608 matches
-
de acești termeni: ființarea originară ca subiect, timpul, ființa, în-ființarea; dar nu poate evita nici problemele constituirii judicative a acestor obiecte; în fond, judecata este cea care lucrează aici, ca/în/întru/prin timp. Dar fiecare dintre aceste patru elemente obiectuale are propria sa "funcție", iar în orizontul în care ele se află, fiecare "lucrează" în sensul acestei funcții proprii. De exemplu, timpul în-ființează, trecându-se pe sine din originaritatea ca atare, pe care am tot numit-o, în ordinea constituirii
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
pe care "subiectul" o ia ca atare: ca timp propriu și ca timp-Celălalt). Până la urmă, ființarea conștientă, într-un sens strict fenomenologic, așa cum s-a precizat, în stare să-și timporizeze ființarea, adică să și-o trimită către propria origine obiectuală, ființa, și să se priceapă pe sine în ceea ce este ea, fiind în stare, totodată, să "înțeleagă" constituirea și ființarea reprezentată de Celălalt, dar să și scoată în evidență natura condiționată (prin multiplicare obiectuală) a ființării, a oricărei ființări, reprezintă
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
și-o trimită către propria origine obiectuală, ființa, și să se priceapă pe sine în ceea ce este ea, fiind în stare, totodată, să "înțeleagă" constituirea și ființarea reprezentată de Celălalt, dar să și scoată în evidență natura condiționată (prin multiplicare obiectuală) a ființării, a oricărei ființări, reprezintă timpul (pur și simplu). Subiectul ca ființare conștientă este timpul însuși 202; de aici preeminența obiectuală a timpului și corelativitatea sa cu actul constitutiv al judecății (care, acum, nu este altceva decât însăși timporizarea
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
să "înțeleagă" constituirea și ființarea reprezentată de Celălalt, dar să și scoată în evidență natura condiționată (prin multiplicare obiectuală) a ființării, a oricărei ființări, reprezintă timpul (pur și simplu). Subiectul ca ființare conștientă este timpul însuși 202; de aici preeminența obiectuală a timpului și corelativitatea sa cu actul constitutiv al judecății (care, acum, nu este altceva decât însăși timporizarea, cu cele trei sensuri ale sale). Așadar, o asemenea ființare, care este timpul, este. Fiind, timpul este, obiectual, tot una cu ființa
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
202; de aici preeminența obiectuală a timpului și corelativitatea sa cu actul constitutiv al judecății (care, acum, nu este altceva decât însăși timporizarea, cu cele trei sensuri ale sale). Așadar, o asemenea ființare, care este timpul, este. Fiind, timpul este, obiectual, tot una cu ființa (și operațional, tot una cu judecata); este tot una cu ființa, în-ființând și chiar trecând în condiția determinată a unei ființări, mai bine spus, pe temeiul celor de mai sus, în ființarea ființării conștiente (este tot
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
trecând în condiția determinată a unei ființări, mai bine spus, pe temeiul celor de mai sus, în ființarea ființării conștiente (este tot una cu judecata, în-ființând prin timporizare, adică prin acte constitutive ele însele posibile prin structura operațională a judecății, obiectuală în esența sa, constând în cele două aspecte ale acesteia, formal și alethic). Judicativ, un asemenea enunț "Timpul este, obiectual, tot una cu ființa și este, operațional, tot una cu judecata" este cu totul semnificativ; non-judicativ, însă, el nu are
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
este tot una cu judecata, în-ființând prin timporizare, adică prin acte constitutive ele însele posibile prin structura operațională a judecății, obiectuală în esența sa, constând în cele două aspecte ale acesteia, formal și alethic). Judicativ, un asemenea enunț "Timpul este, obiectual, tot una cu ființa și este, operațional, tot una cu judecata" este cu totul semnificativ; non-judicativ, însă, el nu are un sens bine făcut; va trebui regândită ființa însăși, pentru a ajunge la ființa non-identică cu timpul: la Fi-ul
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
văzut ce este timpul judecății? Cum putem lua ființarea care este judicativul? Are și acesta propria sa durată (dimensiune temporală)? În fond, judicativul este el însuși mai degrabă "act", așa încât trebuie să aibă și propriul său timp, ca un corelat obiectual. Problema aceasta a fost, cumva, rezolvată mai sus: logos-ul este ființarea (formală) a judicativului, obiectualitatea sa, ceea ce înseamnă că logos-ul (formal) este timpul ca atare (fiind și el o ființare); logos-ul (formal) este, de asemenea, timpul pentru
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
o "ființare" (deși aceasta nu poate fi anulată). Dacă lucrurile stau astfel, atunci funcțiunea predicatului (aflată în relație cu aspectul alethic al judecății) este originară în raport cu statutul său de ființare în judecată, fapt care se arată ca o primă diferență obiectuală notabilă față de subiectul logic, în cazul căruia ființarea reprezentată de acesta ca timp condiționa funcțiunea sa judicativă. Predicatul logic, ca obiect judicativ constituit, este, originar, o funcțiune logică; dar, tocmai pentru aceasta, el reprezintă și o ființare, ceea ce ne îngăduie
