6,372 matches
-
2004, p. 209. footnote>. Personajul este comic prin limbajul expresiv, care traduce stările psihice: „eram ambetată absolut”, spune ea pentru a.și exprima plictiseala, inactivitatea. Dinamică, își schimbă aceste stări, plănuind întâlnirea cu Rică și o nouă escapadă la „Iunion”. Comică e și prin educația, manierele și visele ei modelate de lecturi romanțioase. Ceea ce impresionează la acest personaj este modul în care reușește să-i mențină în confuzie pe toți. După părerea lui G. Munteanu „Zița e cea mai inteligent odioasă
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
educația, manierele și visele ei modelate de lecturi romanțioase. Ceea ce impresionează la acest personaj este modul în care reușește să-i mențină în confuzie pe toți. După părerea lui G. Munteanu „Zița e cea mai inteligent odioasă apariție din teatrul comic caragialean..., însă prin felul grațios-râzgâiat cum îi tratează pe ceilalți e numai antipatic rizibilă”. Se pot găsi mai multe referințe parțiale cu privire la asemănarea și filiația dintre Zița, Veta și Zoe. Pompiliu Constantinescu le consideră „trei fețe ale eternului feminin vulgar
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
Ce scandal! Ce cronică infernală!... Și eu , Fănică, în timpul ăsta, ce să fac? Să mor? Să mor dacă voiești... pentru că după asta nu o să mai pot trăi”. Zoe poate părea o victimă, nimic din cele spuse mai sus nu este comic în sine. Dar, o astfel de interpretare a unui personaj asupra universului profund viciat în care trăiește ar presupune încercarea de a ieși din acest circ. Ideea este contrazisă de refuzul de a pleca cu Tipătescu, de împăcarea cu lumea
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
reprezintă expresia nevoii imperioase a întoarcerii în paradisul pierdut prin mariaj” - Gelu Negrea, op. cit., p. 215. footnote>. Conchidem, deci, că Zoe este o reprezentantă a mediului ei și este văzută la fel de necruțător ca și mediul, deși nu iese din ordinea comicului. În peisajul epocii, Zoe ocupă un loc de frunte. E mai emancipată, mai voluntară decât Zița și Veta și poate trece, cum și afirmă Cetățeanul turmentat, în finalul comediei, drept „ damă bună”. Cu toate acestea sau din cauza aceasta, Zoe este
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
iar Zoe - fiica Ziței. Trei generațiii de femei, cu trei psihologii distincte.”<footnote Pompiliu Constantinescu, Scrieri II, București, E.P.L., 1967, p. 40. footnote> Femeii vesele i se alătură , ca o mărturie în plus a reluării de Caragiale a vechilor tipuri comice, soțul (bărbatul) păcălit, încornoratul. Caracterizând statutul încornoratului în opera caragialeană, I. Constantinescu îl califică drept modern: „tipul încornoratului este la Caragiale un tip modern: el indică începutul unui proces de înstrăinare a omului și sensul unui comic în care grotescul
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
a vechilor tipuri comice, soțul (bărbatul) păcălit, încornoratul. Caracterizând statutul încornoratului în opera caragialeană, I. Constantinescu îl califică drept modern: „tipul încornoratului este la Caragiale un tip modern: el indică începutul unui proces de înstrăinare a omului și sensul unui comic în care grotescul împrumută unele nuanțe absurde”<footnote I. Constantinescu, op. cit., p. 159. footnote>. Trahanache, Jupân Dumitrache, Pampon și Crăcănel sunt „încornorați fără ieșire” ca și spațiul căruia îi aparțin. Tipul este ilustrat cum nu se poate mai potrivit de
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
o întruchipare a autorității supreme a unui județ, membru al atâtor comitete și comiții. Prin aceste atribute, Caragiale a intenționat, după cum s-a mai observat, atât sugerarea ideii de autoritate supremă și totală, familială și socială, cât și realizarea efectului comic. Este învestit cu stima prevenitoare a tuturor. Toți i se adresează cu „venerabilul”. În fond, „venerabilul” e doar un bătrân ramolit, având doar iluzia autorității. El apare în scenă numai pentru a tempera acțiunea, pentru că adevărata autoritate este Zoe Trahanache
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
în evidența coarnelor puse de Tipătescu”<footnote Pompiliu Constantinescu, op. cit., p. 38. footnote>. Ipoteza lui P. Zarifapol că Trahanache ar ști și ar accepta viața dublă a Zoei nu este susținută și de I. Constantinescu care afirmă că: „firea lui comică a lui Trahanache nu este indiferența, ci prostia”. Un alt exemplu ilustrând tipul încornoratului este oferit de Jupân Dumitrache „un mahalagiu fioros de moral” (Călinescu), ținând la onoarea lui de familist. După gânduri și purtări s-a mai discutat că
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
