7,127 matches
-
determinări specifice, ireductibile unele la celelalte. Ordinea, pe de o parte, organizarea, pe de altă parte, sunt asemenea determinări. Ele pot fi caracterizate drept determinări complementare, în sensul care a fost dat termenului de fizicianul Niels Bohr. Biologia moleculară și biologia evoluției stau la extremele unui spectru de cercetări care urmăresc obiective diferite. Se poate spune că aceste discipline reprezintă două prototipuri ale științei naturii, care acționează pe baza unor euristici complementare. Reflecții metodologice convergente a formulat Ernst Mayr. Ca și
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
discipline biologice este expresia unor deosebiri în ceea ce privește maturitatea lor științifică. Este vorba de deosebiri care au temeiuri principiale. De aceea, adoptarea idealului de cunoaștere și metodologic consacrat de realizările științelor fizico chimice nu va favoriza progresul cercetării în toate ramurile biologiei. În domenii cum este biologia evoluției e nu numai rezonabil, dar și necesar ca cercetătorul să caute răspunsuri controlabile la întrebări ca: „De ce organisme care trăiesc astăzi sau au trăit în trecut sunt așa cum sunt, adică au anumite funcții și
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
deosebiri în ceea ce privește maturitatea lor științifică. Este vorba de deosebiri care au temeiuri principiale. De aceea, adoptarea idealului de cunoaștere și metodologic consacrat de realizările științelor fizico chimice nu va favoriza progresul cercetării în toate ramurile biologiei. În domenii cum este biologia evoluției e nu numai rezonabil, dar și necesar ca cercetătorul să caute răspunsuri controlabile la întrebări ca: „De ce organisme care trăiesc astăzi sau au trăit în trecut sunt așa cum sunt, adică au anumite funcții și structuri?“ „De ce se disting ele
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
a substratului viu, formă caracterizată prin anumite funcții și structuri?“ Răspunsul va fi dat prin cercetări asupra programului genetic propriu unei specii sau varietăți și asupra cauzelor care au determinat schimbarea acestui program. Este o orientare a cercetării care distinge biologia evoluției de ceea ce Mayr numește „biologia funcției“. Distincția va fi fixată de Mayr prin dihotomia explicații prin cauze nemijlocite-explicații prin cauze mijlocite. De exemplu, cercetarea funcției unei anumite molecule și a relațiilor ei cu alte molecule din organism urmărește să
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
anumite funcții și structuri?“ Răspunsul va fi dat prin cercetări asupra programului genetic propriu unei specii sau varietăți și asupra cauzelor care au determinat schimbarea acestui program. Este o orientare a cercetării care distinge biologia evoluției de ceea ce Mayr numește „biologia funcției“. Distincția va fi fixată de Mayr prin dihotomia explicații prin cauze nemijlocite-explicații prin cauze mijlocite. De exemplu, cercetarea funcției unei anumite molecule și a relațiilor ei cu alte molecule din organism urmărește să identifice cauze nemijlocite, în timp ce răspunsul la
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
face cu descifrarea unui program genetic sau somatic; cauzele mijlocite sunt răspunzătoare de apariția și schimbările unui program genetic. Determinarea cauzelor nemijlocite va deveni posibilă, de obicei, prin experimente, a celor mijlocite prin concluzii trase din narațiuni istorice.“ În centrul „biologiei funcțiilor“, subliniază Mayr, stă cercetarea modului cum are loc decodarea programului genetic, a reacțiilor organismului la diferite condiții ale ambianței, de la fecundarea oului și până la moartea individului. „Biologia evoluției“ se interesează, pe de altă parte, de istoria programelor genetice, de
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
experimente, a celor mijlocite prin concluzii trase din narațiuni istorice.“ În centrul „biologiei funcțiilor“, subliniază Mayr, stă cercetarea modului cum are loc decodarea programului genetic, a reacțiilor organismului la diferite condiții ale ambianței, de la fecundarea oului și până la moartea individului. „Biologia evoluției“ se interesează, pe de altă parte, de istoria programelor genetice, de schimbările pe care le-au suferit aceste programe de la apariția vieții pe pământ. În „biologia funcțiilor“, obiectivul principal este distingerea variabilelor și cercetarea experimentală a interacțiunii lor. În
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
organismului la diferite condiții ale ambianței, de la fecundarea oului și până la moartea individului. „Biologia evoluției“ se interesează, pe de altă parte, de istoria programelor genetice, de schimbările pe care le-au suferit aceste programe de la apariția vieții pe pământ. În „biologia funcțiilor“, obiectivul principal este distingerea variabilelor și cercetarea experimentală a interacțiunii lor. În „biologia evoluției“, organismele și structurile lor sunt examinate drept un produs al istoriei vieții. Aici totul este raportat la condiții variabile în timp și spațiu, care sunt
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
