6,230 matches
-
voluntare, care întemeiază cursul "natural" al culturii. Potrivit exemplelor filosofului, astfel de oameni de caracter au fost: primul om care a pus sămânța în pământ așteptând ca aceasta să rodească; primul om care și-a transformat vrăjmașul său învins în sclav; cel care a pus în practică pentru prima oară munca industrială; cel în mintea căruia s-a născut intenția de a purcede la experiență pentru a înțelege lucrurile (adică "primul om de știință") ș. a. Fiecare a impus o tehnică nouă
Filosofia umanului: personalism energetic şi antropologie kantiană by Viorel Cernica [Corola-publishinghouse/Science/1444_a_2686]
-
comentate acolo de C. Rădulescu-Motru și să completăm imaginea accentuat formală din Elemente de metafizică. Sunt vocații: primul om care a pus sămânța în pământ așteptând ca aceasta să rodească; primul om care și-a transformat vrăjmașul său învins în sclav etc. Desigur, acești oameni sunt, ca tip de personalitate, asemănători celorlalți cu care trăiau împreună. Fiind vorba despre fapte istorice "primitive", forma personalității lor era mistică. Totuși, ei au trecut dincolo de limitările firești ale formei de personalitate căreia, formal, îi
Filosofia umanului: personalism energetic şi antropologie kantiană by Viorel Cernica [Corola-publishinghouse/Science/1444_a_2686]
-
energie utilă energiile străine. Și C. Rădulescu-Motru acceptă ideea că sclavia a fost un fapt de progres, dar nu în sine, nici ca temei pentru evoluția energiei, ci ca fapt de muncă, pentru că în loc de a fi omorât, prizonierul transformat în sclav a devenit producător și astfel, folositor grupului de oameni. Există pentru energetism o tripletă conceptuală care îi deschide o di-mensiune ontologică: Nici un lucru obiectiv nu există pentru noi în afara celor trei concepte de timp, spațiu și energie"273. Timpul și
Filosofia umanului: personalism energetic şi antropologie kantiană by Viorel Cernica [Corola-publishinghouse/Science/1444_a_2686]
-
soțiile, iar prieteniile sunt puține și rare. Atlas a sesizat și a documentat minuțios, poate neîndurător, toate aceste caracteristici. În romanul pe care-l discut, lipsa empatiei lui „Chick” pentru „Abe” este uimitoare: omul „Abe” este aproape un monstru pervers, sclav al unor instincte și pasiuni contra naturii sau cel puțin ridicole. Scriind despre un intelectual pe care îl detești ca om, rămâne posibilitatea de a scrie pozitiv despre ideile sale. Dar nici asta nu se întâmplă în Ravelstein: „Chick” spune
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
animale de pradă înzestrate cu cele mai rele vicii omenești, grotești și cruzi, trufași și lași. Singurele excepții, numite faithful souls (suflete credincioase), sunt o pereche de servitori negri cu frica lui Dumnezeu și a stăpânului, care adoră să rămână sclavi ai omenosului Cameron. Parlamentarii negri sunt prezentați ca o ciurdă de antropoizi, incapabili să desfășoare o activitate la nivel superior, preocupați să bea, să se îndoape și să-și expună labele, după ce s- au descălțat, pe pupitrul de deputat. Asistăm
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
de un cineast proletar despre ravagiile alcoolului și anacronismul bisericii. Cineochiul deschide ochii oamenilor muncii, cum spunea Troțki. Aelita (Iakov Protazanov, 1924) „Cuvântul liber al oamenilor liberi e mai puternic decât hipnoza milenară exercitată de cei vechi.” Așa le vorbește sclavilor din subteranele lui Marte Gusev, bravul soldat al Armatei Roșii ajuns pe planeta Roșie. Regina marțiană Aelita îl privește intens și cu multă perfidie emanând din ochii ei încercănați expresionist. „Tovarăși ! Doar voi singuri vă puteți elibera ! Și noi am
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
