9,263 matches
-
nu întâmpină dificultăți dacă împrumutul se petrece pe cale cultă printre altele, și datorită faptului că separația dintre constituenții etimoanelor sintagmatice și ai compuselor nesudate este de obicei marcată în scris sau dacă unul dintre elementele componente se regăsește în limba receptoare (rom. șpiral, de pildă, a putut fi detașat din germ. Spiral[pumpe] întrucât segmentul final a fost identificat cu rom. pompă). În multe cazuri este de presupus că autorul condensării avea oarecare cunoștințe, nu foarte solide, despre limba donatoare, de vreme ce
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
considerat fie suficient (deci de reținut), fie neglijabil (deci de omis) pentru exprimarea înțelesului întregii formații complexe. Acest proces este facilitat și de faptul că, spre deosebire de condensările interne, elementul reținut din sintagma străină nu există decât, eventual, întâmplător în limba receptoare ca termen cunoscut dinainte cu un alt sens, concurența cu un eventual omonim fiind, așadar, exclusă. Și în cazul condensării petrecute în cursul împrumutului putem vorbi, din perspectiva limbii receptoare, de formarea unui nou cuvânt, doar că procedeul este aplicat
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
din sintagma străină nu există decât, eventual, întâmplător în limba receptoare ca termen cunoscut dinainte cu un alt sens, concurența cu un eventual omonim fiind, așadar, exclusă. Și în cazul condensării petrecute în cursul împrumutului putem vorbi, din perspectiva limbii receptoare, de formarea unui nou cuvânt, doar că procedeul este aplicat nu materialului lexical propriu, ci unor sintagme sau compuse existente în limba donatoare. Cuvintele moștenite prin condensare se situează între cele două categorii descrise mai sus: pe de o parte
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
fie a fost format în română, prin condensarea compusului rom. trenci[cot] sau a celui engl. trench[-coat] (DEX; scris și trenchcoat) ori a celui fr. trench[(-)coat]. Distincția este adeseori complicată și de faptul că, atunci când în lexicul idiomului receptor se află atât cuvântul condensat, cât și termenul complex de bază, împrumutat ca atare, condensarea ar fi putut avea loc fie în procesul împrumutului, fie după ce acest proces s-a încheiat. Așadar, deși cunoaștem limba în care a avut loc
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
closet înseamnă "cămăruță, debara" numai în engleză, nu și în franceză. Se poate întâmpla ca un termen complex străin să fie parțial calchiat, eventual printr-un compus sau printr-o sintagmă cu elementele așezate în ordine inversă, conform sintaxei limbii receptoare; nici în astfel de cazuri nu știm dacă procedeul condensării a fost aplicat etimonului străin sau formației complexe proprii, preluate prin calc: rom., magh. vatir "țesătură apretată folosită pentru întăriri la haine" poate proveni din rom. [pânză] vatir, magh. vatir
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
specifice. Există însă, în acest cadru general, unele deosebiri între condensarea termenilor complecși formați în limba respectivă și a celor împrumutați dintr-o altă limbă. În ciuda faptului că elementele componente ale împrumuturilor sintagmatice sau compuse sunt recunoscute formal în limba receptoare, posibilitățile reduse de analiză semantică a termenilor complecși de origine străină permit vorbitorilor limbii receptoare să creeze condensări care ar fi greu de conceput în limba donatoare; de pildă, evoluțiile rom. nes < [cafea] nes ~ nes[cafe] (< fr. nescafé) sau fr.
