59,587 matches
-
intervenției umanitare în societatea de state. Ei adăugau că un "bun cetățean internațional" trebuie să fie pregătit să intervină în societățile unde există "urgențe umanitare supreme" chiar dacă acțiunea aceasta ar fi o încălcare a dreptului internațional. Acest argument a fost respins de Jackson (2000: 291 și urm.) care, citând exemplul îndelungatei afinități dintre Rusia și Serbia, atrăgea atenția asupra pericolului ca intervenția umanitară să perturbe ordinea dintre marile puteri. Jackson (2000) argumenta că cele mai mari violări ale drepturilor omului au
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
islamică). De altfel, "cea mai mare parte a guvernelor din fiecare grup avea sentimentul ca face parte dintr-o civilizație comună, superioară celorlalte" (Bull și Watson 1984: 87). Cu toate că statele europene erau fidele principiului egalității suverane în interiorul propriului continent, ele respingeau viziunea că alte societăți au aceleași drepturi suverane. Modul în care Europa trebuia să își trateze coloniile a fost întotdeauna o chestiune disputată. Unii revendicau dreptul de a înrobi sau anihila popoarele cucerite, în timp ce alții argumentau că acestea trebuie să
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
aparentă "răzgândire" este mai pronunțată în Conferințele Hagey, ținute la Universitatea Waterloo din Canada în 1983 (Bull 1984b). Ea este ilustrată de comentariul că "ideea că ar exista drepturi suverane în afara regulilor trasate de societatea internațională însăși trebuie să fie respinsă, în principiu", unul din argumente fiind că "ideea de drepturi și obligații ale persoanei individuale și-a câștigat un loc, deși nesigur" în interiorul societății de state și "este de datoria noastră să căutăm să o extindem" (Bull 1984b: 11-12). "Preocuparea
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
comunități politice post-suverane în Europa occidentală. Un pasaj bizar din The Anarchical Society (1977) afirma că poate a sosit timpul pentru noi principii ale organizării politice regionale, care să recunoască nevoia de niveluri de guvernare subnațional, național și supranațional, dar respinge ideea ca vreunul dintre ele să beneficieze de suveranitate exclusivă (Bull 1977: 267). O Europă occidentală "neo-medievală" poate "să evite capcanele clasice ale sistemului de state suverane", încurajând "structuri suprapuse și loialități încrucișate" (1977: 255). Dar o astfel de lume
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
sugera Bull". Într-adevăr, în ciuda cosmopolitismului său, Kant apăra o societate a statelor suverane care respectau principiul nonintervenției. Din acest motiv, "kantianism" pare un termen impropriu pentru a descrie un grup de perspective vizionare pe care Bull și Wight le respinseseră în final. Ideea revoluționarismului este și ea problematică, întrucât pune laolaltă gânditori diferiți precum Kant, Lenin (care susține răsturnarea violentă a ordinii internaționale burgheze) și Gandhi (care credea în rezistența nonviolentă). Oricum, ceea ce-i tulbura cel mai mult pe autorii
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
a acționa. Un proiect politic distinctiv este deja conținut de această observație, respectiv maniera în care ființele umane pot ajunge să facă mai mult din istoria lor, în condiții pe care să le aleagă în mod liber. Cu toate că Marx a respins studiul hegelian asupra istoriei și politicii, el a rămas fidel uneia dintre temele centrale ale lui Hegel și anume aceea că, de-a lungul istoriei lor, ființele umane dobândesc o apreciere mai adâncă față de ceea ce înseamnă să fii liber, precum și
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
care erau deja prezente în societățile capitaliste. Condamnarea pasională a capitalismului de către Marx trebuie interpretată în această lumină. Este o critică din interiorul ordinii capitaliste, mai degrabă decât o provocare din afară care invocă o noțiune de moralitate superioară. Marx respingea punctul de vedere etic, care se poate identifica în lucrările lui Kant, conform căruia ființele umane se pot pune de acord asupra adevărurilor universale făcând uz de rațiune, însă împărtășea convingerea lui Kant că eforturile politice în sensul atingerii libertății
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
recunoască faptul că înstrăinarea între grupurile religioase și cele naționale era un obstacol imens în calea cooperării universale. Cu toate că Lenin susținea că socialiștii ar trebui să sprijine mișcările naționale progresiste și să încerce să le angajeze pentru cauza lor, el respingea abordarea austromarxistă față de "problema națională". Aceștia pledaseră în favoarea unei abordări de tip federal care ar urma să ofere culturilor naționale un grad semnificativ de autonomie în cadrul comunităților naționale existente. Opinia lui Lenin era aceea că mișcările naționale ar trebui determinate
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
