6,769 matches
-
DUNĂRII 158 Migrația slavilor 158 Așezarea slavilor și coabitarea cu autohtonii 168 CAPITOLUL VI BULGARII ȘI UNGURII ÎN SPAȚIUL CARPATO-DUNĂREAN 176 Bulgarii 176 Dominația bulgară în nordul Dunării 180 Creștinarea bulgarilor 182 Primul țarat bulgar (679-971) 183 Ungurii 185 Creștinarea ungurilor 190 PARTEA A III-A DE LA REVENIREA IMPERIULUI LA DIPLOMA IOANIȚILOR (970-1247) 193 CAPITOLUL VII ÎNCHEGAREA NEAMULUI ROMÂNESC 195 Istoricul problemei 196 Părăsirea Daciei 205 Structura și teritoriul de formare a poporului român 211 Etapele formării poporului român 214 Romanizarea
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
respective, aveau și ele să devină, după cum vom vedea mai încolo, o problemă majoră. Situația din Transilvania era cu totul diferită. Aici, românii, majoritatea ortodoxă a populației, nu aveau efectiv nici un drept politic. Controlul asupra provinciei se afla în mîinile ungurilor, în cele ale secuilor, înrudiți cu ungurii și vorbind o limbă asemănătoare, și în cele ale germanilor, cunoscuți sub numele de sași, descendenți ai imigranților din secolul al XII-lea. Erau recunoscute bisericile catolică, luterană, calvină și uniată, dar nu
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
vom vedea mai încolo, o problemă majoră. Situația din Transilvania era cu totul diferită. Aici, românii, majoritatea ortodoxă a populației, nu aveau efectiv nici un drept politic. Controlul asupra provinciei se afla în mîinile ungurilor, în cele ale secuilor, înrudiți cu ungurii și vorbind o limbă asemănătoare, și în cele ale germanilor, cunoscuți sub numele de sași, descendenți ai imigranților din secolul al XII-lea. Erau recunoscute bisericile catolică, luterană, calvină și uniată, dar nu și cea ortodoxă. În secolul al optsprezecelea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
problemele germane și a dus totodată la pierderea Veneției, ultima lui posesiune importantă din peninsula italică. Presată de revendicările tot mai insistente ale minorităților naționale, autoritățile centrale au căzut la înțelegere cu cea mai puternică și mai vehementă dintre naționalități, ungurii. Prin Ausgleich-ul (compromisul) din 1867, imperiul era divizat în două părți, numite ulterior Austria, cu centrul la Viena, și Ungaria, cu capitala la Budapesta. Dintre regiunile de care ne ocupăm în mod special, ținuturile dalmate, bucovinene și slovene au trecut
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
semnase în 1875 o convenție dezavantajoasă. Acest acord permitea importul de bunuri manufacturiere habsburgice în condiții foarte favorabile de fapt, intrarea aproape liberă a acestora pe piața românească. În schimb, produsele agricole românești erau taxate de monarhie pentru apărarea intereselor ungurilor. Nereușind să obțină o revizuire a acestor aranjamente, în iunie 1885 guvernul român l-a denunțat. Această acțiune însemna intrarea în vigoare a tarifelor ridicate adoptate în 1874. O nouă lege a tarifelor, cu intenții protecționiste, a fost emisă în
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
mîinile germanilor controlul asupra Austriei și într-ale maghiarilor pe cel asupra ținuturilor coroanei ungare. Această afirmație este de fapt o simplificare exagerată, în special în ceea ce privește zonele austriece. Germanii din Austria nu au avut niciodată aceeași poziție ca aceea a ungurilor în teritoriile lor. Ei nu erau ferm uniți din punct de vedere național; numai unele grupuri erau în favoarea instituirii la Viena a unei administrații centralizate, dominate de germani. Cert este că acestea nu au fost niciodată în măsură să exercite
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
instituțiile istorice și avînd tot timpul grijă de prestigiul dinastiei habsburgice. Presiunile interne erau însă adesea prea mari pentru el. În cele din urmă, în cadrul discuțiilor cu guvernul de la Budapesta, el cedează de mai multe ori în fața revendicărilor naționale ale ungurilor, părăsindu-și astfel supușii care nu erau maghiari. În Austria în schimb, privilegiile germane nu erau susținute cu aceeași perseverență. După cum vom vedea, Franz Joseph a fost de acord cu numirea de miniștri care se bazau pe electorate non-germane. Întreaga
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
din regiuni conservatoare ca Stiria și Tirol. Principala problemă internă a acestei perioade a fost statutul cehilor în cadrul populației generale. Revendicările lor au adus în discuție problema mai largă a poziției slavilor în imperiu în comparație cu cea a germanilor și a ungurilor, o chestiune care avea să constituie ulterior subiectul unor numeroase și înverșunate dezbateri. Liderii cehi nu cereau nimic de genul solidarității slave, dar luptau în schimb pentru atingerea obiectivelor specific cehe. Practic, programul lor avea multe elemente comune cu atitudinea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
