7,741 matches
-
de investigație științifică, este presărat cu asperități, unele obiective / subiective, altele referitoare la metodologii, nu în ultimul rând cele care își au originea în individualități... Înfruntarea acestora este posibilă pe baza construcțiilor teoretice și experimentale de bază, sintetizate în categorii conceptuale, în axiome, în reguli de funcționare proprii științei respective. După concepția lui Tomas Kuhn (1976), direcția și logica de dezvoltare a oricărei discipline științifice sunt date de modul de edificare a unor structuri formale de gândire, denumite paradigme, fundamentale pentru
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
gândire, denumite paradigme, fundamentale pentru existența și dezvoltarea fiecăruia în parte. Fiecare domeniu de cunoaștere are ca suport o paradigmă de acest fel, proprie și inconfundabilă cu cea a altui domeniu de cunoaștere. O paradigmă corespunde unui sistem de categorii conceptuale. Ea slujește la reprezentarea imaginii unui anumit mod de gândire, realizat împreună cu metodologiile folosite, a celor cu relevanță istoriografică. Paradigma cuprinde în sine ideile de bază formulate și acceptate de specialiștii domeniului la un moment dat, despre un anume fenomen
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
Elementele structurale ale acestui trecut fac parte din / și completează cu succes paradigma actuală a acestui domeniu de cunoaștere distinct, psihologic. Vorbesc aici de un trecut de pe vremea când vieții sufletești i se spunea anima sau pneuma, când lipseau categoriile conceptuale fundamentale de astăzi, când obiectul cunoașterii sau "grădinăritului" era doar aproximat sau era tăinuit în spatele metaforelor, miturilor și ritualurilor de diferite feluri. Interesant este însă cum, cu un aparat conceptual extrem de redus, cu un nivel doar panteist de formalizare a
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
sufletești i se spunea anima sau pneuma, când lipseau categoriile conceptuale fundamentale de astăzi, când obiectul cunoașterii sau "grădinăritului" era doar aproximat sau era tăinuit în spatele metaforelor, miturilor și ritualurilor de diferite feluri. Interesant este însă cum, cu un aparat conceptual extrem de redus, cu un nivel doar panteist de formalizare a domeniului subiectivității, s-a putut totuși ajunge la formularea unor principii de funcționare a psihicului, a legilor de elaborare a asociațiilor, cu valabilitate deplină și în zilele noastre. Pentru majoritatea
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
divină a minții. Acest lucru a fost totuși realizat, spre deosebire de situația frecvent întâlnită și astăzi când, deși psihologia are constituită deja o paradigmă a ei proprie și este declarată oficial ca domeniu de cunoaștere științifică cu tot ceea ce înseamnă categorii conceptuale fundamentale și tehnologie investigativă de specialitate totuși, în "grădina" ei se găsesc atâtea buruieni și ierburi otrăvitoare a căror încadrare epistemologică ridică dificultăți serioase. Matematicianul Grigore Moisil (1971) spunea că, în istoria oricărei științe, este necesară, nu numai interpretarea conceptelor
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
pătrundere în întunecimea epocii feudale, dominată de ideologia scolasticii exercitată pe ruinele spiritualității atât de bogate a epocii antice. Puține inițiative istorice vin să scoată în evidență vidul de credință al epocii antice, limitată doar la un nivel de reprezentare conceptuală panteistă, neputincios să susțină progresul preconizat de gânditorii antici. A fost nevoie, atunci, de inițierea unui nou început, de o completare a paradigmei cunoașterii științifice, a celei psihologice în particular, cu elemente de susținere pozitivă cu reazem în conștiința religioasă
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
din tot mai multe părți cu noi elemente de structură, care începeau să se articuleze între ele. Ele anunțau întemeierea și perspectivele favorabile ale unei discipline științifice de sine stătătoare, a psihologiei. Terenul acesteia era însă insuficient conturat, fiind pregătit conceptual și metodologic minuțios de domeniile învecinate. Totul se aduna în jurul unui nou raționalism, cu fundamente filosofice profunde, unde se valorificau numeroase și importante progrese realizate în domeniile conexe ale științelor naturii. Mult mai puțin se impuneau aici aceste realizări ca
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
variații stimulatorii a obiectelor de reflectat, individualizate cu ajutorul conceptelor. Acest "eu" se definește prin sine, prin puterea sa de a-și uni elementele cu concretul universal, de a avea în același timp conștiința separată a înțelegerii fiecăruia. Întregul mecanism este conceptual și este suportat de relația dintre limbaj și gândire, inseparabile una de alta. Limbajul este, pentru Hegel, o concretizare a sensului universalului, a puterii absolutului, concretizare care se produce prin intercomunicare, prin care eul se completează cu dimensiunea lui "noi
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
