51,037 matches
-
este suficientă. Ea poate deveni periculoasă prin izolarea și Însingurarea persoanei. Este necesară În acest caz o anumită educație a voinței (J. Payotă care să aibă ca efect „dirijarea controlată” a actelor noastre și o evaluare corectă a raportului dintre „intenții” și „efectele” acțiunilor individului. Din acest motiv, educația morală este esențială În procesul de formare a persoanei (B. Duboisă. Schimbarea conduitelor Schimbarea oamenilor În cetate presupune o schimbare de atitudini, mentalitate, conduite, a relațiilor interumane etc. Acestea se vor vedea
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
și incomplet. Trebuie să mai existe „ceva” dincolo de energiile pulsiunilor. Acestea sunt pulsiunile supraeului, date de forța valorilor morale din om. Sunt pulsiunile spirituale. Ele reprezintă o altă latură a forței sufletești, de care suntem obligați să ținem seama. Acțiunile, intențiile, conduitele umane nu sunt reductibile exclusiv la pulsiunile primare. Ele presupun și participarea pulsiunilor spirituale ale individului. Forța sufletească are o dublă origine. Atât În inconștient, cât și În supraeu. Din ele provin aceste energii sufletești care „se descarcă” În
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
sufletească conform voinței mele, nevoilor și intereselor mele. În egală măsură, forța sufletească se poate afirma singură, În actele mele spontane, de creație artistică sau de cercetare științifică. Ea este mobilizată de motivații interne În aceste situații și nu de intențiile mele conștiente și voluntar dirijate, rațional. Rezultă de aici faptul că forța sufletească este potențialitate care se manifestă În act. Prin urmare, ea este inseparabilă de acțiune. Eu sunt și mă manifest prin și În funcție de forța mea sufletească. Aceasta dovedește
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
Să Încercăm să analizăm natura forței sufletești. Ea este dublă. Atât de factură psihologică, cât și morală. Din aceste motive, ea poate fi Înclinată atât către Bine, cât și către Rău. Actele mele, pozitive sau negative, În funcție de circumstanțele exterioare, de intențiile sau motivațiile mele interioare, pot fi Îndreptate fie către Bine, fie către Rău. Avem de-a face cu două forme de forță sufletească? Nu. Ea este una singură, dar având controlul voluntar al persoanei mele, eul o poate utiliza fie
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
o determină și o menține: reușita sau eșecul. Pot reuși În acțiunile și conduitele mele, dând satisfacție eului personal, după cum, În egală măsură pot fi Înfrânt, pot suferi un eșec. Avem de-a face cu o secvență reprezentată prin următoarele: intenție - acțiune - rezultat. Această schemă poate fi reprezentată și În felul următor: Motivație Acțiune Realizare (decizieă (mobilizareă (Împlinireă eă Ultima caracteristică a puterii, corelată forței sufletești, este calitatea de a conferi transcendența, deschidere a Eului personal. Puterea este resimțită de persoană
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
Natura acțiunii psihomorale Acțiunea psihomorală este organizată În conformitate cu forța sufletească și voința care o determină. În oricare dintre acțiunile sale, persoana umană este fie conformă cu valorile și normele morale, fie În contradicție cu acestea. Acțiunea morală este precedată de intențiile persoanei respective, de ceea ce aceasta proiectează să realizeze și de scopurile pe care și le-a propus. Unii consideră că În intențiile care pregătesc actele noastre nu se poate Încă vorbi despre morală. Nu cred că așa stau lucrurile. Normele
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
este fie conformă cu valorile și normele morale, fie În contradicție cu acestea. Acțiunea morală este precedată de intențiile persoanei respective, de ceea ce aceasta proiectează să realizeze și de scopurile pe care și le-a propus. Unii consideră că În intențiile care pregătesc actele noastre nu se poate Încă vorbi despre morală. Nu cred că așa stau lucrurile. Normele morale ne Însoțesc permanent, În idei, În intenții, În fapte și În consecințele acestora. Este perfect adevărat că aspectele morale sau cele
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
realizeze și de scopurile pe care și le-a propus. Unii consideră că În intențiile care pregătesc actele noastre nu se poate Încă vorbi despre morală. Nu cred că așa stau lucrurile. Normele morale ne Însoțesc permanent, În idei, În intenții, În fapte și În consecințele acestora. Este perfect adevărat că aspectele morale sau cele imorale ale acțiunilor unei persoane „se văd” abia după ce ele au fost realizate, prin consecințele acestora. Ceea ce stă la baza unei acțiuni psihomorale este forța sufletească
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
