51,037 matches
-
fost nevoit să adopte aceleași strategii pentru a evita certurile. Buna înțelegere aparentă creată în acest mod poate induce în eroare un străin, nu însă și un membru al comunității. Și nici nu se poate spune neapărat că există o intenție de a păcăli din partea acelora care pretind că se înțeleg foarte bine, cînd în realitate nu sînt de acord unii cu părerile altora. Respectul față de superiori poate fi înșelător dacă persoana aflată într-o funcție superioară îl ia drept o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
lui Sir Humphrey, profesioniștii rezolvării problemelor din Pentagon, la fel ca ofițerii Marinei britanice din generația precedentă, erau incapabili să se detașeze de miturile pe care le inventau. Unde este dialogul interior în aceste exemple de auto-amăgire și unde este intenția de a induce în eroare? În cazul lui D4 , poate că ea a avut intenția de a-și minți bărbatul, însă nu este deloc clar dacă a avut și intenția de a se minți pe sine. A ajuns cu siguranță
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
generația precedentă, erau incapabili să se detașeze de miturile pe care le inventau. Unde este dialogul interior în aceste exemple de auto-amăgire și unde este intenția de a induce în eroare? În cazul lui D4 , poate că ea a avut intenția de a-și minți bărbatul, însă nu este deloc clar dacă a avut și intenția de a se minți pe sine. A ajuns cu siguranță să pretindă că ar fi crezut în ceea ce-i spunea soțului ei, însă senzația de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
dialogul interior în aceste exemple de auto-amăgire și unde este intenția de a induce în eroare? În cazul lui D4 , poate că ea a avut intenția de a-și minți bărbatul, însă nu este deloc clar dacă a avut și intenția de a se minți pe sine. A ajuns cu siguranță să pretindă că ar fi crezut în ceea ce-i spunea soțului ei, însă senzația de inconfort față de ceea ce făcea este un indiciu că se prefăcea. De asemenea, dacă Arendt are
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
de inconfort față de ceea ce făcea este un indiciu că se prefăcea. De asemenea, dacă Arendt are dreptate și conspiratorii din Pentagon chiar au început prin a crede adevărate afirmațiile lor cu privire la desfășurarea războiului din Vietnam, au avut ei atunci o intenție reală de a păcăli? Probabil au încercat doar să convingă publicul să accepte ceea ce spuneau. Dacă, pe de altă parte, au ajuns să creadă treptat în propriile minciuni, atunci inițial au avut intenția de a înșela publicul. În aceste împrejurări
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
din Vietnam, au avut ei atunci o intenție reală de a păcăli? Probabil au încercat doar să convingă publicul să accepte ceea ce spuneau. Dacă, pe de altă parte, au ajuns să creadă treptat în propriile minciuni, atunci inițial au avut intenția de a înșela publicul. În aceste împrejurări este derutant să continuăm să vorbim despre minciună. Cel puțin unele dintre problemele definiției pot fi evitate dacă folosim termenul "autoiluzionare", mai degrabă decît "auto-amăgire", utilizat anterior. Acolo unde credința în adevărul unui
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
iluzii nu trăiește nici un conflict; nu există nici o convingere contradictorie, ca în cazul auto-amăgirii. (Demos 1960:590) Este necesară o restrîngere a vocabularului cînd descriem reacțiile celor păcăliți. Este greșit să continuăm să vorbim despre păcăliți, o dată ce aceștia au sesizat intenția mincinosului de a-i înșela. Încercarea de a minți a eșuat. Păcăliții care iau parte la minciună pot pretinde că s-au lăsat înșelați, însă este doar o prefăcătorie. Păcălitul devine partenerul mincinosului, fără ca acesta din urmă să-și dea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
la nivelul inconștient, de ambele părți, și astfel facilitînd inducerea în eroare a altora" (Trivers 1985:165). Trivers asociază favorizarea auto-amăgirii cu îmbunătățirea, prin selecție naturală, a "capacității de a minți și de a depista minciuna", deoarece: Auto-amăgirea face inconștientă intenția de a păcăli, ascunzînd astfel față de alte persoane semnele subtile ale cunoșterii de sine, care ar putea să dea de gol atitudinea persoanei în cauză. (Trivers 1985:395) Această descriere a noțiunii de autoiluzionare, termen mai potrivit decît auto-amăgirea, se
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
