45,986 matches
-
rămas inflexibilă. Nu exista cale de cooperare cu regimul, Legiunea militînd în schimb pentru reforme și dreptate socială. Două exemple vor demonstra cît de diferit era naționalismul Legiunii. Pacifismul era de neconceput pentru Codreanu. El declara că nu-l interesa pacea, ci războiul (împotriva răului). Atunci cînd doi intelectuali pacifiști francezi, își amintea Iorga, au venit la București și au fost prompt întîmpinați cu o "acțiune directă" organizată de așa-zisul "Comitet antimasonic" (de inspirație legionară și alcătuit din legionari). În timp ce
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
să pornească un alt război și mai înspăimîntător. Etapele acestui proces vor fi constituite de anexarea Austriei și distrugerea Cehoslovaciei, după care Hitler va încerca să pună stăpînire pe coridorul polonez. Atunci cînd Hitler a promis "25 de ani de pace", Iorga a replicat: "Nu-l cred pe Hitler, ci în Mein Kampf"111. Ascensiunea și atracția nazismului nu constituiau o problemă numai pentru România. O mare parte a Europei ieșite din Criză era zăpăcită de ademenirea (sau teama) ici a
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Franța era divizată, dar n-ar fi putut face nici o mișcare fără Anglia, iar aceasta nu era încă pregătită să acționeze. "A fost încălcat încă un tratat", comenta Iorga, "și ne aflăm în fața realității asigurărilor de "25 de ani de pace" și de "respectare a granițelor" ale lui Hitler". Încheia afirmînd că "tratatele au la Berlin valoarea unei bucăți de hîrtie". Odată cu ocuparea ținutului Rinului, credibilitatea Micii Antante s-a spulberat, iar sistemele defensive ale Franței (și ale României) au fost
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
În timpul alegerilor din Franța (căștigate de Frontul Popular), Iorga era îngrijorat. După ce Leon Blum a devenit prim-ministru, Iorga comenta cu satisfacție că vocea acestuia răsuna la Geneva așa cum răsunase mai înainte și cea a lui Laval. Blum vorbea despre pace, despre inviolabilitatea frontierelor și despre respectarea tratatelor. "Nici nu-ți poți imagina cît de mult te transformă puterea", adăuga Iorga. Cu toate acestea, întrucît întreprinderile franceze erau ocupate de muncitori, el deplîngea excesele: "Ajunge! Destul!"116 Dacă răzvrătirea a putut
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
mică", năzuința lui spre "Kultur", rasismul și lipsa lui de respect față de soarta pe care le-o rezerva el națiunilor mici erau respingătoare pentru Iorga. Iorga a fost permanent foarte constant, repetînd mereu că nu crede în nici o pledoarie pentru pace a lui Hitler, dar "cred în Mein Kampf". A respectat oare Mussolini națiunile mici în mai mare măsură decît Hitler? Iorga va susține în continuare cauza Albaniei și a altor națiuni mici, inclusiv a României față de Mussolini. El supraestima însă
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
fost nevoit să privească lucrurile în față. Mussolini avea un dispreț suveran față de națiunile "frățești", "surori", "cumnate", împărțind în schimb lumea în națiuni dominatoare și democratice. Profund afectat, Iorga l-a avertizat: unii lideri doresc expansiune și război, alții vor pace. Dar chiar și în țările totalitariste, oamenii vor pace, indiferent de ceea ce vor liderii lor. Dorința de pace poate fi înăbușită în timp de pace. "Dar în timp de război?... În aceasta constă riscul!"121 Într-unul din zig-zag-urile tipice
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
un dispreț suveran față de națiunile "frățești", "surori", "cumnate", împărțind în schimb lumea în națiuni dominatoare și democratice. Profund afectat, Iorga l-a avertizat: unii lideri doresc expansiune și război, alții vor pace. Dar chiar și în țările totalitariste, oamenii vor pace, indiferent de ceea ce vor liderii lor. Dorința de pace poate fi înăbușită în timp de pace. "Dar în timp de război?... În aceasta constă riscul!"121 Într-unul din zig-zag-urile tipice ale fanteziilor lui politice, Iorga preconiza un "destin latin
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
în schimb lumea în națiuni dominatoare și democratice. Profund afectat, Iorga l-a avertizat: unii lideri doresc expansiune și război, alții vor pace. Dar chiar și în țările totalitariste, oamenii vor pace, indiferent de ceea ce vor liderii lor. Dorința de pace poate fi înăbușită în timp de pace. "Dar în timp de război?... În aceasta constă riscul!"121 Într-unul din zig-zag-urile tipice ale fanteziilor lui politice, Iorga preconiza un "destin latin" comun, în care Italia și Franța se vor uni
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
democratice. Profund afectat, Iorga l-a avertizat: unii lideri doresc expansiune și război, alții vor pace. Dar chiar și în țările totalitariste, oamenii vor pace, indiferent de ceea ce vor liderii lor. Dorința de pace poate fi înăbușită în timp de pace. "Dar în timp de război?... În aceasta constă riscul!"121 Într-unul din zig-zag-urile tipice ale fanteziilor lui politice, Iorga preconiza un "destin latin" comun, în care Italia și Franța se vor uni din dragoste. Lua încă o dată dorințele lui
