606 matches
-
să devină mărci stilistice funcționale), vom lua în discuție și tipuri de convertibilitate cu actualizare modestă, pentru a pune în lumină, prin contrast, criteriile preferinței limbajului mediatic pentru anumite tipare pragmasemantice de conectare în defavoarea altora. 5.1. La conversia tiparului copulativ către un tipar (fals) disjunctiv am făcut referire, în treacăt, mai sus (vezi 4.3), în legătură cu modalitățile de atragere a destinatarului într-o relație comunicativă mai pronunțat interactivă. Atât în (3) - supra - cât și în (4), (5), este evident că
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
4.3), în legătură cu modalitățile de atragere a destinatarului într-o relație comunicativă mai pronunțat interactivă. Atât în (3) - supra - cât și în (4), (5), este evident că soluția disjunctivă este versiunea marcată pragmasemantic a unui enunț neutral, realizat prin conectare copulativă: (4) Din camerele de 4 stele nu lipsesc aerul condiționat, safe-ul, minibarul sau televizorul color ("Realitatea TV", 04.VIII.2007) (5) La stralucitoarea gală au participat și Corneliu Porumboiu, Radu Jude, Radu Gabrea, Radu Mihăileanu, Victor Rebengiuc, Mihaela Rădulescu
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
aceeași întrebare, din aceeași anchetă), dar o retorică diferită (în (3), coordonat disjunctiv, se "pune în scenă" o alegere aleatorie, în care e antrenat și destinatarul: "Pe oricine ai alege din listă, e valabilă aceeași observație" - în timp ce în (6), coordonat copulativ, informația este prezentată neutral, din punctul de vedere strict al emițătorului, destinatarului revenindu-i simplul rol de decodificator în plan sintactico-semantic, cu efort de participare minimal): (6) Citesc cu plăcere ceea ce scriu Ioana Pârvulescu, Adriana Babeți, Adriana Bittel, Ruxandra Cesereanu
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
Boiangiu, Sanda Cordoș, Irina Petraș și Tania Radu. Îmi plac textele lor, indiferent dacă e vorba de cărți sau articole de presă (Radu Paraschivescu, citat în EZ, 08.III.2008). De remarcat că situația de conversie (a unei structuri neutrale copulative la o structură disjunctivă) este singura în care lecțiunea conectorului disjunctiv natural (sau/ori) este nonrestrictivă, echivalentă valorii conectorului logic (AB.... Q) - în toate celelalte cazuri fiind interpretat preferențial drept disjuncție strictă 16 (Pleci sau rămâi?; O să-ți telefonez, ori
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
-ți telefonez, ori o să-ți scriu, ori o să-ți fac o vizită; oricum, trebuie să vorbim neapărat). Conversia are loc pe baza compatibilității logico-semantice a conectorilor în cauză (vezi supra, 4.4.1.2) și are un caracter direcționat (doar copulativul se poate converti în disjunctiv, nu și invers). În plus față de raportul de incluziune comunicativă în care enunțul disjunctiv antrenează alocutorul, coordonarea prin sau/ori mai aduce o caracteristică discursivă pe care coordonarea prin și o are doar în condiții
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
condiții determinate: enumerarea elementelor conectate (iar împreună cu acestea și enunțul care o conține) capătă un caracter deschis 17 (se sugerează că am putea alege și entități nemenționate, cărora li s-ar aplica aceeași predicație). Pentru a produce același efect, conectarea copulativă reclamă fie absența conectorului și un contur intonațional special, "de suspensie" (Au venit părinții, frații, prietenii, vecinii...), fie prezența repetată a conjuncției, plus același contur intonațional specific (I-a promis marea și sarea, luna și soarele, banii și viața, dar
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
specific (I-a promis marea și sarea, luna și soarele, banii și viața, dar n-a convins-o; Am plecat cu mama și tata și cățelul și purcelul și tanti Mărioara și spune tu dac-a mai rămas careva); tiparul copulativ obișnuit în cazul enumerărilor (conector între elemente, cu excepția ultimelor două, legate prin și) este, de regulă, închis. O situație specială este aceea în care enunțul cuprinzând o enumerare (realizată copulativ sau disjunctiv) este el însuși conversia discursivă, redundantă, a unui
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
Mărioara și spune tu dac-a mai rămas careva); tiparul copulativ obișnuit în cazul enumerărilor (conector între elemente, cu excepția ultimelor două, legate prin și) este, de regulă, închis. O situație specială este aceea în care enunțul cuprinzând o enumerare (realizată copulativ sau disjunctiv) este el însuși conversia discursivă, redundantă, a unui enunț neutral conținând o predicație universal valabilă pentru o clasă de entități. Astfel în: (7) Rotund, pătrat sau dreptunghiular, multicolor sau nu, el [covorul] contribuie masiv la realizarea stilului unei
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