în aceste condiții politicienii trăiesc aceleași conflicte interioare suferite de femeile consultate de Werth și Flaherty. Se autoiluzionau ei într-adevăr sau doar se prefăceau? Trivers (1985:416) menționează "ochii alunecoși, palmele transpirate, vocile nesigure", care sînt semnele ce însoțesc "intenția conștientă de a minți". În cazul Pentagonului, nu era nici un pericol ca aceste semne involuntare să fie observate de anchetatori sau de aparatele de detectat minciuni; televiziunea și funcționarii care se ocupau de relațiile cu publicul i-au protejat pe
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
că era înșelată. Cel puțin, acesta era felul în care Werth și Flaherty caracterizează ceea ce s-a întîmplat. Însă este evident că termenii "înșelătorie" sau "minciună" sînt folosiți aici în două moduri diferite. Este de presupus că soțul a avut intenția de a o păcăli pe R2 cu privire la aventura lui cu altă fe- meie; e posibil să-i fi spus și minciuni. Însă nu putem presupune că R2 a avut intenția de a se minți pe sine însăși în același mod
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
două moduri diferite. Este de presupus că soțul a avut intenția de a o păcăli pe R2 cu privire la aventura lui cu altă fe- meie; e posibil să-i fi spus și minciuni. Însă nu putem presupune că R2 a avut intenția de a se minți pe sine însăși în același mod. Trebuie să considerăm soția ca avînd o personalitate complexă, din care un segment conștientizase infidelitatea soțului, însă un alt segment refuza să accepte adevărul și prefera să-și spună că
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
este îndeajuns de ilustrativă pentru a ne da seama cît de inadecvată ar fi o analiză a minciunii care n-ar ține cont de relația dialectică dintre mincinos și păcălit și care ar presupune că în toate situațiile oamenii au intenții bine definite de a înșela sau convingeri ferme că sînt înșelați. Poate că minciunile spuse publicului au de cele mai multe ori scopuri bine definite, fără a implica riscul remușcărilor sau al conflictelor interioare, însă cînd relațiile interumane apropiate sînt contaminate de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cu "o aură de detașare emoțională" (DePaulo et al. 1985-341; cf. DePaulo și Rosenthal 1979: 1717-1718; DePaulo et al. 1980; Exline et al. 1970). Cei cu scoruri scăzute se disting de cei cu scoruri ridicate prin incapacitate și nu prin intenția morală de a fi sinceri. Există de asemenea diferențe în funcție de sex în rîndul copiilor cu scoruri Mach ridicate. Pe parcursul experimentelor, fetițele care obținuseră un scor mare pe scara Mach aveau tendința de a minți prin omisiune, nedezvăluind informații sau eschivîndu-se
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Contrastul dintre Reagan, Washington și Nixon, menționat în capitolul 2, ar fi în acest caz confirmat. Experiența generală asupra situațiilor în care minciunile sînt de așteptat, deși uneori putem face greșeala de a considera minciună o afirmație care nu are intenția de a induce în eroare, constituie o parte a culturii unei comunități și este acumulată prin procesul socializării. Copiii sînt încîntați de jocurile care le cer să se păcălească între ei; uneori se ceartă, susținînd că regulile unor jocuri implică
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mai sigur mod de a dezinforma este a spune adevărul". Chiar exemple mai complexe de metaînșelătorie pot fi găsite în numeroase romane polițiste și de spionaj. În aceste situații, forma veridică a mesajului nu indică sigur nici dacă vorbitorul are intenția de a păcăli, nici dacă ascultătorul va interpreta afirmația ca fiind o minciună. Pe de altă parte, în situațiile în care oamenii se așteaptă să fie mințiți, intenția de a păcăli poate fi absentă chiar atunci cînd se fac afirmații
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
situații, forma veridică a mesajului nu indică sigur nici dacă vorbitorul are intenția de a păcăli, nici dacă ascultătorul va interpreta afirmația ca fiind o minciună. Pe de altă parte, în situațiile în care oamenii se așteaptă să fie mințiți, intenția de a păcăli poate fi absentă chiar atunci cînd se fac afirmații false. Douglas (1976:67) descrie cum "în orice scenă cu caracter sexual, cum ar fi o plajă pentru nudiști sau un bar unde profesează prostituatele", se minte enorm
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
identitatea" și drept urmare "își susțin unul celuilalt minciunile", făcînd chiar glume cu privire la ele. Astfel, se pare că în asemenea contexte este de așteptat să nu se spună adevărul referitor la identitatea fiecăruia, încît nimeni nu este de fapt păcălit; orice intenție de a induce în eroare, în cazul în care există, este în mod sigur foarte străvezie. O altă problemă apare atunci cînd comunitatea nu este omogenă sau cînd vin în vizită turiști străini. Dacă nu există aceeași percepție a sincerității
