55,299 matches
-
om. Căci spre deosebire de un vas, de podoabă sau de o statuie, ființa unui om nu ajunge decât treptat la prezență. De aceea, el rămâne să străbată singur, și fără să-l cunoască dinainte, teritoriul de obscuritate care l desparte de ființa sa, de limita vieții sale. Orice destin stă sub ne-însoțire și ignoranță. Istoria este singurătatea indivizilor și a popoarelor care se îndreaptă, fără să o cunoască, spre limita vieții lor, spre propriul lor destin. <contents> Umilitatea, orgoliul și umilința
Despre limitã by Gabriel Liiceanu () [Corola-publishinghouse/Science/583_a_1233]
-
Huizinga sau de strania teorie heideggeriană despre opera de artă ca dispută între lume și pământ, Gabriel Liiceanu realizează de fapt, dincolo de această impresionantă paradă de idei care a întemeiat modernitatea, „o fenomenologie a profunzimii întreprinse din perspectiva suprafeței“. Suntem ființe ale absconsului și sublimului, dar avem nevoie — pentru propria noastră propulsie — de familiaritatea lipsită de frivolitate a tot ce e „jos“ și ne cade sub simțuri. Ambiguitatea noastră se bazează pe însăși ambiguitatea simbolurilor pe care le folosim la tot
Despre limitã by Gabriel Liiceanu () [Corola-publishinghouse/Science/583_a_1233]
-
așa cum de altfel ni se spune în subtitlu, o fenomenologie, o cercetare a fenomenului tragic așa cum îl găsim în viața reală. Pentru a găsi specificul tragicului în sfera vastă și nediferențiată a nenorocirii umane, autorul recurge la felul în care ființa umană își experimentează finitudinea ca limită supremă, drept care tragicul este determinat ca „întâlnire a unei ființe conștiente finite cu propria sa finitudine percepută ca limită“. Limita, așadar, peras în elină, stă în centrul acestei fenomenologii a tragicului care, prin forța
Despre limitã by Gabriel Liiceanu () [Corola-publishinghouse/Science/583_a_1233]
-
îl găsim în viața reală. Pentru a găsi specificul tragicului în sfera vastă și nediferențiată a nenorocirii umane, autorul recurge la felul în care ființa umană își experimentează finitudinea ca limită supremă, drept care tragicul este determinat ca „întâlnire a unei ființe conștiente finite cu propria sa finitudine percepută ca limită“. Limita, așadar, peras în elină, stă în centrul acestei fenomenologii a tragicului care, prin forța împrejurărilor, devine un capitol în peratologie, în „teoria limitei considerată în raportul ei cu conștiința“. Și
Despre limitã by Gabriel Liiceanu () [Corola-publishinghouse/Science/583_a_1233]
-
fumegânde”, ca într-un „miragiu”. Peisajul dobrogean, cu întinderile de nisip pârjolit de soare și cu tainice bălți străjuite de stufărișuri, o incită pe prozatoare, care, pe alocuri, surprinde câte ceva din atmosfera locului, ca și din psihologia aparte a pătimașelor ființe, de etnii diferite și cu un colorit exotic, ce își duc traiul aici. Iubirile sunt aprinse, au ceva sălbatic în această lume ce nu s-a desprins de primitivitate. Și tot astfel vrăjmășiile, ducând la năprasnice întâmplări. SCRIERI: Biserica nouă
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289025_a_290354]
-
realității, o ambianță ostilă, despărțirea de familie, lipsa reperelor generează o derută permanentă. Personajul pare a se limpezi abia după o serie de întâmplări dure - suferințele și umilințele din timpul stagiului militar, o detenție nedreaptă într-o închisoare populată de ființe bestiale, moartea mamei naturale și a celei adoptive (o femeie infernală) -, care îl eliberează de obsesiile copilăriei, permițându-i intrarea în normalitate. Deși tinde să demonstreze că aparent solida existență vizibilă este construită pe subterane amenințătoare ale sufletului omenesc, romancierul
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288901_a_290230]
-
fi la persoana întâi a prezentului indicativ integrează eul individual în existența universală eternă, pătrunsă și nepătrunsă, îl coboară până la „hypo-nimicul” structurant al „universalei putințe de a fi”, până la pura virtualitate. Prin definiție, este generează ens, a fi produce fire, ființă. „Hypo-nimicul” posedă energeia, propensiunea spre act. Adică spre facere. Prin facere, a fi produce o nouă existență, care îi aparține. A fi duce, prin a face, la a avea. De la asemenea speculații metafizice, convorbitorii ajung (cu incitante ocoluri) la teoria
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289793_a_291122]
-
discuția în Eu & tu & el & ea... sau Dialogul generalizat (1990), cei trei cavaleri ai inteligenței analizează cu maximă acribie „felurile lui a avea”. Nu fără multiple digresiuni menite să ducă la deplina clarificare a termenilor operanți. Prin toate reușitele ontologice, ființa umană își creează un „avut ontologic” și, drept consecință, orice actualizare a lui a fi, orice realizare a lui în prezent („acum - aici - așa”) e însoțită de apariția lui a avea la trecut. Dacă avutul ontologic nu rămâne în trecut
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289793_a_291122]