dă este orientată către realizarea unui ideal mistic, de comuniune cu divinitatea, de „Întâlnire cu planul sacru”, care este tot o „transcendență”, dar care vizează „intrarea umanului În planul divin”. Spuneam că orice acțiune psihomorală este cuprinsă, ca desfășurare, Între intenție și act. Trecerea de la intenție la act este comandată de voința persoanei respective, de decizia acesteia de „a face” un anumit lucru. Ceea ce trebuie „să fac” este dorit de mine sau Îmi este impus de altul. În ambele situații, el
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
unui ideal mistic, de comuniune cu divinitatea, de „Întâlnire cu planul sacru”, care este tot o „transcendență”, dar care vizează „intrarea umanului În planul divin”. Spuneam că orice acțiune psihomorală este cuprinsă, ca desfășurare, Între intenție și act. Trecerea de la intenție la act este comandată de voința persoanei respective, de decizia acesteia de „a face” un anumit lucru. Ceea ce trebuie „să fac” este dorit de mine sau Îmi este impus de altul. În ambele situații, el apare persoanei mele ca o
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
ce am dreptul și ce-mi este permis? Conștiința morală. Ea este instanța În fața căreia răspund de actele mele de voința de a le gândi, de a le proiecta, de a le realiza. Eu sunt responsabil de ceea ce vreau, ca intenție, sau realizez, ca act. Răspunderea pentru actele mele Îmi limitează libertatea și voința. Pot face numai ceea ce Îmi este permis, ceea ce trebuie să fac În conformitate cu normele morale și nimic Împotriva acestora. Ceea ce-mi este mie sau altora de folos
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
puțin din punct de vedere moral, respectate de persoană. Situație În care aceasta fie că „nu vede”, fie că „are convingerea” că evită răul, chiar dacă nu face binele. Mai mult chiar, este convinsă În final că face bine, Începând cu intențiile și sfârșind cu rezultatele acțiunii sale. Aceste căi ocolite de realizare a actelor psihomorale ale individului sunt de fiecare dată justificate În fața conștiinței lui. Mai mult chiar, sunt acceptate. Remarcăm astfel următoarele situații: aă acte psihomorale care au la baza
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
cel care le execută urmărește un scop considerat de el benefic pentru ceilalți, ca În cazul actelor de manipulare, de persuadare a celorlalți conform voinței personale; dă acte psihomorale pozitive din punct de vedere formal, dar negative În conținutul și intenția lor, care urmăresc subordonarea celorlalți, deturnarea lor de la aspectele veridice ale realității, prin inducerea În eroare, fals, minciună, ipocrizie, construirea de intrigi etc., insistându-se, de fapt, că În ele sunt cuprinse cele mai bune intenții la adresa celorlalți. Este clar
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
negative În conținutul și intenția lor, care urmăresc subordonarea celorlalți, deturnarea lor de la aspectele veridice ale realității, prin inducerea În eroare, fals, minciună, ipocrizie, construirea de intrigi etc., insistându-se, de fapt, că În ele sunt cuprinse cele mai bune intenții la adresa celorlalți. Este clar, din cele de mai sus, că prin actele psihomorale se produce o „descărcare pulsională” a supraeului moral al persoanei, la fel cum prin „satisfacerea pulsiunilor” se produce o eliberare de tensiune psihică a Inconștientului. Ceea ce reprezintă
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
sau exterioară, tot ceea ce este În mod efectiv realizat; bă acțiunea, care desemnează forța subiectivă sau interioară, tot ceea ce privește sau este În raport În primul rând cu condițiile psihologice ale acțiunii respective, modul În care ea este realizată (motive, intenții, mijloaceă. Din punct de vedere moral, acțiunea se judecă În conformitate cu normele morale și cu cele pe care le presupune orice ideal uman. În acest sens, orice acțiune morală este corelată cu responsabilitatea. Trebuie să se aibă În vedere permanent raportul
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
același timp Însă ea poate avea și un caracter automat, inconștient, dar prin acțiune psihologică sau mai exact prin acțiunea psihomorală trebuie să Înțelegem În primul rând acțiunea conștient-voluntară, dirijată de persoană către realizarea unui scop precis și care combină „intențiile” conștiente ale acesteia cu „normele morale”. Acest aspect ne raportează la supraeu, spre deosebire de actele inconștiente și automate, care sunt În raport cu inconștientul pulsional, primar. Acțiunea psihologică ne apare, În felul acesta, ca un tip special și specific de manifestare umană. La
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
morale”. Acest aspect ne raportează la supraeu, spre deosebire de actele inconștiente și automate, care sunt În raport cu inconștientul pulsional, primar. Acțiunea psihologică ne apare, În felul acesta, ca un tip special și specific de manifestare umană. La aceasta distingem motive și mobiluri, intenții corelate cu scopurile sau cu rezultatele acestora, mecanisme de realizare. Vom analiza toate aceste aspecte În continuare. „Teoria scenariilor” În psihologie Orice acțiune psihologică funcționează și se organizează sub forma unor scenarii. Toate acțiunile noastre sunt cuprinse Între două momente
