5,121 matches
-
laudatio, fie chiar și cu ocazia rotundei aniversări de acum, ci doar să semnalez câteva lucruri care mi s-au părut interesante la concertul de la "Ateneu", organizat de fundația domniei sale, intitulată "Clubul de la București" (un ecou al dezbaterilor animate ale gânditorilor și economiștilor anilor '70, organizate de Clubul de la Roma, fără îndoială). Și atunci când a fost înalt demnitar în regimul Ceaușescu, precum și în mandatele sale postdecembriste de președinte, domnul Ion Iliescu a făcut figură de protector al artelor și își face
[Corola-publishinghouse/Science/84960_a_85745]
-
peste 400.000 de euro (de patru ori mai mult decât cele mai optimiste evaluări ale casei de licitații) pentru a intra în posesia celei mai consistente arhive de manuscrise, diplome, fișe de lectură, scrisori și obiecte care au aparținut gânditorului din Rășinari, scoase vreodată la licitație (o licitație anterioară, încercată de proprietara unei firme de vechituri care a evacuat lucrurile din mansarda cu chirie de pe Rue Odéon unde acesta locuise câteva decenii, fusese blocată de "Fundația Cioran" de la Paris). Astfel încât
[Corola-publishinghouse/Science/84960_a_85745]
-
de prezent, acordând mai puțină atenție valorilor trecutului; acest curent nu mai apelează la religie sau tradiție, însușindu-și definiția laică a statului, cu accent pe principiul separării puterilor în stat. Un alt curent care mobilizează o mare parte a gânditorilor arabi, precum și a societății, se manifestă prin orientarea naționalistă; adepții acestui curent, marcați de un puternic sentiment național, au elaborat o serie de studii și au realizat numeroase cercetări prin care încearcă să dovedească unicitatea arabilor, separați totuși de granițele
[Corola-publishinghouse/Science/84948_a_85733]
-
de Decalog, reperele ferme ale propriei existențe. În ciuda pasiunilor politice, nu va aparține niciodată vreunui partid, ca Ernst von Salomon, care, deși cu idei asemănătoare lui Hitler, a refuzat totuși să devină nazist. La fel, Drieu consideră că „Între ideile gânditorului și ale omului de acțiune se Întinde o prăpastie”. El poate gândi ca un fascist - și o face cu infinită delectare - dar nu va acționa niciodată În consecință. Îndepărtarea de lume, Înstrăinarea maladivă, mizantropismul pornesc dintr-un dispreț programatic al
[Corola-publishinghouse/Science/1893_a_3218]
-
germană, franceză, engleză, italiană, americană etc. Se ia chiar o atitudine agresivă contra filosofiei cosmopolite a „luminilor”. Ca o trăsătură specifică filosofiei secolului XIX este concentrarea ei în universități și mulți dintre filosofii timpului devin profesori de filosofie. Cel dintâi gânditor european care dă naștere unei filosofii naționale - idealismul - este Immanuel Kant, considerat în același timp piatră de hotar între două epoci, nu numai pentru filosofia germană, ci în general pentru filosofie. Filosofia sa trece hotarele naționale, în Franța, Anglia și
Articole şi cuvântări by Veronica Bâlbâe () [Corola-publishinghouse/Science/330_a_1276]
-
aceeași universitate. Infirmitățile vârstei, cât și surmenajul îl silesc a întrerupe cursurile în 1797 (la 73 de ani) și moare celibatar la 1804, după ce în ultimii ani își pierde memoria și devine ignorant ca un copil, acest mare și lucid gânditor. Traiul său fusese cronometrat cu pedanterie, impus și de o sănătate șubredă. Era un plăcut și sociabil vorbitor, care nu și-a permis călătorii în afara orașului natal. Tot ce s-a petrecut în viața sa este eternizat în opera sa
Articole şi cuvântări by Veronica Bâlbâe () [Corola-publishinghouse/Science/330_a_1276]
-
plus, faptul că omenirea căzută în păcat își datorează situația cunoașterii amestecului dintre bine și rău, dintre adevăr și minciună, pare a fi valid. În pofida relevanței pe care răul o are pentru existența umană, apare ca un paradox faptul că gînditori din toate timpurile și locurile au preferat să cerceteze valorile ideal-pozitive ale existenței umane binele, adevărul, frumosul etc. decît pe cele negative. O dată în plus, fariseismul pare a predomina în opțiunile umane: avem sentimentul că teoretizînd mai mult asupra valorilor
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
implică acest concept. Astăzi, ideologia nu mai reprezintă, cu siguranță, ceea ce a însemnat la finalul secolului al XVIII-lea, atunci când conceptul a fost inventat. Născut în 1796, termenul a desemnat, la început, dezideratul enciclopedistului Destutt de Tracy și al altor gânditori din epocă de a întemeia o "știință a ideilor", al cărei scop era cel de a devoala sursele ultime ale cunoașterii umane. Conceptul a primit, poate mai repede decât era de așteptat, o semnificație total diferită, fiind "deturnat" de la scopul
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
3. Ulterior, vreme de două secole, ideologia și-a metamorfozat sensurile pe o cale a gândirii desfășurată într-o dublă direcție: una a cunoașterii și alta a dominației. Chiar și atunci când au căutat să croiască drumuri alternative în folosirea coneptului, gânditorii și teoreticienii politici s-au văzut nevoiți ca, într-un fel sau altul, să revină la calea principală și să înscrie ideologia pe unul dintre cele două trasee amintite. Au făcut-o de multe ori, e adevărat, recurgând la modalități
