1,491 matches
-
aceste poziții noi putem avea o atitudine realista justificata doar față de structuri, acceptarea evidentei furnizate de istoria științei în privința schimbărilor ontologice radicale care au avut loc în trecerea de la o teorie la alta forțându-ne să abandonăm angajamentul față de întreaga ontologie a teoriilor științifice. Atitudinea potrivita pe care trebuie să o adoptam față de ceea ce exista dincolo de structura este una agnostica. Ladyman 1998 și French și Ladyman 2003 sunt de părere că exista ceva corect în intuiția lui Worrall, dar că în
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
realism structural avem apelul la o viziune semantica asupra teoriilor științifice, precum și o accentuare pe autonomia ontologică a structurilor. Susținătorii formei ontologice a realismului structural resping viziunea sintactică asupra teoriilor. Aceasta doctrină realistă propune o înlocuire a angajamentului față de întreaga ontologie postulata de teorie, cu un angajament față de structura unei teorii (Ladyman 1998: 415). Dar caracterizarea acestei structuri în termenii propoziției sale Ramsey, așa cum apare în viziunea sintactică asupra teoriilor, nu este una potrivita pentru realismul structural (am arătat mai sus
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
5.1.6. Nu există nimic în afara structurilor Adoptarea unei viziuni semantice asupra teoriilor nu este suficienta pentru a asigura poziția realistului structural. Am văzut mai sus că adoptarea unei anumite teorii științifice nu implică un angajament față de o anumită ontologie (a se vedea 5.1.1.). Istoria științei ne pune clar în față ambiguitatea ontologica pe care o vedem manifestându-se până și în cele mai de succes dintre teoriile noastre științifice (cea mai bună dovadă în acest sens este
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
caracteristici ontologice ale presupuselor entități pe care le prezintă" (Ladyman 1998: 420), nu mai ne rămâne nici o speranță în posibilitatea menținerii unei poziții realiste în filosofia științei. Propunerea lui Ladyman pentru a ieși din aceasta dificultate este o renunțare la ontologia tradițională bazata pe individ și adoptarea unei ontologii în care structurile sunt luate ca primitive. Pentru a-și face plauzibilă poziția, realistul trebuie să ofere o soluție la problemele subdeterminării și schimbărilor teoretice. Se ajunge la o astfel de soluție
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
prezintă" (Ladyman 1998: 420), nu mai ne rămâne nici o speranță în posibilitatea menținerii unei poziții realiste în filosofia științei. Propunerea lui Ladyman pentru a ieși din aceasta dificultate este o renunțare la ontologia tradițională bazata pe individ și adoptarea unei ontologii în care structurile sunt luate ca primitive. Pentru a-și face plauzibilă poziția, realistul trebuie să ofere o soluție la problemele subdeterminării și schimbărilor teoretice. Se ajunge la o astfel de soluție dacă sunt luate ca primitive ontologic structurile. Acesta
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
teoretice și de ambiguitatea ontologica prezenta în știință. În al doilea caz, i.e. în trecerea de la neobservabil la observabil se procedează astfel: Ladyman 1998 și French și Ladyman 2003 încearcă menținerea unei forme ontologice de realism structural propunând adoptarea unei ontologii noi în care structura este primitiva, pentru ca apoi să susțină că teoriile noastre științifice vorbesc despre această structură. Procedând așa, ei elimina atât ambiguitatea ontologică cât și problema discontinuității ontologice. Problema întâmpinată de aceasta strategie privește adoptarea noii ontologii. Pentru
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