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
cu scopurile sau cu rezultatele acestora, mecanisme de realizare. Vom analiza toate aceste aspecte În continuare. „Teoria scenariilor” În psihologie Orice acțiune psihologică funcționează și se organizează sub forma unor scenarii. Toate acțiunile noastre sunt cuprinse Între două momente: o „intenție” primară și o „realizare” sau „scop” ultim În act. Nu există nici o acțiune a persoanei care să nu fie motivată psihologic și moral. Fiecare persoană crede pentru sine că „ceea ce face” este util și prin aceasta ea urmărește realizarea unui
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
unui scop pe care individul respectiv Îl consideră util și necesar, mai mult chiar Îl justifică raportându-l fie la o „cauză declanșatoare”, fie În vederea realizării unui „scop (considerat de elă util”. Indiferent Însă de natura lor morală și de intenția care le determină (acte filantropice, acte de răzbunare, acte de suicid sau crimă, acte de eroism, de sacrificiu etc.Ă, toate „acțiunile psihologice” au În centrul lor o „justificare morală” care Încearcă să le dea o legitimitate și prin aceasta
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
aă Tema scenariului, reprezentând motivul și mobilul acestuia, este, de regulă, o „tendință/pulsiune” orientată către un obiect sau o persoană În vederea realizării unui „scop final” care să aducă un beneficiu sau o „satisfacție”. Aceste „teme” pot fi reprezentate prin intenții de cooperare cu caracter pozitiv moral sau, dimpotrivă, prin intenții cu caracter negativ imoral: intrigă, calomnie, situații conflictuale etc. Temele pot fi pregătite anterior sub forma unor „proiecte de acțiune” sau pot reacutiza vechi pasiuni aflate În stare de latență
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
regulă, o „tendință/pulsiune” orientată către un obiect sau o persoană În vederea realizării unui „scop final” care să aducă un beneficiu sau o „satisfacție”. Aceste „teme” pot fi reprezentate prin intenții de cooperare cu caracter pozitiv moral sau, dimpotrivă, prin intenții cu caracter negativ imoral: intrigă, calomnie, situații conflictuale etc. Temele pot fi pregătite anterior sub forma unor „proiecte de acțiune” sau pot reacutiza vechi pasiuni aflate În stare de latență, după cum pot izbucni În mod spontan sub formă de conflicte
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
omul justiției sau omul datoriei, care subordonează totul legii fără a ține seama de sentimente, ci numai de Îndeplinirea neabătută a actului de „a face dreptate”; bă omul iubirii sau omul carității, cel care nu urmărește decât binele celorlalți, această intenție, provenită din sentimentul iubirii (filantropiaă, fiind pentru el principiul suprem. Acest tip uman urmărește realizarea binelui pentru ceilalți, cu orice preț și pe orice căi. În orice act moral trebuie să existe două momente, afirmă G. Madinier, și acestea sunt
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
neîmplinire a datoriei mele din punct de vedere moral. Răul va sta la baza vinovăției, temă pe care o vom dezbate mai departe. Din cele de mai sus se poate desprinde faptul că, prin libertatea de opțiune, eul Își orientează intențiile și acțiunile sale Într-o direcție sau alta. Această orientare depinde Însă, În foarte mare măsură, de acțiunea normativ-reglatoare a supraeului moral al persoanei respective. Eul este sigur și consecvent În acțiunile sale numai atunci când influența asupra sa a supraeului
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
mai sus rezultă că actul uman (actus humanusă este tot ceea ce face omul din punct de vedere voluntar sau involuntar, conștient sau inconștient, intenționat sau neintenționat. Din punct de vedere moral, orice persoană este responsabilă de actele sale, atât ca intenție, cât și ca realizare și consecințe. Actele umane pot avea un caracter liber sau pot fi impuse individului, fie ca obligații, fie ca datorii. În egală măsură Însă, În ceea ce mă privește, eu am obligații atât față de mine, cât și
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]
-
se includ tot În sfera acțiunilor mele. Înainte de a trece la analiza naturii „acțiunilor umane”, să vedem În ce constă acțiunea psihomorală. Orice acțiune psihomorală este o „dublă orientare” a persoanei umane, susține R. Le Senne. Ea presupune două aspecte: intenții și scopuri sau obiective finale. Orice intenție trebuie, În mod necesar, să se finalizeze prin atingerea sau realizarea unor obiective fixate. Să analizăm În continuare aceste aspecte. 1. Intenția Orice act Începe cu o intenție, ca pulsiune sau dorință de
[Corola-publishinghouse/Science/2266_a_3591]