62,720 matches
-
guvernamentală, de factorii psihologici. Din moment ce diciplina se definea prin paradigma sa, realismul, acest fapt limita considerabil granițele disciplinei. Și pentru că istoria internă a disciplinei, evoluția conceptelor și asumpțiilor sale centrale erau atît de strîns legate de incontestabilul rol al realismului, criza realismului a fost și este deopotrivă o criză a identității disciplinei. 6. Epilog: Teorii sovietice în domeniul relațiilor internaționale Merită să întrerupem pentru un timp analiza realismului, așa cum s-a dezvoltat el în Occident. Un capitol despre teoriile sovietice asupra
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
prin paradigma sa, realismul, acest fapt limita considerabil granițele disciplinei. Și pentru că istoria internă a disciplinei, evoluția conceptelor și asumpțiilor sale centrale erau atît de strîns legate de incontestabilul rol al realismului, criza realismului a fost și este deopotrivă o criză a identității disciplinei. 6. Epilog: Teorii sovietice în domeniul relațiilor internaționale Merită să întrerupem pentru un timp analiza realismului, așa cum s-a dezvoltat el în Occident. Un capitol despre teoriile sovietice asupra imperialismului nu este, desigur, esențial pentru studiul evoluției
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
și necesită un schimb sistematic cu straturile și societățile necapitaliste. Dacă dinamica internă a capitalismului și-ar fi sieși suficientă, capitalismul ar trebui să fie un proces fără sfîrșit, ceea ce contrazice, după Luxemburg (1985 [1921]: 445), teza marxistă a unei crize economice finale și inevitabile a capitalismului. În critica pe care a făcut-o lui Marx, ea a susținut că, dacă sistemul capitalist ar fi unul închis, n-ar mai putea fi valorificată capacitatea sistemelor capitaliste de a se autoreproduce la
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
ci mai degrabă un instrument al clasei dominante, burghezia monopolistă este forța conducătoare a expansiunii/ colonialismului. Hilferding își bazează explicația pe capitalul financiar autohton, ale cărui încercări de cartelizare ar depăși în cele din urmă anarhia producției (piețelor) capitaliste și crizele economice, dar nu pot soluționa contradicția dintre burghezie și proletariat. El a explicat expansiunea imperialistă prin nevoia monopolurilor capitaliste de a căuta materii prime și mînă de lucru ieftină pentru a avea profituri mai mari, de a deschide noi piețe
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
relațiilor pur militare. Ea împărtășește de asemenea cu realismul toate capcanele privind definirea exactă a conceptelor de bază, dificultatea integrării factorilor transnaționali și o perspectivă care privilegiază tot mai mult status quo-ul, mai ales în cadrul sferelor proprii de influență. INTERLUDIU CRIZA REALISMULUI 7. Politica destinderii: Kissinger și limitele diplomației "concertului" După criza rachetelor din Cuba, guvernul sovietic și-a modificat politica anterioară de a încerca să concureze puterea SUA prin găsirea unor "scurtături" strategice, mai ales nucleare (Carrere d'Encausse 1984
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
privind definirea exactă a conceptelor de bază, dificultatea integrării factorilor transnaționali și o perspectivă care privilegiază tot mai mult status quo-ul, mai ales în cadrul sferelor proprii de influență. INTERLUDIU CRIZA REALISMULUI 7. Politica destinderii: Kissinger și limitele diplomației "concertului" După criza rachetelor din Cuba, guvernul sovietic și-a modificat politica anterioară de a încerca să concureze puterea SUA prin găsirea unor "scurtături" strategice, mai ales nucleare (Carrere d'Encausse 1984). După înlăturarea lui Hrușciov, noul guvern sovietic a adoptat o politică
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
XIX-lea, precum și limitele unei astfel de încercări. În vreme ce capitolul 5 arăta cîteva din anomaliile realismului ca teorie explicativă, eșecul proiectului lui Kissinger pune în evidență limitele reaplicării realismului ca practică diplomatică. Așa cum va arăta următorul capitol al acestui interludiu, criza realismului înțeles ca teorie și practică în țara cea mai importantă din punctul de vedere al relațiilor internaționale, a dus în cele din urmă nu doar la o fragmentare a eșafodajului politicii externe americane, ci și la una a disciplinei
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
asume sarcina definirii unui cod al înțelegerii comune, care poate face posibilă o ordine internațională. Existența armelor nucleare lasă puțin timp acestei sarcini. "Trebuie să construim o ordine internațională înainte ca ea să fie impusă ca o necesitate, în urma unei crize. Aceasta nu este o chestiune de planuri, ci de atitudini" (Kissinger 1969: 49). ÎNGRĂDIREA NEGOCIATĂ Din momentul cînd a preluat postul, Kissinger s-a văzut în fața unei ocazii unice de a face ca afacerile internaționale să devină mai apropiate de
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
