2,571 matches
-
disperare să moară vorbește despre ,,spațiul literar topic" kafkian în care doctorii ar înțelege dorința pacienților de a se elibera, de condiția dată, prin moarte. Situația ,,societății topice" în care trăiește Kafka este cu totul alta. În situația lui Blecher dialectica ,,societate topică" vs. ,,spațiul literar topic" poate fi rescrisă în termenii ,,loc rău" vs. ,,loc bun"166. Bivalența acestor spații este mai mult decât evidentă, în sensul că același loc acționează uneori pozitiv, alteori negativ asupra eului. Odaia, de exemplu
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
realitățile sacre și profane. Acest aspect al teoriei lui Eliade descifrează unele probleme pe care le ridică textul blecherian. Orice interpretare trebuie să recunoască această situație alternativă, circulară, "dualismul embrionar" al sacrului și profanului. Acest dualism poate echivala cu o dialectică originară de unde decurg toate consecințele: ,,sacrul poate dobândi semnificații profane, profanul poate dobândi semnificații sacre"438. Sacrul cuprinde atât referentul cât și semnificația sa, iar prin caracterul său paradigmatic, reprezintă condiția însăși a semnificației. A enumera caracterul sacrului, înseamnă a
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
lui Eliade pornește de la ideea că semnificația "sacră" se naște prin opoziție cu cea "profană", printr-un act de semnificare reciprocă. Acest tip de opoziție are un caracter de model. El constituie o paradigmă hermeneutică. Oricât de relativă ar fi dialectica sacru profan, ea pune în lumină un număr enorm de fenomene spirituale semnificative, ea descifrează și scoate în evidență o cantitate nebănuită de semnificații esențiale. Aceasta este și ,,contribuția hermeneutică cea mai importantă a lui Eliade"445. Dacă sacrul reprezintă
[Corola-publishinghouse/Science/1448_a_2746]
-
a "metapovestirilor" (Lyotard 1993) care au legitimat sistemul de gândire și acțiune al modernității. Fie că a fost vorba despre cultivarea rațiunii și libertății, emanciparea proletariatului, întărirea spiritului național, creșterea capitalurilor prin economia de piață și progresele științifico-tehnologice, sau despre dialectica Ideii atotstăpânitoare, spiritualitatea postmodernă a constatat eșecul metafizicii tradiționale și al "marilor povestiri de legitimare". Dacă "filosofia pozitivistă a eficienței" s-a bazat pe ipoteza determinismului, previzibilitatea evoluției sistemelor relativ închise și stabile ale căror intrări și ieșiri se aflau
by Sergiu Gherghina [Corola-publishinghouse/Science/1101_a_2609]
-
pe când "cei moderni" respingeau acest tip de aservire mimetică, susținând individualitatea și valoarea scriitorilor contemporani. Astfel, dincolo de nuanțările particularizante pe care le presupune integrarea într-un anumit context literar, social și politic, Disputa concretizează, după cum sugera și Adrian Marino 45, dialectica esențială între tendința spre conformism și canonic și tendința spre progres, invenție, libertate. Sunt două direcții ce surprind un antagonism etern și universal, care, însă, prin resorturile sale generează întotdeauna un dinamism atât de necesar evoluției literaturii sau societății, în
[Corola-publishinghouse/Science/1558_a_2856]
-
erotismul în vârful, iar pornografia în partea cea mai de jos a aceleiași scări, se ascunde presupunerea că Subiectul nu este confruntat cu o eterogenitate ireductibilă a propriei raportări la sexualitate, că o poate domina și unifica definind o anume dialectică ascendentă în care eroticul ar constitui etapa intermediară între pornografie și adevărata iubire. Regăsim aici imemoriala divizare a trupului într-o parte animală, o parte intermediară și o parte spirituală aleasă (pântec/piept/cap; gură/nas/ochi) pe care a
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/983_a_2491]
-
