754 matches
-
al ideilor în favoarea celei de înalt magistrat și președinte al Consiliului de Miniștri, îi unește o sensibilitate comună și o modalitate specifică de articulare a criticii intelectuale.<ref id=”1”> A se vedea prezentarea lui E. Lovinescu în Antologia ideologiei junimiste: culegere de studii neadunate până acum în volum, Editura Casa Școalelor, București, 1943, pp. 115-117, precum și în Antologia scriitorilor ocazionali, Editura Casa Școalelor, București, 1943, pp. 29-33.</ref> Iar acest fond comun este reprezentat de propensiunea către elogiul tradiției și
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
delat. Formele fără fond, în lectura organicistă a lui Rosetti, compromit și anulează șansele unei dezvoltări întemeiate pe durata lungă și modelată de tradiție. Respingerea politicii ca experiment guvernat de rațiune, care ignoră țesătura seculară a comunității, este o temă junimistă prin excelență. Formula lui Rosetti se în dreaptă către alternativa avansată de Burke la 1791. Ruină a timpului, vechiul arbore social devenise inutil, chiar stricăcios; în loc de a umbri pământul pe care crescuse, crengile lui uscate și frunzișul lui veșted înlătura
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
afine cu o specie de conservatorism istoric mai apropiat de tradiție și mai atent la traumele modernizării decât direcția liberal conservatoare. Privirea lui Rosetti expune tensiunea dintre elită și masa comunității, anticipând reflecția lui Nicolae Iorga. Din trunchiul liberal conservator junimist se des prinde o ramură ideologică tradiționalistă: detașarea de rădăcini și fanatismul cu care elita se îndreaptă spre diferite modele de civilizație sunt parte din rătăcirea pe care viziunea conservatoare nu întârzie să o surprindă. Elita care guvernează, dacă nu
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
înțelepți dintre ei îmbrățișând cariera liberă de avocat, găsesc un mijloc mai lucrativ și mai fecund de a trăi din fondul comun de mizerie socială.<ref id=”1”>Ibidem, p. 79.</ref> Odată cu Eminescu, ne situăm în marginea perimetrului intelectual junimist. Lectura pe care o dă scrii torul politic formelor fără fond probează natura paradoxală și complicată a viziunii sale politice. Distanța față de Rosetti, cel mai burkean și pesimist dintre junimiști, este considerabilă: grefat pe trunchiul junimist, textul eminescian este marcat
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
în marginea perimetrului intelectual junimist. Lectura pe care o dă scrii torul politic formelor fără fond probează natura paradoxală și complicată a viziunii sale politice. Distanța față de Rosetti, cel mai burkean și pesimist dintre junimiști, este considerabilă: grefat pe trunchiul junimist, textul eminescian este marcat de afinitatea cu gândirea xenofobă și antisemită a finelui de secol XIX.<ref id=”2”>Pentru un tablou al relației dintre antisemitism și naționalism în Europa Centrală, a se vedea Robert S. Wistrich, Laboratory for World
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
III, Publicistică. Cores pon dență, Fragmentarism, p. 965.</ref> Din acest unghi de vedere al recitirii formelor fără fond, tradiția este cheia de boltă fără de care guvernarea unei națiuni nu se poate imagina. Ostilitatea lui Eminescu este îndreptată, în descendență junimistă, spre cei pe care editorialistul de la Timpul îi va iden tifica, invariabil, drept continuatorii anului 1848. Liberalismul radical este expresia cea mai închegată a unui etos euro pean alimentat de alianța dintre revoluție și schemele universale ale raționalismului politic. Cultul
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
irezistibil.<ref id=”2”>A se vedea Sorin Antohi, Civitas imaginalis. Istorie și utopie în conștiința românească, Editura Polirom, Iași, 1999, ediția a doua, pp. 117-143.</ref> Reflecția sa se naște din acest dialog tensionat dintre vocația regresivă și instinctul junimist al gradualismului și organicității. Discontinuă și vizionară, gândirea sa rămâne parte, până la un punct cel puțin, a trunchiului originar junimist. Îndatorat, ca și Rosetti, unei sensibilități burkeane, Eminescu elogiază alternativa conservatoare întrucât reconciliază contrariile și aduce împreună progresul și tradiția
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
1999, ediția a doua, pp. 117-143.</ref> Reflecția sa se naște din acest dialog tensionat dintre vocația regresivă și instinctul junimist al gradualismului și organicității. Discontinuă și vizionară, gândirea sa rămâne parte, până la un punct cel puțin, a trunchiului originar junimist. Îndatorat, ca și Rosetti, unei sensibilități burkeane, Eminescu elogiază alternativa conservatoare întrucât reconciliază contrariile și aduce împreună progresul și tradiția. Critica formelor fără fond este justificarea intelectuală a evoluției organice. Nici pentru țara noastră nam gândit vreodată dea propune un
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