împărtășească o concepție politică asupra lumii bazată pe balanța puterii (înțeleasă în termenii realismului clasic). În primul rînd, Kissinger a arătat necesitatea evitării dezastrului nuclear. Deși inițial susținuse varianta războiului nuclear "limitat", în urma politicii la limita războiului nuclear din timpul crizei cubaneze, el a început să se îndoiască de posibilitatea unei escaladări nucleare bine reglate. Una dintre sarcinile propuse de această politică era educarea publicului american (1982: 50) pentru a accepta necesitatea unei politici lucide a echilibrului și pentru a-i
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
totuși mîinile legate; Congresul era cel care hotăra în această privință. Un alt exemplu, care ilustrează impactul actorilor privați și al lobby-ului privat, este afacerea în mod clar profitabilă a vînzărilor de grîu către Uniunea Sovietică, aflată din ce în ce mai aproape de criză. În vremea lui Kissinger, aceste vînzări nu erau nici măcar subiect de negociere, din cauza puternicei reacții a fermierilor și a Departamentului Comerțului. Cînd administrația Carter a instituit embargoul grîului asupra URSS, în urma invaziei din Afganistan, punerea lui în practică a fost
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
occidental. Nu mai e nevoie să spunem că Anul Europei a fost un dezastru diplomatic. De asemenea, stimulentele și amenințările, care puteau fi folositoare în relația cu o putere rivală, nu erau ușor de folosit pentru sau împotriva aliaților. În criza din Cipru din 1974, americanii nu au reușit să împiedice intervenția greacă (ce a dus la înlocuirea lui Makarios) și au trebuit să facă față celei mai mari presiuni din istoria alianței. Fără îndoială că cea mai importantă decizie a
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
care Angola și Mozambicul se decolonizau, iar Africa de Sud și Rhodesia se confruntau cu tensiuni interne. Pentru a mulțumi guvernul chinez, îngrijorat ca de obicei de India vecină, care putea fi de asemenea considerată aliat sovietic, americanii au ajutat Pakistanul în criza din 1971, chiar dacă Pakistanul reprimase violent revolta din Bangladesh. Punînd pe primul plan interesele pe termen scurt, administrația americană a permis vînzarea nelimitată de arme Iranului, fără a cîștiga mare lucru în schimb. În plus, deși Kissinger era perfect conștient
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
făcut și mai dificilă menținerea poziției de putere a SUA. Ca o ironie, încercarea de a considera mișcările lumii a treia din perspectiva echilibrului central a făcut diplomația americană să uite să-și ia măsuri preventive: ori de cîte ori crizele scăpau de sub controlul central al superputerilor, americanii nu rămîneau cu altceva decît cu acele opțiuni ad hoc pe care le deplîngea atît de mult Kissinger. CONCLUZIE Destinderea reprezintă atît finalizarea politicii de îngrădire, cît și eșecul diplomației tradiționale de a
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
atacurile realismului vizau nu conținutul, ci domeniul (restrîns) al disciplinei pe care îl promova realismul. De asemenea, multe critici importante la care a fost supus realismul au fost greșit înțelese - și contrate pe măsură - ca atentînd la granițele independenței instituționale. Criza endemică de identitate a disciplinei găsise în realism o salvare temporară. Prin urmare, criza realismului a declanșat dezbateri asupra propriei concepții despre sine a disciplinei. La începutul anilor '70, disciplina relațiilor internaționale s-a confruntat cu o fragmentare din ce în ce mai accentuată
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
realismul. De asemenea, multe critici importante la care a fost supus realismul au fost greșit înțelese - și contrate pe măsură - ca atentînd la granițele independenței instituționale. Criza endemică de identitate a disciplinei găsise în realism o salvare temporară. Prin urmare, criza realismului a declanșat dezbateri asupra propriei concepții despre sine a disciplinei. La începutul anilor '70, disciplina relațiilor internaționale s-a confruntat cu o fragmentare din ce în ce mai accentuată a cercetării și cu o continuă extindere a granițelor activității științifice legitime; problema fundamentală
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
așteptat de la o abordare kuhniană, o disciplină care și-a pierdut paradigma se va afla în căutarea unei noi autodefiniri și a granițelor sale legitime. FRAGMENTAREA DISCIPLINEI RELAȚIILOR INTERNAȚIONALE: PLASA GLOBALĂ În anii '70, paradigma realistă a cunoscut o adevărată criză (vezi mai ales Alker și Bierstecker 1984; Banks 1984). În timpul unei îndelungate perioade în care legitimase dezlegarea enigmelor, realismul s-a confruntat cu anumite probleme, cum ar fi nivelurile diferite de analiză (Singer 1961), ficțiunea statului monolitic (criticile marxiste și
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
nu mai poate fi atribuită unui nivel anume, fie el birocratic, transnațional sau internațional. Într-un fel, lucrarea lor a prezentat, a sintetizat sumar, dar nu a putut îngrădi, programul exploziv de cercetare al "plasei" globale. DISPUTA ÎNTRE PARADIGME Odată cu criza realismului, descrierile de sine ale disciplinei în anii '70 și '80 și-au propus să nu subsumeze această imagine fragmentată unei singure abordări teoretice. În schimb, lucrurile s-au petrecut ca și cum literatura referitoare la analiza politicii externe s-ar fi