creați o mare familie muncitorească, Uniunea Republicilor Sovietice Socialiste de pe Marte !”. Prim-plan Gusev lovind aerul cu pumnul strâns. Intelectualul Los i se alătură în munca de agitație. Aelita sesi zează ocazia : „Sunt cu voi. Vă voi conduce în luptă !”. Sclavii se mobilizează. Gusev îl ia de rever pe Los și îi șoptește vigilent : „Nu-mi vine a crede... Nu e în firea aristocraților să organizeze revoluții”. Dar e prea târziu, mulțimile se dezlănțuie, urmează un soi de asalt marțian al
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
revoluții”. Dar e prea târziu, mulțimile se dezlănțuie, urmează un soi de asalt marțian al „Palatului de Iarnă”. Victorie. „Ați cucerit puterea ! Aruncați armele ! Nu va mai fi niciodată nevoie de ele pe Marte !”, grăiește cu elan regina revoluționară. Foștii sclavi o ascultă. Imediat se dovedește că multîncercatul Gusev avea dreptate : Aelita îi șoptește șefului gărzii ei personale să deschidă focul asupra insurgenților dezarmați și să-i împingă la loc în subsol. „Acum voi domni și voi guverna eu singură !”, triumfă
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
voi guverna eu singură !”, triumfă Aelita - femeia marțiană voise și puterea executivă. Los nu pare de acord, întrucât îi pune mâna în gât. Secvența amintește de Mașina timpului și prevestește Metropolis. Structura eloi, ființe de suprafață, „aristocratice”, rafinate, stăpânitoare, morloci, sclavi ai adâncului, primitivi și brutali, care îi atacă pe „nobilii” suprafeței, inaugurată de socialistul utopic H.G. Wells în romanul Mașina timpului (1898) o regăsim mai întâi în Aelita ecranizată după A.N. Tolstoi, apoi în filmul lui Fritz Lang. Inserarea
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
cu munca la țară sunt de vină că ele nu ajung pe masa oamenilor muncii. Mai mult : că înșiși țăranii „leneși” vin să cumpere pâine cu sacul de la oraș, fenomen des întâlnit în anii ’80. Drept pentru care munca cu „sclavi” - adică elevi, profesori, soldați, funcționari - la strângerea recoltei era cât se poate de justificată. Redactorul-șef, un „încuiat” fricos, nu aprobă publicarea articolului curajosului Mirea și îl expediază, în schimb, să ancheteze un ciuruc : în cartierul x nu se găsește
Filmul surd în România mută: politică și propagandă în filmul românesc de ficţiune (1912‑1989) by Cristian Tudor Popescu () [Corola-publishinghouse/Science/599_a_1324]
-
și primește îngrijiri fără nici-un fel de discriminare. Nu este mai puțin adevărat că până a se ajunge la această abordare, istoria umanității a cunoscut atitudini care sunt de neînțeles astăzi. Astfel în antichitate atitudinea față de bolnav, ca și față de sclav, era una discriminatorie. Această atitudine s-a menținut până în era creștină când religia lui Hristos a venit să spună omului că „o ființă omenească care suferă este un frate ce trebuie alinat’. Din acel moment au început să apară și
Nicolae C. Paulescu între știința vieții și metafizica existenței by VALERIU LUPU () [Corola-publishinghouse/Science/91893_a_92858]
-
război care are legitimitate morală și istorică este războiul de eliberare, totuși de neconceput în societățile naturale. Dacă de-a lungul istoriei nația înrobită, pe lângă libertate pierdea și rezultatul muncii sale (până nu de mult membrii acesteia fiind transformați în sclavi), astăzi mijloacele și modalitățile îndeplinirii acestui scop au devenit mai rafinate. Printre cele mai comune și caracteristice epocii contemporane sunt realizarea dependenței economice și politice prin mijloace financiare, scopul însă a rămas același. În plan individual neîndeplinirea acestei trebuințe instinctive
Nicolae C. Paulescu între știința vieții și metafizica existenței by VALERIU LUPU () [Corola-publishinghouse/Science/91893_a_92858]
-