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
în care există, este în mod sigur foarte străvezie. O altă problemă apare atunci cînd comunitatea nu este omogenă sau cînd vin în vizită turiști străini. Dacă nu există aceeași percepție a sincerității sau minciunii, vor apărea acuzații de rea intenție și de încercări de a păcăli. Aceste neînțelegeri sînt un risc al contactului cu altă cultură, exemplificat de experiența lui Bailey în India, menționată în capitolul 5. Asemenea probleme nu apar numai în calea cercetătorului; mulți turiști se pot simți
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
India, menționată în capitolul 5. Asemenea probleme nu apar numai în calea cercetătorului; mulți turiști se pot simți înșelați cînd locuitorii țării pe care o vizitează nu-și țin promisiunile, pe care aceștia din urmă nu le-au făcut cu intenția reală de a le respecta. Herbert Passin, un antropolog american care a lucrat în mijlocul unui grup de indieni mexicani în 1940, a notat în detaliu minciunile care i-au fost spuse. El spune că oamenii negau sistematic faptul că ar
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
un joc de șah înseamnă să excluzi, prin natura limbajului, toate aspectele emoționale neplăcute legate de război. Un cititor, ascultător sau privitor isteț, nu este neapărat păcălit de prezența metaforei și nici aceia care folosesc termeni eufemistici nu au neapărat intenția de a înșela. Cu toate acestea, cînd o mare parte a publicului poate fi indusă în eroare, este de presupus că metaforele vor fi folosite de cei care vor să înșele. Un exemplu ilustrativ sînt buletinele de știri nocturne ale
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cei care vor să înșele. Un exemplu ilustrativ sînt buletinele de știri nocturne ale postului BBC, în care, pe timpul luptelor din Insulele Falkland, se folosea o terminologie similară celei din jocul de șah. Oare era doar o întîmplare, sau exista intenția de a înșela? În cazul războiului din Vietnam, eufemismele erau folosite de politicieni sau subordonații lor; aveau ei intenția de a induce în eroare, și dacă da, pe cine? Pe timpul războiului din Golf, anestezia lingvistică era înoțită de o supraveghere
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
luptelor din Insulele Falkland, se folosea o terminologie similară celei din jocul de șah. Oare era doar o întîmplare, sau exista intenția de a înșela? În cazul războiului din Vietnam, eufemismele erau folosite de politicieni sau subordonații lor; aveau ei intenția de a induce în eroare, și dacă da, pe cine? Pe timpul războiului din Golf, anestezia lingvistică era înoțită de o supraveghere strictă a imaginilor difuzate la televizor, avînd scopul de a "elimina din imagine corpul uman" (Mitchell 1992:7). Folosirea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
larg a televizorului pentru jocuri video accentuează ușurința cu care realitatea unui război devine tot un joc. Însă, deoarece unii oameni sînt păcăliți de aceste eufemisme și disfemisme, nu putem spune cu certitudine că cei care le folosesc au neapărat intenția de a înșela. Animalele noastre domestice care suferă de o boală incurabilă sînt "ajutate să nu mai sufere" și nu "ucise" sau "exterminate", însă nu percepem această exprimare ca fiind înșelătoare. Unele din expresiile lingvistice utilizate de birocrați par să
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
și exprimarea lor devine înșelătoare numai atunci cînd este considerată discurs uzual. Într-adevăr, unul din scopurile proiectului Noii-vorbiri a lui Orwell era de a elimina posibilitatea apariției discursului "uzual". Totuși, deși birocrații nu se auto-amăgesc, și poate nu au intenția de a-i înșela pe ceilalți, faptul că folosesc eufemisme facilitează inducerea în eroare a publicului larg. În mod similar, e posibil să nu existe intenția de a înșela prin afirmații care, luate mot-à-mot, sînt false. De exemplu, Albert (1972
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
posibilitatea apariției discursului "uzual". Totuși, deși birocrații nu se auto-amăgesc, și poate nu au intenția de a-i înșela pe ceilalți, faptul că folosesc eufemisme facilitează inducerea în eroare a publicului larg. În mod similar, e posibil să nu existe intenția de a înșela prin afirmații care, luate mot-à-mot, sînt false. De exemplu, Albert (1972:82) relatează despre populația din Burundi că: Dacă un subaltern acceptă în tăcere un ordin, există probabilitatea că în acest mod își manifestă respectul, însă neavînd
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]