9,442 matches
-
de față, Dracula al lui Stoker reprezintă într-adevăr un fel de "arhe-text", un punct de plecare cultural (reactualizat periodic cu o anumită afectivitate), însă motivațiile interacțiunii dintre Rossi-profesorul și Țepeș-vampirul sînt, de departe, mult diferite de cele induse în ficțiunea irlandezului victorian. Asupra acestor motivații care constituie admit inaugural structura de rezistență a romanului The Historian (tradus, prima dată în 2006, la noi, drept Colecționarul de istorie) al scriitoarei americance Elizabeth Kostova, roman de unde am extras, de altfel, pasajul menționat
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
Europa (la Amsterdan) descoperă, în biblioteca tatălui, niște misterioase misive deschise cu formula "dragul și nefericitul meu succesor". Întrucît interesul tinerei naratoare (fără nume de-a lungul romanului) pentru ocult și enigmatic este enorm, tatăl (Paul), o figură clasică de ficțiune gotică (individul solitar și apăsat de nevroze, care ascunde un trecut terifiant), îi povestește o lungă istorie (compusă din propriile experiențe, scrisori de-ale lui și de-ale altora, documente, marturisiri ale diverselor personaje, și segmentată cu situații din prezent
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
literatură, clasificări bogumilice, de "bine" sau de "rău", de "alb" ori de "negru". Cu alte cuvinte, ei vor ca, la lectura unui text de Doris Lessing, să aibă ocazia de a trage concluzia că femeile sînt "pozitive", iar bărbații "negativi". Ficțiunea, suține autoarea justificat, refuză asemenea delimitări, mergînd pe teoria ambiguității morale și psihologice. Realitatea multo ra dintre romanele lui Lessing contrazice însă această opine perfect legitimă, părînd să dea dreptate mai curînd "fixațiilor" bogumilice. Cititorul profesionist notează cu ușurință că
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
ideologic pe alocuri) nu ar fi putut oricum, din start, să degenerze în "tezism". În plus, asistăm, în acest excelent volum, la un experiment psihologic interesant, traversat de majoritatea cărților despre America. E vorba de mișcarea inevitabilă dinspre realitate spre ficțiune, dinspre concret către literar. Fenomenologic vorbind, America rămîne un cons truct ficțional prin însăși istoria ei, încurajînd preluările mitologizante din tradițiile europene. Intrarea Lumii Noi în conștiința locuitorilor vechiului continent este un proces fundamental mediat de creațiile alegorice ale aventurie
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
Big Brother îi revine scriitorului însuși (la rîndul său, un construct demiurgic în raport cu lumea pe care o creează). De fapt, chiar mai mult decît atît, în 19Q4, Murakami se ocupă, bineînțeles, cu instrumentarul estetic, de fuziunea inevitabilă a realității cu ficțiunea și de întregul set de transformări și mutații ce rezultă de aici. Romanul descrie, rafinat, maniera în care ficționalul "înghite" realul și, în consecință, textul "învăluie" existența. Adevăratul "despot" devine, în acest context, scriitorul. El e manipulatorul unor destine, autoritatea
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
intertextualizat, așa cum s-ar putea crede la prima vedere!) are inspirația de "a inventa", în creația sa, o poartă între lumi, similară (măcar în teorie) "găurilor negre" și "quasarilor" din Cosmos. "Portalul" repre zintă tunelul de glisare dinspre realitate către ficțiune (și invers), dinspre viață către text (și invers). "Tunelul" res pectiv marchează, în sine, o ruptură de nivel, prin care orice scriitor (autentic) primește șansa de "a reconfigura" vorba informaticienilor existența. Murakami o face cu succes. Cele două spații para
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
că ar fi tocmai abilitatea de a investi realul anodin cu semnificații transcendente, de a atribui "fizicului" valențe "metafizice", de a transfigura materialitatea brută cu ajutorul învăluirilor eterice, derivate din spiritualitatea genuină. Personajele din 1Q84 sînt absorbite în "gaura neagră" a ficțiunii și încep să-și trăiască propria existență ca pe o "texistență" de tip cărtărescian. "Texistența" oferă independență spațiului ficțional. În romanul scris de Haruki Murakami, Autorul (cel creionat atît de plastic, la sfîrșitul anilor șaizeci, de Roland Barthes) transpus în
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
construcției, scriitura lui Haruki Murakami nu rămîne criptică. Firele intrigii țesute "între lumi" și legate subtil de Ushikawa (și, parțial, de celelalte personaje) conduc lectorul spre epifania finală: cu toții ne trezim suspendați, într-un fel sau altul, între realitățile și ficțiunile propriilor noastre vieți. "Texistența" lui Mircea Cărtărescu (atît de vizibilă în romanul lui Murakami) e, în postmodernitate, aș constata, prin urmare, un concept mult mai viabil decît sîntem pregătiți să acceptăm la prima vedere. Ultimativ, materialul trăit al istoriei se
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
114 Revelațiile amurgului (existențial) 119 Un gentleman la Darlington Hall 125 Ce este un autor? 132 Liberalul radical. Un prototip 139 Triunghiuri amoroase 144 Puțină istorie englezească 151 O Americă a suburbiilor 157 Un (anti)erou american 163 Ragtime muzica ficțiunii 170 Lungul drum al nopții către zi 176 Fantasmele unui expatriat 182 Une génération perdue 187 Învățăturile unui curs american sau cum am descoperit un mare scriitor 192 Literatura "texistenței" 199 Istorii secrete. De la Procopiu din Cezareea la Donna din
[Corola-publishinghouse/Science/1479_a_2777]
-