îndepărtate vremuri, de la ea s-a pretins realizarea de predicții, de "preziceri". Orice predicție, însă, de fiecare dată, a însemnat o depășire a ordinii raționale a vremii, o abatere de la rigorile ordinii materiale și a celei sociale, de la fundamentele sale conceptuale. Punctul de plecare al predicției este un raționament deductiv consacrat, care se completează însă cu un altul euristic, ce nu mai ține cont de ordinea de până atunci a lucrurilor, găsește acolo o "scurtătură" pentru a da naștere unui alt
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
dezvoltare și unde ea își caută o identitate nouă, proprie acelui loc, acelor studii, etc. Ori, în dobândirea și păstrarea acestei identități, chiar dacă pe unii psihologi acest lucru îi deranjează, un rol important îi revine teologiei, credinței religioase creștine, nucleului conceptual care în leagănul culturii evlaice s-a păstrat peren peste generații și a avut, întotdeauna, o influență pozitivă asupra psihologiei, a psihologilor. Distanța respectivă e deseori reală și la fel de proeminentă, chiar dacă între timp s-a întâmplat ca România să fie
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
Simpla sesizare a lucrurilor nu confirmă că logosul a fost însușit și înțeles. Din această cauză, deși corect există receptori cu acei ochi și urechi ai evenimentelor, în final sufletește ajung martori infideli. Astfel viața psihică ajunge reprezentată prin categorii conceptuale distincte de somn, veghe, de cunoaștere senzorială și gândire, de nivel de înțelegere. Toate aceste categorii se raportează în mod egal la transformările din organism, ca și la transformările ce au loc în lumea externă. 2. Cauzalitatea vieții sufletești Sufletul
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
stărilor sufletești se face de la "umezeală" spre "incantare"; c. fenomenele sufletești se conduc după aceleași legi după care se conduc și cele materiale. 1.3. Parmenide (~ VI-V î.I.C.) Un alt gânditor renumit din vechea Grecie a fost Parmenide. Conceptual și în gândire, Parmenide a fost un oponent al lui Heraclit. În scrierile sale au fost formulate câteva idei interesante pentru înțelegerea esenței sufletului. Unele dintre ele se referă la principiul psihologic al "conservării". În locul nesfârșitelor stări de mișcare, el
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
gândite, care nu se simt; combinate între ele ajung înțelese (krasis). Sufletul se află, în acest sens, la locul de întâlnire dintre influențele externe și cele interne. Sufletul, în concepția lui Parmenide, este un mediator între mișcarea senzorială și cea conceptuală. Aceasta din urmă se realizează cu ajutorul cuvântului. Prin cuvânt, sufletul ajunge a fi contrapus lumii reflectate material, ca o realitate pătrunsă de problemele vieții sociale. 1.4. Pitagora (~ IV î.I.C.) Cu Pitagora debutează o nouă etapă de dezvoltare a
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
etapă de dezvoltare a gândirii elene. A fost originar din Samos și era posesorul unei inteligențe sclipitoare, creatoare de metode, fiind considerat maestrul Greciei antice. La acest gânditor, speculația naturalistă s-a reunit cu mistica și a fundamentat o reformă conceptuală, moral-religioasă. A fost continuatorul gândirii religioase a lui Orfeu, pe care a aplicat-o condițiilor social-politice în care a trăit. Înainte de a-și fi lansat concepțiile despre lucruri și suflet, Pitagora a călătorit prin întreaga lume greacă. Și-a dobândit
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
terestre. Pitagora a fost primul gânditor grec care a căutat în structurile corpului suportul material pentru fenomenele sufletești, care a formulat în termenii acelor vremuri relația suflet corp. Descrierea evoluției ascensionale a sufletului este făcută ezoteric, fiind exprimarea unui dualism conceptual: sufletul își construiește propriul corp mintal, pe care-l depune pe "carul subtil al sufletului", care, după moarte, va ridica sufletul în ceruri. Fenomenele sufletești sunt generate de "mișcarea" pneumei. Pitagoreicii le-au împărțit în stări: afective (thymos), de motivație
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
ca o ordine superioară a organismului. La baza tuturor formelor de mișcare se află mintea, nous-ul realizată și prin cuvânt. 1.8. Epicur (341-270 î.I.C.) Epicur și-a întemeiat școala în Atena a fost intitulată "Grădina lui Epicur". Conceptual, el face o reformulare a atomismului democritian, dar fără a fi o simplă copie a acestuia. El și-a propus să deosebească fenomenele biologice generale de cele sufletești. În acest sens, ajunge la concluzia că substanța sufletească este compusă din
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
Platon, reflectarea este o problemă sufletească, ce se află suprapusă peste activitatea de cunoaștere. Ea este explicată asemănător celorlalți gânditori filosofi predecesori. Meritul lui a fost acela de a fi clasificat problema reflectării în termenii dihotomiei, cunoaștere senzorială versus cunoaștere conceptuală (a); a considerat că trăsăturile sufletești sunt proprii doar omului și sunt nereproductibile la nivelul senzorial al animalelor (b); a evidențiat diferențele dintre situațiile când subiectul care reflectă o face în acord cu legile naturii și situațiile în care reflectarea
