1,248 matches
-
care să diferențieze cuvinte (tonul înlocuit prin accent de intensitate în limbile germanice, celtice, romanice); opoziție de sonoritate la oclusive; gen natural; sisteme cazuale; ablaut; topica devenită în majoritatea limbilor mai mult sau mai putin fixă (topica normală: subiect-verb-obiect). Limbile indo-europene s-au diferențiat foarte mult între ele"246. Deși limbile componente au urmat linii de evoluție uneori foarte diferite, s-au păstrat totuși o serie de trăsături comune. Mulți termeni din nucleul așa-numitului fond principal lexical provin din rădăcini
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
s-au diferențiat foarte mult între ele"246. Deși limbile componente au urmat linii de evoluție uneori foarte diferite, s-au păstrat totuși o serie de trăsături comune. Mulți termeni din nucleul așa-numitului fond principal lexical provin din rădăcini indo-europene comune: - IE *mater "mama", pe baza gr. dor. μάτηρ, skr. mățar-, lat. mater, v. irl. mathir, v. isl. moder, v. sl. mați - IE *pəter "tata", prin compararea gr. πατήρ, skr. pita, lat. pater, got. Fadar - skr. bhrătar "frate", gr. φρατήρ
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
moder, v. sl. mați - IE *pəter "tata", prin compararea gr. πατήρ, skr. pita, lat. pater, got. Fadar - skr. bhrătar "frate", gr. φρατήρ, lat. frater, v. irl. brathir, got. broar, v. sl. bratřŭ Dar argumentul cel mai invocat al înrudirii limbilor indo-europene l-a constituit asemănarea a numeroase forme neregulate care se dovedesc a fi foarte vechi, pentru că doar originea comună poate justifica existența în limbile indo-europene vechi a unor forme 247 precum: - skr.: ásti "este" ~ sánti "șunt"; lat. est ~ șunt; got
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
irl. brathir, got. broar, v. sl. bratřŭ Dar argumentul cel mai invocat al înrudirii limbilor indo-europene l-a constituit asemănarea a numeroase forme neregulate care se dovedesc a fi foarte vechi, pentru că doar originea comună poate justifica existența în limbile indo-europene vechi a unor forme 247 precum: - skr.: ásti "este" ~ sánti "șunt"; lat. est ~ șunt; got. ist ~ sind; v.sl. jestŭ ~ sotŭ; sau - skr: ahám "eu" ~ măm "pe mine"; av. azəm ~ mam; lat. ego ~ me; got. ik ~ mik; v.sl. azŭ ~ me. Printre
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
247 precum: - skr.: ásti "este" ~ sánti "șunt"; lat. est ~ șunt; got. ist ~ sind; v.sl. jestŭ ~ sotŭ; sau - skr: ahám "eu" ~ măm "pe mine"; av. azəm ~ mam; lat. ego ~ me; got. ik ~ mik; v.sl. azŭ ~ me. Printre caracteristicile cvasi-generale ale limbilor indo-europene mai sînt amintite: sînt limbi puternic fuzionante; cuvintele flexibile sînt mult mai numeroase decît cele inflexibile; desinențele pot cumulă mai multe valori gramaticale; ordinea morfo-sintactică este de tip nominativ-acuzativ; flectivul apare la sfîrșitul cuvîntului; categoria gramaticala a numărului se bazează
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
gramaticale; ordinea morfo-sintactică este de tip nominativ-acuzativ; flectivul apare la sfîrșitul cuvîntului; categoria gramaticala a numărului se bazează în majoritatea limbilor pe opoziția singular-plural, desi păstrează opoziția inițială singular-dual-trial (sanscrita, greacă veche, slavă veche, limbile slave moderne etc.); în limbile indo-europene clasice existau trei genuri gramaticale: masculin, feminin și neutru; cele mai multe dintre limbile indo-europene (de exemplu limbile romanice - cu excepția limbii române și a cîtorva dialecte italiene centrale -, limbile celtice moderne, limbile baltice, hindi-urdu etc.) o restrîng la opoziția masculin-feminin; majoritatea limbilor
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
