6,769 matches
-
fost gata, Noe a luat câte o pereche din fiecare viețuitoare [ș.a.m.d.]” (30, p. 258). Această legendă apocrifă a circulat în estul Europei, generând o serie de legende populare atestate la slavi (ruși, polonezi, ucraineni) și la uralo-altaici (unguri, estoni, voguli, votiaci, ostiaci, buriați) (30, p. 258 ; 41, p. 278 ; 100, pp. 93-94). Folcloristul german Oskar Dähnhardt a adunat mare parte dintre aceste legende, mai puțin pe cele românești, pe care nu le-a cunoscut. El a observat, pe
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
răspunsuri, dar ele sunt controversate încă, puține dintre ele bucurându-se de un consens general. în privința relației dintre solomonar și șaman (în speță șamanul din tradiția maghiară, táltos), Mircea Eliade (1, p. 225) a preluat ideile formulate de celebrul șamanolog ungur Vilmos Diószegi (2). Acesta din urmă prezintă mai multe elemente definitorii pentru un șaman, care ar fi atestate la táltos, dar nu și la solomonarul din tradiția românească (și nici la „vrăjitori” omologi din alte tradiții populare : planetnik la polonezi
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
din urmă prezintă mai multe elemente definitorii pentru un șaman, care ar fi atestate la táltos, dar nu și la solomonarul din tradiția românească (și nici la „vrăjitori” omologi din alte tradiții populare : planetnik la polonezi, garabancias la sârbocroați și unguri etc.). Principalele trăsături care definesc șamanul (somnul/ moartea rituală, „dezmembrarea” inițiatică, extazul șamanic etc.) nu se regăsesc la solomonar. Cu toate acestea, unele interferențe și influențe între șaman (táltos) și omologul maghiar al solomonarului (garabonciás diák) au fost semnalate de
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
supus unei inițieri și că numai acesta posedă o costumație particulară și tobă (2, pp. 112-122). Fără să am intenția de a susține că solomonarul din tradiția româ nească posedă trăsături definitorii șamanului, voi încerca totuși să corectez afirmațiile cercetătorului ungur. Trebuie spus faptul că, pentru mentalitatea populară românească, inițierea solomo narului este un act obligatoriu și că aceasta este din abundență atestată în credințele și legendele populare. Este chiar, după știința mea, singurul personaj din folclorul mitic românesc la care
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
în lexicul românesc. Chiar printre denumirile (e drept, mai rare) ale solo monarului, amintite în prezentul paragraf, sunt două asemenea exemple : sodomonar = solomonar + Sodoma și far mazon = francmason + farmece. Dar și soluția inversă este, în principiu, posibilă, și anume ca ungurii (și de la ei sârbii ?) să fi preluat termenul românesc (z)grăbunțaș pentru a desemna magul cu puteri meteorologice. Un argument în această privință este faptul că - spre deosebire de termenul românesc, care înseamnă grindinar - termenul maghiar și cel sârbo-croat nu au un
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
că termenul grabancijas este atestat la slavii din sud- vest încă din secolul al XVII-lea, Jagi¾ a susținut că de la aceștia cuvântul a pătruns în limba maghiară cu același sens și aproape în aceeași formă. La rândul său, cercetătorul ungur S. Solymossy (44) s-a declarat de acord cu etimologia propusă de V. Jagi¾, dar a susținut că, dimpotrivă, garabonciás este un termen preluat de sârbocroați de la maghiari. Ulterior, E. Agrigoroaiei a amendat soluția privind proveniența italică a celor doi
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