-
lumea lui pseudo”. El nu este, ci pare. Cazul și mai grav e acela în care cineva se lasă asimilat nu de propriul avut ontologic (devenit pseudoontologic), ci de al altora. Efectul nu e doar sclerozarea, ci chiar dezrădăcinarea din ființă. Al treilea fel de avut este, în viziunea interlocutorilor, avutul instituționalizat, id est societatea. Societatea ar fi „un trecut comun standardizat și solidificat, prelins apoi asupra prezentului unor ființe diferite între ele și diferite (în aici-acum-ul lor efectiv) și de
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289793_a_291122]
-
al altora. Efectul nu e doar sclerozarea, ci chiar dezrădăcinarea din ființă. Al treilea fel de avut este, în viziunea interlocutorilor, avutul instituționalizat, id est societatea. Societatea ar fi „un trecut comun standardizat și solidificat, prelins apoi asupra prezentului unor ființe diferite între ele și diferite (în aici-acum-ul lor efectiv) și de trecutul în chestiune”. Pentru ca acesta să nu devină un „neant manifestat, neant efectiv, neant activ”, „starea normală a oricărei comunități ontologice nealineate în pseudo” ar fi „anarhia convergentă” sau
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289793_a_291122]
-
000 de articole scrise de el și să mă ocup nu numai de Iorga istoricul, politicianul, ziaristul, criticul literar, dramaturgul, scriitorul, poetul și lingvistul, ci și de Iorga oratorul, profesorul și ultimul, dar nu cel din urmă -, de Iorga ca ființă umană. Dimensiunile fantastice ale acestui titan, acest veritabil Tatmensch goethian, m-au convins că nu aveam altă posibilitate decît să apelez la metoda lui Rembrandt: să zugrăvesc imaginea și să scot în evidență în cadrul tabloului elementul activ esențial. Nu pot
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
este altceva decît formă fără conținut. Și-a bătut joc amarnic de ortodoxie pentru diferențele dintre Evanghelii, realitățile Bisericii și comportamentul preoților. Iorga se referea la ea ca la "ortodoxia lipsită de suflet, din care nimic nu a înflorit în ființa noastră"33. Cînd avea 18-19 ani, Iorga a refuzat să mai meargă la biserică pentru că era "socialist militant" și citea scrierile lui Marx și ale prințului Kropotkin 34. N-a uitat niciodată formalismul și uscăciunea învățămîntului religios de la liceu. L-
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Fier fanatic ortodoxă, sentimentele erau ferm religioase. Iorga s-a adresat Asociației Femeilor Ortodoxe. În această conferință decisivă asupra religiei, el a scos în evidență faptul că religia avea pentru el doar un rol național; funcția ei fiind să întărească ființa organică și națiunea prin aducerea pe primul plan a moralei, prin ajutorarea familiei etc. A evocat împărțirea Bibliilor, de către biserică, în tranșeele românilor din 1917. Fără o astfel de funcție, biserica ar deveni un simplu cult faraonic. Biserica constituie un
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Nu a existat practic nici o asimilare și nici nu putea fi vorba de așa ceva. Iorga a remarcat că evreii care au invadat orașele Moldovei erau practic inasimilabili 17. În Europa de răsărit, puțini dintre gentili îi considerau pe evrei drept ființe umane; în cel mai bun caz, ei erau priviți prin lentilele distorsiunilor și caricaturilor antisemite; li se atribuiau prea adesea însușiri diavolești. Evreii au reacționat izolîndu-se și devenind indiferenți la ceea ce gîndeau gentilii despre ei. Propriile lor prejudecăți le-au
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
dintre procesele universale de formare a grupurilor și experiența istorică din care izvorăsc cultura și conștiința națională. Orice națiune în special cea română are dreptul natural să rămînă acolo unde s-a născut și a evoluat viața organică a acestei "ființe gigantice" (cum numea Iorga națiunea)24. Iorga nu prea era un credincios ortodox convins, dar ideile acestea de ordine ierarhică și națiune sînt apropiate de conceptele Bisericii ortodoxe. Pentru el, acest proces de formare a națiunii este o forță a
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
Iorga nu a vizitat niciodată Muntele Athos, în ciuda posibilităților de cercetare existente acolo. A menționat în scrierile sale că Muntele Athos (și instituirea cultului Sfîntului Nicodim) a avut o influență negativă asupra istoriei române 25. Pe ce se bazează acestă "ființă gigantică" în România? Ca și Eminescu, Iorga susține că baza acesteia o constituie țărănimea. Țăranul este produsul autentic al acestui proces organic ("țăranul sfînt", cum îi spune el uneori). Iorga este totuși paternalist (realist) în esență față de țărănime: propunînd un
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