Manierei). Fenomenul este deosebit de prezent în presă și tinde să-și creeze tipare de expresie specializate, cu propriii conectori, pentru care am propus denumirea de "condiționale ale indiferenței"18. 5.2. Alte modalități de virtuală conversie discursivă privitoare la conectarea copulativă sunt cele în care relația logico-semantică între elementele conectate rămâne aceeași, doar se modifică complexitatea logico-semantică (prin supraelaborare a relației pur conjunctive) ori pragmasemantică (prin introducerea unor implicaturi inexistente în cazul copulativului prototipic, și/ ) a enunțului. 5.2.1. Structurile
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
modalități de virtuală conversie discursivă privitoare la conectarea copulativă sunt cele în care relația logico-semantică între elementele conectate rămâne aceeași, doar se modifică complexitatea logico-semantică (prin supraelaborare a relației pur conjunctive) ori pragmasemantică (prin introducerea unor implicaturi inexistente în cazul copulativului prototipic, și/ ) a enunțului. 5.2.1. Structurile copulative corelative atât... cât și, nu numai... ci și19/dar și20,echivalente logico-semantic cu cele conectate prin și/, prezintă un grad sporit de complexitate operațională. 5.2.1.1. Atât... cât și
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
sunt cele în care relația logico-semantică între elementele conectate rămâne aceeași, doar se modifică complexitatea logico-semantică (prin supraelaborare a relației pur conjunctive) ori pragmasemantică (prin introducerea unor implicaturi inexistente în cazul copulativului prototipic, și/ ) a enunțului. 5.2.1. Structurile copulative corelative atât... cât și, nu numai... ci și19/dar și20,echivalente logico-semantic cu cele conectate prin și/, prezintă un grad sporit de complexitate operațională. 5.2.1.1. Atât... cât și operează, în domeniul elementelor conectate, o partiție care abolește
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
Universități Curate", București, 8.VII.2008). Atunci când expectația sus-menționată este satisfăcută efectiv (ca în cazul exemplelor precedente), structurile de acest tip nu reprezintă conversii discursive ale niciunei alte structuri, ele fiind nonmarcate pragmasemantic. Deși teoretic posibilă, conversia unor structuri conectate copulativ prototipic la altele construite cu ajutorul corelativelor în discuție este total inuzuală (în materialul examinat nu am întâlnit niciun exemplu). Faptul s-ar putea explica printr-o caracteristică a corelativului, aceea de a imprima enunțului un caracter indubitabil "închis", prestructurat; or
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
corelativului de mai sus, cea având drept al doilea termen dar și, ar putea însă sta la originea conectorului noncorelativ dar și, care, în ciuda reticențelor în acceptarea sa oficială, domină autoritar scena mediatică în materie de conversie discursivă a structurilor copulative "clasice". 5.2.2.1. Rezultat din asocierea adversativului dar21 (considerat conector interpropozițional, aparența disponibilității sale de a lega constituenți nonpropoziționali fiind dată de elipsă 22) cu și (considerat adverb, dar demonstrându-și în acest caz natura duală, conjuncțională și
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
adversativului dar21 (considerat conector interpropozițional, aparența disponibilității sale de a lega constituenți nonpropoziționali fiind dată de elipsă 22) cu și (considerat adverb, dar demonstrându-și în acest caz natura duală, conjuncțională și/sau adverbială, în funcție de context), dar și funcționează drept copulativ în planul enunțiativ strict (cel al informației factuale), dar ca adversativ în plan metadiscursiv 23. Atare interpretare îi explică prezența neutrală pragmasemantic în contexte ca: (10) "De la ruși vine gazul", dar și scumpirile ("Realitatea TV", 22.VI.2008) (11) Cu
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
cea de a doua - corecția având loc prin asocierea (realizată de și) celor două fapte în aparent contrast. 5.2.2.2. Marcată comunicativ (pragmasemantic) este utilizarea lui dar și în contextele următoare, în care reprezintă conversia discursivă a unui copulativ de tip precum și24, prin introducerea suplimentară a unei sugestii de opoziție între elementele conectate (sugestie permisă, dar nu indusă de contextul lingvistic), și deci de "surpriză" privitoare la asocierea acestora: (15) Câștigătorii au primit diplome, mâncare, jucării, dar și
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
de mai jos, în care, cu oricât spirit cooperant, alocutorul nu poate reconstrui verigile informaționale lipsă care să justifice utilizarea adversativului metadiscursiv, acesta devenind, în asociere cu și (cu valoare clar conjuncțională) și prin desemantizare, o simplă variantă stilistică a copulativului prototipic, cu unicul rol de a rupe monotonia enumerării prin segmentarea și rearticularea enunțului: (29) Moluștele (midiile, stridiile și scoicile de râu) sunt recomandate de nutriționiști pentru sursa importantă de vitamine pe care le oferă. Ele conțin retinol (vitamina A
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