și reprezentările care ar fi estetice. Unul dintre cele mai cunoscute exemple este cel al fotografului japonez Nobuyoshi Araki: "Araki se joacă neîncetat cu codul pornografic, operând o răsturnare constantă a eroticului în pornografic sau a pornograficului în erotic. Această dialectică mereu reactivată perturbă clivajul prea bine închegat dintre high și low, dintre înalt și jos, dintre nobil și ignobil". D. Baqué, op. cit., p. 58. În domeniul cinematografiei, cazul filmului Baise-moi [Trage-mi-o*] (2000), regizat de Virginie Despentes și Coralie
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/983_a_2491]
-
-o în volumul de față, structurată de sexualitatea masculină. Femeile nu și-o pot însuși decât minând-o din interior, prin decalaje subtile, dar decisive. Am oferit câteva ilustrări; se poate susține o concepție pe care am putea-o numi "dialectică": desigur, pornografia, până la o dată recentă, a fost monopolizată de masculin, dar femininul, jucând rolul negativului, ar trebui să-i permită să acceadă la o nouă unitate, mai bogată, unde femininul n-ar mai fi recunoscut ca străin; în fine, se
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/983_a_2491]
-
iubirea. Toate acestea se regăsesc la Hegel, precum și căderea Sophiei, care ia forma unei spărturi În „Împărăția Fiului Lumii”, atunci cînd apare „spiritul finit” (endlicher Geist), care este echivalentul sufletului inferior valentinian (psyche). „Împărăția Fiului Lumii” se va sfîrși prin dialectica „negare a negației”, un „proces de reconciliere” (der Prozess der Versöhnung) În care Spiritul absolut se recunoaște pe sine drept ceea ce este13. Baur nu sesizează anticosmisnul gnostic (poate nici dualismul), pus În lumină abia de către Hans Jonas, În 1934. Prin
[Corola-publishinghouse/Science/1867_a_3192]
-
să determine natura adevăratei lupte și credințe creștine). Marc Angenot precizează că termenul "presupune o concepție despre cuvântul războinic apărut în timpul războaielor religioase" și semnifică "continuarea dezbaterii cu alte arme, o practică argumentativă condensată care se opune practicii lungi a dialecticii clasice"9. La origine se aplică în special operelor de controversă în materie de teologie, disputelor asupra dogmei, însă polemica poate fi definită, în strânsă corelație cu etimologia termenului, ca orice tip de confruntare umană: fizică și/sau verbală, reală
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
lor consubstanțială. Alain Roger remarcă dualitatea acestui raport, operând o distincție între forma exterioară, de "dispută", a polemicii filosofice ("polemica în calitate de judecată culminează cu Nietzsche") și cea "interiorizată", care rezidă în dinamica evolutivă a conceptului, așadar în calitate de "proces" culminând cu "dialectica hegeliană". Prima spune autorul este exclusivă: afront universal, a doua inclusivă, prin interogație rațională." Indisociabilitatea acestei subtile și intime legături demonstrează caracterul dialectic (ca metodă de aflare și impunere a adevărului), eristic (ca artă de a purta disputa uzând de
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
artă de a purta disputa uzând de o argumentație subtilă și de artificii retorice) și sofistic (dat de întrebuințarea în scopuri amorale a argumentelor ad hominem și ad personam, asupra cărora vom reveni mai nuanțat) al polemicii. Ori de câte ori e asociată dialecticii (chiar în sensul prim atribuit de Aristotel, de exercițiu intelectual 19, dar și de joc sau meci frumos fără învingători sau învinși), polemicii i se recunoaște valoarea constructivă și nobilă. Cu toate acestea, istoria polemicilor ne arată că celebritatea lor
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