trebuie deci să fie protejată. Literatura trebuie să devină expresia lui. Iorga spera că literatura aceasta va stabili un mod de viață cu adevărat românesc. Națiunea română a putut fi divizată de granițele săpate de puterile imperiale în carnea acestei "ființe gigantice", dar pentru Iorga exista o singură cultură română. Unitate culturală care trebuie să însemne solidaritate națională. Unificarea României se va realiza dacă și atunci cînd românii vor deveni conștienți de moștenirea lor națională și de naționalismul lor cultural. Atunci
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
că-l aude! Deoarece împotriva unui asemenea om își va folosi toată vlaga". Sub titlul Ce este naționalistul? Iorga explică: "Naționaliștii sînt oameni de înțeles, conștienți și harnici; (ei sînt) oameni de caracter. Își dau seama că națiunea este o ființă organică și un element viu al lumii. Poți permite unei națiuni să trăiască sau o poți nimici, dar nu o poți transforma într-o altă ființă organică. Prin urmare, ea are un singur țel: să-și îndeplinească rolul în cadrul civilizației
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
și harnici; (ei sînt) oameni de caracter. Își dau seama că națiunea este o ființă organică și un element viu al lumii. Poți permite unei națiuni să trăiască sau o poți nimici, dar nu o poți transforma într-o altă ființă organică. Prin urmare, ea are un singur țel: să-și îndeplinească rolul în cadrul civilizației universale. Națiunea trebuie să fie ea însăși. Civilizația universală este cea care guvernează omenirea și are grijă de fericirea oricărei națiuni, un țel realizat optim în cadrul
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
stăpîn pe istoria universală. Iorga susține că istoria se ocupă de natura și unitatea omenirii. O cultură este produsul solului, al rasei și al ideii. Societatea umană este o unitate organică; dacă un grup de oameni simt că națiunea (această "ființă gigantică") trebuie să se înnoiască, atunci ei pot să se refere în continuare la acești factori organic determinanți. Iorga nu a căutat să-i înțeleagă pe români la modul abstract, ci prin vitalitatea și trăsăturile lor esențiale care i-au
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
XX-lea: mahalalele industriale, "mirosul pestilențial" al acestora și "vulgaritatea locuitorilor mahalalelor" cu "accentele lor oribile" nu puteau constitui izvorul de inspirație al unui asemenea roman. El credea că literatura nu trebuie să se concentreze asupra "zbaterilor sau a plăcerilor ființelor umane patetice și nefericite" sau asupra "sufletelor mizere, slabe și mutilate". Din cauza "realismului naționalist", Iorga condamna întreaga literatură realistă. Vlahuță a descris țelurile "Sămănătorului": el susținea că scriitorii revistei simțeau că pierduseră prea multă vreme adînciți în amărăciunea lor și
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
lui Bălcescu, "ca să dea glas românilor fără glas sau drepturi: țăranii"171. Iorga scotea în evidență că "Frăția" fusese fondată "întru apărarea limbii și literaturii române și a înaltelor interese ale poporului român, care trebuie considerate ca alcătuind o unică ființă spirituală"172. În timpul întrunirilor de la Iași i-a venit lui Iorga ideea fondării unui ziar care să devină purtătorul de cuvînt al noului spirit. Ziar care va apărea nu mult după aceea: "Neamul românesc". Ziarul era parțial finanțat de aristocrație
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
unuia dintre ctitorii României moderne, și despre relațiile dintre el și Iorga. Iorga și-a exprimat de nenumărate ori părerile despre Brătianu. Nutrea o ostilitate încrîncenată față de acesta. Iorga greșea tratîndu-l astfel pe Brătianu. Dar, în comparație cu Brătianu, Iorga era o ființă umană mai bună și mai morală (atît în viața privată, cît și în cea publică). Mai mult decît incoruptibil: un bun familist, soț, tată, și un bun fiu, un om bun la suflet și milos. Asemenea calități nu constituiau virtuțile
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
lui personale și pe cele ale României. Pentru un om ca el, lucrul acesta nu era contradictoriu, ci complementar. I-a făcut României numai bine doar pentru că acest bine servea totodată intereselor lui și ale clanului său. Iorga era o ființă umană superioară lui, cu o singură excepție: Brătianu era om de stat. Și acest lucru nu poate fi trecut ușor cu vederea. Brătianu, asemenea multor reprezentanți ai clasei lui, poseda o lungă experiență istorică, nu întotdeauna edificatoare, dar instructivă, era
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]
-
cît și în activitatea lui științifică, și nici nu s-a angajat într-o activitate atît de frenetică cum a făcut-o între 1930 și 1940. Dacă Iorga era, în rîndul contemporanilor săi din România, una dintre cele mai bune ființe umane, nu se încadra în cea de a doua parte a dictonului lui Yeats. Nu a fost niciodată lipsit de convingeri, cu toate că acestea nu erau întotdeauna cele mai bune. Acest "deceniu decăzut" a abătut o aspră critică asupra lumii lui
by NICHOLAS M. NAGYTALAVERA [Corola-publishinghouse/Science/1017_a_2525]