9,263 matches
-
serie de fenomene, cum ar fi retracția celulelor endoteliale, cu expunerea membranei bazale. Celulele metastatice se fixează pe membrana bazală și apoi o străbat, trecând în matricea extracelulară a organului țintă și încheind ciclul de formare a tumorilor secundare [159]. Receptorii care mediază acest proces al metastazării aparțin mai multor familii și au diferite roluri: structural (de menținere a structurii țesuturilor și de ancorare a lor de membrane bazale), în morfogeneză, coagulare, transmiterea diverselor semnale între celule, circulația limfocitelor (fenomenul de
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
cuplarea cu ligandul (numit în acest caz contrareceptor), ce poate fi o moleculă din matricea extracelulară sau de pe o celulă adiacentă; porțiunea transmembranară, care fixează întregul complex; domeniul intracitoplasmatic, ce interacționează cu elementele citoscheletului celulei proprii. Prin intermediul acestor tipuri de receptori (de adeziune) se formează o adevărată rețea cu celulele învecinate și cu matricea extracelulară de care se ancorează, conferind stabilitate și rezistență structurii tisulare. Această rețea servește ca suport structural dar are și rol de transmitere a informației din mediul
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
de inițiere a acestui proces nu se cunosc încă. Rezultatul îl constituie dereglarea transmiterii semnalelor din exteriorul spre interiorul celulei, cu repercusiuni asupra fiziologiei, morfologiei și diferențierii celulare [143]. Procesul este mediat de glicoproteine specifice (laminina și fibronectina) și de receptorii membranari specifici ai celulelor tumorale (familia integrinelor) [62]. Integrinele sau grupa receptorilor RGD (care recunosc o secvență caracteristică fibronectinei: Arg-Gli-Asp) sunt proteine ale suprafeței celulare care leagă cu mică afinitate o serie de proteine de adeziune: fibronectina, factorul von Willebrand
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
colagenului de tip I), colagenazele de tip IV (gelatinaze) și stromelizin. Creșterea activității colagenazelor de tip IV este asociată mai puternic cu fenotipul metastatic și poate fi inhibată de acidul retinoic [437]. Enzimele eliberate în mediul extracelular se leagă cu receptori prezenți pe suprafața celulelor tumorale și această cuplare declanșează reacția de liză, atât direct (enzime cu substrat specific, colagenazele), dar și indirect, prin activarea altor enzime de la nivelul punctului de contact. Evaluarea calitativă sau cantitativă a unor determinanți moleculari ai
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
supresor asupra metastazării [222,24,126,381]. 3. Locomoția celulelor tumorale prin regiunea matricei, modificată în urma proteolizei, se realizează prin aderări și detașări succesive față de celulele învecinate sau față de matrice, rezultând tracțiuni sau propulsări. În procesul de migrare intervin ca receptori integrinele, moleculele de adeziune celulară (CAM) și CD44. Factorii de motilitate ai celulelor tumorale sunt diverse molecule componente ale colagenului, formilpeptide, FNF, TNF sau un factor autocrin de mobilitate (AMF - Autocrine Mobility factor). AMF activează un sistem de transducție care
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
ordine inversă, etapele invaziei primare. Adeziunea celulelor în organul metastazat este facilitată de încetinirea fluxului sanguin, care permite fixarea de endoteliul capilar. Astfel, endoteliul și membrana bazală devin accesibile celulei tumorale, aderența realizându-se printr-un mecanism heterofilic prin care receptori specifici ai celulelor tumorale (integrine și CD44) se cuplează cu contrareceptorii corespunzători (laminina, fibronectina, vitronectina) ai matricei extracelulare sau ai celuleor endoteliale, care pot fi specifici (LU-CAM, N-CAM, etc.) sau nespecifici ]215,224,349,350]. Pentru a prolifera în
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