ar putea fi privită ca o ilustrare a "revoltei culturale împotriva Occidentului" sau ca o încercare de a adapta ideile europene la împrejurări foarte variate (Bull 1984a; Brown 1988). Mai recent, numeroase guverne și mișcări din exteriorul spațiului occidental au respins fățiș modelele vestice de dezvoltare economică și politică, și multe se opun la ceea ce consideră drept valori occidentale străine și decadente. În acest context, toate formele de cosmopolitism fie ele marxiste sau nu sunt privite cu suspiciune. Principala problemă nu
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
se alătura celorlalte civilizații dispărute; se concentrează asupra a ceea ce ar putea fi primele zvâcniri ale unei forme mai umane de organizare politică mondială. Rezultatul acestui argument este că teoreticienii internaționali din curentul dominant s-au grăbit prea tare să respingă marxismul numai din cauza reducționismului și utopismului său economic. Ceea ce lipsea din discursul lor era recunoașterea faptului că marxismul nu este numai o sociologie a ceea ce se găsește "în realitate"; este o prezentare politică conștientă a formelor de dominație și a
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
o situație de consens și consensul nu trebuie niciodată impus -, le rămâne sarcina de a identifica un compromis echilibrat între poziții rivale (Habermas 1999). Două aspecte trebuie subliniate în legătură cu rezultatul reconstruirii materialismului istoric de către Habermas. În primul rând, Habermas a respins de timpuriu afirmațile marxiste clasice privind întâietatea producției și poziția centrală a conflictului de clasă în orice formă de viață. Ideea emancipării universale ca diminuare și eradicare a inegalității de clasă este depășită de o viziune a societății bune în
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
viziune a societății bune în care există o mai mare înțelegere umană și în care nimeni nu îl privează "pe celălalt de alteritate" (Habermas 1994: 119-20). Logica din spatele acestui argument datorează mult "spiritului" lui Marx și marxismului, însă "litera" sa respinge ceea ce numeroși marxiști consideră esența poziției lor, respectiv întâietatea paradigmei producției. Aceasta ridică întrebarea cum ar trebui aceia care își găsesc afinități cu teoria critică marxistă să construiască pe baza moștenirii sale. Ne vom întoarce la această chestiune în secțiunea
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
pe baza tradiției marxiste a teoriei critice. La fel ca Marx și marxiștii clasici, Habermas este deja dedicat unei concepții occidentale a societății, în acest caz unei viziuni de democrație radicală atât la nivel național, cît și internațional, care este respinsă în numeroase regiuni ale lumii care nu aparțin spațiului occidental (și chiar de către multe mișcări politice din Occident). Eurocentrismul poziției sale discursive este și mai pronunțat atunci când se recunoaște că dezvoltarea unei comunități a comunicării universale necesită îndepărtarea tuturor "asimetriilor
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
paradigma producției i-a făcut pe marxiști vulnerabili în fața acuzației de neglijare a inegalităților de rasă, etnice, religioase și de gen. Autori postmoderniști și feminiști au dezvoltat forme noi ale teoriei sociale critice care datorează foarte puțin marxismului, iar mulți resping ideea emancipării universale pe motivul că toate proiectele cosmopolite conțin sâmburii unor noi forme de dominație. Ei aduc în sprijinul lor exemplul marxismului, odată instalat la putere. Au avut loc eforturi de reconstruire a materialismului istoric și de import de
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
teoria emancipatoare. Rezultatele acestei examinări au scopul de a dezvălui rolul intereselor politice în formarea cunoașterii. După cum a spus Robert Cox (1981) succint și faimos, "teoria servește întotdeauna cuiva anume și unui scop anume". Ca o consecință, teoreticienii critici internaționali resping ideea conform căreia cunoașterea teoretică este neutră sau non-politică. În timp ce teoriile tradiționale ar vedea puterea și interesul ca factori care afectează a posteriori rezultatele interacțiunilor dintre actorii politici în sfera relațiilor internaționale, teoreticienii critici insistă că aceștia nu sunt deloc
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
De aceea, trebuie să admitem că studiul relațiilor internaționale "este, și a fost mereu, în mod inevitabil normativ" (Neufeld 1995: 108), deși se pretinde contrariul. Deoarece teoria critică internațională sesizează o legătură strânsă între viața socială și procesele cognitive, ea respinge distincțiile pozitiviste între fapt și valoare, obiect și subiect. Excluzând posibilitatea cunoașterii obiective, teoria critică încearcă să promoveze o mai mare "reflectivitate teoretică" (1995: Capitolul 3). Cox (1992a: 59) exprimă această reflectivitate în termenii unui proces dublu: primul constă în
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
într-o lume cu diversitate culturală. Deși principalele influențe asupra argumentului său provin de la Tzvetan Todorov și Hans-Georg Gadamer, mai degrabă decât de la Habermas, critica sinelui a lui Shapcott este în armonie cu cea a lui Linklater și Hutchings. El respinge atât concepția liberală, cât și pe cea comunitariană a sinelui, pentru că împiedică adevărata comunicare și dreptate în relația dintre sine și ceilalți. Concepțiile liberale despre sine, spune el, implică "o mișcare importantă de asimilare" deoarece sunt incapabile de a recunoaște