gramaticala a numărului se bazează în majoritatea limbilor pe opoziția singular-plural, desi păstrează opoziția inițială singular-dual-trial (sanscrita, greacă veche, slavă veche, limbile slave moderne etc.); în limbile indo-europene clasice existau trei genuri gramaticale: masculin, feminin și neutru; cele mai multe dintre limbile indo-europene (de exemplu limbile romanice - cu excepția limbii române și a cîtorva dialecte italiene centrale -, limbile celtice moderne, limbile baltice, hindi-urdu etc.) o restrîng la opoziția masculin-feminin; majoritatea limbilor indo-europene păstrează distincția de gen gramatical, deși unele dintre ele o restrîng (engleză
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
clasice existau trei genuri gramaticale: masculin, feminin și neutru; cele mai multe dintre limbile indo-europene (de exemplu limbile romanice - cu excepția limbii române și a cîtorva dialecte italiene centrale -, limbile celtice moderne, limbile baltice, hindi-urdu etc.) o restrîng la opoziția masculin-feminin; majoritatea limbilor indo-europene păstrează distincția de gen gramatical, deși unele dintre ele o restrîng (engleză), iar altele o elimina complet (armeana, bengali); limbile indo-europene sînt limbi acuzative, spre deosebire de cele ergative (sau neacuzative), cum ar fi cele ibero-caucaziene, australiene aborigene etc.; dacă în sanscrita
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
a cîtorva dialecte italiene centrale -, limbile celtice moderne, limbile baltice, hindi-urdu etc.) o restrîng la opoziția masculin-feminin; majoritatea limbilor indo-europene păstrează distincția de gen gramatical, deși unele dintre ele o restrîng (engleză), iar altele o elimina complet (armeana, bengali); limbile indo-europene sînt limbi acuzative, spre deosebire de cele ergative (sau neacuzative), cum ar fi cele ibero-caucaziene, australiene aborigene etc.; dacă în sanscrita întîlneam opt cazuri (nominativ, genitiv, dativ, acuzativ, vocativ, ablativ, locativ și instrumental), acest număr s-a redus permanent în limbile indo-europene
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
indo-europene sînt limbi acuzative, spre deosebire de cele ergative (sau neacuzative), cum ar fi cele ibero-caucaziene, australiene aborigene etc.; dacă în sanscrita întîlneam opt cazuri (nominativ, genitiv, dativ, acuzativ, vocativ, ablativ, locativ și instrumental), acest număr s-a redus permanent în limbile indo-europene: șase cazuri în latină și rusă, cinci cazuri în greacă veche, trei cazuri în hindi-urdu, două cazuri în franceză veche; în limbile sintetice cazul se realizează prin desinențe (de ex. latină), în timp ce în limbile analitice cazul se realizează prepozițional (de
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
în limbile sintetice cazul se realizează prin desinențe (de ex. latină), în timp ce în limbile analitice cazul se realizează prepozițional (de ex. franceză; română ocupă o poziție intermediară între sintetic și analitic). Lexicul comun evidențiază cu claritate înrudirea genetică dintre limbile indo-europene. Lista numeralelor de la 1 la 10 este poate cel mai cunoscut exemplu în acest sens (formele sînt reconstruite, cu excepția limbilor latină și slavă veche)248: proto-ie proto-germanică latină proto-celtică proto-baltică slavă veche proto-albaneză proto-indo-iraniană proto-anatoliană proto-greacă proto-armeană proto-toharică 1 *oynos
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
te*aštă *haktau *oktō *ut' *okt† 9 *newn *niwun novem *nawan *newīni devętĭ *nan*nawa *nu*ennea *inn *ñ†w† 10 *deќm *tehun decem *dekam *newīni desętĭ *ðeć*daća *deka *desm *ś†k Înrudirea este evidentă și în cazul limbilor indo-europene moderne, în ciuda unor evoluții fonetice divergențe: Limbi indo-europene/ Limbi germanice 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 engleză one two three four five six seven eight nine ten daneză en to tre fire fem seks syv otte
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
niwun novem *nawan *newīni devętĭ *nan*nawa *nu*ennea *inn *ñ†w† 10 *deќm *tehun decem *dekam *newīni desętĭ *ðeć*daća *deka *desm *ś†k Înrudirea este evidentă și în cazul limbilor indo-europene moderne, în ciuda unor evoluții fonetice divergențe: Limbi indo-europene/ Limbi germanice 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 engleză one two three four five six seven eight nine ten daneză en to tre fire fem seks syv otte ni ți olandeză een twee drie vier vijf