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
limba respectivă și a celor împrumutați dintr-o altă limbă. În ciuda faptului că elementele componente ale împrumuturilor sintagmatice sau compuse sunt recunoscute formal în limba receptoare, posibilitățile reduse de analiză semantică a termenilor complecși de origine străină permit vorbitorilor limbii receptoare să creeze condensări care ar fi greu de conceput în limba donatoare; de pildă, evoluțiile rom. nes < [cafea] nes ~ nes[cafe] (< fr. nescafé) sau fr. pull < pull-over (< engl. pull-over) ar fi fost puțin probabile în franceză, respectiv în engleză. Capitolul
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
limbi au fost analizate în capitolul privitor la circumstanțele în care se poate produce fenomenul. Aici trebuie să subliniem încă o dată doar faptul că deși etimoanele sintagmatice pot fi, de această dată, și îmbinări libere (realitate pe care vorbitorii limbii receptoare nu au cum să o conștientizeze) tipurile de condensări care au loc în cadrul împrumutului lexical, prin reducerea unor compuse sau sintagme străine, sunt identice cu cele produse pe terenul unei și aceleiași limbi. Exemplele de mai jos, deși reduse numeric
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
universal și atemporal. Multe alte cuvinte au rezultat prin condensarea pe terenul unei limbi sau al alteia a unor compuse sau sintagme împrumutate, de aceea ele au fost prezentate în cadrul condensărilor interne, chiar dacă în unele cazuri există posibilitatea ca limba receptoare să fi împrumutat din aceea donatoare atât termenul complex ca atare, cât și cuvântul simplu respectiv, prin condensarea etimonului complex în procesul de împrumut lingvistic. * Română < franceză: rom. bască ~ basc "beretă cu marginile îndoite înăuntru" < fr. [béret] basque "idem" (DEX
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
ngr. [κύκλος] ζωδιακός "idem" (κύκλος "cerc", ζώδιον "zodie, constelație zodiacală"). Exemplele de mai sus, împrumutate prin condensarea unor termeni complecși aparținând unei limbi donatoare, alături de cele condensate din sintagme și compuse preluate dintr-o limbă străină și adoptate de idiomul receptor, ne arată că ceea ce deosebește întrucâtva împrumuturile condensate de cuvintele rezultate în urma reducerii unor termeni complecși formați în limba respectivă este faptul că primele, rămânând nemotivate semantic din punctul de vedere al limbii receptoare, pot suferi mai frecvent schimbări formal-gramaticale
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
limbă străină și adoptate de idiomul receptor, ne arată că ceea ce deosebește întrucâtva împrumuturile condensate de cuvintele rezultate în urma reducerii unor termeni complecși formați în limba respectivă este faptul că primele, rămânând nemotivate semantic din punctul de vedere al limbii receptoare, pot suferi mai frecvent schimbări formal-gramaticale, îndeosebi la finală deoarece se adaptează la normele fonetice și morfologice proprii, primind mărci specifice, uneori derivative (arom. căpak'e, magh. poznáz-, szkimbál-, rom. stamboală, vindereu etc.), sau ignorând rostirea etimonului străin și aplicând
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
cuvântul într-un tip lexical uzual în limba adoptivă. 1.2.1. Problema prezervării genului gramatical nu se pune, desigur, în cazul împrumuturilor din limbi care nu cunosc această categorie, situație în care prevalează adaptarea la tipurile flexionare din limba receptoare, uneori influențată de genul natural sau de genul unor sinonime. Cuvântul condensat este redat după propriile norme ortografice și ortoepice, suferind eventuale accidente fonetice uzuale, și este inclus îndeobște în tipul de flexiune cel mai apropiat formal de terminația elementului
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
2.2. În situația în care ambele limbi cunosc categoria genului gramatical, noul cuvânt respectă sau nu genul elementului reținut din etimonul complex sau al etimonului însuși (care poate fi și el împrumutat ca atare), în funcție de genul natural din limba receptoare și de forma terminației originare, care poate fi asimilată unuia sau altuia dintre tipurile flexionare proprii. Ceea ce contează, de obicei, și în aceste cazuri sunt constrângerile limbii receptoare, și nu genul din limba donatoare, iar concordanța cu acesta este o
