6,372 matches
-
stabilite, modernitatea clasicului I. L. Caragiale și sursele mai importante ale acesteia. În afara acestor aspecte, s-a constatat în piesele lui Caragiale pătrunderea unei problematici umane neexplorate anterior, purtătoare către o viziune nouă despre existență, anticipatoare a registrelor moderne. Prin schemele comice realizate Caragiale are o percepție a realității apropiată de a reprezentărilor contemporane. În opera sa, născută la confluența dintre clasicism și realism, se află trăsăturile celei mai moderne arte: „tema dezorientării omului”, „vidul umanității”, „personajul lichefiat”, motivul „lumii pe dos
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
omului”, „vidul umanității”, „personajul lichefiat”, motivul „lumii pe dos” rezultat din proiecția carnavalescă a vieții, desfășurată într-un „spațiu închis, de dramă circulară”. c. Structura personajului Împletind mijloacele tradiționale de construire a personajului cu cele novatoare, capabile să învestească personajul comic cu noi dimensiuni, Caragiale recurge la o tehnică din care deslușim o înțelegere a realității vremii sale. El a fost la noi personalitatea cea mai reprezentativă a unei viziuni tradiționale despre lumea ca teatru. Rezultatul unei atari viziuni este naturalețea
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
identifică direct cu viața. Nu teatrul ca viața, ci viața ca teatrul - astfel se poate defini specificul viziunii lui Caragiale ca dramaturg. În această privință, opera sa este o excepțională cronică a evoluției burgheziei, prezentată în toată gama de viziuni comice: de la cronica binevoitoare până la satiră și de la simpla caricatură, la grotescul monstruos: „simt enorm și văd monstruos”, zice Caragiale. Având simțul și gustul comicului enorm, Caragiale sa îndreptat cu deosebire spre caricatură. Despre aceasta, Paul Zarifopol notează: „Caricatura în opera
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
privință, opera sa este o excepțională cronică a evoluției burgheziei, prezentată în toată gama de viziuni comice: de la cronica binevoitoare până la satiră și de la simpla caricatură, la grotescul monstruos: „simt enorm și văd monstruos”, zice Caragiale. Având simțul și gustul comicului enorm, Caragiale sa îndreptat cu deosebire spre caricatură. Despre aceasta, Paul Zarifopol notează: „Caricatura în opera lui Caragiale este îndeobște [...] amuzantă. Caragiale a fost un demon al veseliei”<footnote Paul Zarifopol, Publicul și arta lui Caragiale, Introducere la Opere I
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
1971, vol.I, p. 119. footnote>. Interesul lui pentru farsa și paiațeriile antice, ca și tehnicile mai noi ale artei teatrale s-a spus că indică în Caragiale un precursor al teatrului modern. S-a observat că tehnica realizării personajului comic în teatrul lui Caragiale este „până la un punct asemănătoare cu cea a măscăriciului”. Cele mai multe personaje își interpretează rolul, îl completează prin gesturi (Cetățeanul turmentat, Catindatul, Rică Venturiano, Ipistatul, Ipingescu, Dandanache). Arta lui Caragiale este astfel o artă „mimetică”. Ca să-și
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
interjecții și puncte de suspensie. Într-o lume a haosului și pseudoordinii, personajele nu pot acționa, ci sunt acționate, devin marionete. Nu întâmplător, Caragiale denumește personajele „oamenii dramaturgului”, „păpușile” lui. S-a observat că dramaturgul avea predilecție spre coordonarea spațiului comic prin gruparea personajelor. Toate conflictele comediilor decurg din faptul că un membru al unui grup vrea să se introducă în celălalt grup, tulburând astfel ordinea. Un exemplu în acest sens, îl constituie dispunerea personajelor comediei D-ale carnavalului. Nae Girimea
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