evoluției“ se interesează, pe de altă parte, de istoria programelor genetice, de schimbările pe care le-au suferit aceste programe de la apariția vieții pe pământ. În „biologia funcțiilor“, obiectivul principal este distingerea variabilelor și cercetarea experimentală a interacțiunii lor. În „biologia evoluției“, organismele și structurile lor sunt examinate drept un produs al istoriei vieții. Aici totul este raportat la condiții variabile în timp și spațiu, care sunt răspunzătoare pentru caracteristicile formelor vii. În timp ce în „biologia funcțiilor“ explicațiile sunt de același tip
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
cercetarea experimentală a interacțiunii lor. În „biologia evoluției“, organismele și structurile lor sunt examinate drept un produs al istoriei vieții. Aici totul este raportat la condiții variabile în timp și spațiu, care sunt răspunzătoare pentru caracteristicile formelor vii. În timp ce în „biologia funcțiilor“ explicațiile sunt de același tip cu cele din științele fizico chimice, în „biologia evoluției“ ele sunt explicații istorice. În contrast cu explicațiile bazate pe legi, explicațiile din „biologia evoluției“ sunt date în termenii unor concepte cum ar fi reproducere, diviziune, creștere
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
drept un produs al istoriei vieții. Aici totul este raportat la condiții variabile în timp și spațiu, care sunt răspunzătoare pentru caracteristicile formelor vii. În timp ce în „biologia funcțiilor“ explicațiile sunt de același tip cu cele din științele fizico chimice, în „biologia evoluției“ ele sunt explicații istorice. În contrast cu explicațiile bazate pe legi, explicațiile din „biologia evoluției“ sunt date în termenii unor concepte cum ar fi reproducere, diviziune, creștere, adaptare, individ, populație. Alte asemenea concepte sunt: teritoriu, selecție sexuală, alegerea femelelor, resurse, izolare
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
în timp și spațiu, care sunt răspunzătoare pentru caracteristicile formelor vii. În timp ce în „biologia funcțiilor“ explicațiile sunt de același tip cu cele din științele fizico chimice, în „biologia evoluției“ ele sunt explicații istorice. În contrast cu explicațiile bazate pe legi, explicațiile din „biologia evoluției“ sunt date în termenii unor concepte cum ar fi reproducere, diviziune, creștere, adaptare, individ, populație. Alte asemenea concepte sunt: teritoriu, selecție sexuală, alegerea femelelor, resurse, izolare geografică. Explicațiile nu sunt formulate pe baza unor legi generale, ci prin raportare
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
și mecanisme specifice, exprimate prin concepte cum sunt cele amintite. În explicația adaptării organismelor, conceptul central este selecția naturală. Acest concept este legat de cel de variație și de cauze ale variației, adică de mutații și recombinarea caracterelor prin încrucișare. Biologia evoluției se interesează de procese unice, irepetabile, cum sunt extincția dinozaurilor, apariția și dezvoltarea mamiferelor, originea omului. Experimentele sunt în mod tipic inadecvate pentru a răspunde la întrebările pe care și le pun cercetătorii evoluției. Din această analiză rezultă că
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
a luat naștere într-o anumită ambianță o anumită specie, adică o anumită organizare a substratului viu?“ este o întrebare la fel de legitimă din punct de vedere științific ca și întrebările cu privire la corelațiile legice, corelații de care se interesează fiziologia sau biologia moleculară. Cercetarea formelor de organizare a materiei vii și a cauzelor schimbării lor este tot atât de importantă ca și cercetarea legilor generale ale materiei vii, ale substratului comun tuturor acestor forme de organizare. În principiu, se poate admite că toate caracteristicile
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
Mayr îl citează pe filozoful Hilary Putnam, care califică poziția reducționistă drept „infatuare față de ceea ce este posibil în principiu, completată cu indiferență față de practică și de structura actuală a practicii“. Este o poziție bine ilustrată de cei care afirmă că biologia moleculară nu este un domeniu al cercetării biologice, ci întreaga biologie. Or, una este să se susțină că pentru înțelegerea sistemelor mai complexe cum sunt structurile și comportamentele ființelor vii este foarte importantă cunoașterea elementelor lor componente, și cu totul
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
drept „infatuare față de ceea ce este posibil în principiu, completată cu indiferență față de practică și de structura actuală a practicii“. Este o poziție bine ilustrată de cei care afirmă că biologia moleculară nu este un domeniu al cercetării biologice, ci întreaga biologie. Or, una este să se susțină că pentru înțelegerea sistemelor mai complexe cum sunt structurile și comportamentele ființelor vii este foarte importantă cunoașterea elementelor lor componente, și cu totul altceva este să se afirme că această cercetare analitică ar putea
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
foarte importantă cunoașterea elementelor lor componente, și cu totul altceva este să se afirme că această cercetare analitică ar putea oferi o explicare completă a sistemelor complexe. Este, crede Mayr, diferența dintre analiză și reducție. Nici unul din principiile explicative ale biologiei evoluției nu poate fi redus la legități ale fizicii și chimiei. Mai mult, explicația ultimă a funcțiilor, structurilor și comportării organismelor va fi întotdeauna o explicație evoluționistă. Dacă punctul de vedere al evoluției este ignorat, atunci explicația oricărui fenomen biologic