matricei extracelulare sau ai celuleor endoteliale, care pot fi specifici (LU-CAM, N-CAM, etc.) sau nespecifici ]215,224,349,350]. Pentru a prolifera în organul țintă, celulele metastazate necesită o serie de condiții favorizante (numite de unii ecosistem metastatic): vascularizație, receptori specifici de adeziune, factori de creștere sintetizați in situ, fie de celulele tumorale, fie de celulele endoteliale, de macrofage (IL-1) sau de fibroblaști (IL-6) sau chiar de celulele organului invadat, sub acțiunea celuleor tumorale (factorul transferrine-like) [358]. Au fost identificați
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
factorilor de competență cât și a factorilor de progresie. În G1 tardiv și în momentul inițierii sintezei ADN și a tranziției G1/S este suficientă numai prezența factorilor de progresie [208]. Pentru factorii de creștere menționați corespund diferite categorii de receptori (pentru cei neclasificați folosindu-se termenul de „ orfani ” [163]: receptorii pentru factorii de creștere hematopoietinici fac parte din superfamilia receptorilor hematopoietinici, cu excepția receptorului pentru CSF-1, care este o protein kinază. Acești receptori sunt glicoproteine transmembranare care leagă specific interleukinele și
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
este suficientă numai prezența factorilor de progresie [208]. Pentru factorii de creștere menționați corespund diferite categorii de receptori (pentru cei neclasificați folosindu-se termenul de „ orfani ” [163]: receptorii pentru factorii de creștere hematopoietinici fac parte din superfamilia receptorilor hematopoietinici, cu excepția receptorului pentru CSF-1, care este o protein kinază. Acești receptori sunt glicoproteine transmembranare care leagă specific interleukinele și eritropoietina. Deși nu posedă activitate protein kinazică proprie, semnalul este transmis tot prin intermediul unor proteine tirozin-fosforilate; receptorii de tip tirozin protein kinaze transmembranare
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
factorii de creștere menționați corespund diferite categorii de receptori (pentru cei neclasificați folosindu-se termenul de „ orfani ” [163]: receptorii pentru factorii de creștere hematopoietinici fac parte din superfamilia receptorilor hematopoietinici, cu excepția receptorului pentru CSF-1, care este o protein kinază. Acești receptori sunt glicoproteine transmembranare care leagă specific interleukinele și eritropoietina. Deși nu posedă activitate protein kinazică proprie, semnalul este transmis tot prin intermediul unor proteine tirozin-fosforilate; receptorii de tip tirozin protein kinaze transmembranare formează un grup mare de receptori, cu numeroase subgrupe
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
protein kinază. Acești receptori sunt glicoproteine transmembranare care leagă specific interleukinele și eritropoietina. Deși nu posedă activitate protein kinazică proprie, semnalul este transmis tot prin intermediul unor proteine tirozin-fosforilate; receptorii de tip tirozin protein kinaze transmembranare formează un grup mare de receptori, cu numeroase subgrupe și care reprezintă grupul de receptori implicați cel mai frecvent în cancerogeneză. Subgrupul 1 este cel mai important și conține 3 gene: erbB1 sau EGFR, erbB2 sau HER 2/neu și erbB3 sau HER-3. Fiecare din aceste
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
specific interleukinele și eritropoietina. Deși nu posedă activitate protein kinazică proprie, semnalul este transmis tot prin intermediul unor proteine tirozin-fosforilate; receptorii de tip tirozin protein kinaze transmembranare formează un grup mare de receptori, cu numeroase subgrupe și care reprezintă grupul de receptori implicați cel mai frecvent în cancerogeneză. Subgrupul 1 este cel mai important și conține 3 gene: erbB1 sau EGFR, erbB2 sau HER 2/neu și erbB3 sau HER-3. Fiecare din aceste gene codifică o proteină cu funcție tirozin kinazică. În
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
