887 matches
-
lui Matei aga, și pre Ghiețea clucerul, socrul lui Șărban spătarul, și pre Stoica logofătul Ludescul, care au fost slugă bătrână la casa răposatului Costandin postelnicul...”). Stoica Ludescu a fost cel ce a redactat, după „învățătura bunii stăpânii méle, jupâneasa Elina, stara Postelniceasa”, în 1681, testamentele Elînei, doua - unul la 1 septembrie, înainte ca postelniceasa să plece în pelerinaj la Locurile Sfinte, al doilea o lună mai târziu, în același an. Aș vrea să mai evoc un „om de casa Cantacuzinilor
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
ca o desăvârșit stăpână, de vreme ce toată până astăz sântu 38 de ani de cându ne-am împreunat și am trăit aicea viiață trecătoare”). Cât timp aceasta va fi în viață (deci, dreptul de uzufruct). „Și după moarte soți[i] mele, Elinii - impune bătrânul postelnic o rezolvare (și o sprijină cu o amenințare formulată de la început - de altfel, la sfârșitul diatei, blestemul lipsește: „Și oricare-m fecior nu o va asculta, să-l bată mânia lui Dumnezeu și blestemul meu”) pe palierul
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
în zilele răposatului Mihnea voievod, după moartea lui Ivașco vornic, iar jupânița lui Elina vorniceasa a luat de la Mihnea voievod 1000 de galbeni de bani ca să-i schimbe în țara Ungurească, să-i facă galbeni de aur. Iar apoi, jupânița Elina vorniceasa ea a cheltuit acei bani și i-a mâncat de n-a avut de unde să-i dea, să-i plătească...”), contra unor garanții însemnate, să-și zălogească bunurile (Teodosia lui Nicoriță armașul îi scrie de la Uście, din Polonia, lui
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
aga, Mihai Cantacuzino vel spătar, Iordache Cantacuzino biv vel spătarț) și de fete („Ilinca Cantacuzino, Ancuța Cantacuzino, Maria Cantacuzino, Stanca Cantacuzino mama lui Costandin Voevod, Bălașa Cantacuzino”). Reabilitarea memoriei soțului Să ne amintim încă o dată stirpea din care cobora jupâneasa Elina, văduva postelnicului Costantin Cantacuzino. Să privim această stirpe (supremă, între români, căci era a Basarabilor) cu ajutorul lui Nicolae Iorga (nu vom lua seama la erori, fiindcă este vorba de o carte apărută în 1905): încă de la 7081 [1572-1573], fiind postelnic
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
să asimileze și să modeleze, atâta timp cât coeziunea sa internă îl coagulează în jurul unui nucleu tare: patrimoniul material și simbolic moștenit de la întemeietorul lui, a cărui jertfă hrănește o identitate socială puternic marcată”313. Porunci pentru viitor întâiul testament al jupânesei Elina Cantacuzino a fost redactat în 1667. L-a scris logofătul Stoica Ludescu, „bătrânul, plecat slugă al dumnealor”, slujitor credincios al Cantacuzinilor. „Am pus și eu puțină osteneală, până am scris această împărțeală asupra coconilor dumneaei, cu voie și cu știrea
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
supraveghează distribuirea averilor, iar semnăturile (cinci) ale destinatarilor o certifică. Istoria testamentelor Elinei Cantacuzino se află abia la început. Dictându-și în 1681 („scriitor” a fost tot „bătrânul sluga dumnealor Stoica Liudescul log., însă cu învățătura bunii stăpânii méle, jupâneasa Elina, stara Postelniciasa, în satul dumneaei gor-Mărginéni ot sod. Prah, msta septevrie 1 d. Văliat ot sătvorenie miru 7190 [1681]”319), înainte de a pleca în pelerinaj la Locurile Sfinte, călătorie plănuită mai de mult - știe ieromonahul Ștefan că era „făgăduită încă
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