o chestiune care avea să constituie ulterior subiectul unor numeroase și înverșunate dezbateri. Liderii cehi nu cereau nimic de genul solidarității slave, dar luptau în schimb pentru atingerea obiectivelor specific cehe. Practic, programul lor avea multe elemente comune cu atitudinea ungurilor față de ținuturile coroanei Sfîntului Ștefan. Naționaliștii cehi voiau să obțină controlul asupra teritoriilor coroanei boeme, care erau alcătuite din Boemia, Moravia și o parte a Sileziei, unde cehii formau aproape 60% din totalul populației. Ei nu urmăreau o divizare după
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
opuneau, bineînțeles, atît germanilor cît și polonezilor. Centrul atacului cehilor avea să fie problema folosirii limbii germane în administrație. Puși în fața acestei provocări, germanii au intrat și ei într-o perioadă de reînviere a entuziasmului național. Asemeni popoarelor slave și ungurilor, ei erau forțați să-și definească țelurile și să-și prezinte programele naționale, trebuind să țină cont și de relațiile lor cu Imperiul German. În privința aceasta, germanii nu alcătuiau un bloc unic, ci erau împărțiți pe considerente de clasă, religioase
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Bucovina Bucovina era posesiunea austriacă cea mai amestecată din punct de vedere etnic. Conform recensămîntului din 1910, aici trăiau 305 000 ucraineni, 273 000 români, 168 000 germani și 102 000 evrei, alături de un număr destul de mare de polonezi și unguri. În 1775, în momentul în care regiunea a fost anexată de către imperiu, ea a fost unită cu Galiția, fiind dominată de o administrație poloneză. Conducerea locală s-a opus vehement acestei asocieri, cererile de separare făcînd în 1848 parte din
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de Franz Joseph, care vedea în achiziționarea acestor teritorii o recompensă pentru cedarea Lombardiei și Veneției în momentul unificării Italiei și de armată, care dorea să anexeze regiunea terestră a Dalmației. În schimb, liberalii germani și o mare parte a ungurilor s-au opus energic ocupării, deoarece nu voiau includerea în imperiu a încă unor populații slave. Conducătorii unguri se confruntau însă cu o alternativă neplăcută. Era evident că dacă monarhia nu-și asuma responsabilitatea Bosniei și Herțegovinei, provinciile ar fi
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
saborul, cît și banul (guvernatorul), Ivan Mažuranić, susțineau unirea. Puncte de vedere similare erau exprimate și în Slovenia. Creșterea populației sud slave a imperiului era sprijinită de sloveni și croați din motive politice, ceea ce i-a determinat pe germani și unguri să adopte direcția opusă: într-o epocă în care pasiunile naționale erau tot mai intense, iar dreptul la vot devenea mai democratic, numărul avea o mare importanță în lupta pentru dominație. Guvernul maghiar era desigur inflexibil față de chestiunea unirii Bosniei-Herțegovina
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
modernă. Obiectivul ei rămînea cel din 1848-1849: ea voia să instituie un stat național maghiar unitar în ținuturi unde populația maghiară nu era majoritară și unde celelalte naționalități aveau o tradiție istorică de rezistență în fața dominației Budapestei. Încercarea concomitentă a ungurilor de a slăbi legăturile cu Viena conținea și alte pericole; dacă Ungaria s-ar fi desprins de monarhie, chiar avînd control deplin asupra ținuturilor coroanei ungare, statul ar fi fost prea slab și prea mic ca să reziste fără un aliat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
provocări amenințînd că va introduce votul universal pentru bărbați și votul secret, măsuri care aveau să fie aplicate în Austria în 1907. În caz că ar fi fost introdus în Ungaria, un asemenea act ar fi pus capăt atît dominației naționale a ungurilor, cît și celei a clasei proprietarilor funciari. În fața acestei amenințări, opoziția a dat înapoi, iar Ausgleich-ul a rămas nemodificat. Cu toate că problema a rămas deschisă, nu va mai exista nici o criză importantă în relațiile politice dintre statele partenere. În acest timp
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
funciari. În fața acestei amenințări, opoziția a dat înapoi, iar Ausgleich-ul a rămas nemodificat. Cu toate că problema a rămas deschisă, nu va mai exista nici o criză importantă în relațiile politice dintre statele partenere. În acest timp, conflictul cu celelalte naționalități continua. Obiectivul ungurilor rămînea înființarea unui veritabil stat național. Erau depuse toate eforturile pentru a aduna mai mulți membri în comunitatea maghiară. După cum am văzut, originea națională nu era o piedică în calea obținerii cetățeniei maghiare dacă individul respectiv renunța la trecutul lui
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
fi introdusă o reformă a dreptului de vot, din cauză că ea ar fi dus la creșterea influenței grupurilor naționale. Un mic procentaj al locuitorilor unguri limita deci oportunitățile tuturor populațiilor din regat, inclusiv pe cele ale celei mai mari părți a ungurilor. Această politică nu avea șanse de reușită. Prin 1914 nu se produsese nici o modificare semnificativă în echilibrul etnic al ținuturilor. Se manifestase totuși o intensificare a dezamăgirii resimțite de principalele populații nemaghiare din regat croații, românii, sîrbii și slovacii față de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