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
fizicii și chimiei. Mai mult, explicația ultimă a funcțiilor, structurilor și comportării organismelor va fi întotdeauna o explicație evoluționistă. Dacă punctul de vedere al evoluției este ignorat, atunci explicația oricărui fenomen biologic rămâne incompletă. În acest sens, Sober afirmă că biologia evoluției este corelată cu restul biologiei în modul în care cercetarea istorică este corelată cu explicarea particularităților unei comunități omenești. Ca și societățile omenești, viețuitoarele sunt produsul unei evoluții istorice cu mecanisme distincte, specifice. Corelațiile legice, descoperite prin cercetări experimentale
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
ultimă a funcțiilor, structurilor și comportării organismelor va fi întotdeauna o explicație evoluționistă. Dacă punctul de vedere al evoluției este ignorat, atunci explicația oricărui fenomen biologic rămâne incompletă. În acest sens, Sober afirmă că biologia evoluției este corelată cu restul biologiei în modul în care cercetarea istorică este corelată cu explicarea particularităților unei comunități omenești. Ca și societățile omenești, viețuitoarele sunt produsul unei evoluții istorice cu mecanisme distincte, specifice. Corelațiile legice, descoperite prin cercetări experimentale, sunt fără îndoială utile, dar cu
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
mai multe, nici mai puține? Răspunsul, cum se știe, este că un număr mai mic sau mai mare de ouă clocite ar da mai puțini urmași capabili să supraviețuiască. Vom căuta zadarnic răspuns la asemenea întrebări în afara cadrului conceptual al biologiei evoluției. Putem, așadar, înțelege mai bine o afirmație a geneticianului Theodosius Dobzhansky, unul din creatorii teoriei sintetice a evoluției: „Nimic în biologie nu are sens în afara perspectivei evoluției.“ Concluzia generală care se desprinde este că cercetarea științifică în biologie nu
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
da mai puțini urmași capabili să supraviețuiască. Vom căuta zadarnic răspuns la asemenea întrebări în afara cadrului conceptual al biologiei evoluției. Putem, așadar, înțelege mai bine o afirmație a geneticianului Theodosius Dobzhansky, unul din creatorii teoriei sintetice a evoluției: „Nimic în biologie nu are sens în afara perspectivei evoluției.“ Concluzia generală care se desprinde este că cercetarea științifică în biologie nu reprezintă o entitate monolitică. Anumite grupuri de discipline biologice au profiluri epistemice distincte, condiționate de obiectivul cercetărilor. Unele dintre ele se concentrează
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
al biologiei evoluției. Putem, așadar, înțelege mai bine o afirmație a geneticianului Theodosius Dobzhansky, unul din creatorii teoriei sintetice a evoluției: „Nimic în biologie nu are sens în afara perspectivei evoluției.“ Concluzia generală care se desprinde este că cercetarea științifică în biologie nu reprezintă o entitate monolitică. Anumite grupuri de discipline biologice au profiluri epistemice distincte, condiționate de obiectivul cercetărilor. Unele dintre ele se concentrează asupra substratului general - materia vie -, altele asupra marii varietăți a formelor de organizare și asupra schimbării în
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
privitoare la caracteristicile anumitor forme de organizare a materiei vii, la modul cum au luat naștere și s-au schimbat ele, ne apar drept ireductibile la întrebări privitoare la regularitățile substratului lor comun, materia vie, cercetate de ceea ce Mayr numea „biologia funcțiilor“. De vreme ce obiectul cercetării îl constituie organizarea specifică care distinge diferite sisteme vii, precum și identificarea cauzelor apariției și dispariției unor forme de organizare, anumite întrebări la care, cel puțin în stadiul actual al cercetării, nu se poate răspunde, cu referire
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
dispariției unor forme de organizare, anumite întrebări la care, cel puțin în stadiul actual al cercetării, nu se poate răspunde, cu referire la legi descoperite prin cercetări experimentale, par să fie de neînlocuit. Ayala are dreptate atunci când apreciază că în biologie cerința eliminării enunțurilor teleologice, prin reducerea lor la corelații legice, este indiciul unei neînțelegeri. Cei care susțin această cerință pe temeiul unei reprezentări inspirate de idealul unității metodei științei nu țin seama de particularitățile unor domenii ale științelor biologice, care
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]
-
țin seama de particularitățile unor domenii ale științelor biologice, care exprimă obiective specifice ale cercetării. Faptul că explicațiile teleologice sunt indispensabile, că multe întrebări pe care și le pun cercetătorii vieții nu pot primi răspunsuri în termenii conceptelor și legilor biologiei funcțiilor exprimă tocmai asemenea particularități. 4. Explicație prin legi și explicație istorică O temă centrală în discuția asupra unității metodologice a științei a fost explicația. Carl G. Hempel, un autor clasic în cercetarea logicii explicației științifice, a susținut că o
Darwin şi după Darwin: studii de filozofie a biologiei by Mircea Flonta () [Corola-publishinghouse/Science/1366_a_2708]