891 matches
-
semnificatului (simbolul este un sistem de cunoaștere indirectă, ori directă, dar pe un alt plan decât cel logic ori sensibil).420 Referindu-se la dimensiunea mecanică a simbolului, autorul discerne un "aparat simbolic" structurat pe trei categorii: schema verbală ("capitalul referențial al tuturor gesturilor posibile ale speciei umane", care reiese din inconștientul reflex al trupului viu), nivelul epitetic și substantival (fixat în calități și obiecte) și nivelul cultural (întrupat istoric, sociologic, biografic), fiind de aceeași părere cu Cassirer, conform căruia întreaga
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
și recreate iconic (stele verzi, păsărele etc.).536 Fig. 5 Metafore cotidiene cu "carnație": de observat "porcul de câine" (imagine în imagine) Limbajul intern al benzii desenate, esențialmente vizual, funcționează prin interacțiunea "ideogramatică" a desenului, a scriiturii și a semnificanților referențiali fonici ai acesteia.537 Nu trebuie însă să confundăm cuvântul vorbit cu cel scris, ne atrage atenția Michel Covin, intenția semiologică stabilindu-se în primul rând la nivelul celui scris, care nu este "convertibil" în totalitate, riscând astfel să cădem
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
mici" prevalează asupra celei a bogaților, dar nu se poate impune prin ea însăși și nici chiar cu ajutorul reformatorilor din interiorul sistemului, fiind necesară "violența virtuoasă a lui Superman", care deși este o fantezie și oferă o evadare, păstrează cadrul referențial al cititorului și baza sa realistă.779 Richard Reynolds identifică în mitologia celor mai longevivi super-eroi orizontul emoțional familial adolescentin sub umbrela complexului lui Oedip. Chiar și Superman, oricât de puternic ar fi, este întotdeauna nesigur de maturitatea și de
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
textuală la fel ca și următoarele două unități, separate de organizatorul temporal APOI: [e1] Trîntindu-l la pămînt pe afișorul Achille, [e2] ei îl tîrîră de-a lungul întregii pasarele din Alfortville, APOI [e3] îl azvîrliră. Pronumele personal EI, în ciuda vidului referențial care-l caracterizează și care arată contrastul între necunoașterea identității agresorilor și identitatea cunoscută a victimei (afișorul Ahile), joacă un rol esențial în coeziunea acestui scurt text: el servește ca bază tematică (agent) celor trei acțiuni-predicate care formează nucleul celor
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
comunicării. Decupajul enunțurilor permite scoaterea în evidență a unor construcții precum fraze cu structuri emfatice (cu prezentativ) sau pasive. În structurile emfatice, rema este dată direct, în vreme ce tema este întrucîtva adăugată. Structura emfatică ce ocupă locul temei prezintă un vid referențial, așa cum se va vedea în exemplul publicitar de mai jos: T6 Numai cu căpșune proaspăt culese ne place să preparăm dulceața Favorit Premium. Conținutul ei deosebit de bogat în fructe de cea mai bună calitate este un bun motiv pentru a
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
ca răspuns sau ca o simplă continuare. Această condiție de legare este determinată în mare parte de ceea ce numim orientare argumentativă (ORarg) a enunțului. Cele trei dimensiuni complementare ale oricărei propoziții enunțate sînt: dimensiunea enunțiativă [B] care asumă un conținut referențial [A] și îi dă o anumită potențialitate argumentativă [ORarg] care îi conferă o forță sau valoare ilocuționară [F] mai mult sau mai puțin identificabilă. Modalizarea enunțiativă, lucrată în profunzime de argumentație, explică diversitatea extremă a realizării acestei valori ilocuționare a
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
A], cele două fraze-propoziții din T9 construiesc deja două reprezentări discursive (Rd1 și Rd2) prin enumerarea succesivă a unui circumstanțial de loc: Între Deuil și Épinay și La Carrières-sur-Seine (constituent periferic, în poziție de temă proprie, care răspunde la întrebarea referențială Unde?), apoi a unui subiect gramatical: se și Dl. Bresnu (în poziție de temă și care răspunde la întrebarea Cine?). Urmează, în poziție rematică, un predicat de acțiune (răspuns la întrebarea Ce?). Sau, mai simplu din punct de vedere sintactic
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
și care răspunde la întrebarea Cine?). Urmează, în poziție rematică, un predicat de acțiune (răspuns la întrebarea Ce?). Sau, mai simplu din punct de vedere sintactic, primele două fraze-propoziții din T10 încep cu o temă: Un necunoscut și Dujardin (răspuns referențial la întrebarea Cine?) și continuă cu un predicat (Ce?) și cu o indicație de loc (răspuns la întrebarea Unde? integrat într-un mod mai mult [P1] sau mai puțin [P2] strîns în sintagma nominală). Din punct de vedere enunțiativ [B
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
