5,442 matches
-
dat, trei tipuri narative: Tipul narativ auctorial: 1) percepție externă nelimitată [...] naratorul auctorial este omniscient și percepe din exterior ansamblul lumii romanești; 2) percepție internă nelimitată [...] naratorul omniscient dispune de o percepție infailibilă a vieții interioare ce ține chiar de inconștientul tuturor actorilor. Tipul narativ actorial: 1) percepție externă limitată: extrospecție. Adoptînd perspectiva unui actor [...], naratorul nu va putea oferi decît prezentarea externă a celorlalți actori; 2) percepție internă limitată: introspecție. Adoptînd perspectiva unui actor, naratorul [...] nu cunoaște nimic despre viața
by Jean-Michel Adam, André Petitjean în colaborare cu F. Revaz [Corola-publishinghouse/Science/1084_a_2592]
-
sentimentului ritmului, care se întemeiază pe alternanța stărilor de somn și veghe (sentiment pierdut de speța umană scrie el încă din jurul anului 1850). Muzica prin elementul melodic este un produs al stărilor de tensiune de la adormire la trezire: "Acest element inconștient care domnește în vis, care domnește în elementul muzical tocmai în ceea ce este melodic, trebuie preluat în arta predării, pentru a depăși materialismul prin arta educației" (11, p. 140). Desenul este o imitare a formei relevate în stare de trezire
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
secolul al XIX-lea (H. Höffding, W. Wundt, W. James ș.a.) n-au zdruncinat încrederea oamenilor în rolul dominant al conștientului în viața psihică. Freud însă a bruscat conștiințele contemporanilor săi cu o primă teză: fondul vieții psihice îl constituie inconștientul, despre care individul nu știe aproape nimic, dar care are o influență hotărîtoare asupra comportamentului său. Dimensiunile și puterea inconștientului în diriguirea conduitei umane au fost comparabile cu cele două treimi nevăzute ale unui aisberg. De aceea, ținea să precizeze
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
conștientului în viața psihică. Freud însă a bruscat conștiințele contemporanilor săi cu o primă teză: fondul vieții psihice îl constituie inconștientul, despre care individul nu știe aproape nimic, dar care are o influență hotărîtoare asupra comportamentului său. Dimensiunile și puterea inconștientului în diriguirea conduitei umane au fost comparabile cu cele două treimi nevăzute ale unui aisberg. De aceea, ținea să precizeze Freud, inconștientul nu este o problemă psihologică oarecare, ci problema psihologiei însăși. În extrem de succinta prezentare a teoriei freudiene nu
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
care individul nu știe aproape nimic, dar care are o influență hotărîtoare asupra comportamentului său. Dimensiunile și puterea inconștientului în diriguirea conduitei umane au fost comparabile cu cele două treimi nevăzute ale unui aisberg. De aceea, ținea să precizeze Freud, inconștientul nu este o problemă psihologică oarecare, ci problema psihologiei însăși. În extrem de succinta prezentare a teoriei freudiene nu este locul să ne oprim asupra multiplelor meandre pe care aceasta le-a cunoscut pînă la sfîrșitul vieții creatorului ei. Vor fi
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
încă o idee care a stîrnit puternice proteste împotriva freudismului. Instinctele caută plăcerea, ele tind să fie satisfăcute. Unele reușesc, mai ales cele care nu contravin normelor sociale; altele însă sînt refulate, sînt îndepărtate din conștiință și împinse în stratul inconștientului, care devine astfel depozitarul unei mari și necunoscute energii psihice. Freud face distincție între refulare și represiune ambele fiind mecanisme de apărare a eului față de pulsiunile interne; represiunea, spre deosebire de refulare, este un mecanism de respingere conștientă și voluntară. Nu puține
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
caracteristic. Ele, instinctele, tind în permanență să se manifeste și, pentru că nu o pot face în mod deschis, o realizează deghizat sub forma viselor sau a actelor ratate (fenomene ce apar din ciocnirea a două intenții una conștientă și alta inconștientă, provocînd ratarea celei dintîi uitări de nume, greșeli de scris, pierderi de obiecte, substituții de cuvinte etc.). S. Freud s-a afirmat în psihologie ca adept al unui punct de vedere determinist: totul în viața psihică are o cauză, fie
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
pierderi de obiecte, substituții de cuvinte etc.). S. Freud s-a afirmat în psihologie ca adept al unui punct de vedere determinist: totul în viața psihică are o cauză, fie conștientă, fie una a cărei origine se află în structurile inconștientului. În studiul său introductiv la volumul lui Freud, tradus în limba română, Leonard Gavriliu atrage atenția asupra "formulei complexe" a determinărilor proprii psihologiei acestuia, relevînd unele critici exagerate, întemeiate pe o nejustificată limitare a determinismului la conștient (19, pp. 30-32
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