remarcat că, în polemica literară, între argumentarea logică și amprenta stilistică a autorului pare să existe un echilibru deseori fragil. El se rupe, dispare în cazul pamfletului, ale cărui resorturi sunt de natură emoțională. În baza corelației dintre retorică și dialectică, se pot desprinde câteva concluzii privind studiul discursului polemic: argumentația polemică se fundamentează pe cuplul susținere respingere, ceea ce presupune interferența discursului prodomo și a rechizitoriului sau, în termenii lui Angenot, a discursului și a contra-discursului. Polemica nu vizează, prioritar triumful
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
concluzii privind studiul discursului polemic: argumentația polemică se fundamentează pe cuplul susținere respingere, ceea ce presupune interferența discursului prodomo și a rechizitoriului sau, în termenii lui Angenot, a discursului și a contra-discursului. Polemica nu vizează, prioritar triumful adevărului (acesta aparține exclusiv dialecticii), ci al individului prin imaginea sa de "războinic" al cuvântului. Acestui aspect care justifică prezența argumentului ad hominem i se atribuie, la un moment dat, o valorizare peiorativă în La parole polémique, atașându-i-se o pesimistă viziune schopenhauriană: "Vrem
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
demonstrația este dezirabilă, fără a fi absolut necesară și suficientă, pe când argumentarea (în sensul actual: de acțiune conjugată a elementelor raționale și emoționale) este condiția sine qua non a existenței discursului polemic. Sintetic și puțin reducționist, raportul între retorică și dialectică poate evidenția distincții de genul: monolog-dialog, persuasiv-euristic, ipoteze-teze, asertiv-dubitativ, însă, în practica discursivă, lucrurile nu pot fi strict demarcate, iar teoria a ajuns la puncte de vedere disparate și complexe, cel puțin în ceea ce privește retorica 23. Fără îndoială că aceste raporturi
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
al unui antiinstituționalism presupus (spre exemplu "însăși viața literaturii la un nivel greu observabil", cum ar fi negarea eminescianismului epigonic prin instaurarea noilor curente în poezie), iar celui de-al doilea un caracter direct și deschis, definibil ca "formă a dialecticii ideilor, în care disputa are menirea de a dezvălui adevărul, de a-l obliga să se releve"36. Trebuie adăugat că implicitul polemic este detectabil în structura profundă a unei uriașe diversități de texte, iar în ceea ce privește demersul nostru subliniem faptul
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
a interferențelor (Ion Vlad), iar în acest caz intenționalitatea autorului, disimulată sau explicită, precis direcționată sau orientată spre o țintă cu un contur ambiguu, va genera o gramatică specifică a textului. Accentul, determinat conjunctural și subiectiv, se va deplasa dinspre dialectică ("polemică ad rem", după Eminescu) spre "arta de a spurca frumos" (N. Balotă), atac gratuit, cu finalitate estetică. Nu e vorba aici de trecerea pe o scară valorică superioară, decât din prisma restrictivă a estetismului, ci de relevarea unei metamorfoze
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
polémique: aspects théoriques et interprétations, G. Narr, Tübingen, J.-M. Place, Paris, 1985, coord. Georg Roellenbleck. Angenot, Marc, La parole pamphletaire. Les typologies des discours modernes, Payot, Paris, 1982. Aristotel, Organon, Topica, Cartea I, cap. "Utilitatea dialecticii", Editura Științifică, București, 1963. Aristotel, Retorica, traducere, studiu introductiv și index de Maria-Cristina Andrieș, Editura IRI, București, 2004. Bahtin, M., Probleme de literatură și estetică, traducere de Nicolae Iliescu, Editura Univers, București, 1982. Barthes, Roland, Romanul scriiturii, antologie de Adriana
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
aspects théoriques et interprétations, Tübingen, G. Narr, Paris:J.-M. Place, (c)1985,coord. Georg Roellenbleck. Angenot, Marc, La parole pamphletaire. Les typologies des discours modernes, Paris, Payot, 1982. Aristotel, Organon, Topica, Cartea I, cap. Utilitatea dialecticii, București, Editura științifică, 1963; Retorica, traducere, studiu introductiv și index de Maria-Cristina Andrieș, București, Editura IRI, 2004. Bahtin, M., Probleme de literatură și estetică, traducere de Nicolae Iliescu, București, Editura Univers, 1982. Barthes, Roland, Romanul scriiturii, antologie de Adriana Babeți