o propoziție poate foarte bine să se reducă la un substantiv și un adjectiv. Să luăm cele șase texte scurte ale lui Félix Fénéon citate mai sus. Ele au avantajul că aparțin aceluiași gen jurnalistic: depeșa. Din punct de vedere referențial, acest gen, foarte scurt prin definiție, trebuie să dea informații referențiale care răspund minim la întrebările Cine? Ce? Unde?, uneori Cînd? și mai rar la întrebările De ce? și Cum? Atunci cînd propoziția comportă un verb, trebuie să-i examinăm valența
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
operații separate, care intervin metodic în cursul procesului de producere și interpretare. În ciuda intersectării lor, operațiile de bază pot fi descrise separat. Schema 12 Operații de legare care asigură continuitatea textuală 1. Construirea textuală a referinței (legări semantice 1) Continuitatea referențială este asigurată prin reluări ale elementelor introduse în memorie. Aceste reluări textuale sînt posibile datorită unor proprietăți ale limbii: pronominalizare, articulare, referențializare deictică cotextuală, coreferință lexicală, la care trebuie să adăugăm recuperările presupoziționale și alte reluări de inferențe despre care
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
proprietăți ale limbii: pronominalizare, articulare, referențializare deictică cotextuală, coreferință lexicală, la care trebuie să adăugăm recuperările presupoziționale și alte reluări de inferențe despre care vom vorbi în 4.2. 1.1. Coreferință și anafore Coreferința este o relație de identitate referențială între două sau mai multe semne interpretabile semantic independent unul de celălalt (spre deosebire de un pronume, gol de sens fără referentul său). Astfel, în faptul divers T5, victima este obiectul unor desemnări foarte variate prin unități lexicale coreferențiale: T5 UN BEBELUȘ
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
șofer și a unei pasagere este inferabilă pe baza cunoștințelor lexicale. În acest caz vorbim de anaforă asociativă. 1.2. Anafore pronominale 3 Elementele subliniate din T4 (litere majuscule și cu bold) ne permit să observăm modul în care continuitatea referențială a desemnării victimei (Afișorul Ahile) este garantată prin aceeași anaforă pronominală fidelă în îl. T4 Trîntindu-l la pămînt pe AFIȘORUL AHILE, ei ÎL tîrîră de-a lungul întregii pasarele din Alfortville, apoi ÎL azvîrliră. În schimb, pronumele ei, lipsit de
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
dacă este vorba de afișorii unui alt partid politic, de exemplu). În exemplul T13, legăturile anaforice sînt mai complexe: T13 Pe lacul din Annecy, înotau trei tineri. Unul, Janinetti, dispăru. Plonjonul celorlalți. Ei îl scoaseră la suprafață, dar mort. Continuitatea referențială este asigurată prin diviziunea explicită a unei hiperteme trei tineri în două grupuri anaforice: unul, victima, care primește un nume propriu (Janinetti) reluat la sfîrșit prin pronumele îl; ceilalți doi, desemnați deasemeni prin pronumele ei, rămîn anonimi 4. Anafora pronominală
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
semantic: Maria Callas era o soprană divină. Reformularea 5 finală un mit al artei vocale operează mai explicit în același mod: N1 (Maria Callas) ESTE UN N2 (mit al artei vocale). Rolul pe care-l joacă determinanții posesivi în continuitatea referențială este adeseori neglijat 6. În T26, sintagmele nominale Fragilitatea EI sau în T5 mama LUI, păturica și ursulețul LUI sînt atașate anaforic de mica victimă. Anafora pronominală este, prin definiție, fidelă, căci ea nu indică în general nici o nouă proprietate
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
antecedentului verbal, un referent care nu a fost dat în prealabil este prezentat ca fiind cunoscut: "brînza topită". Identificarea obiectului discursului este posibilă datorită prezenței sale în memoria discursivă ca un adevărat fel de mîncare național elvețian sau savoiard. Relieful referențial al obiectului discursului poate fi considerat suficient de bine conturat în memorie pentru ca articolul hotărît să fie selectat fără vreo mențiune prealabilă a referentului. În schimb, în cazul titlului poemului de Rimbaud, se creează impresia unei forțări referențiale care face
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
ca pe o eroare de gestiune a progresiei informației narative 11. Aici este vorba de un aspect codat generic al construcției progresive a reprezentării discursive (Rd). Anafora definită este posibilă atunci cînd referentul poate fi identificat prin inferență. O unitate referențială prezentă în cotextul anterior poate permite dezvoltarea unei puneri în relație de tipul întreg-părți. De exemplu, în enunțul: "Am vizitat un apartament. Bucătăria și holul sînt foarte mici.", folosirea anaforei definite este posibilă prin asocierea enciclopedică: un apartament cuprinde în
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
Cît despre ACEST conducător auto, a scăpat cu cîteva răni ușoare. G. Kleiber propune o explicație interesantă: imposibilitatea folosirii demonstrativului nu ține atît de faptul că N2 (pasagera și șoferul) nu au fost încă introduși, cît de faptul că mențiunea referențială, în cadrul unei anafore asociative, este "obligatoriu indirectă" (1988: 69). Utilizarea demonstrativului este exclusă deoarece el cere o mențiune directă a referentului și nu o trecere prin N1 (sau sursă) și cunoștințele legate de el. Să adăugăm că, după Kleiber: "demostrativul