la orientarea vieții instinctive spre bine, favorizînd trecerea de la egoism la altruism" (19, p. 41). Psihanaliza însăși nu-și propune altceva decît să pătrundă, prin analiza sa, în straturile abisale ale psihicului și să facă astfel posibil controlul omului asupra inconștientului. Sondînd în inconștientul pacientului său, psihanalistul aduce la nivelul conștiinței tendințe refulate care, odată relevate, încetează de a se mai manifesta morbid, transformînd conflictul patogen într-un conflict normal, relativ ușor de rezolvat. Supralicitarea determinismului sexual a viciat însă în
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
instinctive spre bine, favorizînd trecerea de la egoism la altruism" (19, p. 41). Psihanaliza însăși nu-și propune altceva decît să pătrundă, prin analiza sa, în straturile abisale ale psihicului și să facă astfel posibil controlul omului asupra inconștientului. Sondînd în inconștientul pacientului său, psihanalistul aduce la nivelul conștiinței tendințe refulate care, odată relevate, încetează de a se mai manifesta morbid, transformînd conflictul patogen într-un conflict normal, relativ ușor de rezolvat. Supralicitarea determinismului sexual a viciat însă în mare măsură psihanaliza
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
Oedip în viața fiecărui copil, explicarea nevrozelor exclusiv prin conflictul dintre eu și sexualitate, precum și explicarea progresului culturii umane prin sublimarea tendințelor sexuale. Creatorul psihanalizei a împovărat natura umană cu un inconștient malefic de proporții incomensurabile, punîndu-l integral pe seama copilăriei; "inconștientul vieții psihice nu este altceva decît faza infantilă a acestei vieți" (20, p. 200). S. Freud în general deosebit de meticulos în cercetările sale a generalizat unele din cazurile întîlnite în activitatea sa de psihiatru. Se poate admite, într-adevăr, că
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
Forța grupului școlar se manifestă cu mai multă intensitate, obligînd copilul să-și domine tendințele condamnabile, să se raporteze mai mult la alții, să-și contureze mai precis "eul". Relațiile din grupul școlar contribuie la facilitarea procesului de conciliere a inconștientului cu conștientul expresie a exigențelor sociale. La vîrsta de 6-10 ani energia libidinală este canalizată spre activități școlare. În viziunea psihanalitică, cititul, scrisul, socotitul sînt activități prin care se manifestă dorința copilului de a cunoaște, dorință mai veche, din perioada
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
largă a psihanalizei în domeniul pedagogiei se realizează la nivelul relațiilor profesorilor cu elevii. Succesul activității educaționale este direct dependent de caracterul și intensitatea afectivității prin care elevii se simt legați de profesor. Relația profesor-elev își are rădăcina în afectivitatea inconștientă a profesorului (22, p. 172). Să nu uităm că procesul educativ presupune în viziune psihanalitică întîlnirea a două... inconștienturi, fiecare împovărat de pulsiunile, refulările, represiunile și angoasele sale. Pentru ca această întîlnire să nu blocheze, ci să deschidă posibilitatea dialogului, este
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
mic, simte nevoia unei afecțiuni din partea profesorului; aceasta îi dă mai multă încredere în sine, mai multă rezistență în lupta cu obstacolele inerente vieții. Dar nu putem fi de acord cu ideea că aceste relații sînt derivate numai de tendințe inconștiente. După cum s-a văzut, teoria afectivă a învățării subordonează comunicarea afectivității. Ar exista deci o "înțelegere" afectivă înaintea uneia raționale. Or, chiar dacă inițial relațiile țin de afectivitate, ele se modelează după celelalte activități școlare, după satisfacția sau insatisfacția pe care
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
procesul educațional; nu putem rămîne la convingerea că acesta este dominat în mod fatal de inconștient. Psihanaliza vine și pe o cale mai directă în întîmpinarea educației, și anume oferind educatorului metoda psihanalitică de cunoaștere a elevului, de pătrundere în inconștientul acestuia. "O consecință practică importantă" scrie S. Freud în Viața mea și psihanaliza "a rezultat din folosirea analizei în educație, prevăzătoare în ceea ce privește copilul sănătos, corectivă în ceea ce privește copilul neatins de nevroză, dar deja deviat în dezvoltarea lui. Nu mai este posibilă
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
ar fi ghiozdanul sau ceasornicul său chiar în ajunul zilei sale de aniversare?" (20, p. 90). Tot așa, în spatele "erorilor de lectură", a unor frecvente greșeli ortografice se află, poate, o tendință refulată. Prin psihanaliză se pot descoperi sentimente profunde, inconștiente, care domină subiectul în relațiile sale cu alții și care se manifestă prin simboluri. Textul și desenul liber oferă tocmai posibilitatea exprimării depline a copilului; metoda psihanalitică îl va ajuta apoi să conștientizeze semnificațiile simbolurilor și să se elibereze de
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