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
La parole polémique, pp. 25-46. 17 Alain Roger, "Polémique et philosophie", în vol. Le discours polémique, Éditions Place, Paris, 1985. 18 Ibid.; autorul invocă drept exemplu Dialogurile lui Leibniz, Hume sau Berkeley. 19 Aristotel, Organon, Topica, Cartea I, capitolul "Utilitatea dialecticii", Editura științifică, București, 1963, pp. 7-8. 20 Aurel Sasu, Retorică literară românească, Editura Minerva, București, 1976, p. 21. 21 Marc Baratin, "La polémique et les traités de rhétorique dans l'Antiquité romaine", în La parole polémique, vol. cit., pp. 255-262
by Minodora Sălcudean [Corola-publishinghouse/Science/1086_a_2594]
-
a se accepta. Spațiul dedicat scrierii pentru sine, în opoziție cu cel dedicat scrisului pentru ceilalți, este cu adevărat cel al gazdei care sunt pentru mine însumi, de mine ca la gazdă a oaspetelui, conceput ca răsturnare radicală a unei dialectici stăpân-sclav, ca timp al unei eliberări, prin relația de distanțare care permite accesul, în acest joc al libertății, în proximitatea imediată și cea mai sensibilă a sinelui față de sine. Relația duală, prin urmare unică, este miza fundamentală. Rousseau visează la
[Corola-publishinghouse/Science/84946_a_85731]
-
contradicția șefului nu va fi niciodată depășită (eșec al reformei Eboue în partea de nord a statului Congo). Este imposibil a interioriza acest șef, a-l legitima în vreun fel. El este un element străin care va rămâne prins în dialectica coerciției, iar când puterea exterioară nu îl va mai sprijini, acesta se va prăbuși. La fel se întâmplă și cu colectivismul servil: acesta nu se va putea elibera în niciun fel de determinarea coercitivă din exterior. El nu se va
by LAURENT BAZIN, MONIQUE SELIM [Corola-publishinghouse/Science/1015_a_2523]
-
te-ncânt?..." Însă nu de singurul cuvânt e vorba aici, ci de cuvântul eminamente propriu, atotcuprinzător, suprapus limbajului tocit, așezat ori copleșit de ambiguități. Ceea ce așteaptă întrebătorul, veghetor descurajat de polivalența sensurilor, e o certitudine ultimă, un suflu inițiind în dialectica internă a realităților, în insolitul cosmo-sacral; din păcate cuvântul nu revelează, ci ascunde sacrul. Vizând esența ultimă, adică absolutul, cuvântul năzuit de Blaga în excepționala-i Ardere se vrea un cifru magic, omnipotent, atoatelămuritor, în stare să sfărâme interdicțiile de
[Corola-publishinghouse/Science/1545_a_2843]
-
seninătății / și / Rostitor / al / Deității!" Despre quiditate glosase odinioară Camil Petrescu, fervent admirator al fenomenologiei lui Edmond Husserl. III Mai insistent ca la Nichita Stănescu (partener de generație), la autorul Baaad-lui citatul livresc de mare diversitate se înscrie într-o dialectică a contopirii regionalului cu universalul. Tentația dezmărginirii, peregrinările imaginare la nivel planetar, conexiunile cu psihisme extrem-orientale intră de drept în poetica sa personală. "Efortul meu de o viață lămurea el a fost să urmez calea de înțelegere deschisă de un
[Corola-publishinghouse/Science/1545_a_2843]
-
-se de Blaga din Lauda somnului terorizat de vedenii, excedat de semne ale haosului primordial. Labirinticului dimovian i se opune, în subtext, nevoia de "inedit azur" din visurile lui Al. Philippide. Secvențele năucitoare din Baia sau o eternitate iterativă (în Dialectica vârstelor, 1977) se înnoadă și se interciocnesc; personajul liric (totalmente gol), inocent, nedumerit în drum spre Baie -, subiect de întâmplări neverosimile, rătăcește pe străzile unui oraș; agresat de către necunoscuți, singur într-un "vagon de clasa-ntâi", adăpostit un moment într-
[Corola-publishinghouse/Science/1545_a_2843]