și dă dânsul să asculte toți”. Două „trasee” ghidează această diată. Amândouă posibile. Unul este cel al întoarcerii celei plecate în pelerinaj. Absența ei urma a fi suplinită de „ispravnicul” Constantin. Al doilea este dominat de posibila moarte a jupânesei Elina („Iară, de mi se va tâmpla de la Dumnezeu moarte, în calea ce mergǔ - carea iaste de opște tuturor...”), situație în care averea urma să fie împărțită. Sediul clanului, „scaunul caselor mărginescu”, „împreună cu Filipeștii, și cu moșiia și viile de la Bălțați
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
pribegie (Letopisețul Cantacuzinesc: „Atuncea Șărban vodă [Radu Șerban] de-abia au scăpat cu o seamă de oameni păn’ la Suciava, că acolo era și doamnă-sa și acolo au născut și o cocoană botezând-o părintele Vlădica Crimca, numind-o Elina”535), iar testamentul din care am citat este din anul 1681. Elina avea deci 70 de ani. Va mai trăi șase ani și se va stinge în casa ei de pe Podul Cilibiului, la 2 martie 1687 - „După aceasta [pelerinajul la
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
luminatul Domno Io[an] Constantin Șărban Voevod” - scrie Domnul în 1656, dar biserica din Dobreni o ridicase în 1646, când era mare serdar [n.m., D.H.M.] - „pus-am și am așăzat această cinstită piatră pe cinstita groapă pe oasele maicii mele Elini [o ipoteză spune că mama lui Constantin Șerban a fost soția preotului din Dobreni - nu știu dacă era văduvă -n.m., D.H.M.] și se-au prestăvit în zilele Io[an] Mathei Voevod msț Avgust 6 dni, vă leat 7150 [1642
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
de Ștefan Lăcustă, ucis de boieri”. Gestul lui Petru Rareș, care o înmormântează pe văduvă (Ștefan Lăcustă murise în preajma zilei de 20 decembrie 1540), deși soțul ei fusese cel care îi luase tronul în 1638592, ține de aceeași „solidaritate”. Jupâneasa Elina, văduva marelui postelnic Constantin Cantacuzino (Stoica Ludescu - am văzut - îi zice din când în când „Doamna”), a cerut cu limbă de moarte să fie îngropată lângă soțul ei, la Mărgineni (ne amintim că îl conduseseră acolo „cu mare cinste” „jupâneasa
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
Documente privitoare la familia Cantacuzino, pp. 130, 135-136. 334. Nicolae Iorga, op. cit., p. 130. 335. Ibidem, p. 136. 336. Ibidem, p. 107; Violeta Barbu, op. cit., p. 47. 337. Nicolae Iorga, Despre Cantacuzini, p. CXXXVII. Vezi și Nicolae Iorga, „Testamentele domniței Elina Cantacuzino”, în Analele Academiei Române, Mem. Secț. Ist.., seria a III-a, tom. XVI, mem. 7, pp. 98 și urm. 338. Vezi Constantin Rezachevici, op. cit., vol. I, p. 149. 339. Vezi Al. Alexianu, op. cit., vol. I, pp. 184-185, 188. 340. Vezi
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
caz pe cale de clasicizare, valoarea lor fiind stabilită de un consens unanim" . Tudor Vianu n-a fost niciodată un foiletonist în sensul curent al termenului, practicând o critică de tip universitar, aulic - academică, riguroasă, urbană, de o coerență clasică. Armonia elină a personalității se regăsea în scrieri de o exemplară stringență a demonstrației și de o arhitectură luminoasă, inconfundabilă. G. Călinescu impunea în peisajul literar interbelic trăsăturile unei personalități baroce, tumultuoase, proteice, copleșitoare, capabilă să traseze coordonate noi interpretării literaturii române
Un senior al spiritului VLADIMIR STREINU Eseu critic by TEODOR PRACSIU, DANIELA OATU () [Corola-publishinghouse/Science/91676_a_92912]
-
individualizante ale poetului: simplitatea savantă, farmecul inefabil, muzicalitatea, rigoarea formală, factura livrescă, influența baladiștilor germani (Mistrețul cu colți de argint este comparat, deși prudent, cu celebra baladă a lui Goethe Erl Konigă, asumarea experienței neoclasice, articularea exactă a versului, luminozitatea elină. În "Luceafărul" din " decembrie ", Vladimir Streinu scrie un cald articol evocator despre Nicolae Labiș: "El a licărit scurt între două nopți: anonimatul și moartea fizică. Abia a avut timp să-și compună o fizionomie de adolescent fascinat de maturitatea pe