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
este". Desigur, nu poate fi însăși ființarea constituită ca subiect logic sau cea constituită drept predicat logic (legate prin verb, în structura formală a judecății); ceea ce înseamnă că "este" nu reprezintă o funcțiune logică în judecată, iar regulile constituirii sale obiectuale, prin acte judicative, diferă de cele proprii celor două poziții logice. De altminteri, cum știm, Husserl socotea că elementele din structura judecății care nu sunt "obiectele" constituite ca subiect și predicat (verbul, cuantorii, alte determinări ale termenilor) corespund, obiectual, unei
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
sale obiectuale, prin acte judicative, diferă de cele proprii celor două poziții logice. De altminteri, cum știm, Husserl socotea că elementele din structura judecății care nu sunt "obiectele" constituite ca subiect și predicat (verbul, cuantorii, alte determinări ale termenilor) corespund, obiectual, unei intuiții speciale, numită de el "intuiție categorială". Heidegger, de asemenea, angaja o veritabilă "analitică existențială" pentru a lămuri poziția lui "este", care nu trebuie asociată doar funcției de copulă, ci și statutului său propriu-zis existențial, legat de "destinul ființei
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
a activa identitatea lui "este" cu adevărul, apoi pe cea a judecății cu adevărul. Așa încât, adevărul trebuie obiectualizat (dăruit cu sens) numai în funcție de manifestarea temporală a verbului (sau de manifestarea "verbală" a timpului), ambele "manifestări" fiind acte judicative, așadar sensuri obiectuale aparținând verbului și timpului, ca poziții ale aspectului alethic al judecății. Această obiectualizare a adevărului poate lua însă două sensuri adevărul sau falsitatea în funcție de alte criterii și perspective decât cele care au fost prezentate până acum. Criteriile și perspectivele acestea
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
atare, ci veșnicia: aceasta este cu adevărat, iar timpul reprezintă "imaginea" sa prin facultățile sufletești ale omului. O îndepărtare de teoria temporală a facultăților sufletești observăm la Husserl. Acesta socotește că timpul originar, a priori-ul transcendental al oricărei constituiri obiectuale, deși este curgere fără oprire și fără gol "subiectiv", constituie ("formează") el însuși totul, așadar și ceea ce ar putea fi o facultate sufletească. Fără îndoială, curgerea temporală originară, îngăduind alături temporalitatea obiectivă a duratelor temporale umplute, constituite obiectual ("obiectiv"), este
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
oricărei constituiri obiectuale, deși este curgere fără oprire și fără gol "subiectiv", constituie ("formează") el însuși totul, așadar și ceea ce ar putea fi o facultate sufletească. Fără îndoială, curgerea temporală originară, îngăduind alături temporalitatea obiectivă a duratelor temporale umplute, constituite obiectual ("obiectiv"), este în fiecare clipă o structură retențial-protențială, ceea ce ar deschide ambele temporalități (ca limitații care nu limitează, cu o formulă noiciană) și ceea ce ar face cu putință anumite "achiziții" de felul habitualităților aristotelice (hexis). Dar "obiectivitatea" temporală a structurii
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
și timpul (gândit ca timp pur și simplu, ori ca "temporalitate obiectivă", "timp originar" etc.) au ajuns la identitate, tocmai fiindcă acești termeni formează împreună aspectul aletic al judecății (și al judicativului), având, în acest orizont, funcții operațional-constitutive, dar și obiectuale. De la bun început am susținut că reducția judicativă a dictaturii judicativului scoate la iveală timpul ca fenomen originar al acesteia; aflat însă într-o asemenea poziție, timpul își capătă sensurile în orizontul precizat; dar, chiar socotindu-l fenomen originar pentru
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
linia timpului, metodologii de cercetare temporale, evaluare a gândurilor din perspectiva tematicii timpului -, de la această "poziție" a timpului în structura judecății, acolo unde timpul este element al unui aspect al judecății, anume al celui alethic, având în chiar constituția sa obiectuală el este, totuși, obiectul corelativ al actului de judecată operații (timporizări) prin care sunt puse în sens ființările. Din această reflexivitate temporală întru ființare se desprinde și se întărește sensul de transcendent al aspectului alethic al judicativului (alcătuit din "este
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
de a fi, condiționează tot ce intră în raza vieții și existenței sale. Dar putem coborâ din nou de la această generalitate propusă de ființarea conștientă luată în sine la însuși "eul" constitutiv: însă tot prin ființarea conștientă, care este construită obiectual asemenea timpului și celorlalte elemente judicative, adică în așa fel încât fiecare, chiar dacă are un sens de generalitate, să se constituie ca atare, în carne și oase, prin fiecare act de constituire judicativă. De exemplu, S (subiectul) judecății să fie