așa fel încât oamenii buni de la natură să nu voiască, iar cei răi să nu o poată face". Din nefericire și în pofida acestor perle de gândire socială Aristotel rămâne oarecum încorsetat prejudecăților timpului său prin atitudini cum ar fi: sclavia (sclavii erau considerați oameni inferiori, destinați prin naștere să aparțină stăpânului) ca o stare naturală, nu recunoaște sentimentul de milă și compasiune atunci când condamnă la pieire neputincioșii și handicapații, susține avortul și homosexualitatea ca modalități de combatere a natalității. Cu toate
Nicolae C. Paulescu între știința vieții și metafizica existenței by VALERIU LUPU () [Corola-publishinghouse/Science/91893_a_92858]
-
civile sau funciare, putând fi ocupate, iar bunurile lor preluate de cuceritor. Cât privește instinctul de dominație și subordonare în familie, pater familias era stăpânul absolut, mergând până la dreptul de viață și de moarte asupra soției, copiilor și supușilor (îndeosebi sclavi). În cazul copiilor acest drept se aplica indiferent de vârst ă și în pofida legii naturale care presupune dependența față de părinți până ce copilul devine capabil săși procure cele necesare existenței, să se apere și să-și constituie propria familie. La nivel
Nicolae C. Paulescu între știința vieții și metafizica existenței by VALERIU LUPU () [Corola-publishinghouse/Science/91893_a_92858]
-
atitudine împotriva celui mai teribil flagel care cuprindea omenirea în întregul ei și anume robia (sclavia), considerată de înțelepții timpului (chiar și de Aristotel) ca o stare naturală și chiar mai mul t, ca un dat natural. Le oferă așadar sclavilor speranța creștină „căci este un har când împlinindu-ți în conștiință datoria față de Dumnezeu care știe totul, înduri pedepse și suferi pe nedrept. Ce glorie este dacă făcând greșeli sunteți bătuți și maltratați? Dar dacă făcând binele suferiți cu răbdare
Nicolae C. Paulescu între știința vieții și metafizica existenței by VALERIU LUPU () [Corola-publishinghouse/Science/91893_a_92858]
-
greșeli sunteți bătuți și maltratați? Dar dacă făcând binele suferiți cu răbdare, această purtare este plăcută lui Dumnezeu; și Hristos a pătimit pentru voi lăsânduvă pildă ca să umblați pe urmele lui’. Este o dovadă a dorinței de a ridica pe sclavi în ochii lumii, a le reda speranța, lăsând ca timpul să rezolve și această umilință a antichității asupra condiției umane. Cel mai emoționant pasaj al acestei epistole este cel cu privire la caritate, a cărui sorginte creștină o subliniază cu un har
Nicolae C. Paulescu între știința vieții și metafizica existenței by VALERIU LUPU () [Corola-publishinghouse/Science/91893_a_92858]
-
a justifica lupta de clasă și războaiele, doctrină pentru care mila, umilința și iubirea de oameni sunt considerate slăbiciuni. Rasismul cu corolarul său nazismul, care avea la bază opera lui Nietzsche filosof ce considera morala creștină ca o morală de sclavi, cultivând cultul supraomului și rasei superioare și care aveau să conducă la ororile cunoscute ale celui de al doilea război mondial. În sfârșit marxismul care ridica ateismul și lupta de clasă la rang de politică de stat, metodă prin care
Nicolae C. Paulescu între știința vieții și metafizica existenței by VALERIU LUPU () [Corola-publishinghouse/Science/91893_a_92858]
-
Aceeași idee își găsește ecou în manualul lui Albineț, publicat câțiva ani mai târziu în Moldova: "Dacia cucerită se priface în provincie romană, lăcuitorii sei parte se ucidu, parte își caută scăpare între alte nații barbare, eară parte se târăscu sclavi la Roma și prin osebite provincii ale Italiei" (Albineț, 1845, p. VI). În acest chip, prin "stârpirea Dacilor învinși de Augustul Traean", Dacia rămâne "deșertată de lăcuitori" (Albineț, 1845, pp. XXI, VI). Pentru justificarea măsurilor extreme luate de romani împotriva
[Corola-publishinghouse/Science/84968_a_85753]
-
ca o parte a dacilor să fi supraviețuit. "Dacii, dupŏ un resbel de exterminațiŏ, parte furŏ ucciși, parte allungați și refugiați unii pe la popolii vecini, și alții prin munți și spelunce, iar parte remasserŏ póte între Romani cà prisonieri sau sclavi" (Heliade Rădulescu, 1861, p. 23). Din această posibilitate, pe care Heliade o concede, cărturarul romantic-revoluționar lansează o ipoteză demnă de reținut în analele evoluției memoriei colective românești: "Mocanii pot să fiă descindenți ai Dacilor" (p. 23). Prin această afirmație trebuie