memorii La apa Vavilonului. Acestea din urmă sunt, potrivit Mihaelei Burlacu, "construite după șablonul discursului literar, pe când Jurnalul și Unde scurte au la bază și formele discursului cultural. Intertextualitatea camuflează legătura dintre emisiuni și jurnal, dintre jurnal și memorii, dintre ficțiunea romanului și realitate, toate fiind influențate de evenimente politice". Primul capitol expune nu climatul literar, ci socio-politic-literar din perioada comunismului și momentele cheie ale manifestării anticomunismului literar din țară și în exil. Datele oficiale ale "Comisiei Prezidențiale pentru Analiza Dictaturii
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
tranșee și inventând stratageme de supraviețuire"80. Eugen Negrici analizează evoluția literaturii după "Teze" și constată că regresul este doar în plan ideologic, deoarece apar noi formule artistice, proza autoreflexivă câștigă teren, se revine la epic, se combină exegeza cu ficțiunea, realismul cu psihologicul, iar în ceea ce privește tematica, interdicțiile sunt legate de moralitatea vremii și de viața familiei Ceaușescu. Eugen Negrici numește acest fenomen "starea de replică a literaturii române" bazată pe mai multe strategii inovatoare: "Frica de cenzură și oroarea de
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
pentru că dezambiguizează nelămuririle legate de înverșunarea cu care acuză lobby-ul comunismului. Autoarea nu reproșează insuficienta poziție critică față de regim, deoarece știe că realitatea nu poate fi spusă fără anumite riscuri. Adevărul trebuie spus pe jumătate și acoperit cu ideologie. Ficțiunea distorsionează realitatea și creează imagini simbolice, descifrabile în mai multe feluri. Din interior, secretele nu pot fi spuse fățiș. Acest lucru se poate realiza numai din afară, și nici aici fără riscuri. Literatura inconfortabilă este vânată în exil de presa
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
de hârtie s-a răzbunat"353, notează autoarea motivând tipul de scriere din memorii. "Ființa de hârtie" (sintagmă preluată de la Roland Barthes) se naște și trăiește prin cuvânt și își elucidează relația cu scrisul în fața cititorului. "Mi-am refuzat luxul ficțiunii poate și pentru că istoria impunea alte figuri ale morții"354, spune autoarea în La apa Vavilonului, volum de memorii scrise cu un ritm propriu, aflat într-o permanentă intensificare. Memoriile recompun un destin frământat, nu al unui om, ci al
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
a asistat naratorul-martor. Valoarea de document ce poate fi cercetat este recunoscută de autoarea care râvnește punerea la zi a trecutului, deoarece este o condiție esențială a supraviețuirii. La apa Vavilonului este scris într-un stil opus normelor memorialisticii, deoarece ficțiunea intimă operează prin rememorare și interpretare a amintirilor, propunând atât o expunere biografică cât și o autoanaliză. Textele nu sunt scrise spontan, în imediata apropiere a evenimentelor, ci reprezintă o reconstituire a timpului ghidată de note, de scrisori, de pagini
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
anii '50 mai mult asupra literaturii care vorbește despre masacrele comuniștilor, despre drama omului surprins fără voie în iureșul războiului. Acestea sunt temele întâmpinate cu omagii. Etalarea alegorică a realității comuniste nu impresionează la fel de mult ca cea descriptivă, fie ea ficțiune sau realitate. Autoarea calculează temeinic efectele ambiguității scriiturii sale asupra cititorului pentru a nu pierde obiectivul inițial, acela de a demasca nedreapta istorie. Experiențele originare ale scriitoarei se regăsesc în Cuvântul din cuvinte și pot fi retrăite prin lectură, în interiorul
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
Experiențele originare ale scriitoarei se regăsesc în Cuvântul din cuvinte și pot fi retrăite prin lectură, în interiorul operei. Textul nu este doar un produs autonom, izolat de realitate, ci conține date autobiografice, referenți culturali și sociali care girează "realitatea" din ficțiune. Romanul sibilinic nu e o extraordinară dovadă de izbândă epică, însă are importanță pentru biografia autoarei. Textul trebuie descifrat drept răzvrătire și sondare a conștiinței supusă dezumanizării, drept exercițiu de definire a condiției umane. El ilustrează începutul comunismului și acoperă
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
după cum amintește în memorii, pierde la Ensdorf o parte din ea însăși. Istoria nu poate fi îndepărtată total din povestire, pentru că aparține și este totodată provocată de autor în calitate de personaj victimă a societății din care face parte. Pentru că istoria și ficțiunea fac referire la aceeași experiență umană, realul și irealul nu intră în relație de opoziție până când autoarea ignoră biografia. Dacă în schiță, lumea textului reface mimetic realitatea, în roman ea este inventată. Autoarea păstrează doar modalitatea de conturare a personajului
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
noi" apare în tot textul și îi permite autoarei să rămână până la ultimele rânduri în contact cu cititorul. Fiecare adresare, fiecare sfat, poruncă, întrebare cimentează relația dintre instanța autorului și destinatarul mesajului. Dincolo de text, substanța narativă însoțește permanent mesajul textului. Ficțiunea rămâne în prim plan, dar numai pentru a permite gândirii scriitoarei să ajungă lesne la cititor. Prin folosirea naratorului de persoana întâi, autoarea se identifică cu personajele cărora le împrumută ținuta morală, perspectiva asupra lumii aflată pe pragul colapsului, deznădejdea
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
nume, hotărât să comploteze împotriva reducerii la tăcere a opiniei și a inculpării literelor. Hotărârea e declanșată de întâlnirea "Bătrânei" acuzată pentru litera L. În acest moment, imaginea mamei, rămasă în țară, permanent urmărită și agasată, își face loc în ficțiune: Bătrâna apără litera L, "așa cum nimic nu mai fusese apărat, la noi, după decrete. Nicio mamă, niciun copil, niciun iubit. Nimeni. Lungul șir al tuturor oropsiților a fost adoptat de Bătrâna care i-a adăpostit pe toți în spatele literei L.