apariție reduse: (38) Până în 12 decembrie, pe aeroportul Kogălniceanu nu vor mai ateriza avioane militare, dar nici civile ("Realitatea TV",27.IX.2007). 5.2.2.6. Desemantizarea și interpretarea sa, de către vorbitori, doar ca un substitut "mai sprinten" al copulativului conduce și la (nu puține) utilizări efectiv aberante, fie din cauză că elementele de coordonat sunt în raport de implicație ori de incluziune materială, ca în (39), fie pentru că fac parte din categorii de naturi diferite, ca în (40), în ambele cazuri
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
adversativ" se datorează atât capacității sale de "dramatizare" a enunțului, cât și caracterului "deschis" din punct de vedere sintactic și semantic pe care îl conferă - caracter adecvat exigențelor discursului mediatic. Acest caracter "deschis" al enunțului rezultant face diferența în raport cu structurile copulative corelative discutate mai sus, a căror utilizare este limitată la situațiile de evidentă adecvare obiectivă. Cu toate acestea, sporadic, dar și își transgresează vocația solitară și intră ad hoc în corelații, de multe ori deviante în raport cu norma: (41) Patriarhia a
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
puțin pe lângă aur atât în finala pe echipe, unde s-a resimțit absența liderului Marian Drăgulescu, dar și în cea de la sol [...] ("Ziua", 12.V.2008). 6. Putem conchide, sintetizând cele de mai sus, că limbajul mediatic preferă conversia structurilor copulative neutrale (simțite ca "plate", neaducătoare de rating) către construcții marcate pragmasemantic, de două tipuri: disjunctive (care dinamizează discursul prin atragerea destinatarului într-o colaborare fictivă cu emițătorul în "descoperirea" activă a elementelor pentru care o anume informație este valabilă) și
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
eventual contesta ca afirmație adevărată, fără a-i contesta însă dreptul de a fi formulat), o frază ca: (5) Dacă ești prost, și fudul, și obraznic, reușești sigur în viață. 2.2. Subordonatele condiționale introduse prin dacă pot fi coordonate copulativ, prin juxtapunere sau joncțiune. Coordonarea copulativă (cu și conjuncțional sau prin juxtapoziție) impune interpretarea condiționalelor coordonate drept o condiție cumulativă pentru realizarea principalei; conectorul poate fi omis de la a doua ocurență în sus: (6) Dacă mă rogi, (și)(dacă) am
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
a-i contesta însă dreptul de a fi formulat), o frază ca: (5) Dacă ești prost, și fudul, și obraznic, reușești sigur în viață. 2.2. Subordonatele condiționale introduse prin dacă pot fi coordonate copulativ, prin juxtapunere sau joncțiune. Coordonarea copulativă (cu și conjuncțional sau prin juxtapoziție) impune interpretarea condiționalelor coordonate drept o condiție cumulativă pentru realizarea principalei; conectorul poate fi omis de la a doua ocurență în sus: (6) Dacă mă rogi, (și)(dacă) am timp, (și)(dacă) nu intervine altceva
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
pe dracu-n patru, pe mine nu mă mai prinde să-l ajut (17) Ducă-se și la Papa de la Roma, ce vrea ea tot nu se poate/Să se ducă .... În această poziție se poate afla verbul a fi copulativ: (18) (să) Fie el și împăratul, nimeni nu o să accepte așa o prostie (19) (să) Fie cum o fi, eu nu mă mai zbat, structuri care fac tranziția către statutul de (semi)conector al formei fie - în coordonarea disjunctivă sau
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
deja noi metisaje de tipul chit că ... sau (nu), deși ... sau (nu) (vezi infra, 4.3.2). 4.3.1. În cazul lui fie că ... sau este vorba de o contaminare între valoarea concesivă a lui fie (de proveniență verbală copulativă) - caz în care acesta poate fi supraordonat unui constituent solidar cu structură internă disjunctivă (ca în (34)) - și valoarea de operator (corelativ) al disjuncției stricte (ca în (35)): (34) Trebuie să învățăm odată că legea e aceeași pentru oricine, fie
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
sau (unde fie este urmat obligatoriu de subiectul propoziției, eventual cu expresie ) drept CI depinde de natura semantică a elementelor supuse disjuncției: în (67) - (69), acestea epuizează lista condiționărilor posibile ale regentei, drept care valoarea concesivă a lui fie (conjunctivul verbului copulativ) se pierde în favoarea celei de "operator al indiferenței", corelativ cu sau. Dacă, în schimb, ca în (70), elementele disjunse sunt subsumate unei aceleiași circumstanțe generice ("are calități remarcabile"), de natură să împiedice, prezumtiv, realizarea situației din regentă, avem de a
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]
-
că este vorba de traduceri din alte limbi (Marius Daniel Popescu, scriitor, interviu în "Cotidianul", 26.03.2008). În (89), disjuncția este prezentă, dar este dominată global de operatorul concesiv (hibridizat formal); același lucru se petrece în (90) cu și copulativ: (89) Viața ca minoritate e foarte dură, chiar că ești în Canada sau în America (Toni Grecu, "Garantat 100%", TVR1/TVR Cultural, 2008) (90) După părerea mea băieți buni și băieți răi sunt peste tot, fie că discutăm de judecători
[Corola-publishinghouse/Science/85001_a_85787]