Un senior al spiritului VLADIMIR STREINU Eseu critic by TEODOR PRACSIU, DANIELA OATU () [Corola-publishinghouse/Science/91676_a_92912]
-
o minte antrenată putea să sesizeze corect nuanțele și putea întrevedea adâncurile logosului scriptural. De aceea atitudinea bizantinului față de produsele culturii clasice era în esență cu totul alta decât cea a oamenilor Renașterii în Apus. Omul bizantin vedea în cultura elină mai degrabă o arenă de perfecționare și de întărire a capacităților sale mentale. Cu cât cineva reușea să-și asume mai desăvârșit maniera de a scrie a unui poet clasic, ori de a copia forma de expunere proprie unei mari
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
degrabă o arenă de perfecționare și de întărire a capacităților sale mentale. Cu cât cineva reușea să-și asume mai desăvârșit maniera de a scrie a unui poet clasic, ori de a copia forma de expunere proprie unei mari filosofii eline, cu atât el își dovedea abilitatea și putința minții sale. La fel stăteau lucrurile și cu subtilitatea interpretării unui text, interpretarea pe nivele a pasajelor din Homer devenind piatra de încercare a puterii de comprehensiune. Conținutul textelor culturii elenistice nu
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
câta oară o manieră de discurs a Antichității păgâne. Era chiar un prilej de laudă. Atitudinea nuanțată în ceea ce privește tradiția, ori mai bine spus tradițiile, este sugestiv exemplificată de acei autori care pun preț pe folosul dobândit din cunoașterea valorilor antichității eline însă reacționează vehement atunci când o afirmație sau o idee venind din cultura păgână este pusă mai presus de autoritatea tradiției Părinților. O distincție des uzitată în scrierile bizantine este aceea a diferenței între înțelepciunea din afară și cea dinăuntru, fapt
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
Însă un alt aspect contează aici, și anume că, până spre finele veacului al V- lea, elita ateniană își mai găsea reflectate în paideia școlii lui Platon opțiunile sale și, în consecință, susținea financiar existența acestui centru al spiritualității clasice eline. Secolul VI consemnează însă o schimbare de înfățișare a profilului spiritual al elitelor imperiului, fapt vizibil și în cazul atenienilor. Pe lângă o scădere numerică a acestor elite, devine tot mai evidentă opțiunea claselor superioare pentru spiritualitatea creștină, pentru mistica și
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
texte, Socrate mărturisește că este condus, în toate acțiunile pe care le întreprinde, de geniul sau, manifestat, încă de pe vremea copilăriei, sub forma unei "voci" interne 100 cu intenții protectoare, binefăcătoare. Și, de acord cu o altă credință a lumii eline reflectată de operă aceluiași autor, daimonul însoțește subiectul chiar și în planul postexistențial. După cum reiese din dialogul Fedon, în momentul decesului își imaginau grecii fiecare om este petrecut de către acest "asesor" lăuntric la locul din care morții, după ce sunt judecați
by VASILICA COTOFLEAC [Corola-publishinghouse/Science/1106_a_2614]
-
1877, Brașov - 1949), publicist. Absolvent în 1895 al gimnaziului greco-ortodox din Brașov, va fi student al Facultății de Filosofie la Leipzig și Berlin, luându-și licența în 1899. După cinci ani susține și examenul de „specialitate” la Budapesta, pentru latină, elină și română, materii pe care le va preda la liceul unde învățase și unde va fi și președinte al Societății Literare „Ion Popazu” a elevilor. Din 1918 se transferă la Liceul „Alexandru Papiu Ilarian” din Târgu Mureș, funcționând aici până la
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290019_a_291348]
-