și de numele ei. Plinius spune că romanii numesc măselarița altercum/alterculum (probabil, „care provoacă ceartă, altercație”), iar Dioscoride susține că numele ei popular este insana (demență, sminteală). Similar este numită până astăzi de țăranii români (nebunariță) și de cei unguri (bolonditó = „care te înnebunește”). La fel este denumită în Transilvania planta ciumăfaie : bolundoriță, bolânzeală sau turbare (12, p. 65 ; pentru frecvența acestui tip de denumiri ale plantelor toxice și psihotrope în botanica populară românească, vezi și nota 39). Țăranii și
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
provocau transe extatice similare prin ingerarea unor (extracte din) plante cu efecte halucinogene (43). Se poate, oare, prin analogie, considera că incantatores moldoveni, descriși de Bandinus, foloseau și ei astfel de mijloace ? Mircea Eliade a preluat soluția comodă a șamanologului ungur Vilmos Diószegy, conform căruia aceștia ar fi făcut parte dintr-o colectivitate etnică maghiară (ceangăi) cu origini asiatice, localizată în Moldova. Soluția adoptată de Diószegy și Eliade este neconvingătoare. O practică foarte asemănătoare, căderea Rusaliilor, a fost con- semnată în
Ordine şi Haos. Mit şi magie în cultura tradiţională românească by Andrei Oişteanu () [Corola-publishinghouse/Imaginative/848_a_1763]
-
este deloc menționat. În concepția lui Gheorghe I. Brătianu, tradiția românească este integrată tradiției europene, el recurgând adesea la comparații subtile cu tradiția 7 8 Gheorghe I. Brătianu, Tradiția istorică despre Întemeierea statelor românești, Editura Eminescu, București, 1980 popoarelor vecine: ungurii, rușii etc. sau mai Îndepărtate: francezii, englezii. Asfel, spiritul critic specific sistemului de gândire al marelui istoric, supune unei judecăți ascuțite tot ceea ce s-a publicat până atunci pe această temă, cartea reprezentând o sinteză de Înaltă ținută științifică. Interpretând
GHEORGHE I. BRĂTIANU, PATRONUL ŞCOLII MELE by Aglaia C. Buduroi () [Corola-publishinghouse/Memoirs/1188_a_1874]
-
dat socoteală pentru "fapte grele", care s-ar traduce în "cel puțin șapte ani de închisoare". Au urmat apoi câteva întâlniri pe o bancă din parcul Kiseleff, cu un securist care după aspect și felul de a vorbi părea țigan ungur. Mereu, cererea imperativă de a nu spune nimănui nimic. I s-a solicitat o autobiografie și o poză, fără nicio explicație. După o astfel de misterioasă întâlnire, s-a hotărât brusc, cu orice risc, să nu se mai ducă. Amenințările
Escadrila Albă : o istorie subiectivă by Daniel Focşa [Corola-publishinghouse/Memoirs/1429_a_2671]
-
ibid., foiletonul XXXIX, AD., nr. 11 834. 15 octombrie 1922, p. 1.) Pagina 219 * în ziua de 3 mai 1884 s-a dat la Cluj de către Societatea Iulia a studenților români o serbare în amintirea lui 3/15 mai 1848. Ungurii au pătruns în sala Societății, au bătut pe români, iar presa ungară a cerut să se ia măsuri împotriva profesorului Silași care preda la Universitatea din acel oraș limba și literatura română. La București faptul a produs iritație. Inițiativa unei
Bucureştii de altădată by Constantin Bacalbaşa () [Corola-publishinghouse/Journalistic/1328_a_2730]
-
strada Colții colț cu strada Batiște. Bineînțeles, s-au rostit discursuri patriotice, prefectul ținând, pe de o parte, să potolească pe studenți, iar pe de altă parte să-i asigure că el este tot atât de bun român indig nat de fapta ungurilor. (Id, ibid., foiletonul XXXVIII, AD., nr 11 027, 8 octombrie 1922, p. 1 ) Pagina 225 * Gogu Florian, oratorul conservatorilor însă, cu toată verva lui oratorică nu prea avea trecere, fiind deocheat ca agent al Clubului conservator. (Id., ibid, foiletonul XXXIX
Bucureştii de altădată by Constantin Bacalbaşa () [Corola-publishinghouse/Journalistic/1328_a_2730]
-