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
7. Activitatea mentală Aristotel a explicat felul în care are loc dezvoltarea intenționalității, care se produce în strânsă legătură cu efectuarea actului de cunoaștere. Scopul intenționalității umane, spre deosebire de cea a animalelor, este nu numai reflectarea formelor senzoriale, ci și reflectarea conceptuală aceasta pe linia funcției inteligente a sufletului. În ceea ce privește acest din urmă aspect, s-a apreciat faptul că lui Aristotel în acest moment "i-a căzut din mână" instrumentul investigativ propriu științelor naturii. Astfel, după ce declară inseparabilitatea sufletului de purtătorul acestuia
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
evidențiat însemnătatea judecăților de analogie, compunerea, negarea, contradicția ș.a. Stoicii au fost cei care au constatat că elementele componente ale judecăților sunt decisive pentru elaborarea legăturilor asociative. Ei au evidențiat totodată însemnătatea intenției în diversele etape de realizare a cunoașterii conceptuale. Soluția stoicilor are o serie de avantaje chiar în raport cu cea propusă de Aristotel. La ei, deși senzația și gândirea sunt fenomene reale, subiectul activ, care cunoaște diferitele obiecte, o face prin punerea în funcțiune a fanteziei, care uneori poate să
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
Apărătorii credinței au urmărit să evidențieze formele diferite de distribuire a Revelației. O făceau confruntându-se cu o diversitate sufletească deseori mai mare decât cauza lor teologică imediată. Pe acest drum au avut loc și exagerări, excese, cu o centrare conceptuală greșită, opusă ideilor inițiale. Se știe că teologii au refuzat cu ostentație contribuțiile anticilor despre suflet, concepția lor asupra ideii preexistenței vieții sufletești epicurienii au ajuns din această cauză proscriși. Ei nu admiteau valabilitatea ideilor platonice și a celor ale
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
transformat într-o teorie a ordinii de stat feudale. 4. Ideologia scolasticii Societatea feudală s-a clădit pe ruinele vechii societăți antice, în completarea acesteia, în fața căreia s-a impus ca un nou mod de gândire, cu un alt cadru conceptual, instituțional și cultural. Pentru realizarea trecerii sunt relevante o serie de frământări sociale, unele mai profunde, născute la sfârșitul epocii antice, sub influența cărora vechile orașe antice aproape că au dispărut. Viața socială proprie cetăților antice nu putea dăinui și
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
cu obiectivitate, altfel decât strict prin îndumnezeire. Acestora li se datorează o serie de încercări reușite de clasificare a tipologiilor spirituale în sensibile, volitive, neîndu-plecabile. În orice etapă istorică, cunoașterea sufletului a însemnat învingerea unor asperități de natură metodologică și conceptuală. Epoca medievală este un bun exemplu, când drumul cunoașterii psihologice a necesitat învingerea unor dificultăți conceptuale legate de limitele de explicare a sufletului în termenii credo-ului în forța divină, care hotărăște tot ce se întâmplă în natură și în
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
de clasificare a tipologiilor spirituale în sensibile, volitive, neîndu-plecabile. În orice etapă istorică, cunoașterea sufletului a însemnat învingerea unor asperități de natură metodologică și conceptuală. Epoca medievală este un bun exemplu, când drumul cunoașterii psihologice a necesitat învingerea unor dificultăți conceptuale legate de limitele de explicare a sufletului în termenii credo-ului în forța divină, care hotărăște tot ce se întâmplă în natură și în societate. Asperitățile au fost date de puternica influență a tendințelor subiectiviste și indeterministe, care s-au
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
efort imens, nu doar creator, de cunoaștere științifică propriu-zisă, ci și de depășire a anchilozării scolastice în credință, care s-a completat cu valențele morale ale unui nou umanism. Pe acest drum s-au deschis fronturile unor noi bătălii spirituale, conceptuale și metodologice, scolastica înregistrează înfrângeri pe plan spiritual, s-au făcut importante sacrificii pentru impunerea noului spirit renascentist, s-au dobândit și importante victorii. Istoria a arătat că toate acestea au fost decisive pentru fundamentarea psihologiei ca domeniu de cunoaștere
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
cele mai multe ori se epuiza într-o mecanică cu finalitate speculativă sterilă. Teoria sa a luat în considerare nevoia de cunoaștere științifică, pe cea de valorificare a experienței predecesorilor, care să confere acțiunilor investigatoare valoare și o putere integrativă necunoscută înainte. Conceptual, în locul lanțului silogistic deductiv riguros moștenit de la Aristotel, Bacon a propus introducerea unor reguli diferite, pe cele proprii metodei inductive de gândire logică. Aceasta era la fel de riguroasă, dar avea o altă construcție formală, cu avantaje substanțiale în compararea obiectivă a
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]