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
sau Iran, stepa nord-pontică (ipoteza Kurgan 250), Anatolia. Cei mai multi adepți i-a avut prima ipoteză, dar ipoteza Kurgan cîștigă teren. Aceasta susține, așa cum am arătat anterior, că între jumătatea mileniului IV i.C. și mileniul III i.C. o populatie indo-europeană primitivă (căreia i se atribuie domesticirea calului și inventarea carului primitiv) dintr-o regiune situată între fluviile Nipru și Volga s-a răspîndit în întreaga regiune din nordul marilor Neagră și Caspică și apoi în valuri succesive în numeroase zone
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
fluviile Nipru și Volga s-a răspîndit în întreaga regiune din nordul marilor Neagră și Caspică și apoi în valuri succesive în numeroase zone din Eurasia. O ipoteză mai recentă plasează această zonă în Anatolia (Turcia de astăzi), unde limbile indo-europene ar fi apărut în urmă cu 8000-9500 de ani, o dată cu transformarea triburilor de vînători-culegători în popoare de agricultori și apoi prin răspîndirea lor în căutarea de noi terenuri agricole. Unele ramuri indo-europene arhaice au dispărut: - anatoliene: hitita, luviană, liciană, lidiana
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
zonă în Anatolia (Turcia de astăzi), unde limbile indo-europene ar fi apărut în urmă cu 8000-9500 de ani, o dată cu transformarea triburilor de vînători-culegători în popoare de agricultori și apoi prin răspîndirea lor în căutarea de noi terenuri agricole. Unele ramuri indo-europene arhaice au dispărut: - anatoliene: hitita, luviană, liciană, lidiana, palaică. Vorbite în Anatolia (Asia Mică, Turcia de astăzi), în mileniile II-I i.C. Cea mai cunoscută dintre ele este hitita. A fost descifrata în 1916; caracter indo-european arhaic, de mare
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
agricole. Unele ramuri indo-europene arhaice au dispărut: - anatoliene: hitita, luviană, liciană, lidiana, palaică. Vorbite în Anatolia (Asia Mică, Turcia de astăzi), în mileniile II-I i.C. Cea mai cunoscută dintre ele este hitita. A fost descifrata în 1916; caracter indo-european arhaic, de mare importanță în studiul comparat al limbilor indo-europene; reprezintă cele mai vechi atestări ale unei limbi indo-europene (mii de tăblițe din secolele XIX-XIV i.C., cu texte juridico-administrative și religioase); au folosit inscripții cuneiforme, hieroglife și alfabete primitive
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
liciană, lidiana, palaică. Vorbite în Anatolia (Asia Mică, Turcia de astăzi), în mileniile II-I i.C. Cea mai cunoscută dintre ele este hitita. A fost descifrata în 1916; caracter indo-european arhaic, de mare importanță în studiul comparat al limbilor indo-europene; reprezintă cele mai vechi atestări ale unei limbi indo-europene (mii de tăblițe din secolele XIX-XIV i.C., cu texte juridico-administrative și religioase); au folosit inscripții cuneiforme, hieroglife și alfabete primitive. Unii lingviști vorbesc de indo-hitită că despre divizarea cea mai
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
de astăzi), în mileniile II-I i.C. Cea mai cunoscută dintre ele este hitita. A fost descifrata în 1916; caracter indo-european arhaic, de mare importanță în studiul comparat al limbilor indo-europene; reprezintă cele mai vechi atestări ale unei limbi indo-europene (mii de tăblițe din secolele XIX-XIV i.C., cu texte juridico-administrative și religioase); au folosit inscripții cuneiforme, hieroglife și alfabete primitive. Unii lingviști vorbesc de indo-hitită că despre divizarea cea mai timpurie pe care a suferit-o proto-indo-europeană. - toharice: toharica
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