ceea ce gândești. Limbajul, la români, servește doar la disimulare. Dacă vrei să știi cu adevărat ce gândești, trebuie să-l întrebi pe altul. Complexul dublului limbaj la români face inutilă orice dezbatere. Cum se vede Moldova din Ardealul "cotropit de unguri"? Se mai observă vechea legătura dintre sărăcie și cultură care a făcut istorie pe plaiurile acestea intens mioritice? România, în retorica patriotică, e foarte unită, e un monolit. Dar ca să ajungi din Ardeal în Moldova și invers îți trebuie o
[Corola-publishinghouse/Journalistic/1450_a_2748]
-
ascultat la câteva ședințe ale Cenaclului "Ramuri", unde se dovedea foarte bun orator, cu o metodă imbatabilă în a argumenta ceea ce susținea. Era elocvent și fermecător și spunea lucrurilor pe nume, așa cum a procedat când a ironizat faptul că atunci când ungurii au publicat o istorie a Ardealului, în trei volume de lux, la Paris, propaganda ceaușistă dădea replica prin... Titus Popovici în "România literară"! Titus Popovici ăsta se pricepea la toate, inclusiv la istoria Ardealului, era portavocea partidului, în absența istoricilor
[Corola-publishinghouse/Journalistic/1450_a_2748]
-
morală" a literaturii române din "secolul trecut"? O reevaluare "la sânge"... Cine o va scrie? Sau tot timpul (săracul!) va rezolva și acest lucru? Nu. Cred că e nevoie de o morală. Cum se vede Moldova din Ardealul "cotropit de unguri"? Se mai observă vechea legătura dintre sărăcie și cultură care a făcut istorie pe plaiurile acestea intens mioritice? Crezi că mai funcționează sistemul "provinciilor culturale"? Ardealul e o zonă interesantă, iar ungurii au cam început să plece înspre Occident. Mă
[Corola-publishinghouse/Journalistic/1450_a_2748]
-
Cum se vede Moldova din Ardealul "cotropit de unguri"? Se mai observă vechea legătura dintre sărăcie și cultură care a făcut istorie pe plaiurile acestea intens mioritice? Crezi că mai funcționează sistemul "provinciilor culturale"? Ardealul e o zonă interesantă, iar ungurii au cam început să plece înspre Occident. Mă tem că o să pățim cu ei ca și cu sașii. Sistemul provinciilor culturale însă funcționează, mai ales când e vorba despre difuzarea de carte...! O întrebare de "oracol" pentru un om care
[Corola-publishinghouse/Journalistic/1450_a_2748]
-
manuscrisul pe care i-l trimisesem, mi-a spus: „Sunt atât de dezamagit, am să-ți explic de ce - eu credeam că ești un american pe care am reușit să-l conving cu perspectiva mea asupra dictaturilor totalitariste. Dar tu ești ungur și le-ai trăit la propriu”. Totuși, a fost foarte amabil și m-a încurajat mult. Ca răspuns la încurajările lui, am continuat să revizuiesc manuscrisul, dar nu am putut niciodată să rezolv ambiguitatea de bază inerentă în modele: sunt
[Corola-publishinghouse/Administrative/1960_a_3285]
-
apele curg dacă au libertate. * Tronul este un simbol; ocupantul lui - un instrument. * Puterea ți-o dau cei fără putere. * Hoții țigani nu sunt mai negri decât hoții români. * Americanii iubesc numai pe bani. * Hoțul prins nu poate suporta detenția. * Ungurii nu neagă că vor Transilvania, dar afirmă că nu ne vor pe noi. * Pentru politicienii români, minciuna e un act civic; sărăcia altora - o bravadă. * Pana de cauciuc a fost inventată de un cui. * Sensul giratoriu a fost inventat de
Comprimate pentru sănătatea minţii recuperate, recondiţionate, refolosite by Vasile Filip () [Corola-publishinghouse/Memoirs/714_a_1242]
-
de-a binelea, s-a internat în spital. * Nu de doctori se teme, ci de popi. * Nouă de la ruși ni se trage. * Toate drumurile duc spre români. * Dacă ar exista mai multe puncte cardinale, am avea și mai mulți dușmani. * Ungurilor le plac atât de mult depresiunile, încât au făcut depresie pentru Transilvania. * De-o vreme, America se cam dă de-a bușilea. * Îi dai nas lui Ivan, el intră-n Afganistan. * Lăsați războiul în pace. * Unii se luptă pe viața