Jupânului Dumitrache, încrederea în sine și în categoria căreia îi aparține, excelenta părere despre membrii clanului său, trăsătura de naiv, capacitatea de iluzionare și autoiluzionare, o viziune cu totul falsă asupra realității, minciuna, înșelătoria și autoritatea subminată dau dimensiunile unui comic monumental. Tipul este completat de Pampon și Crăcănel, amanții înșelați din D-ale carnavalului. Din „ambițiul” și „onoarea de familist” a prototipului Dumitrache - Trahanache, n-a mai rămas decât impulsul agresiv al lui Pampon și predispoziția spre iertări „lăcrămoase” a
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
Trăirile lui și ale Vetei par autentice în aceiași măsură. Adept și el al vieții tihnite și al satisfacțiilor amoroase sub acoperișul casei stăpânului, Chiriac nu suportă ideea schimbării radicale. Joacă și el scena cu sinuciderea. Dramaticul, este convertit în comic. Scena a stârnit râsul spectatorilor încă de la premieră. Apariția „vagabontului” determină căderea lui Chiriac în „capcana comică”, trecerea de la securitate de la alarmă, gelozie. Situația există și în final când după toată „noaptea furtunoasă”, când totul părea că s-a lămurit
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
al satisfacțiilor amoroase sub acoperișul casei stăpânului, Chiriac nu suportă ideea schimbării radicale. Joacă și el scena cu sinuciderea. Dramaticul, este convertit în comic. Scena a stârnit râsul spectatorilor încă de la premieră. Apariția „vagabontului” determină căderea lui Chiriac în „capcana comică”, trecerea de la securitate de la alarmă, gelozie. Situația există și în final când după toată „noaptea furtunoasă”, când totul părea că s-a lămurit, Jupân Dumitrache își amintește că a găsit ceva pe patul consoartei sale. Secvența care urmează („Chiriac (înfiorat
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
gelozie. Situația există și în final când după toată „noaptea furtunoasă”, când totul părea că s-a lămurit, Jupân Dumitrache își amintește că a găsit ceva pe patul consoartei sale. Secvența care urmează („Chiriac (înfiorat): Ceai găsit jupâne?...”) evidențiază caracterul comic al personajului Chiriac (trivial iritabil, susceptibil, cinic). Chiriac este ilustrarea unei anume nuanțe de comic: cel de pe treapta de jos a trivialului. După părerea lui George Munteanu, Chiriac este prototipul „mahalalei sufletești”: „În substratul mai adânc, pe care autorul ne
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
s-a lămurit, Jupân Dumitrache își amintește că a găsit ceva pe patul consoartei sale. Secvența care urmează („Chiriac (înfiorat): Ceai găsit jupâne?...”) evidențiază caracterul comic al personajului Chiriac (trivial iritabil, susceptibil, cinic). Chiriac este ilustrarea unei anume nuanțe de comic: cel de pe treapta de jos a trivialului. După părerea lui George Munteanu, Chiriac este prototipul „mahalalei sufletești”: „În substratul mai adânc, pe care autorul ne înlesnește să i-l întrezărim, nu neaparat al mahalalei geografic-democratice, dar îndeosebi al celei sufletești
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
Pe zelul lui se sprijină Trahanache, Tipătescu, Zoe, pe care-i tratează după deviza „bietei neveste”: „Ghiță, Ghiță, pupă-l în bot și-i papă tot”. Pristanda e slujbașul mizer plătit și de aceea incorect. Intră și el în „capcana comică” prin disimulare și naivitatea mijloacelor realizării acesteia. Aspectul acesta este ilustrat prin replica dată de Tipătescu după celebra socoteală a steagurilor: „Ghiță... apoi nu mă orbi de la obraz așa”. Apoi slujbașul umil și credincios ascunde în suflet trădarea, fiind gata
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
Tipătescu după celebra socoteală a steagurilor: „Ghiță... apoi nu mă orbi de la obraz așa”. Apoi slujbașul umil și credincios ascunde în suflet trădarea, fiind gata să-l vândă pe Tipătescu adversarilor crezând într-un posibil succes al lui Cațavencu. Caracterul comic al lui Pristanda reclamă să fie receptat dintr-un anumit unghi al clemenței solicitând „un zâmbet de îngăduință pentru cel ce minte numai din constrângere, fără niciun pic de vocație”<footnote Ștefan Cazimir, op. cit., p. 147. footnote> și cu foarte
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
caracterul de autoparodie. Apariție fugitivă, Ipistatul contribuie alături de celelalte personaje la crearea și menținerea atmosferei de farsă prin „stupiditatea și nebunia lui de cea mai pură speță”<footnote I. Constantinescu, op. cit., p. 159. footnote>. Forma cea mai simplă a nebuniei comice e producătorul de râs, care în treatru a fost prezentat în diferite forme ale profesionalizării, în funcție de exigențele epocii. În teatrul lui Caragiale străvechea „nebunie mimică” e întruchipată de Catindatul și de Cetățeanul turmentat, personaje cu rol secundar, dar în jurul cărora
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
o evaziune fără limite în fața admirației ambiguie a consoartei. În postura de atotștiutor, Conu Leonida devine o „enciclopedie caricaturală” de idei, de teorii despre revoluție: republica, mitul lui Garibaldi, „fandascia”. Definițiile lansate de Leonida au o multiplă semnificație și funcție: comică, dramatică, politică. Ele au fost analizate pe larg de Mircea Tomuș în Opera lui I. L. Caragiale. Se observă că limbajul lui Leonida devine comic prin materializarea gândirii aberante, iar al Efimiței e în sine comic. În universul lor, realitatea apare