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
semăna, de a ara și recolta ca să trăiască, și merită astfel să nu simtă lipsa pîinii pe care [Ø] au semănat-o. (Trad. Aurel Tita) În segmentele A și B, suita de [Ø] = ele se află în întregime sub incidența referențială a lexemului "animale", introdus chiar de la început ca obiect al discursului. Anafora pronominală menține referința animală, obiect evidențiat inițial. Totuși, în B, la sfîrșitul fiecăruia din primii trei membri, apare o proprietate umană, prezentată ca o aparență înainte de a fi
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
proprietate umană, prezentată ca o aparență înainte de a fi confirmată într-un enunț care modifică referentul și repune în chestiune punctul de vedere al percepției ințiale: "și într-adevăr [Ø] sînt oameni". Finalul lui B pare astfel să întrerupă incidența referențială a lexemului "animale". Pronumele anaforicele [Ø] = ei din C și D ar trebui să trimită la "oameni", introdus în memorie prin reformularea de la sfîrșitul segmentului B. Cu toate acestea, introducerea lexemului "vizuini" în C conduce la o ezitare referențială a
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
incidența referențială a lexemului "animale". Pronumele anaforicele [Ø] = ei din C și D ar trebui să trimită la "oameni", introdus în memorie prin reformularea de la sfîrșitul segmentului B. Cu toate acestea, introducerea lexemului "vizuini" în C conduce la o ezitare referențială a celor două subiecte. Referentul animal pare că se menține într-atît încît anafora [ei] = oameni este, dacă nu împiedicată, cel puțin întîrziată și bruiată. Deci, prin menținerea celor doi referenți în memorie, acești "oameni" rămîn parțial "animale", așa cum habitatul și
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
T9: T9 [P1-e1] Între Deuil și Épinay s-au furat 1 840 metri de fire telefonice. [P2-e2] La Carrières-sur-Seine, Dl. Bresnu s-a spînzurat cu un fir de sîrmă. (Fénéon) Absența reluării în P2 a elementelor din P1 afectează continuitatea referențială a celor două enunțuri. Din aceasta rezultă un efect de non-izotopie și deci, un non-text. În încercarea sa de a recupera lipsa de textualitate, cititorul este invitat să-și concentreze atenția asupra firelor din cele două fraze și, printre altele
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
membru care modifică referentul și repune în discuție PdV perceptual inițial. Putem spune că punctul de vedere s-a modificat în special datorită trecerii de la poziția în patru labe la cea a lui homo erectus. Finalul segmentului [B] întreupe incidența referențială a lexemului animale și izotopia legată de el. Începînd de-aici, subiectele verbelor din [C] și din [D] ar trebui să trimită la oameni, introduși în memorie odată cu reformularea și într-adevăr sînt oameni. Cu toate-acestea, introducerea lexemului vizuini menține
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
pentru ca apartenența la umanitate a țăranilor să fie confirmată. Acțiunile lor inițiale [A] se transformă atunci explicit în acțiuni umane: a semăna, a ara, a recolta. Tocmai pe baza acestei apartenențe la umanitate este denunțată nedreptatea socială de către moralist. Ezitarea referențială și dubla izotopie se află aici în slujba modificării punctului de vedere ideologic al cititorului. Destinînd contemporanilor săi ceea ce putem considera drept unul dintre primele mari texte despre sărăcie, La Bruyère vrea să corecteze opinia comună folosind un procedeu literar
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
marcată de indicatorii de la sfîrșitul unui segment textual explicativ. Prezentativul IATĂ împarte un rol mai general cu (ACEASTA) ESTE: IATĂ trimite la cotextul anterior ca la o dovadă a lui p. Aceste structuri emfatice prezentative nu instaurează numai o trimitere referențială. Prezentarea unui obiect al discursului are întrucîtva legătură cu construirea unei lumi și cu stabilirea, între cel care explică și destinatarul său, a unui contract de credibilitate-adevăr. Structurile emfatice au totodată o valoare (re)prezentativă și o valoare enunțiativă bine
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
descriptiv (cu intenția de a provoca în receptor formarea unei reprezentări mentale încă episodică), ci evocativ: asemenea cuvîntului simplu, adagiului, sau proverbului, enunțul poetic aspiră să suscite ivirea unei reprezentări prototipice, deja disponibile" (1997: 710). Bonnefoy arată tocmai această alunecare referențială de la episodic la evocativ atunci cînd declară că orice frază de Borges "se sprijină, pentru a-și spune sensul pe o utilizare a lucrurilor și persoanelor care îi abolește ființa proprie" (1995: 336). Înțelegem de asemenea de ce ficțiunea "nu imită
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]