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
barieră considerabilă în calea dreptății universale și a emancipării. În următoarea secțiune descriem relatarea sociologică a teoriei critice internaționale despre modul cum statul modern a ajuns să structureze comunitatea politică. Dimensiunea sociologică: state, forțe sociale și ordini mondiale în schimbare Respingând afirmațiile realiste conform cărora starea de anarhie și acțiunile egoiste ale statelor sunt fie naturale, fie imuabile, teoria critică internațională a fost întotdeauna o formă de constructivism cu "c" mic. De aceea, una dintre sarcinile ei esențiale este de a
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
societății internaționale de a suspenda suveranitatea în cazurile în care este vorba de suferință umană extremă și pe scară largă. Deși rămân întrebări practice dificile referitoare la "cine este autorizat să decidă când este necesară o intervenție umanitară", Archibugi (2004b) respinge cu tărie ideea că statele pot interveni unilateral pentru cauze umanitare (vezi și Devetak 2002). În această secțiune finală voi prezenta pe scurt felul în care este utilizat accentul pe dialog în teoria critică internațională. Linklater recurge la noțiunea de
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
al drepturilor internaționale și prin încălcarea dreptului internațional și pe cel al Națiunilor Unite, "autoritatea normativă a Statelor Unite ale Americii zace în ruine", spune Habermas (2003: 365). Deși căderea unui regim brutal este un bine politic, Habermas a condamnat războiul și a respins comparațiile cu războiul din Kosovo pe care, deși controversat, el și alți teoreticieni critici l-au susținut ca intervenție umanitară. Motivele lui Habermas pentru a condamna războiul sunt acelea că nu a reușit să satisfacă niciunul dintre criteriile eticii discursive
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
nerestricționat. Concluzie Nu putem nega faptul că teoria critică internațională a avut o mare contribuție la studiul relațiilor internaționale. Una dintre aceste contribuții a fost de a spori gradul de conștientizare a legăturii între cunoaștere și politică. Teoria critică internațională respinge ideea teoreticianului ca simplu observator de pe margine. În loc de asta, teoreticianul este implicat în viața politică și socială, iar teoriile relațiilor internaționale, ca toate teoriile, sunt modelate și de interese și convingeri prealabile, fie că acestea sunt sau nu recunoscute. O
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
empirice din politica mondială. Balanța studiilor critice s-a îndepărtat astfel de modul anterior de argumentare filozofică abstractă, înspre studiul discursului și al practicii umane, dincolo de limitele înguste ale teoriei relațiilor intrenaționale. Acolo unde teoreticienii critici din primul val au respins descrierea raționalistă a ființei umane ca fiind egoistă și atomistă și societatea ca fiind un domeniu strategic răspândind o imagine alternativă a oamenilor ca înrădăcinați social, constituiți prin acțiune comunicativă și deținători ai puterii prin cultură constructiviștii au folosit această
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
dezvoltarea durabilă", concept folosit inițial în Strategia Mondială de Conservare (IUCN* 1980) și popularizat de Comisia Mondială pentru Mediu și Dezvoltare (WCED 1987). Dezvoltarea durabiă pleacă de la premisa compatibilității dintre creștere și un răspuns eficace la problemele de mediu. Ecologiștii resping această premisă, susținând că sustenabilitatea necesită explicit stabilizarea, iar în țările industrializate, aproape cu siguranță, reducerea consumului de materii prime și energie, și implicit a producției economice (Lee 1993). Odată cu popularizarea noțiunii de dezvoltare durabilă prin anii 1980, și pentru că
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
durabilă prin anii 1980, și pentru că previziunile lui Meadows și ale colaboratorilor săi în privința epuizării resurselor s-au dovedit inexacte, încrederea în ideea de limitare a creșterii a început să scadă. Dar în anii 1990 au reapărut teorii politice care resping creșterea economică drept principal scop al guvernelor și al societăților. Aceste teorii sunt însă legate mai degrabă de criticile aduse dezvoltării din Sud din 1980 încoace, decât de metodele bazate pe simulări computerizate ale lui Meadows și ale colaboratorilor săi
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
ecologic însemna că țările bogate trebuiau să practice trierea la scară globală "să închidă ușa după ele". Acest argument, în mare o versiune ecologică a propunerilor idealiste de creare a unui guvern mondial (vezi Capitolul 2 al cărții), a fost respins de ecologiștii politici. Cea de-a treia poziție este similară cu precedenta, prin aceea că sugerează că autoritarismul ar putea fi necesar, dar respinge ideea de extindere a acestuia la scară globală. Viziunea este aici la scară mică, implicând comunități
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]