a suferit-o proto-indo-europeană. - toharice: toharica A (agneană, limba scrisă, liturgica), toharica B (kucheană, limba vorbită). Vorbite în Bazinul Tărîm (Chină de astăzi, zona locuită de uiguri) pînă prin secolele V-VIII. Populație care s-a separat timpuriu din grupul indo-european inițial, migrînd spre est alături de populații germanice, italo-celtice, baltice etc. S-au învecinat apoi cu strămoșii anatolienilor și grecilor. Notate cu o scriere proprie de origine indiană (brahmi). Limba fără oclusive sonore și aspirate; asemănări cu hitita, traco-frigiana și armeana
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
cătun, cioară, copac, copil, doina, fărîma, ghimpe, groapă, leurda, mal, mazăre, melc, mire, mînz, murg, rata, stejar, strugure, șopîrla, urda, vatra, viezure, zimbru etc.; hidronime: Argeș, Buzău, Mureș, Timiș; oronime: Carpați; oiconime: Turda)251. Bibliografie specială: Beekes, Robert S.P., Comparative Indo-European Linguistics. An Introduction, John Benjamins, Amsterdam, 1995. Benveniste, Émile, Vocabularul instituțiilor indo-europene, vol. I. Economia, vol. ÎI. Vocabularul rudeniei, vol. III. Statutele sociale, vol. IV. Regalitatea și privilegiile sale, vol. V. Drept, vol. VI. Religia, traducere din limba franceză, note
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
mire, mînz, murg, rata, stejar, strugure, șopîrla, urda, vatra, viezure, zimbru etc.; hidronime: Argeș, Buzău, Mureș, Timiș; oronime: Carpați; oiconime: Turda)251. Bibliografie specială: Beekes, Robert S.P., Comparative Indo-European Linguistics. An Introduction, John Benjamins, Amsterdam, 1995. Benveniste, Émile, Vocabularul instituțiilor indo-europene, vol. I. Economia, vol. ÎI. Vocabularul rudeniei, vol. III. Statutele sociale, vol. IV. Regalitatea și privilegiile sale, vol. V. Drept, vol. VI. Religia, traducere din limba franceză, note suplimentare și postfața de Dan Slușanschi, Editura Paideia, București, 2005. Cavalli-Sforza, Luca
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
de Dan Slușanschi, Editura Paideia, București, 2005. Cavalli-Sforza, Luca; Cavalli-Sforza, Francesco, La génétique des populations. Histoire d'une découverte, Odile Jacob, Paris, 2008 (Titlul original: Perché la scienza. L'avventura di un reicercatore, Arnoldo Mondadori Editore, Milano, 2005). Clackson, James, Indo-European linguistics. An Introduction, Cambridge University Press, Cambridge, 2007. Davidson, Donald; Herman, Gilbert (editori), Semantics of Natural Language, D. Reidel Publishing Company, Dordrecht, 1972. Delamarre, Xavier, Le vocabulaire indo-européen. Lexique étymologique thématique, Jean Maisonneuve, Paris, 1984. Devoto, Giacomo, Origini indoeuropee, Edizioni
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
Publishing Company, Dordrecht, 1972. Delamarre, Xavier, Le vocabulaire indo-européen. Lexique étymologique thématique, Jean Maisonneuve, Paris, 1984. Devoto, Giacomo, Origini indoeuropee, Edizioni di Ar, Padova, 1962, 20082 Erhart, Adolf, Das indoeuropäische Verbalsystem, Univerzita J.E. Purkynĕ, Brno, 1989 Fortson, Benjamin W. IV, Indo-European Language and Culture. An Introduction, Wiley-Blackwell Publishing, 20102 Francescato, Giuseppe, Rumeno, dalmatico, ladino, italiano: premesse e prospettive per una classificazione, în rev. "Studii și cercetări lingvistice", XXIV, nr. 5, 1973, pp. 529-537. Friedrich, Paul, Proto-Indo-European Trees. The Arboreal System of
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]
-
XXIV, nr. 5, 1973, pp. 529-537. Friedrich, Paul, Proto-Indo-European Trees. The Arboreal System of a Prehistoric People, University of Chicago Press, Chicago&Londra, 1970 Giacalone Ramat, Anna; Ramat, Paolo (editori), Le Lingue Indoeuropee, Îl Mulino, Bologna, 1993; Trad. engl.: The Indo-European Languages, Routledge, Londra și New York, 1998. Gimbutas, Marija, Civilizația Mării Zeițe și sosirea cavalerilor războinici (traducere după manuscrisul autoarei Old Europe and the Advent of the Indo-Europeans), Editura Lucrețius, București, 1997. Gimbutas, Marija, Civilizație și cultură. Vestigii preistorice în sud-estul
[Corola-publishinghouse/Science/84963_a_85748]