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
pe Hitler atîta vreme cît nu i se cere României Mari să facă vreun sacrificiu. "Chamberlain vine din altă epocă", scria el, adăugînd că acesta crede că "dacă omenirea nu este bună, ea poate fi ademenită să devină bună" prin pace, liniște și echilibru în domeniul înarmării și puterii. Prin urmare, Chamberlain era la fel ca și cei de la Geneva. Iorga încheia exprimîndu-și o intuiție sumbră: "Umbra tristeții va coborî asupra ultimelor zile ale lui Chamberlain, cînd își va da seama
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
maghiare. Adevărata problemă din spatele acestei dezbateri istorico-științifice era revizionismul maghiar. Speranțele revizioniste maghiare, încurajate mai înainte de retorica lui Mussolini erau și mai mult încurajate de atacarea cu succes a statu-quo-ului de către Hitler. Încă din 1920, după ce Ungaria semnase Tratatele de Pace (numite în Ungaria "Tratatele de la Trianon" pentru că fuseseră semnate în Palatul Trianon), s-a anunțat un concurs pentru compunerea unei rugăciuni ungurești. Rolul de arbitru în selectarea rezultatelor a fost jucat de Academia Maghiară de Științe, iar textul care a
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
nu a recunoscut niciodată dreptul la autodeterminare al teritoriilor pierdute de Imperiul țarist (și care refuza să recunoască revenirea Basarabiei în cadrul granițelor României) sau ca bulgarii, care nu acceptau pierderea Cvadrilaterului (sudul Dobrogei), Ungaria nu a considerat niciodată Tratatul de Pace de la Trianon drept irevocabil. Toate acestea și soarta minorității maghiare din România dominau relațiile dintre Ungaria și România. Cei aproximativ 1.700.000 de unguri din Transilvania nici măcar nu se prefăceau că acceptă administrația majorității române. Să aruncăm o privire
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
frunte cu Sándor Dománovszky. Dománovszky s-a născut la Sibiu, în Transilvania. Tatăl lui era profesor la Academia de Drept din orașul său natal. Începînd cu 1909, Dománovszky a predat istoria Evului Mediu la Universitatea de la Budapesta. În timpul negocierilor de pace a făcut parte din delegația maghiară ca expert în istorie, fiind unul dintre intimii marelui geograf ungur (și viitor prim-ministru), contele Pál Téleki. Dománovszky era și reprezentantul Ungariei în Comisia Internațională a Istoricilor. După Primul Război Mondial a luat
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
o cale supremă de înălțare dincolo de limitele strîmte ale vieții", încheia Iorga. Mareșalul Ludendorff a murit cîteva luni mai tîrziu. Iorga, care ura tot ceea ce reprezenta Ludendorff, scria: "Moartea unui păgîn: cea a lui Ludendorff. Ludendorff nu și-a găsit pacea în sînul lui Dumnezeu pe care l-a respins brutal ca intrus semit în templul strămoșilor lui... și-a dus sufletul atît de însetat de luptă, biruință și dominație în Walhalla lui Odin ca să sălășluiască printre semizeii aceia nemiloși". Iorga
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
ocupîndu-se mai întîi de minoritatea maghiară în articole apărute și sub formă de broșură cu titlul Hungarica. Iorga le reproșa ostilitatea ireconciliabilă față de administrația română, refuzul de a accepta autodeterminarea românilor și manevrele menite să ducă la revizuirea tratatelor de pace. A pus la stîlpul infamiei caracterul reacționar al instituțiilor maghiare medievale, a atacat "cultura subgermană" a ungurilor și le-a amintit de asuprirea din trecut a românilor, încheind: "vrînd să restabilească monstruoasele și imposibilele granițe medievale (ale Ungariei), oamenii aceștia
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Hitler, Mussolini (sic!), Stalin sau, ca să zicem așa, Kemal Atatürk". Iar Anglia încearcă să scape de toate acestea ocupîndu-se de Ducele de Windsor (Jurnalul doamnei Liliana, 28 septembrie 1938). Cehoslovacia a fost în cele din urmă sacrificată la München "pentru pacea vremurilor noastre". Țelul părea lăudabil, iar sacrificiul n-ar fi fost prea mare dacă ar fi asigurat pacea. După cum s-au desfășurat însă lucrurile, rezultatul vădit a fost distrugerea singurei democrații din Europa Centrală și, cu milioane de cehi apăsați
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
ocupîndu-se de Ducele de Windsor (Jurnalul doamnei Liliana, 28 septembrie 1938). Cehoslovacia a fost în cele din urmă sacrificată la München "pentru pacea vremurilor noastre". Țelul părea lăudabil, iar sacrificiul n-ar fi fost prea mare dacă ar fi asigurat pacea. După cum s-au desfășurat însă lucrurile, rezultatul vădit a fost distrugerea singurei democrații din Europa Centrală și, cu milioane de cehi apăsați de jugul german, prețul avea să fie chiar și mai insesizabil. Eșecul era acum agravat de dezonoare, întrucît