unei ontologii noi în care structura este primitiva, pentru ca apoi să susțină că teoriile noastre științifice vorbesc despre această structură. Procedând așa, ei elimina atât ambiguitatea ontologică cât și problema discontinuității ontologice. Problema întâmpinată de aceasta strategie privește adoptarea noii ontologii. Pentru a-și susține și motiva propunerea, aceștia apelează la mecanica cuantica și la pretinsele ei consecințe pentru conceptul nostru de individualitate. 5.1.7. Mecanica cuantică și principiul identității indiscernabililor În varianta sa formală, principiul identității indiscernabililor arată astfel
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
traiectorii bine definite și astfel ele nu pot fi distinse între ele la un anumit moment de timp pe baza localizării spațiale. În acest punct, realistul structural vine cu propunerea abandonării ideii că entitățile tradiționale individuale sunt ontologic fundamentale. Aceasta ontologie tradițională trebuie înlocuită cu una în care structurile sunt ontologic fundamentale, iar obiectele sunt reconstruite ca derivând din proprietățile relaționale complexe care sunt dezvăluite de teoriile noastre prin intermediul aparatelor lor matematice. 5.2. Răspuns la problema aplicabilității 5.2.1
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
în principal de o lectură a lui Nietzsche), sau în culegerea Încercare în politropia omului și a culturii (1981), alcătuită din eseuri inspirate cu precădere de domeniul artelor plastice. Un melanj de literatură și filosofie, de eseu și tratat, de ontologie și etică este prelucrat în Despre limită (1994), volum liber de aparatul bibliografic al filosofiei academice, compus în siajul limbajului heideggerian. Traducerile din Platon și Heidegger (acestea din urmă realizate în colaborare) sunt de o importanță excepțională pentru cultura română
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/287808_a_289137]
-
Bruxelles. S-a remarcat prin lucrări de referință în domeniul teoriei științelor. A formulat teoria mulțimii de sisteme istorice, care explică noțiunea de progres prin armonizarea contradicțiilor inerente acestei mulțimi nu doar pe baza datelor furnizate de revoluțiile științifice succesive (ontologia științei), ci și a unor factori din afara sferei științei și care constituie, în sine, un alt mod de a concepe lumea (ontologia mitului, de ex.) S-a remarcat prin rigoarea și profunzimea lucrărilor sale, fiind preocupat de desțelenirea "cărărilor bătătorite
[Corola-publishinghouse/Administrative/1540_a_2838]
-
de progres prin armonizarea contradicțiilor inerente acestei mulțimi nu doar pe baza datelor furnizate de revoluțiile științifice succesive (ontologia științei), ci și a unor factori din afara sferei științei și care constituie, în sine, un alt mod de a concepe lumea (ontologia mitului, de ex.) S-a remarcat prin rigoarea și profunzimea lucrărilor sale, fiind preocupat de desțelenirea "cărărilor bătătorite". 1 Dr. Ion Diaconu, Minoritățile, I.R.D.O., București, 1996. Acest material este mai degrabă un documentar decât o analiză a problemelor pe
[Corola-publishinghouse/Administrative/1540_a_2838]
-
urma studii teologice. Au fost de asemenea și cazuri de teologi care au schimbat specializarea și s-au mutat la filosofie: transferurile Între filosofie și teologie avea loc În ambele sensuri (Elsa B.). Filosofia marxist-leninistă, cunoscută și sub formulă «diamat», ontologie și filosofie a istoriei materialiste, constituia disciplină fundamentală și domeniul de Învătământ cel mai constant la Parteihochschule Karl Marx, dar se considera că istoria filosofiei (izvoarele marxismului) era insuficient predată În școală. Titlul unuia dintre manualele publicate de catedră de
[Corola-publishinghouse/Science/2325_a_3650]
-
secundarului sau, folosind terminologia autorului, o teorie a „colateralului” însuflețește acest univers: neșansa, nenorocul, boala, degradarea, oroarea, răul interior, moartea - ca premise „pozitive”, ca modalități de a accede la valorile opuse. Discursul poetic se constituie astfel în discurs al unei ontologii. De aceea, analogiile cu simboliștii francezi, cu moderniștii E.A. Poe ori T.S. Eliot, cu poeți precum Emil Botta, Virgil Mazilescu, Cristian Popescu, raportările la optzecism și nouăzecism nu spun prea mult despre adevărul poeziei lui P. E o lirică bine