nivelul mARN sau ADN. receptorii pentru hormonii steroizi sunt complexe moleculare în alcătuirea cărora intră și alte proteine intracelulare cum ar fi proteinele de șoc termic, localizate în citoplasmă și în nucleu [69,70,88, 233, 433 ]. Ligandul pentru acești receptori este lipofilic și astfel poate traversa membrana celulară, pentru a forma complexul ligand - receptor, de fapt un factor de transcripție care se leagă de secvențele de ADN specifice, care reglează expresia genelor steroid - dependente [11,134]. Activarea unui anumit substrat
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
transducție nu este continuă. Timpul de înjumătățire al unui receptor activat este de circa 4 ore, după care acesta va fi internalizat. Pentru a permite trecerea în fazele active ale ciclului celular, care duc la diviziune, stimularea activității tirozin-kinazice a receptorului trebuie menținută 5-6 ore. Menținerea unui semnal activ pentru mai mult de câteva ore face necesară activarea secvențială a mai multor receptori [294]. Legarea factorului de creștere cu receptorul declanșează fenomenul de transducție a semnalului, adică de transmitere a informației
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
Pentru a permite trecerea în fazele active ale ciclului celular, care duc la diviziune, stimularea activității tirozin-kinazice a receptorului trebuie menținută 5-6 ore. Menținerea unui semnal activ pentru mai mult de câteva ore face necesară activarea secvențială a mai multor receptori [294]. Legarea factorului de creștere cu receptorul declanșează fenomenul de transducție a semnalului, adică de transmitere a informației din mediul extracelular către moleculele intracelulare, care reprezintă de fapt mesagerul de ordinul 2. Mecanismele care intervin în procesul de transducție sunt
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
2. Mecanismele care intervin în procesul de transducție sunt multiple. La nivelul substratului lipidic al membranei au loc o serie de fenomene: deplasarea laterală a receptorilor, dimerizarea acestora, interacțiunea porțiunii citoplasmatice a receptorilor adiacenți cu fosforilarea lor încrucișată, interacțiunea dintre receptori și diverse proteine localizate pe suprafața internă a membranei plasmatice [252]. Imediat după activarea receptorului sunt recrutate numeroase proteine care participă la formarea complexului de transducție a semnalului (particula de transfer) situat pe suprafața internă a membranei celulare. De aici
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
membranei au loc o serie de fenomene: deplasarea laterală a receptorilor, dimerizarea acestora, interacțiunea porțiunii citoplasmatice a receptorilor adiacenți cu fosforilarea lor încrucișată, interacțiunea dintre receptori și diverse proteine localizate pe suprafața internă a membranei plasmatice [252]. Imediat după activarea receptorului sunt recrutate numeroase proteine care participă la formarea complexului de transducție a semnalului (particula de transfer) situat pe suprafața internă a membranei celulare. De aici, procesul de transducție este transmis, pe căi diferite, spre câteva puncte finale comune [234]. : citoschelet
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
a controla canalele ionice și interacțiunile celulă - celulă [345]. Membrana plasmatică participă la procesul de semnalizare prin asigurarea substratului necesar diverselor enzime ce participă la formarea și funcționarea complexului de transducere a semnalului. Proteinele care asigură transferul de informație de la receptori la enzimele țintă intracelulare sunt grupate în două mari familii: protein-kinazele și proteinele G (din care fac parte și proteinele ras, ce apar frecvent sub o formă mutantă în tumori). În ultima etapă a procesului de transducție sunt implicate proteinele
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
glicoproteinele leagă anumiți membri ai superfamiliei integrinelor. O serie de experimente au relevat că integrina α v β 3 (receptorul pentru vitronectină VnR) de pe suprafața macrofagului participă și la recunoașterea neutrofilelor apoptotice de către fagocite semi-profesionale, cum ar fi fibroblastele. 3. Receptorii fagocitici pentru fosfatidilserine În stratul exterior al membranei celulare normale predomină sfingomielina și fosfatidilcolina, în timp ce în stratul interior predomină fosfolipidele anionice cum ar fi fosfatidilserina (PS). Pe suprafața celulelor alterate apar cantități crescute de PS care, pe lângă faptul că modifică
