pentru civilizație". Și apoi: "Statutele Ligii Națiunilor trebuie schimbate ca să permită cooptarea Statelor Unite, pentru că fără America nu am fi putut realiza înfăptuirea României pe care o avem acum". Iată comentariile lui Iorga din timpul discuțiilor din 1922 privind
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Transilvania față de Ungaria?"86 Dar România făcea acum parte din "Sistemul de la Versailles", iar Iorga înțelegea că 1918 nu era 1878. Orice tratat de la Versailles revendica ceva foarte diferit față de Congresul de la Berlin. De exemplu, articolul 60 al Tratatului de Pace cu România, care cerea nu numai drepturi egale pentru orice naționalitate, dar și pentru naționalități, dacă erau supuse discriminării, prevedea că acestea pot apela la organizațiile internaționale și la Puterile semnatare (inclusiv la Liga Națiunilor) ca să primească reparații. Iar pentru
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
și italieni"98. Din nefericire, situația din România nu semăna deloc cu situația evreilor din Franța și Italia. Comunitatea evreilor din România (ca și alți evrei din Europa de Est) apela tot timpul la Liga Națiunilor, revendicînd drepturile garantate de tratatele de pace încheiate la Versailles. Iorga a condamnat apelul la amestecul străin în treburile interne ale României, deși excesele barbare comise împotriva evreilor, pe care românii nu le puteau ține sub control, făceau ca aceste intervenții să fie îndreptățite. Ar trebui aici
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
care o scrisese despre corespondența diplomatică a Regelui Carol I, Războiul pentru independența României (București, 1927). A scris apoi Scurtă istorie a micii Armenii (Paris, 1930). Cartea aceasta se baza pe memorandumul pregătit de Iorga pentru armeni în timpul Conferinței de Pace. Pamfletele politice scrise de Iorga în perioada aceasta ilustrează dezgustul său față de politicianism și de Suprafanar menținute în viață de un proces pseudodemocratic și de partidele democratice, așa cum demonstrează el în Din originile politicianismului român (București, 1928). În sfîrșit, asistăm
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]