constituie dispunerea personajelor comediei D-ale carnavalului. Nae Girimea este elementul comun al celor două triunghiuri conjugale. Acțiunile celor două perechi: Mița-Crăcănel, Didina-Pampon sunt determinate de bărbier și se rotesc în jurul lui ca într-un joc de păpuși. Cercetând tipologia comică în teatrul lui Caragiale, criticii au reproșat dramaturgului asemănarea dintre unele personaje. Mița-Zița, Trahanache-Dumitrache, Cetățeanul-Catindatul. Referitor la structura acestora s-a mai observat că dispare „simetria comică” și în aceasta constă fenomenul de distanțare față de personajul teatrului tradițional. Tehnica folosită
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
și se rotesc în jurul lui ca într-un joc de păpuși. Cercetând tipologia comică în teatrul lui Caragiale, criticii au reproșat dramaturgului asemănarea dintre unele personaje. Mița-Zița, Trahanache-Dumitrache, Cetățeanul-Catindatul. Referitor la structura acestora s-a mai observat că dispare „simetria comică” și în aceasta constă fenomenul de distanțare față de personajul teatrului tradițional. Tehnica folosită de dramaturg în construcția personajului a fost denumită „tehnica proliferării”. Personajele lui Caragiale nu sunt ipostaza perpetuă, identică a aceluiași tip, ci, variind împrejurarea, acesta se diversifică
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
discursului, cât și în viața particulară de Veta și Chiriac, Zoe și Tipătescu în scenele reproșurilor. S-a observat la oamenii lui Caragiale o „absență psihică”. Acest procedeu, denumit de Elvin „despersonalizare”, demonstrează o manieră nouă de structurare a personajului comic. La aceasta se adaugă lipsa portretului fizic, de unde caracterul sintetic al personajelor. Detalii fizionomice nu apar în teatrul lui Caragiale, cu excepția câtorva notații despre costumația Efimiței și a lui Leonida. Dramaturgul arată astfel că dincolo de particularitățile individuale se află „același
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
modul de a înțelege, de a gândi, de a simți: „nu sunt structuri imuabile închise, ca personajele clasice, ci structuri deschise, care pot fi umplute cu orice, sau nonstructuri”. Ba mai mult, se observă o anumită regresie, involuție a personajului comic caragialean. Pampon și Crăcănel, care la început erau păcăliți „bănuitori”, în final devin păcăliți „inconștienți” și „iremediabili”. Cațavencu apare ca un om al progresului, al marilor afaceri, speculant, șef în același timp de organizație, plin de inițiativă, pentru ca apoi să
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
lor”. Efectele noii tehnici se resimt în consistența și coerența personajului ascuns de mască. În mișcarea amețitoare, tumultoasă și în vânzoleala plină de încurcături din spațiul închis, totalitatea umană își pierde simțul realității. Lumea e interpretată de Caragiale în simboluri comice, în viziuni care traduc adevărurile în oglinzi bufone, pentru a le întipări mai exact dimensiunile reale de „lume absurdă”, „de lume răsturnată”. Această viziune a fost denumită „viziune carnavelească”, ce impune imaginea unei lumi grotești. Lumea lui Jupân Dumitrache, cu
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
pe lângă ei. Dincolo de această viziune, Caragiale pare să nu mai fi descoperit nimic esențial de spus despre lumea vremii sale și a lăsat-o cufundată în veselia sa inconștientă. S-a relevat substratul dramatic al comediilor, căci, dincolo de veselie, contrastul comic denumește o dramă din adâncimea destinului uman, individual, iar „veselia ineptă a personajelor din finalul tuturor celor patru piese comice [...] este semnul exterior al deriziunii absurdului”<footnote I. Constantinescu, op. cit., p. 310. 64 Silvian Iosifescu, Dimensiuni caragialene, București, Editura Eminescu
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
și a lăsat-o cufundată în veselia sa inconștientă. S-a relevat substratul dramatic al comediilor, căci, dincolo de veselie, contrastul comic denumește o dramă din adâncimea destinului uman, individual, iar „veselia ineptă a personajelor din finalul tuturor celor patru piese comice [...] este semnul exterior al deriziunii absurdului”<footnote I. Constantinescu, op. cit., p. 310. 64 Silvian Iosifescu, Dimensiuni caragialene, București, Editura Eminescu, 1972, p. 70. footnote>. În acest cadru, universul moral și cel social al operei caragialene este definit și prin vorbirea