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
sfingomielina și fosfatidilcolina, în timp ce în stratul interior predomină fosfolipidele anionice cum ar fi fosfatidilserina (PS). Pe suprafața celulelor alterate apar cantități crescute de PS care, pe lângă faptul că modifică sarcina electrică și caracterul hidrofob, ar putea fi recunoscută de către posibili receptori ai macrofagului. Selecția unuia sau a mai multor mecanisme de recunoaștere a celulelor apoptotice de către un tip celular particular poate depinde de lineajul celulei apoptotice, de natura și starea fagocitului implicat. Cu certitudine că există mecanisme de recunoaștere diferite la
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
o serie de factori care să amplifice în mod selectiv susceptibilitatea la apoptoza indusă de radiații la nivelul celulelor endoteliale [226,284,427]. VEGF intervine în procesele de neovascularizație și de intensificare a permeabilității vasculare. Molecule care inhibă VEGF/VEGF receptor pot fi utilizate în terapie (PTK 787/ZK 222584) [469]. Capacitatea intrinsecă de ucidere a unor droguri sau a radiațiilor s-ar putea dovedi mai puțin importantă decât capacitatea unor astfel de terapii de a stimula celulele neoplazice să-și
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
HER-2/neu (c-erbB-2) ÎN CANCERUL MAMAR Această proto-oncogenă s-a dovedit a fi de un interes particular pentru cancerul mamar la om. Codează o glicoproteină transmembra-nară de 185 kD ce prezintă o homologie extinsă cu EGFR și este un potențial receptor GF [272]. Amplificarea genei c-erbB-2 este considerată un factor de prognostic nefavorabil în carcinoamele mamare. Această amplificare este asociată cu supraexpresia proteinei p185 (evidențiată imunohisto chimic). Studiile clinice au arătat că supraexpresia proteinei p185 este corelată cu reducerea intervalului de
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
carcinoamele ductale in situ [266]. A fost demonstrată o puternică relație cu Ki67 și p53 dar nu au fost evidențiate asocieri cu statusul menopauzal, volumul tumoral sau prezența metastazelor [380]. Herceptinul este un anticorp monoclonal recombinat care se leagă de receptorul transmembranar al factorului de creștere HER-2/neu și este unul din exemplele de succes ale terapiei în cancer. Cu toate acestea, s-a constatat că procente semnificative ale pacientelor care au primit Herceptin ca terapie de primă linie, nu au
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
vedere histologic, carcinomul ductal invaziv moderat diferenția sau slab diferențiat exprimă intens p53, ca un element de prognostic nefavorabil. Expresia p53 prezintă variabilități legate și de statusul receptorilor hormonali. Raportul dintre tumorile p53 pozitive și cele negative în cazurile cu receptori pozitivi și raportul dintre tumorile similare în cazul receptorilor negativi sunt aproximativ egale. Aspectul de agresivitate este susținut și de faptul că majoritatea tumorilor ce prezintă amplificări ale oncogenei c erbB-2 exprimă p53, existând astfel o relație între prezența celor
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]
-
rutină în cadrul unui laborator cu o dotare puțin peste medie, iar ușurința cu care se recoltează, posibilitatea menținerii serurilor congelate până la 6 luni, impactul psihologic benefic asupra pacientei, accesibilitatea prețului, impun introducerea acestor noi determinări în mod curent. Capitolul 9 RECEPTORII HORMONALI DETERMINARE DE ESTROGEN RECEPTORI ȘI PROGESTERON RECEPTORI ÎN CANCERUL GLANDEI MAMARE Descoperirea receptorilor intracelulari pentru hormonii steroidici a reprezentat baza științifică care a permis elucidarea mecanismelor de acțiune ale acestor hormoni, la nivel molecular. Ca principiu de bază al
CANCERUL GLANDEI MAMARE BIOLOGIE MOLECULARĂ ŞI MARKERITUMORALI Volumul 2 by Emil ANTON, Nicolae IOANID () [Corola-publishinghouse/Science/422_a_768]