Comprimate pentru sănătatea minţii recuperate, recondiţionate, refolosite by Vasile Filip () [Corola-publishinghouse/Memoirs/714_a_1242]
-
îngâmfat îl are corespondent pe provincialul complexat. * Actul de naștere se completează tot timpul vieții. * Identitatea nu este dată de certificatul de naștere, ci de conștiința propriei apartenențe. * Nu statutul minorităților este pericolul, ci ceea ce se ascunde îndărătul lui. * Dacă ungurii nu doresc Transilvania, de ce vor să ia Ardealul? * Cu toate că toate puterile postdecembriste s-au făcut frate cu dracul, tot nu au trecut puntea. * Nu-l lăsa să moară în țara lui, că nu te lasă să trăiești în țara ta
Comprimate pentru sănătatea minţii recuperate, recondiţionate, refolosite by Vasile Filip () [Corola-publishinghouse/Memoirs/714_a_1242]
-
Ardealul? * Cu toate că toate puterile postdecembriste s-au făcut frate cu dracul, tot nu au trecut puntea. * Nu-l lăsa să moară în țara lui, că nu te lasă să trăiești în țara ta. * Deși se plâng pe toate drumurile Europei, ungurii au fost întotdeauna la putere și ne-au oferit... discriminare... pozitivă. * Nemulțumitului, Dumnezeu li ia înapoi darul, dar numai dacă e de acord coaliția. * A accepta ca sinceră prietenia dușmanului, e ca și cum te-ai împăca cu starea de victimă. * Cine
Comprimate pentru sănătatea minţii recuperate, recondiţionate, refolosite by Vasile Filip () [Corola-publishinghouse/Memoirs/714_a_1242]
-
am vrut să mă duc la spețpoliclinica - adică policlinica specială pentru diplomați și oaspeți străini. „Faci cum vrei...” îmi zise, rece, Vali - și fiindcă în ziua aceea nu aveam program de proiecții, m-am lipit de doi mongoli și un ungur cărora li se punea la dispoziție o mașină pentru o vizită la sediul Uniunii Scriitorilor Sovietici. Vali îmi tradusese acest proiect la micul dejun, îngurgitând două tartine cu unt abundent și dulceață pe măsură, eu mulțumindu-mă cu o cafea
[Corola-publishinghouse/Memoirs/2292_a_3617]
-
duse la masa alăturată ca să-i roage, în rusește, pe mongoli să mă ia și pe mine cu ei. „Să fii până la prânz înapoi, nu e un drum cu avionul.” I-am răspuns: pravilna. Tot drumul, cei trei - mongolii și ungurul - nu vorbiră cu mine, nu-mi zâmbiră, nu existam pentru ei care, oricum, se înțelegeau într-o rusă împiedicată. Pentru că nu invadasem Cehoslovacia, eram pentru ei românul ciumat, eram Iliescu din filmul cu Odessa, eram Ceaușescu, eram Maurer. După atâtea
[Corola-publishinghouse/Memoirs/2292_a_3617]
-
zile cu proiecții dezgustătoare, antipatice sau stupide, mi se păreau toți trei, plus șoferul Goskino, filmul cel mai amuzant, dându-mi o bună dispoziție și un sentiment patriotic rezonabil; de câteva ori mi-a venit ideea să-l întreb pe ungurul căruia îi fixam ceafa: „Nenorocitule, știi că sunt din generația Budapesta?”. Mă simțeam în formă - Moscova, constatam, era și ea în soare - cu cât le eram mai indiferent, cu atât deveneam mai senin. La poarta Uniunii, șoferul coborî și intră
[Corola-publishinghouse/Memoirs/2292_a_3617]
-
mi-am scos limba și am pipăit-o - nu, nu era umflată, dar nici eu nu mai eram senin și bine dispus. Pe drumul de întoarcere la hotel, într-o tăcere care nu mă alarma, i-am spus pe mutește ungurului: „Nenorocitule, n-am intrat în Praga, dar nici în partid - pentru tine, din cauza ta! Am avut nevastă care vorbea ungurește și-mi plăcea cum sună limba ta, akasszuk fel gyerekek!, am fost acuzat în ’56 că sunt în legătură cu Cercul Petöfi
[Corola-publishinghouse/Memoirs/2292_a_3617]