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
personajului și onomastică. Garabet Ibrăileanu a considerat că numele proprii din opera lui Caragiale ne dau impresia că fac parte din personajele pe care le denumesc și surprind fenomenul de prefacere a societății românești din vremea dramaturgului. Onomastica din opera comică a lui Caragiale își are izvoare îndepărtate. În literatura română se întâlnește, spre exemplu, în opera comică a lui Alecsandri. Spre deosebire de acesta, care în denumirea personajelor procedează „copilăros”, Caragiale procedează „artistic”, inventând nume sugestive pentru caracterul, ocupația, proveniența purtătorului. Multe
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
că fac parte din personajele pe care le denumesc și surprind fenomenul de prefacere a societății românești din vremea dramaturgului. Onomastica din opera comică a lui Caragiale își are izvoare îndepărtate. În literatura română se întâlnește, spre exemplu, în opera comică a lui Alecsandri. Spre deosebire de acesta, care în denumirea personajelor procedează „copilăros”, Caragiale procedează „artistic”, inventând nume sugestive pentru caracterul, ocupația, proveniența purtătorului. Multe din ele sunt artificiale, total construite și chiar imposibile în realitate: Trahanache, Tipătescu, Dandanache, Pristanda, Ipingescu, Venturiano
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
pe care o reprezintă, de o joasă condiție socială și morală. Despre unul din aceste nume Ibrăileanu notează . „Zoe! Ce bine ales acest nume românesc pentru o damă mare în politica de provincie!”<footnote G.Ibrăileanu, Numele proprii în opera comică a lui Caragiale, în Studii literare, București, Editura Tineretului, 1968, p. 227. footnote>. Numele străine, adevărate „caricaturi onomastice” sunt construite pentru personajele deformate biologic și intelectual. Zaharia Trahanache „sugerează bătrânețea și chiar decreptitudinea și tot ce are mai greoi și
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
Cațavencu „ redă perfect pe demagogul latrans”<footnote G. Ibrăileanu, op. cit., p. 226. footnote>. Lichelismul, demagogismul, inferioritatea, debilitatea fizică sunt sugerate de nume construite de Caragiale în mod asemănător cu Alecsandri: Farfuridi, Brânzovenescu, Cațavencu, Crăcănel, Ipingescu, Dandanache, Țircădău. Ele conțin caracterele comice ale tipului. Numele personajelor mai puțin importante, din planul secund al comediilor, sunt nume reale: Ionescu, Popescu, nume comune, comice și ele prin generalizare, prin „caracterul de gloată”. Catindatul, Ipistatul, Cetățeanul turmentat nu au nume. Fără nume sunt și o
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
de nume construite de Caragiale în mod asemănător cu Alecsandri: Farfuridi, Brânzovenescu, Cațavencu, Crăcănel, Ipingescu, Dandanache, Țircădău. Ele conțin caracterele comice ale tipului. Numele personajelor mai puțin importante, din planul secund al comediilor, sunt nume reale: Ionescu, Popescu, nume comune, comice și ele prin generalizare, prin „caracterul de gloată”. Catindatul, Ipistatul, Cetățeanul turmentat nu au nume. Fără nume sunt și o parte din personajele care nu apar în scenă, cu excepția câtorva ( Ghiță Țârcădău, Tache Pantofarul, Iancu): becherul, spițerul, nevasta lui Pristanda
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
mișcare poate spune mai mult decât tirade întregi”, Caragiale a adăugat la celelalte mijloace de construire a personajelor „contraindicațiile scenice”. Structura unor personaje este concepută prin contraindicații scenice: Farfuridi, Cetățeanul turmentat, Cațavencu, Leonida și Efimița. Interpret al lumii în simboluri comice, Caragiale a dat eroilor, așa cum a afirmat Eugen Lovinescu, „actele stării civile... Caragiale ne-a înmulțit populația cu un număr de cetățeni, expresii ale mentalității unei pături sociale, într-o anumită epocă”<footnote Eugen Lovinescu, 1. I. L. Caragiale. Comediile sale