a dezamăgirii resimțite de principalele populații nemaghiare din regat croații, românii, sîrbii și slovacii față de Budapesta. Acest aspect îl vom prezenta, deoarece îi afecta pe croații și pe sîrbii din Croația ca și pe românii din Transilvania. Croația În ciuda hotărîrii ungurilor de a domina celelalte naționalități, guvernul a acordat totuși o veritabilă poziție specială Croației, al cărei teritoriu includea și Slavonia. Conform Nagodbei (acord, compromis) din 1868, statul avea propria lui dietă, iar limba administrației locale era croata. În ciuda acestui fapt
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
locuitorilor constituia deci o chestiune vitală. Chiar dacă acest aspect ar fi fost rezolvat, rămînea problema populației sîrbești. Starčević și cei care aveau opinii similare îi priveau pe sîrbi drept croați de mîna a doua care puteau fi "croatizați", exact așa cum ungurii încercau să-și maghiarizeze minoritățile. Întreaga situație era complicată și mai mult de marea atracție pe care o prezenta regatul Serbiei pentru sîrbii bosniaci. Majoritatea acestora, ca și sîrbii din Serbia propriu-zisă, considerau că Bosnia-Herțegovina erau moștenirea lor și că
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
din partea germanilor. Frontiera Militară a fost unificată cu Croația în 1881, dar guvernul imperial nu a mai făcut nici un alt pas spre îndeplinirea dorințelor croaților. Din 1883 pînă în 1903, ban al Croației a fost contele Károly Khuen-Héderváry. Acest moșier ungur a reușit să mențină un control efectiv asupra țării. Dreptul de vot, extrem de limitat, i-a permis să obțină alegerea unui sabor cooperant. Asemeni Dietei Transilvaniei, acest organism includea o serie de membri ale căror locuri se datorau nașterii sau
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
unioniștii, partidul care era în favoarea cooperării cu Budapesta, au fuzionat în perioada aceasta cu o parte a Partidului Național, al cărui program pusese anterior accentul pe ideea iliră sau pe ideea iugoslavă. Beneficiind de această susținere suplimentară, regimul dominat de unguri a repurtat mai multe victorii succesive în alegerile din 1884, 1887 și 1892. Administrația Khuen-Héderváry a fost întărită și mai mult grație abilității de a profita de antagonismul apărut între sîrbi și croați. În timp ce guvernele de pînă atunci îi favorizaseră
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
lui de sfidare a guvernului imperial. În schimb, ei voiau ca autoritățile maghiare să facă unele modificări în Nagodba în avantajul croaților și să fie de acord cu refacerea Regatului Triuniat. Partidele croate erau încă o dată dispuse să aprobe rezistența ungurilor în fața Vienei în schimbul unor asigurări politice. În ciuda faptului că nu cîștigau nimic direct prin adoptarea acestei tactici, acțiunea a avut efectul important de a duce la cooperarea dintre sîrbi și croați, mai întîi în Dalmația și apoi în Croația. În
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
pentru ca elevii să fie familiarizați cu citirea și scrierea alfabetului fiecăruia din ei.6 În mai 1906, Coaliția a repurtat o victorie importantă obținînd optzeci și opt de locuri în saborul croat. Obiectivul originar al partidelor dalmate, de cooperare cu ungurii, a dispărut desigur atunci cînd rezistența acestora în chestiunile legate de armată a fost abandonată. Guvernul budapestan nu numai că a refuzat să acorde concesii Croației, dar a încercat să limiteze și mai mult drepturile pe care aceasta le avea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
au mers pînă la a cere reorganizarea totală, ba chiar dezmembrarea imperiului, în vreme ce aripa mai moderată voia doar o autonomie mai mare a Croației. Partidele politice majore au rămas în afara coaliției. Bineînțeles că Partidul Național, care sprijinea regimul dominat de unguri, nu i s-a alăturat. Fapt și mai semnificativ, ambele facțiuni ale Partidului Drepturilor au adoptat o poziție independentă. Forța și popularitatea Coaliției, ca și unele puncte din programul ei, îngrijorau foarte mult autoritățile habsburgice. O criză a apărut în
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Ausgleich, Transilvania a devenit parte integrantă a Ungariei. Nu numai românii, ci și sașii și secuii și-au pierdut drepturile provinciale și nu mai aveau decît o reprezentare limitată în legislativul de la Budapesta. Franz Joseph cedase în 1865 în fața cererilor ungurilor. În Transilvania fusese reintroduse vechile drepturi de vot, ceea ce a dus la alegerea unei diete în care ungurii, cu 29% din populație, alegeau optzeci și nouă de delegați, în timp ce românii majoritari erau reprezentați doar de treisprezece. Așa cum era de așteptat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]