[Corola-publishinghouse/Science/84968_a_85753]
-
al românității care nu poate fi decât latin. "Dacii, de au mai remas în Dacia între Romani, n-au putut remané de quât cà un element passiv, inferior și cu quantitatea și cu qualitatea, au remas putem zicce, daqua nu sclavi cà pînŏ mai deunăzi Țiganii, quel puçin isolați. [...] Este probabil qua Mocanii să fiă din descendenții Dacilor refugiați la munți" (Heliade Rădulescu, 1861, p. 25). Teza purității absolute a latinității poporului român este sacrificată în cele din urmă pe altarul
[Corola-publishinghouse/Science/84968_a_85753]
-
sat" (Roller, 1952, p. 50). Centrul de greutate al demonstrației permanenței românești se mută de pe enunțarea ritualică a continuității pe accentuarea caracterului de clasă al acesteia. Astfel, "au părăsit Dacia numai oficialitățile, funcționarii, armata, marii negustori și marii proprietari de sclavi. Cei care se ocupau cu agricultura erau legați de pământ" (Roller, 1952, p. 48). Manualul unic de Istoria și geografia RPR (1950) exprimă și mai tranșant acest clivaj clasial: "Impreună cu armata au mai plecat funcționarii romani, negustorii, proprietarii de
[Corola-publishinghouse/Science/84968_a_85753]
-
cu agricultura erau legați de pământ" (Roller, 1952, p. 48). Manualul unic de Istoria și geografia RPR (1950) exprimă și mai tranșant acest clivaj clasial: "Impreună cu armata au mai plecat funcționarii romani, negustorii, proprietarii de pământ și proprietarii de sclavi, adică toți stăpânitorii. Odată cu ei au plecat și stăpânii daci" (p. 18). Avem așadar elementele pentru o teorie a părăsirii selective pe criterii socioeconomice. Exploatatorii romani, cei care dețineau pozițiile pivotale în colonia Daciei Traiane, s-au retras la sudul
[Corola-publishinghouse/Science/84968_a_85753]
-
lungul secol al naționalismului românesc a prevalat expresia "părăsirea Daciei Traiane", acum se glisează către formula "eliberarea Daciei" de "stăpânirea romană" (Roller, 1952, pp. 47, 41). În timp ce stăpânitorii dădeau bir cu fugiții din calea năvălirilor barbare, țărănimea săracă, plebea și sclavii rămân locului. În formule triumfaliste, considerate pesemne tocmai potrivite pentru a-i impresiona pe copiii din clasele elementare, autorii anonimi ai manualului de Istoria și geografia RPR (1950) trâmbițează, mesianic, marea liberare: "Stăpânii au plecat! În sfârșit, [țăranii, plebea și
[Corola-publishinghouse/Science/84968_a_85753]
-
rămân locului. În formule triumfaliste, considerate pesemne tocmai potrivite pentru a-i impresiona pe copiii din clasele elementare, autorii anonimi ai manualului de Istoria și geografia RPR (1950) trâmbițează, mesianic, marea liberare: "Stăpânii au plecat! În sfârșit, [țăranii, plebea și sclavii care au rămas] sunt liberi! Popoarele migratoare i-au eliberat" (p. 18). Inovația interpretativă nu este totuși de o radicalitate absolută. La fel cum slavofilia explicită din istoriografia comunistă își are prefigurațiile în concepția istorică a slavistului I. Bogdan (1894
[Corola-publishinghouse/Science/84968_a_85753]
-
liberatori de despotismul imperial. Rămasă inedită în epoca în care a fost enunțată, ideea lui Heliade este acum oficializată în înțelegerea socialistă a trecutului românesc. Invazia popoarelor migratoare în provincia Daciei Traiane a fost un moment "prielnic pentru masele de sclavi care au scăpat de robie, devenind liberi. De aceea, sclavii, țăranii liberi sau pătura de jos săracă din orașe, au primit pe "barbari" ca eliberatori" (Roller, 1952, p. 48). Însă principalul merit pentru eliberarea Daciei revine nu atât barbarilor care
[Corola-publishinghouse/Science/84968_a_85753]