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
intră în raza vieții și existenței sale; iar dictatura judicativului reprezintă o modalitate foarte complexă de punere la lucru, pe baza unor norme, a unor forme ale umanului, veritabile "tipare" de preluare și prelucrare a "lucrurilor", adică acte de constituire obiectuală, prin care orice capătă inclusiv umanul și fiecare formă activată a sa sensul de ființare. Dar mai este posibilă cel puțin o modalitate complexă a acestor forme, alături de dictatura judicativului. Către ea ne conduce aporia. Ceea ce poate căpăta sens dincolo de
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
prin aplicarea, inițială, a regulilor de constituire judicativă chiar asupra acestuia, luat de la bun început în sens negativ, ca ne-ființă, non-ființare etc. Aici nu găsim o aplicație naturală, așa cum găsim când este vorba despre "întuneric", adică despre imposibilitatea constituirii obiectuale într-un orizont în care stafia judecății operează, însăilând, totuși, "lucruri" și, desigur, un fel de "lume" a acestora. Dar date fiind toate acestea, ne putem întreba dacă nu sunt posibile și alte căi către faptele non-judicative, în afara celei corespunzătoare
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
reflexive, preeminență tradusă prin deschiderea temporală mai accentuată a acestei ființări; dar nu poate fi vorba despre o îndepărtare a timpului din determinarea (temporală) a celorlalte ființări; căci, în fapt, fiecare ființare este timpul însuși, mai bine zis, durată umplută obiectual. Direcția fenomenologică indicată mai devreme, prin termenul reducție, ca fiind potrivită înțelegerii preeminenței ființării conștiente în "lumea timpului" este, de fapt, răspunzătoare pentru fenomenul în cauză: doar procedând astfel și nu se poate în alt chip avem această preeminență. Ceea ce
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
diferență de nivel ontologic, chiar "diferența ontologică", luată, deseori, ca diferență între ființă și ființare; dictatura judicativului produce denivelări ontologice tocmai pentru a se feri de multiplicarea necontrolată a orizonturilor tematice, adică de conținuturile absolut diferite ale unor întruchipări (constituiri obiectuale) ale gândirii. Problema diferențelor dintre nivelurile ontologice și orizonturile tematice va fi în atenția mea în continuare, dar nu în sine, ci în cadrul discuției despre cele trei întruchipări noetice posibile prin fenomenul în-ființării verbului ("este"-lui) de către timp: ființare, ființa
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
și mai adâncă decât cea anterioară. Conștiința evaluativă, care, pe baza unor scheme logice întemeiate în "principii logice", atunci când nu sunt chiar scheme ale acestora, operează autorizări judicative, își întărește aspectul operațional după care "formalul" ceea ce ea, de fapt, constituie obiectual reprezintă instanța decisivă în privința oricărui sens într-un discurs (și în elementele de bază ale acestuia, propozițiile și componentele sale); și aceasta chiar dacă se multiplică aparițiile sensului înțeles, judicativ, ca plinătate obiectuală a unei durate prin veritabile ipostaze ale sale
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
după care "formalul" ceea ce ea, de fapt, constituie obiectual reprezintă instanța decisivă în privința oricărui sens într-un discurs (și în elementele de bază ale acestuia, propozițiile și componentele sale); și aceasta chiar dacă se multiplică aparițiile sensului înțeles, judicativ, ca plinătate obiectuală a unei durate prin veritabile ipostaze ale sale: "semnificație", "referință", "idee", "gând", "adevăr", toate "obiecte" propriu zise acum, spre deosebire de statutul lor de "proprietăți" după convențiile primei formalizări a logos-ului, și chiar atunci când ea refuză, din perspectiva anumitor "teorii semantice
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
proprietăți" după convențiile primei formalizări a logos-ului, și chiar atunci când ea refuză, din perspectiva anumitor "teorii semantice", orice sens pentru "sens". Fără îndoială, cercetările semantice pe care le invocam mai devreme scot la iveală "sensuri" pentru toate instanțele (constituiri obiectuale ale unei conștiințe evaluative) enumerate mai sus și diferențe între ele, confruntări de puncte de vedere privind rostul pragmatic al unora sau al altora etc. Toate acestea sunt firești în orizontul logos-ului formal (și al celui re- formalizat, doar
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]
-
ale poziției "subiect" din structura judecății constituie cel mai clar indiciu al constitutivității judicative în planul reformalizării logos-ului; căci subiectul este constituit ca atare prin acte judicative, devenind el însuși, așa cum a scos la iveală reducția, parte a structurii obiectuale a judecății, iar "stările de lucruri", având funcții "subiective", sunt ele însele constituite judicativ. De asemenea, faptul de a fi posibil și statutul de variabilă, caracteristicile aspectului formal al judicativului, își păstrează poziția; e drept, într-un context nou care
by VIOREL CERNICA [Corola-publishinghouse/Science/975_a_2483]