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
poate fi și el împrumutat ca atare), în funcție de genul natural din limba receptoare și de forma terminației originare, care poate fi asimilată unuia sau altuia dintre tipurile flexionare proprii. Ceea ce contează, de obicei, și în aceste cazuri sunt constrângerile limbii receptoare, și nu genul din limba donatoare, iar concordanța cu acesta este o pură coincidență. Cel puțin în privința limbii române, terminațiile cuvintelor străine joacă un rol important în încadrarea împrumutului într-un gen sau altul, indiferent dacă acesta este sau nu
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
rom. țal s.m. < germ. Zahl[kellner] s.m. (Zahl s.f., Kellner s.m.). Excepțiile de la aceste reguli, în care nu mai funcționează argumentul finalei termenului etimologic reținut, ci se produc schimbări radicale ale caracteristicilor morfologice așteptate, se datorează influenței sinonimelor din limba receptoare (la fel ca în rom. canotieră s.f. "pălărie..." < fr. canotier s.m.), atracției unei clase semantice cuprinzând cuvinte de un anumit gen sau număr gramatical și / sau nevoii de a se elimina concurența omonimică: rom. danaidă s.f. "deschizătură a unei conducte
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
adaptate la serii de cuvinte cvasisinonime de același gen; rom. șelană (în cireșe șelane "varietate de cireșe...") provine din germ. Schalen[frucht], Schalen[obst], fiind acordat cu cireașă. În unele cazuri, terminația etimologică este extinsă cu un sufix al limbii receptoare, ca măsură de adaptare morfologică: magh. dial. szkimbál< rom. a[-și] schimba [viața, soarta, locul de muncă etc.]; magh. poznáz< rom. [a face] pozne + suf. -áz; rom. vindereu < magh. vándor[sólyom]. Totuși, așa cum se vede din exemplul danaidă de mai
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
pot fi omise? Ce informații trebuie introduse pentru ca mesajul să fie clar, concis, amabil, constructiv, corect și complet? Cum (,,codul” și ,,canalul”): Cum voi comunica mesajul (în cuvinte sau imagini, verbal sau scris, scrisoare, întrevedere sau convorbire telefonică etc.)? Cui (,,receptorul”): Cine este, cu precizie, receptorul mesajului? Este o persoană, un grup sau o structură organizațională? Care este nivelul de cunoaștere a conținutului? Care sunt elementele culturale care pot influența comunicarea? Unde și când: Când și unde va fi transmis mesajul
Managementul, marketingul educationl by Gheorghe Spiridon, Ana Mioara Spiridon () [Corola-publishinghouse/Science/1641_a_2943]
-
circulație a informației, comunicarea poate fi: *verticală, între niveluri ierarhice diferite, cu sens: ascendent (de la baza ierarhiei spre vârf) sau descendent (în sens invers); *orizontală, la același nivel ierarhic; *oblică (sau diagonală), între niveluri ierarhice diferite și, totodată, între emițători/receptori situați în subsisteme organizaționale diferite. De exemplu, o unitate școlară dintr-un județ solicită informații de la un inspectorat școlar din alt județ. Comunicarea educațională trebuie să fie complexă și multivalentă drept care nu poate neglija nici una din direcțiile și sensurile de
Managementul, marketingul educationl by Gheorghe Spiridon, Ana Mioara Spiridon () [Corola-publishinghouse/Science/1641_a_2943]
-
care, folosite oportun, contribuie la accesibilizarea mesajului), logica discursului, acuratețea limbajului (din punct de vedere științific și gramatical), ca și capacitatea emițătorului de a capta (prin ceea ce comunică și, mai ales, prin modalitatea în care o face) atenția și interesul receptorului. Este foarte important ca managerul să vorbească întotdeauna calm și nuanțat, fără ieșiri nervoase și fără stridențe verbale care-i irită sau îi inhibă pe subalterni, elevi sau părinți. Managerii școlari (și celelalte cadre didactice) sunt puși, adesea, în situația
Managementul, marketingul educationl by Gheorghe Spiridon, Ana Mioara Spiridon () [Corola-publishinghouse/Science/1641_a_2943]
-