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
înmulțit populația cu un număr de cetățeni, expresii ale mentalității unei pături sociale, într-o anumită epocă”<footnote Eugen Lovinescu, 1. I. L. Caragiale. Comediile sale. 2. Năpasta, în I. L. Caragiale interpretat de..., București, Editura Eminescu, 1972, p. 88. footnote>. Tipologia comică din teatrul lui Caragiale demonstrează uriașa prezență inovatoare, originală, reprezentată în literatura română de I. L.Caragiale. III Posteritatea teatrului lui Caragiale Opera dramatică de „meschino-comediante” a lui Caragiale - cum și-o definea însuși dramaturgul într-o scrisoare din 1907 adresată
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
originală, reprezentată în literatura română de I. L.Caragiale. III Posteritatea teatrului lui Caragiale Opera dramatică de „meschino-comediante” a lui Caragiale - cum și-o definea însuși dramaturgul într-o scrisoare din 1907 adresată lui Mihai Dragomirescu - este cea mai virulentă condamnare comică și tragică a unei umanități aflată în primele sale etape de evoluție. Interpretând lumea în simboluri comice, opera marelui dramaturg relevă în chip obiectiv o personalitate de prim rang a literaturii noastre moderne, exercitând o influență activă asupra dramaturgiei posterioare
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
a lui Caragiale - cum și-o definea însuși dramaturgul într-o scrisoare din 1907 adresată lui Mihai Dragomirescu - este cea mai virulentă condamnare comică și tragică a unei umanități aflată în primele sale etape de evoluție. Interpretând lumea în simboluri comice, opera marelui dramaturg relevă în chip obiectiv o personalitate de prim rang a literaturii noastre moderne, exercitând o influență activă asupra dramaturgiei posterioare. Viziunea caragialistă asupra caracterelor , a raporturilor dintre comic și tragic, a inspirat în mare măsură operele dramatică
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
primele sale etape de evoluție. Interpretând lumea în simboluri comice, opera marelui dramaturg relevă în chip obiectiv o personalitate de prim rang a literaturii noastre moderne, exercitând o influență activă asupra dramaturgiei posterioare. Viziunea caragialistă asupra caracterelor , a raporturilor dintre comic și tragic, a inspirat în mare măsură operele dramatică a lui Mihail Sorbul Patima roșie și Dezertorul. Autorul le-a intitulat „comedii tragice”, intuind una din direcțiile evoluției teatrului modern. Cu numai cinci personaje: Tofana, Sbliț, Castriș, Rudi și Crina
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
psihologia ratatului și a omului de prisos, Sbliț semnifică un protest împotriva unei lumi rău alcătuite, asupra căreia reflectează cu amar și sarcasm, dar și cu umor. Comedia tragică Dezertorul aduce pe scenă lumea mahalalei, din care Caragiale luase situațiile comice. Mihail Sorbul prezintă drama „mahalagiului” Silvestru Trandafir, bucureștean de la periferie, cu suflet mare. La această trăsătură Sorbul adaugă expresiile, vulgarizările și accentul limbajului specific mahalalei, procedeu preluat de la I. L. Caragiale. Având, ca și Caragiale, o mare vocație pentru teatru, Mihail
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]
-
predecesor pe Mitică al lui Caragiale, dar cu trăsături diametral opuse. „Miticismul” caragialean ce ilustrează spiritul mărunt, redus intelectual, dar cu pretenții, primește replica prin Mitică Popescu, iute la minte, cinstit, curajos, simpatic. Însumând calități și defecte, Mitică Popescu e comic prin compunerea sa din interseâcții paradoxale de serii sociale și psihologice: trăznitul, naivul, fermecătoarea pușlama sentimentală, fanfaronul loial, licheaua cinstită. Caracterele care declanșează comicul sunt luate din lumea birocrației, a afacerismului și a saloanelor. Ca și la Caragiale, numele sunt
PERSONAJUL COMIC ÎN TEATRUL LUI I. L. CARAGIALE by Aurora Ștefan () [Corola-publishinghouse/Imaginative/380_a_592]