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
nesemnificative, autoarea strecoară un amănunt din propria biografie (în mai 1947, la Congresul studențesc din Cluj, ca să pună capăt discuțiilor procomuniste, intonează, de la prezidium, Imnul Regal) pentru a-i aminti cititorului că textul este parabola unui sistem totalitar. Încă o dată, ficțiunea ține locul realității pe care o denaturează până în punctul în care ea nu mai poate fi percepută decât drept realitate. Unele întâmplări sunt atât de neverosimile încât cer să fie decodificate, altele nici măcar nu sugerează, ci sunt însăși oglinda realității
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
o fractură țeapănă" (p. 41). Ghipsul este simbolul paraliziei, lipsei de libertate, o traducere a realității preexistente. O realitate în care anchetele și interogatoriile presupun uzitarea oricărei metode, indiferent de duritatea ei, pentru obținerea semnăturii pe depozițiile adesea mincinoase. În afara ficțiunii, recrutarea prin constrângere sau pe bază de material compromițător reprezintă procedee aplicate în cazul persoanelor, cu și fără antecedente politice sau penale, obligate și șantajate cu detaliile din viața personală să ofere informații infamante despre alte persoane. Presiunea psihică atinge
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
cap sunt numeroase și nu corespund în totalitate, dar respingerea cererii survine în urma constatării că, deși are studii superioare, nu deține nicio profesie, iar toate capetele lor sunt garantate profesional și nu sunt date unor neînregistrați, necalificați sau apocrifi. Transferând ficțiunea în realitate, dorința de schimbare a capului reflectă disprețul față de regimul comunist ce-i consideră pe intelectuali o categorie specială a dușmanului de clasă. Intelectualii reprezentă, la începutul regimului, cultura și știința burgheză, fiind doar parțial corespunzători țelurilor economice sau
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
acestui scop, o contribuție decisivă a avut-o introducerea așa-numitei "metode de creație" realist-socialiste (tipologii în albnegru, conflicte rezolvate în sensul dorit de partid, învingător fiind, întotdeauna, reprezentantul clasei muncitoare, descrise în culori luminoase"413. Dar să revenim la ficțiunea în care solicitarea unui nou cap pare normală. Administrația are posibilitatea și sarcina să-l elibereze pe cetățean de el însuși, de individualitate. Obsesia schimbului și angoasa pun stăpânire pe personajul care se decide să-l mituiască pe funcționar, dar
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
care inventează spaima și pânda, elimină dezordinea și dresează copiii să spioneze cu fețele acoperite de măști-obiecte ale înstrăinării și inadaptării. În comunism, copiii primesc educația prielnică maturizării omului nou și sunt învățați să spună tot ceea ce văd în familie. Ficțiunea reflectă teama adultului față de proprii copii și față de viitorul lor. Lumea este condusă de proroci. Personajul narator le expune viziunile și modul în care societatea se supune voinței lor. Naratorul citează discursul "Bătrânului cu epidermă", numit astfel din pricina degetului acoperit
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]
-
cronicile audio, de mijloace media, a doua este post-factuală și apare datorită tipăririi discursului media. Citind în paralel Jurnalul și La apa Vavilonului, am constatat că discursul memorialistic este dihotomic. La apa Vavilonului reflectă un stil opus normelor memorialisticii, deoarece ficțiunea intimă operează prin rememorare și interpretare a amintirilor, propunând atât o expunere biografică cât și o autoanaliză. Textele nu sunt scrise spontan, în imediata apropiere a evenimentelor, ci reprezintă o reconstituire a timpului ghidată de note, de scrisori, de pagini
by MIHAELANICOLETA BURLACU [Corola-publishinghouse/Science/1012_a_2520]