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
revoluție: republica, mitul lui Garibaldi, „fandascia”. Definițiile lansate de Leonida au o multiplă semnificație și funcție: comică, dramatică, politică. Ele au fost analizate pe larg de Mircea Tomuș în Opera lui I. L. Caragiale. Se observă că limbajul lui Leonida devine comic prin materializarea gândirii aberante, iar al Efimiței e în sine comic. În universul lor, realitatea apare deformată, este văzută prin prisma lui Leonida. Un chef de lăsata secului ia pentru ei proporțiile revoluției. Scena a IV-a este scena trădării
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
o multiplă semnificație și funcție: comică, dramatică, politică. Ele au fost analizate pe larg de Mircea Tomuș în Opera lui I. L. Caragiale. Se observă că limbajul lui Leonida devine comic prin materializarea gândirii aberante, iar al Efimiței e în sine comic. În universul lor, realitatea apare deformată, este văzută prin prisma lui Leonida. Un chef de lăsata secului ia pentru ei proporțiile revoluției. Scena a IV-a este scena trădării reacțiilor personajelor, a dezvăluirii esențiale. Dramaturgul are o bună tehnică în
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
la Cremenal”. Rică Venturiano e un „combatant” pentru ordine și fortificarea regimului. De aceea se va crea contrastul între ordinea, preconizată în „prefațiunea” sa din gazetă și dezordinea pe care o declanșează fără voie. Caragiale îl reprezintă în dublă postură comică: demagog și „fante îndrăgostit”, un prim-amorez. În această ultimă ipostază comică, Rică recurge la un mod de exprimare și gesturi romantico-patetice (cade în genunchi și începe cu putere „Angel...”). Spre deosebire de Zița, care a fost considerată de critică „pedantul feminin
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
De aceea se va crea contrastul între ordinea, preconizată în „prefațiunea” sa din gazetă și dezordinea pe care o declanșează fără voie. Caragiale îl reprezintă în dublă postură comică: demagog și „fante îndrăgostit”, un prim-amorez. În această ultimă ipostază comică, Rică recurge la un mod de exprimare și gesturi romantico-patetice (cade în genunchi și începe cu putere „Angel...”). Spre deosebire de Zița, care a fost considerată de critică „pedantul feminin a lui Venturiano”, Rică rămâne de domeniul șarjei, cum bine observa Ștefan
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
una socială. „Galgariseala” și demagogia lui politică și cea sentimentală e o „formă fără fond” față de care Caragiale a rămas ostil întotdeauna, ca un junimist autentic. George Munteanu observă că Rică „e un cumul al celor mai de efect contradicții comice caragialene”<footnote G. Munteanu, op. cit., p. 481. footnote>, înglobând în virtuțile lui pe demagogul practic, reprezentat de Cațavencu și Farfuridi. Ca om politic sau ca poziție politică, Farfuridi reprezintă o masă mai largă în epocă, el numai ca persoană e
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
părerea superlativă despre sine. Homo comicus se vrea măsura tuturor lucrurilor. Între atitudinea lui politică și temperamentul individual există un acord perfect care dă comicul acestui personaj. Și ceea ce e mai interesant e că discursul lui, atât de criticat, e comic printr-o suită de contradicții expuse printr-o mare varietate de stări afective. Vorbind despre industria sublimă, care însă „lipsește cu desăvârșire”, despre aclamarea muncii, care însă „nu se face deloc în țara noastră”, despre lipsa totală a negustorilor români
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
însă „lipsește cu desăvârșire”, despre aclamarea muncii, care însă „nu se face deloc în țara noastră”, despre lipsa totală a negustorilor români la Iași, unde „cu toate acestea” nici un falit nu e român, Cațavencu adoptă diferite măști, simulări care devin comice. Poziția lui „criticistă” se transformă în parodie, în caraghioslâc, în patetism patriotard cu plânsete, strigăte, interogații, izbucniri negatoare. Despre marea varietate a stărilor lui afective și repeziciunea unică a transformării lor, Ștefan Cazimir notează: „numai în cuprinsul câtorva scene din
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
capul mesei” pe care i-l oferă Zoe, demonstrează aceasta: „Du-te și ia loc în capul mesei; fii zelos, asta nu-i cea din urmă Cameră!” și știm care e autoritatea ei. Marile eșecuri umane se transformă la tipurile comice ale lui caragiale în mici succese compensatorii în planuri meschine. Ultima scenă reprezintă o reîntoarcere la situația inițială sau la una echivalentă cu începutul. B. Elvin observă că „în piesele lui Caragiale avem de-a face cu un joc care
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]