românește. Același interes l-a arătat P. și în culegerea Proză istorică greacă (1970), în care pune în valoare, de asemenea în transpunerea unor reputați clasiciști (Virgil Popescu, Petru Creția, Mihail Nasta, Florea Fugariu, Radu Alexandrescu), scrieri din tezaurul istoriografic elin (Hecataios Milesianul, Herodot, Tucidide, Xenofon, Polibiu, Plutarh, Arrian). Volumul Variații pe teme clasice (1988) reunește studii publicate anterior despre poemele homerice Iliada și Odiseea și locul lor în epica greacă, lirica arhaică elină, drama attică, de la originea tragediei până la marii
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288823_a_290152]
-
Fugariu, Radu Alexandrescu), scrieri din tezaurul istoriografic elin (Hecataios Milesianul, Herodot, Tucidide, Xenofon, Polibiu, Plutarh, Arrian). Volumul Variații pe teme clasice (1988) reunește studii publicate anterior despre poemele homerice Iliada și Odiseea și locul lor în epica greacă, lirica arhaică elină, drama attică, de la originea tragediei până la marii reprezentanți clasici, un eseu despre istoriografia la greci, insolita comparație între Aristotel și abatele Bremond cu privire la „purificarea” tragică. O componentă importantă a activității lui P. o formează critica poetologică, domeniu care îl situează
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288823_a_290152]
-
ia în consideație, în ciuda prăpăstiosului lor imaginar, desenele care de-a lungul veacurilor, au încercat să vizualizeze universul dantesc. Dacă e să ne referim doar la imaginea oferită de Michelangelo Cactani (1885), în afara cerului cu stele fixe, conform cu armonioasa cosmologie elină, apare un soi de "excrescență" inestetică reprezentând Empireul și ierarhiile îngerești din jurul lui Dumnezeu. H.-R. P. nu și-l poate închipui pe Dante concepând o asemenea deformare; în schimb, același Dante nu putea rata clipa imortalizării orbitoarei viziuni a
Fără menajamente : critici, istorici literari şi eseişti români by Geo Vasile [Corola-publishinghouse/Science/1441_a_2683]
-
și din punct de vedere cronologic. Replicile ar putea veni însă imediat pentru că, nu-i așa, unde era fotbalul când anticii atleți se întreceau la Olimpiadele Eladei sau când romanii sărbătoreau în amfiteatre învingătorii curselor de cvadrige? Și totuși, vechii elini cunoșteau nu mai puțin de patru jocuri cu mingea, în timp ce în legiunile Cezarilor se practica „harpastum“, socotit azi unul dintre strămoșii fotbalului. La origine, sportul rege era un rit magic destinat a aduce fertilitatea. Mingea, balonul rotund de astăzi, este
Agenda2004-26-04-a () [Corola-journal/Journalistic/282569_a_283898]
-
un raft mai prăfuit, necercetat prea des, al istoriei noastre literare. Căci domeniul nu mai e azi atractiv decît pentru un numar restrîns de studioși, considerați cam excentrici. Gustul pentru studiul limbilor clasice și accesul la înțelegerea nemijlocita a literaturii eline și latine au cam dispărut la noi (continuă să se citeze însă, adesea greșit, maxime și locuțiuni preluate după ureche sau din paginile roz ale Larousse-ului, o impostura despre care se crede că sporește prestigiul intelectual). * Surpriză pe care ne-
Actualitatea by Cronicar () [Corola-journal/Journalistic/17958_a_19283]
-
unor cadre goale din care spiritul primordial a dispărut, pretenția de a reînsufleți viziunea grecilor fiind neavenită. Suntem rupți de Antichitate printr-o mutație adîncă, lucru pe care îl constatăm de îndată ce comparăm fundalul ancestral cu cel al viziunii contemporane. La elini, zeii sunt prezenț e subînțelese care se supun unui destin care e tot atît de implacabil ca cel uman. De la destin nu te poți abate, soarta avînd un curs necesar. Oamenii cad fiindcă așa le-a fost prescris. Iar cînd
Decadența Teatrului by Sorin Lavric () [Corola-journal/Journalistic/2713_a_4038]