și nici pe guvernul, nici poporul englez nui doare capul de aceasta.<ref id=”1”> Eminescu, Opere, vol. XII, Editura Academiei R.S.R., București, 1985, pp. 159-160.</ref> Gradualism și organicitate Neîncrezătoare în raționalismul politic și în relevanța schemelor utopice, reflecția junimistă va miza, în mod previzibil, pe acea manieră englezească de a gândi societatea evocată de Maiorescu însuși. Evolu ționismul junimist înseamnă, înainte de toate, întoar cere la o politică a prudenței, gradualismului și organicității. De vreme ce voluntarismul individual sau etatic nu pot
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
Academiei R.S.R., București, 1985, pp. 159-160.</ref> Gradualism și organicitate Neîncrezătoare în raționalismul politic și în relevanța schemelor utopice, reflecția junimistă va miza, în mod previzibil, pe acea manieră englezească de a gândi societatea evocată de Maiorescu însuși. Evolu ționismul junimist înseamnă, înainte de toate, întoar cere la o politică a prudenței, gradualismului și organicității. De vreme ce voluntarismul individual sau etatic nu pot fi sursa unei dezvoltări raționale a societății, guvernarea nu poate avea altă soluție decât să se întoarcă spre individ și
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
unei dezvoltări raționale a societății, guvernarea nu poate avea altă soluție decât să se întoarcă spre individ și spre comunitate, încercând să exploateze potențialul pe care nu îl poate mobiliza comanda centralizată a statului. Din acest unghi de vedere, politica junimistă este, în același timp, antirevoluționară și durabilă. Energia utopică sfârșește prin a întări un stat ce alimentează apetitul de parvenire al unei false stări a treia. În această democrație bugetivoră, statul este venerat ca motor ale emancipării, iar centralizarea este
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
ce alimentează apetitul de parvenire al unei false stări a treia. În această democrație bugetivoră, statul este venerat ca motor ale emancipării, iar centralizarea este maniera firească în care această omnipotență a statului limitează, dramatic, ponderea deținută de cetățean. Critica junimistă a raționalismului politic și a formelor fără fond conduce, în consecință, la reexaminarea rolului pe care statul este chemat săl joace în modelarea parcursului cetățenilor săi. Modernizarea este definită, în toate spațiile care urmează paradigma revoluționară de la 1789, de eliminarea
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
corporațiilor, odată cu impunerea hegemoniei administrației centrale, individul este izolat în fața mașinăriei care controlează autocratic mersul întregii societăți. Suveranitatea statului se traduce prin mandatarea unei elite de a trasa drumul către viitor, fără ca individul sau comunitatea să poată interveni semnificativ. Evoluționismul junimist este contra acestei direcții pe care se fondează dogma modernității iacobine. Alternativa junimistă este hrănită, cum sa și notat, încă din epocă, de lectura și relectura tomului lui Bu ckley, Istoria civilizației în Anglia. Din textul lui Buckley, junimismul extrage
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
autocratic mersul întregii societăți. Suveranitatea statului se traduce prin mandatarea unei elite de a trasa drumul către viitor, fără ca individul sau comunitatea să poată interveni semnificativ. Evoluționismul junimist este contra acestei direcții pe care se fondează dogma modernității iacobine. Alternativa junimistă este hrănită, cum sa și notat, încă din epocă, de lectura și relectura tomului lui Bu ckley, Istoria civilizației în Anglia. Din textul lui Buckley, junimismul extrage pledoaria pentru limitarea puterii de decizie a statului, limitare care să fie punctul
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
exprimă, dar nu le creează. A miza pe centralitatea statului în încurajarea modernizării, a ignora semnificația descentralizării și a subestima necesitatea unui etos al autodeterminării economice sunt simptomele unei patologii ideologice denunțate de junimism. Argumentele lui Pogor explică de ce reflecția junimistă a ales, invariabil, calea prudenței și a gradualismului. Și aceasta pentru că numai o reformă treptată, în accepțiune burkeană, poate negocia calea de evoluție cu individul și comunitatea căreia el îi aparține. Statul, în lectura junimistă, nu poate fi perceput ca
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
lui Pogor explică de ce reflecția junimistă a ales, invariabil, calea prudenței și a gradualismului. Și aceasta pentru că numai o reformă treptată, în accepțiune burkeană, poate negocia calea de evoluție cu individul și comunitatea căreia el îi aparține. Statul, în lectura junimistă, nu poate fi perceput ca un deținător al soluțiilor miracol, ca o instanță ce oferă națiunii scurtătura către edenul promis. Dimpotrivă - ceea ce contează este reconsiderarea unui tip de mișcare profundă și lentă a spiritului public, care să fie combustibilul ce
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
atât raporturile complicate ale vieții sunt mai bine înțelese și omul civilizat reclamă abrogarea legislațiilor protectoare care erau considerate de clasele guvernante ca triumful prevederii administrative.<ref id=”1”>Vasile Pogor, „H.T. Buckle. Istoria civilizațiunii în Englitera“, în Antologia ideologiei junimiste, ed. cit., pp. 111-112.</ref> Evoluție și prudență: o viziune maioresciană Discursurile parlamentare maioresciene sunt o cutie de rezonanță în cadrul căreia se regăsesc temele centrale ale pedagogiei politice junimiste. Fidel unui proiect politic care se revendică de la 1857, iar nu