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
să nu se subsumeze unei teorii mai generale. Nu este foarte surprinzător că savanții au crezut că găsesc în istoria științei a lui Kuhn o descriere adecvată a situației lor. Kuhn vorbește de o dispută a paradigmelor în vremuri de criză, care se caracterizează prin: proliferarea teoriilor concurente, dorința de a încerca altceva, exprimarea explicită a nemulțumirii, recursul la filosofie și punerea în discuție a fundamentelor. În ciuda propriilor îndoieli ale lui Kuhn (vezi capitolul 12), ideile sale au fost aplicate în
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
asumpție pozitivistă (pentru această argumentare, vezi Bernstein 1983). Dar desigur că dezbaterea și critica pot avea loc și între teorii sociale contradictorii. Interpretarea și deliberarea au un "rol esențial în succesiunea paradigmelor. [Kuhn] spune doar că ele nu pun capăt crizei; adică prin ele însele nu sînt suficiente pentru a efectua tranziția de la o paradigmă la alta" (Gutting 1980: 6). CONCLUZIE În anii '70, realismul a pierdut controlul asupra disciplinei și asupra amplitudinii pe care aceasta a atins-o. Disciplina s-
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
devenit o binevenită barieră împotriva oricărei critici și o bună justificare pentru rutina academică. Politica sferelor academice de influență s-a acoperit cu o poleială kuhniană întrucîtva științifică (vezi și Kratochwil 1993: 68). Această evoluție a arătat cum, într-o criză paradigmatică, disciplina a început să-și pună în discuție fundamentele și să țină seama de cercetarea aflată la limitele canonului stabilit (Kuhn 1970a:91). Ea a subliniat o dată în plus faptul că o disciplină amenințată în identitatea sa poate accepta
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
pentru a-și legitima statutul independent. Nu războiul suspect dintre ideologii, ci discuția asupra granițelor disciplinei sau ale necunoscutului "internațional" a caracterizat dezbaterea, începînd cu anii '70. Partea a doua a acestui volum nu ia în considerare toate reacțiile la criza realistă. Ținînd seama de prioritățile acestui studiu, ea se va ocupa doar de acele răspunsuri care au fost inspirate de realism. Se va arăta că dezbaterile inspirate de realism din disciplina relațiilor internaționale (și din economia politică internațională) pot fi
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
să o facă. Într-adevăr, unii vor să vadă înlocuită disciplina relațiilor internaționale de către economia politică internațională, orientare care este de înțeles că nu a fost primită cu prea mult entuziasm în interiorul disciplinei. PARTEA a II-a REACȚIILE REALISTE LA CRIZA REALISMULUI 9. Neorealismul sistemic: Kenneth Waltz și Teoria politicii internaționale Dacă există vreo carte care să poată fi comparată cu cea a lui Morgenthau, Politics Among Nations, în privința funcției paradigmatice pe care o are în disciplina relațiilor internaționale, arătînd un
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
vezi capitolul 8). Astfel, o cauză majoră a succesului lui Waltz se leagă, aș spune, de una dintre tezele centrale ale acestei cărți, anume confuzia realismului ca teorie cu limitele și identitatea disciplinei relațiilor internaționale. Disciplina, suferind de o permanentă criză de identitate, exacerbată în anii '60 și '70, a găsit în perspectiva lui Waltz un binevenit ajutor. Waltz definește un teren aparte pentru specialistul în domeniul internațional, separînd politica internațională de orice alt subiect al științelor sociale. În plus, bazîndu-se
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
administrația Nixon a decis să suspende sistemul monetar Bretton-Woods. Această decizie unilaterală nu a însemnat doar schimbarea modului în care funcționa sistemul monetar internațional, ci și recunoașterea oficială de către Statele Unite a faptului că poziția lor de putere era amenințată. După criza din 1973, observatorii au început să pună în legătură presupusa eroziune a puterii americane cu recesiunea și protecționismul crescînd. Cercetătorii americani au început pentru prima oară să aplice analiza declinului puterilor la propria țară. Criza petrolului și influența din ce în ce mai mare
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
de putere era amenințată. După criza din 1973, observatorii au început să pună în legătură presupusa eroziune a puterii americane cu recesiunea și protecționismul crescînd. Cercetătorii americani au început pentru prima oară să aplice analiza declinului puterilor la propria țară. Criza petrolului și influența din ce în ce mai mare a armelor economice au transferat soluțiile economice în aria politicii de nivel înalt, adică a problemelor diplomației și războiului. Teoria realistă cea mai influentă care s-a dezvoltat ca reacție la această nouă agendă a
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]