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
întrucât, deși a denotat, inițial, o "știință a ideilor", Karl Marx și Friedrich Engels au fost cei care, prin lucrarea lor Ideologia germană, au accentuat deturnarea sensului termenului inițiată de Napoleon -, transformându-l într-unul polemic. Orientându-și abordarea împotriva gânditorilor neohegelieni, Marx a conferit ideologiei caracterul de a produce o imagine răsturnată asupra realității 18. În acest punct trebuie specificat că, în diferitele stadii ale dezvoltării teoriei marxiste, ideologia a primit semnificații variate. Astfel, într-o primă etapă, ideologia apare
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
criteriilor de științificitate este o ideologie, atunci nu putem avea nicio certitudine că sistemul de idei care acuză ideologia de falsificare a realității nu este el însuși ideologic. În termeni generali, existența acestui paradox rezultă din următoarele întrebări pe care gânditorul francez le consideră justificate: "Care este statutul epistemologic al discursului despre ideologie, dacă orice discurs este ideologic? Cum poate acest discurs să se elibereze de propria sa expunere, de propria sa descriere? Dacă gândirea socio-politică este ea însăși dependentă de
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
Care este statutul epistemologic al discursului despre ideologie, dacă orice discurs este ideologic? Cum poate acest discurs să se elibereze de propria sa expunere, de propria sa descriere? Dacă gândirea socio-politică este ea însăși dependentă de situația de viață a gânditorului, nu cumva conceptul de ideologie este absorbit de propriul său referent?"38. Punând în discuție premisele paradoxului, Ricoeur consideră că opoziția fundamentală care poate fi recuperată din gândirea marxistă este cea pe care Marx a analizat-o într-o primă
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
o dimensiune socială, și, ca atare, dacă ideologia, în sensul său evaluativ, mai puțin polemic sau negativ, nu a fost constitutivă existenței sociale, ci doar a distorsionat-o sau disimulat-o, atunci procesul distorsiunii nu poate să înceapă"39. Soluția gânditorului francez este, în acest context, aceea de a găsi o funcție a ideologiei care să o preceadă pe aceea a distorsiunii, și ajunge astfel la ideea lui Clifford Geertz, potrivit căreia întreaga acțiune socială este mediată simbolic 40. Este vorba
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
etapă a analizei pe care Ricoeur o realizează asupra conceptului de ideologie este aceea de a face posibilă conexiunea dintre acest rol fundamental și cel considerat a fi superficial, acela de distorsionare a realității sociale și politice. În acest sens, gânditorul francez recurge la modelul weberian al legitimării autorității într-o societate dată, incluzând ideologia pentru a explica motivația consensului existent între pretenția celor care vor să conducă și credința în autoritatea instituită legitim a celor care se supun. Cum însă
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
manifestările ideologice și cele epistemologice, între climatul socio-politic și formele de cunoaștere dintr-o anumită epocă. La nivelul teoriei politice, chestiunea este evidențiată atunci când se constată că, fie și fără a urmări o anumită sistematizare a demersurilor lor, cei mai mulți dintre gânditorii epocii moderne au exhibat, în scrierile lor, atât o viziune politică, cât și una epistemologică 45. De la Hobbes la David Hume, de la Adam Smith la Condorcet, de la Hegel la Marx se resimte, din această perspectivă, prezența unor intense preocupări în
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
De la Hobbes la David Hume, de la Adam Smith la Condorcet, de la Hegel la Marx se resimte, din această perspectivă, prezența unor intense preocupări în acord cu spiritul timpului, ceea ce face ca astfel de autori să poată fi percepuți și ca gânditori preocupați de progresul cunoașterii, dar și ca "filosofi ai lucrurilor pământești". Deloc întâmplător, o asemenea situare le permite teoreticienilor contemporani preocupați de condițiile socio-politice și istorice ale cunoașterii și, deci, de relația dintre cadrul socio-politic și proiecțiile epistemologice ale unei
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
filosofilor nu pot fi construite doar ca o chestiune ce privește relațiile logice dintre aceste teorii ca sisteme articulate de constructe conceptuale. Dimpotrivă, o asemenea problemă implică o relație mult mai complexă, ai cărei termeni se referă la "situarea-în-problemă" a gânditorilor, la criteriile de raționalitate pe care aceștia le iau în considerare, la presupozițiile lor, la teoriile explicite pe care le avansează"46. În măsura în care sunte definite drept "(...) motivații care nu sunt strict reductibile la inferențele logice, fiind ghidate, mai curând, de