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
Vasile Pogor, „H.T. Buckle. Istoria civilizațiunii în Englitera“, în Antologia ideologiei junimiste, ed. cit., pp. 111-112.</ref> Evoluție și prudență: o viziune maioresciană Discursurile parlamentare maioresciene sunt o cutie de rezonanță în cadrul căreia se regăsesc temele centrale ale pedagogiei politice junimiste. Fidel unui proiect politic care se revendică de la 1857, iar nu de la 1848, Maiorescu gândește dezvoltarea României moderne în termenii efortului de limitare a tensiunii dintre inovațiile instituționale și fondul local. Prudența este parte din această filozofie socială ce intenționează
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
fondul local. Prudența este parte din această filozofie socială ce intenționează să evite saltul în necunoscut și recursul la invocarea șamanică a frazelor. Ca și P.P. Carp, Maiorescu plasează în centrul argumentului său imaginea autonomiei locale. Rați unile acestei opțiuni junimiste sunt duble. Pe de o parte, este vorba de opoziția față de tendința hege monică a statului de ași asuma funcții pe care o co lectivitate le poate gestiona în mod satisfăcător. Pe de altă parte, argumentul autonomiei locale se cere
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
iar puterea centrală să aibă numai inspectarea superioară.<ref id=”1”> Titu Maiorescu, „Asupra legii comunale“, în Discursuri parlamentare cu priviri asupra dezvoltării politice a României sub Domnia lui Carol I, vol II (1876-1881), ed. cit., pp. 92-93.</ref> Criticismul junimist este invariabil legat de această întoarcere spre realitatea ignorată de abordarea utopică. Arta guvernării, în accepție conservatoare, înseamnă acest travaliu de adaptare la context a instituțiilor care pot încuraja creșterea libertății. Altoirea burkeană a autonomiei locale implică instituirea unui mecanism
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
această cheltuială către stat și dațile la comună. Voiți să dați biserica la comună, scădeți cheltuiala din budgetul statului și dați o la comună, sau dați din domeniile statului. <ref id=”1”>Ibidem, pp. 95-96.</ref> Imaginarul intelectual liberal conservator junimist este pe deplin cristalizat cu ocazia dezbaterii primei revizuiri a Constituției de la 1866: anii 1883-1884 sunt cei în care guvernarea Brătianu încearcă să reformuleze clauzele pactului pe care se întemeiază echilibrul politic victorian al domniei lui Carol I. Oricât de
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
edificiul statului român. Prudența conservatoare trimite la un raționament ce descurajează ambiția prometeică a inovației permanente - care este utilitatea unei schimbări, în condițiile în care actului originar de la 1866 ia lipsit durabilitatea susceptibilă de a încuraja producerea efectelor sale? Viziunea junimistă este, în mod previzibil, atentă la sistem și la maniera în care legea fundamentală este inserată în cadrul general al unei evoluții a statului. Deceniul și jumătate în care a fost aplicată este insuficient pentru a face să rodească semințele aruncate
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
care mizează pe un miracol ca pabil să scoată România din starea ei de tor poare. Progresul nu se poate improviza, după cum nu există alternativă la tentativa laborioasă de a aclimatiza în contextul autohton principiile occidentale. Sincroni zarea este proiectul junimist, cu condiția ca aceasta să treacă de nivelul epidermic pe care îl instituie formele fără fond. De aici, o reformulare a politicii și rezerva față de ela nurile prometeice. Guvernarea se cere adaptată la provocările unei naturi sociale și mentalitare concrete
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
mers de cultură al statului liberal modern. Nu avem altă for mulă în viața Europei moderne pentru a susține progresul popoarelor, decât învățătura publică și obligatorie, magistratura independentă și elementele de descentralizare.<ref id=”1”>Ibidem, pp. 114-115.</ref> Impopularitatea junimistă este impopularitatea suveranității rațiunii. Marile proiecte, evocate cu entuziasm de zeloții cultului progresului, sunt, de cele mai multe ori, minate de realitatea care se încăpățâ nează să supraviețuiască asaltului frazeologic. Dincolo de revizuirea constituției, destinată a elibera națiunea din opresiunea votului cenzitar, critica
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]
-
prudenței, se obstinează să puncteze dificultatea cu care se articulează, în spațiul autohton, acel civism fără de care extinderea dreptului de vot rămâne o simplă ornamentație demagogică. Înainte de a aspira la transformările de adâncime pe care le invocă reflecția radicală, conservatorismul junimist este preocupat de acest nivel al evoluției organice. Conturarea unei autentice conduite cetățenești este miza ratată a Constituției de la 1866, în deceniul și jumătate de după adoptarea ei. Dacă este așa, dacă cel puțin vom recunoaște toți că ar fi bine
Junimismul și pasiunea moderației by Ioan Stanomir () [Corola-publishinghouse/Science/584_a_1243]