de învățământ se folosesc, îndeosebi, pentru a comunica, limbajul (vorbit sau scris), curierul, telefonul, faxul și serviciile poștale iar, mai rar, avizierul, teleimprimatorul, presa scrisă, radioul, televiziunea și Internetul. Alegerea mijlocului de comunicare se face în funcție de natura mesajului, de poziția receptorului față de emițător și de condițiile în care are loc comunicarea. IV. 2. Bariere (blocaje) în comunicare și remedii pentru înlăturarea lor Într-o comunicare eficace este necesară respectarea anumitor cerințe. Dintre acestea menționăm: Pentru emițător claritatea mesajului; exprimare corectă, deschisă
Managementul, marketingul educationl by Gheorghe Spiridon, Ana Mioara Spiridon () [Corola-publishinghouse/Science/1641_a_2943]
-
receptorul să tragă concluzii greșite; folosirea unor mijloace (canale) diferite de comunicare pentru transmiterea aceluiași mesaj (în condiții speciale, pentru a se asigura că acesta a fost recepționat în mod corespunzător); repetarea mesajelor mai complexe; încurajarea feed back ului din partea receptorului; asigurarea unui climat adecvat (în cazul comunicării interpersonale directe). *Pentru receptor atenție din partea receptorului; ascultarea eficace (mai importantă, uneori, decât transmiterea eficace); efortul de a înțelege semnificația mesajelor primite; cunoașterea limbajelor utilizate de emițător; În calea comunicării pot interveni anumite
Managementul, marketingul educationl by Gheorghe Spiridon, Ana Mioara Spiridon () [Corola-publishinghouse/Science/1641_a_2943]
-
comunicare pentru transmiterea aceluiași mesaj (în condiții speciale, pentru a se asigura că acesta a fost recepționat în mod corespunzător); repetarea mesajelor mai complexe; încurajarea feed back ului din partea receptorului; asigurarea unui climat adecvat (în cazul comunicării interpersonale directe). *Pentru receptor atenție din partea receptorului; ascultarea eficace (mai importantă, uneori, decât transmiterea eficace); efortul de a înțelege semnificația mesajelor primite; cunoașterea limbajelor utilizate de emițător; În calea comunicării pot interveni anumite bariere (obstacole, blocaje). Le voi prezenta pe cele mai importante însoțite
Managementul, marketingul educationl by Gheorghe Spiridon, Ana Mioara Spiridon () [Corola-publishinghouse/Science/1641_a_2943]
-
aceluiași mesaj (în condiții speciale, pentru a se asigura că acesta a fost recepționat în mod corespunzător); repetarea mesajelor mai complexe; încurajarea feed back ului din partea receptorului; asigurarea unui climat adecvat (în cazul comunicării interpersonale directe). *Pentru receptor atenție din partea receptorului; ascultarea eficace (mai importantă, uneori, decât transmiterea eficace); efortul de a înțelege semnificația mesajelor primite; cunoașterea limbajelor utilizate de emițător; În calea comunicării pot interveni anumite bariere (obstacole, blocaje). Le voi prezenta pe cele mai importante însoțite de remediile posibile
Managementul, marketingul educationl by Gheorghe Spiridon, Ana Mioara Spiridon () [Corola-publishinghouse/Science/1641_a_2943]
-
Le voi prezenta pe cele mai importante însoțite de remediile posibile pentru prevenirea și/sau înlăturarea lor. Bariere / Remedii B. Distorsionarea mesajului datorită zgomotelor, folosirii unor cuvinte și expresii nepotrivite etc. R. Efortul emițătorului de a se transpune în rolul receptorului care primește mesajul. EI își va pune, astfel, problema, când comunică, dacă mesajul său este suficient de clar, de accesibil pentru interlocutor. B. Supraîncărcarea canalelor de comunicare cu informație redundantă, nesemnificativă în raport cu obiectul și scopul comunicării. R. Stabilirea unui sistem
Managementul, marketingul educationl by Gheorghe Spiridon, Ana Mioara Spiridon () [Corola-publishinghouse/Science/1641_a_2943]
-
comunicare Unul din cele mai cunoscute modele de comunicare este cel preluat din teoriile informaționale. Astfel, un proces de comunicare are următoarele elemente: sursa / emitentul / expeditorul care codifică mesajul și îl transmite printr-un anume canal (sau mai multe) destinatarului / receptorului / primitorului, care la rândul lui decodifică mesajul primit și răspunde într-un anume fel. Transmiterea mesajului poate fi distorsionată de diverși factori, denumiți generic zgomot. Codificarea este operația prin care sursa transformă ideile într-un limbaj (set de simboluri). Aceste
[Corola-publishinghouse/Science/2059_a_3384]