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
insesizabil. Eșecul era acum agravat de dezonoare, întrucît Occidentul își sacrificase un aliat. După München, atunci cînd Hitler a declarat că "nu mai are nici o altă pretenție teritorială în Europa", Iorga comenta: Dacă" München-ul reușește să potolească sufletul german, atunci pacea este salvată și meritul îi aparține lui Chamberlain. Civilizația și-a dat seama de pericol la München, așa că am mai putea spera 73. Colonelul Beck, ministrul de Externe al Poloniei, avea acum pretenții asupra Szeczezinului. Iorga a avut unele presimțiri
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
în evidență drepturile istorice și economice ale polonezilor 89 asupra Danzig-ului, pe care el îl numea "Gdanesk". El îi amintea colonelului Beck că în urmă cu aproape zece ani i se adresase personal, cerînd ca România "să facă sacrificii pentru pacea Europei" (să restabilească bunele relații cu URSS, fără să ridice problema Basarabiei). Iorga (și România) nu-i dădea un sfat similar colonelului Beck, "acum cînd visele lui se năruie"90. Între timp, puterile occidentale negociau un eventual tratat de neagresiune
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Fier l-a ucis pe Călinescu! Asasinarea "Căpitanului" a fost răzbunată!" După care, conform bunei tradiții legionare, s-au predat ca să-și ispășească fapta. "Neamul românesc" a apărut cu chenar negru. "Un om care a sacrificat totul pentru liniștea și pacea României", scria Iorga, "a fost asasinat ieri de niște fanatici care îl urmăreau de multă vreme. Țara va condamna această faptă". "Pînă chiar în ultimul moment al vieții sale", scria Iorga, "[Călinescu] a avut grijă să ferească România de război
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
sub titlul Dezvoltarea imperialismului contemporan (București, 1940). Volumele acestea conțin o perspectivă și o interpretare a imperialismului începînd din Evul Mediu pînă la "noul imperialism" al împăratului Wilhelm al II-lea al Germaniei. Pentru Iorga, Bismarck era "un om al păcii", care, întrucît Germania era sătulă, s-a opus aventurilor cu final previzibil ale tînărului Kaiser. Dar citind interpretările lui Iorga asupra imperialismului, se simte încă o dată cît de mult era el produsul secolului al XIX-lea. Iorga continua să participe
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
murit". Autorul articolului își amintea că Iorga făcuse multe gesturi în favoarea ungurilor: necrologul scris în memoria profesorului Bitay, pamfletul "împotriva urii dintre națiuni" (adică dintre națiunile română și ungară), dar menționa că reconcilierea era prefigurată "numai pe baza Tratatului de Pace de la Versailles". Articolul se încheia astfel: "Poate că în anarhia bucureșteană se va găsi mai devreme sau mai tîrziu un glonte și pentru ucigașii lui Iorga"52. Ziarul "Popolo di Roma" (un important cotidian fascist italian) era mai interesat de
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
este niciodată un proces pașnic. Numai o Europă Unită, pașnică, democrată și prosperă poate oferi o alternativă la ceea ce era numită de multă vreme și în sens peiorativ "balcanizare". Numai o astfel de Europă poate arăta drumul spre unitate și pace în locul anarhiei, al naționalismului exagerat (incompatibil cu umanitatea) și al războiului. Dacă Europa va continua să se ghideze după tendințele actuale (cu grupuri etnice pașnice și neviabile avînd pretenții la suveranitate), atunci fie că majoritatea statelor europene se vor dezmembra
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
lumea stă pe o muchie de cuțit și că relațiile dintre grupurile de oameni se bizuie pe forță. Totuși, dacă naționalismul său cultural ar putea măcar să fie pus în practică, recunoașterea pe plan internațional a naționalismului cultural ar aduce lumii pace și înțelegere! Iorga nu era revoluționar, pentru că, după părerea lui, națiunea era mai presus de societate, iar menținerea ordinii era pe cît de firească, pe atît de esențială. El ura anarhia și revoluțiile (avertizîndu-l pe Kerenski, "care spera să schimbe
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
de turnesol: loialitatea și adoptarea limbii române ca limbă de stat. Minorităților le erau acordate drepturi numai în funcție de loialitatea lor. Ungurii și românii reveniseră la vechea maximă: "Ori noi, ori ei!" Iorga respingea din principiu orice revizuire a Tratatului de Pace. Chestiunea evreiască, mai ales în Moldova natală a lui Iorga (și în orașe), nu era o problemă simplă pentru un naționalist. O asemenea problemă nu era ceva izolat în România; provocări asemănătoare pot fi întîlnite și în alte părți atunci
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]