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
care aceștia le iau în considerare, la presupozițiile lor, la teoriile explicite pe care le avansează"46. În măsura în care sunte definite drept "(...) motivații care nu sunt strict reductibile la inferențele logice, fiind ghidate, mai curând, de anumite aspect euristice cu privire la care gânditorul însuși să nu fie întotdeauna pe deplin conștient"47, acestor strategii le-ar putea fi asociat un atribut ideologic, întrucât ele își extrag resursele din cadrul social și politic valorizat inclusiv la nivelul imaginarului social în care ideile și, deci, cunoașterea
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
asociat un atribut ideologic, întrucât ele își extrag resursele din cadrul social și politic valorizat inclusiv la nivelul imaginarului social în care ideile și, deci, cunoașterea sunt produse. Sceptici sau failibiliști, revizioniști ai epistemologiei, metodologiști, anti-metodologiști sau pur și simplu rebeli, gânditorii modernității nu au putut fi indiferenți la condițiile sociale, politice și istorice ale acestei epoci, promovând în consecință proiecții epistemologice în care elementul ideologic, în sensul său general, își manifestă prezența. La nivel particular, situarea lor într-o anumită epistemă
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
posibilităților de cunoaștere până acolo încât aceasta din urmă să devină una "totală", teoreticieni conservatori de talia lui Michael Oakeshott au glisat înspre un pesimism epistemologic de natură să tempereze credința unei cunoașteri perfect "raționale" a lumii noastre. De altfel, gânditorul britanic a avertizat cu privire la periculozitatea aplicabilității principiilor raționale în spațiul socio-politic, atrâgând atenția asupra faptului că "raționalismul (...) este atât o modă, cât și o doctrină, o stare a minții și o credință"52. Tocmai de aceea, epistema conservatoare are drept
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
nici egalitatea nu constituie valorile fundamentale ale moralității politice liberale, al cărei interes central ar fi promovarea formelor de viață care rezultă din activitatea agenților autonomi". De asemenea, pe linia de argumentare a curentului postliberal se situează și Richard Rorty, gânditor care, în cartea sa, intitulată Contingență, ironie și solidaritate (1998), insistă asupra caracterului contingent al unei comunități liberale, "privând" astfel liberalismul de elementele sale filosofico-istorice, precum și de acele fundamente universale originate în modernitate: "O societate liberală scrie Rorty este aceea
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
aparținând vicontelui Falkland, potrivt căruia "atunci când nu este necesar să schimbi nimic, este necesar să nu schimbi nimic". Aceeași atitudine poate fi regăsită și în opera capitală a ideologiei conservatoare, Reflecții asupra Revoluției din Franța, scrisă de omul politic și gânditorul britanic Edmund Burke, cel care condamna radicalismul de tip francez, la numai un an după Revoluția din 1789, arătând că "abstract vorbind, guvernământul, la fel ca și libertatea, este un lucru bun; și totuși aș fi putut eu, menținându-mă
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
ghid". În al doilea rând, avem de-a face cu supozițiile ontologice, cele care încarcă de conținut ideologia conservatoare și care se fundamentează pe mai multe aspecte. În primul rând, recunoaștem o prelungire a concepției epistemologice conservatoare și empiriste, întrucât gânditorii conservatori consideră că nu rațiunea este cea care caracterizează natura umană ci, dimpotrivă, pasiunile. Rațiunea creează artefacte, pe când sentimentele și instinctele umane dau naștere unor obiceiuri tradiționale firești, care se impun prin autoritatea lor. Experiența și tradiția sunt cele care
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
trebuie specificat pe baza operelor unor precursori ai marxismului. Tocmai de aceea este necesară o sistematizare a principiilor filosofico-politice prezente în cadrul ideologiei socialiste, pe care o redăm în cele ce urmează. Este vorba, mai întâi, despre socialismul utopic, reprezentat de gânditori precum Calude-Henri de Saint-Simon, Charles Fourier și Robert Owen, și care se dezvoltă cu precădere spre sfârșituls ecolului al XVII-lea și începutul secolului al XVIII-lea. Saint-Simon a propus pentru prima dată fundamentarea științifică a ideilor socialiste care puteau
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
Dagger "rezidenții vor produce tot ceea ce le este necesar, iar toate apasiunile vor fi satisfăcute pe deplin". El își imagina, așadar, o societate socialistă productivă, prosperă și liberă, idee prezentă de altfel și în scrierile britanicului Owen. Spre deosebire de ceilalți doi gânditori, Owen a aplicat socialismul atât în cazul întreprinderii textile pe care o deținea în Anglia, cât și în cazul comunității socialiste New Harmony, pe care a întemeiat-o în Statele Unite ale Americii. Aceste aplicații, însă, nu au rezistat, fapt ce
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]