pe cel didactic, au fost preluate de pedagogia instituțională. Fernand Oury, ca și M. Lobrot, de altfel, țin să precizeze că trebuie avută în vedere și o altă "dimensiune" a acestei orientări pedagogice, și anume cea psihanalitică: "Recunoscut sau tăgăduit, inconștientul există în clasă și vorbește" (25, apud 29, p. 232). Prezența freudismului în această orientare pedagogică franceză este ușor de depistat. Pentru unii autori, pedagogia instituțională înseamnă educația nouă plus, mai ales, o mai deschisă cunoaștere a implicațiilor psihanalizei în
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
agită mereu indivizi și popoare: realitate contra realitate. În aceste condiții, e aproape miraculos că specia umană mai există. Explicația e relativ simplă: un fel de credință statistică în ceea ce este realitatea la un moment dat se creează ca efect inconștient al tehnoștiinței. Astfel, conceptul dominant de realitate în secolul trecut era fondat pe știința clasică. Ne întărea în ideea că trăim într-o lume rațională, deterministă și mecanicistă, destinată unui progres nelimitat. Evenimentul neașteptat din 11 septembrie 2001 a făcut
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
acte istorice care modifică, pentru mult timp, cursul evenimentelor umane". Lupasco se simte astfel îndreptățit să formuleze problema capitală, cea a extrapolării unei idei științifice la Realitate în ansamblul ei: "Cuantificarea, care este, după părerea noastră, tocmai introducerea irezistibilă și inconștientă a contradicției în sînul faptelor microfizice... tre-buie, oare, extinsă, înțeleasă în acest mod, la toate faptele ?"10. Conceptul de antagonism contradictoriu, care s-a ivit din știință, poate, la rîn-dul său, să limpezească anumite aspecte neclare ale științei înseși: dacă
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
Fierz, profesor de fizică teoretică la Universitatea din Bâle, el scrie, în legătură cu articolul său Fizica fundamentală: "[...] îmi privesc, deci, eseul ca pe o modificare și o lărgire a analogiilor lui Bohr privitoare la fizică și psihologie, datorită acceptării conceptului de "inconștient", așa cum este folosit de psihologii moderni ai școlii jungiene și ai altor școli"3. Însă, această influență reciprocă nu ajunge la o identitate de puncte de vedere. De exemplu, Pauli scrie în mai multe rînduri că nu înțelege sensul pe
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
afectivității. Aceste experiențe depresive au fost însă asimetrice. Din cîte știu, Lupasco nu a trecut printr-o asemenea experiență. În cazul lui Jung, ea avea ca fundal un prea gol al intelectului; gîndirea era ca blocată, suspendată la porțile regatului inconștientului. Una din urmele cele mai vii ale acestei experiențe este superba scriere Cele șapte predici pentru morți 5. Mărturia lui Jung însuși este prețioasă și lipsită de ambiguitate: "Anii în care mi-am ascultat imaginile interioare au constituit perioada cea
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
decursul căreia s-au decis toate lucrurile esențiale. Căci atunci și-au luat ele avîntul, iar detaliile care au urmat nu au fost decît complemente, ilustrări și limpeziri. Întreaga mea activitate ulterioară a constat în elaborarea a ceea ce țîșnise din inconștientul meu de-a lungul acelor ani și care m-a copleșit mai întîi. A fost materia primă pentru opera unei vieți"6. În cazul lui Pauli, era vorba mai degrabă de un preaplin al intelectului. Pauli a fost un copil
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
resimți o anumită jenă în fața gîndirii filosofice, marcată de influența lui Jung, a celui care a fost, totuși, unul din cei mai mari fizicieni ai secolului trecut. Evident, spiritul și sufletul deranjează întot-deauna. În domeniul științei așa-zis "dure", reprezentarea inconștientului nu poate fi decît dură. Dar ce poate explica, mai adînc, sentimentul difuz al pericolului reprezentat de gîn-direa lui Jung, Pauli și Lupasco? Fondul problemei este relativ simplu și poate fi exprimat prin formula lapidară a lui Pauli, de atîtea
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
în discuție nu e negatoare: ea presupune o întoarcere la sursele modernității, întoarcere îmbogățită cu toată experiența aventurii tehnoștiinței. Modelul de Realitate propus de Pauli poate fi rezumat în schema lui Laurikainen 11: observatorul este separat de real prin zidul inconștientului. Diferența dintre modelele lui Pauli și Bohr este foarte clară: rolul instrumentelor de măsură în cazul lui Bohr este înlocuit de cel al psyché-ului observatorului în cazul lui Pauli. La prima vedere, realul lui Pauli (pe care Laurikainen îl numește
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
Putem afirma, oare, că noțiune de "niveluri de realitate" este prezentă în modelul lui Pauli? Răspunsul este în același timp "nu" și "poate că da". În mod superficial, am putea crede că "nu", pentru că ceea ce se află dincolo de voal (voalul inconștientului) nu prezintă rezistență și, prin urmare, nu se poate cu adevărat vorbi de "nivel". Ceea ce se află dincolo de voal este, prin definiție, incognoscibil. Dar răspunsul este și "poate că da", în măsura în care descrierea modelului lui Pauli este incompletă. Într-adevăr, pot
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]