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288886_a_290215]
-
În urma unor conjuncturi și conveniențe (că așa se cade, că face bine)? Cu siguranță nu. Acestea nu sunt forme ale iubirii, pentru că e afectată firea lucrurilor. Iubirea este aducătoare de evidență și naturalitate, de firesc și libertate. Iubirea instaurează o ontologie autentică, ingenuă, primordială, evidentă și chiar crudă. Ea face să apară ceea ce realul nu permite, nefiind pregătit și rămânând opac. Iubirea este deasupra oricărei forme de existență. Ea este Înainte și după ea. Înainte de a apărea ceva, a existat Iubirea
[Corola-publishinghouse/Administrative/1951_a_3276]
-
mitul nu vorbește decât despre ceea ce s-a Întâmplat realmente, despre ceea ce s-a Întâmplat pe deplin”. (/1,5,6). Povestind cum a fost produs un lucru oarecare, cum a Început el a exista (a fi ), mitul este solidar cu ontologia. De aceea, mitul care povestește o ontofanie sacră devine model exemplar pentru orice activitate umană, căci numai el revelează realul. Contrar aparențelor și, mai ales contrar mentalității colective moderne (inclusiv aceea a oamenilor de știință), omul primordial nu era, spiritualicește
FORMELE FUNDAMENTALE ALE SACRULUI ÎN OPERA LUI MIRCEA ELIADE by GHEOCA MARIOARA () [Corola-publishinghouse/Science/1287_a_2109]
-
așa cum este ea în proiectul ei noetic? Discuția asupra genului de realitate pus în joc de proiectul Kallipolis generează în cele din urmă un răspuns și pentru celelalte două chestiuni. Problematizarea realității sale este făcută de Platon după modelul unei ontologii scalare tripartite. Situația filosofului care se află în postura de a formula un proiect politic pe măsura accesului său privilegiat la adevărul ființei se aseamănă situației unui pictor. Pânza și reprezentarea pe pânză ce echivalează unei imagini obținute în suflet
[Corola-publishinghouse/Science/1983_a_3308]
-
un simbolism foarte bogat și important pentru lectura dialogurilor, întrucât lui îi revine acum, simbolic, intuirea nemediată a adevărului și neputința enunțării falsului din Câmpia Adevărului, spațiu cu o importanță reală în simbolismul religios arhaic și simultan important în construcția ontologiei platoniciene din dialogurile de senectute, mai ales pentru reforma ontologiei parmenidiene propuse de Platon în Sofistul. Să luăm aceste elemente pe rând. Nu am dori neapărat să sugerăm în rândurile care urmează o hermeneutică a unui sens încifrat de Platon
[Corola-publishinghouse/Science/1983_a_3308]
-
lui îi revine acum, simbolic, intuirea nemediată a adevărului și neputința enunțării falsului din Câmpia Adevărului, spațiu cu o importanță reală în simbolismul religios arhaic și simultan important în construcția ontologiei platoniciene din dialogurile de senectute, mai ales pentru reforma ontologiei parmenidiene propuse de Platon în Sofistul. Să luăm aceste elemente pe rând. Nu am dori neapărat să sugerăm în rândurile care urmează o hermeneutică a unui sens încifrat de Platon în dialogul Hippias minor, pe care noi am pretinde să
[Corola-publishinghouse/Science/1983_a_3308]
-
luăm aceste elemente pe rând. Nu am dori neapărat să sugerăm în rândurile care urmează o hermeneutică a unui sens încifrat de Platon în dialogul Hippias minor, pe care noi am pretinde să îl descifrăm în cheia unor probleme ale ontologiei sale târzii și pe care să le extrapolăm în cele din urmă asupra filosofiei sale politice. Nu avem nici un indiciu să presupunem un sens tăinuit conștient de Platon în textele amintite, dar, dacă reținem că, în tinerețea sa, Platon îl
[Corola-publishinghouse/Science/1983_a_3308]
-
în care domeniul ahileicului (analogic prin atributele sale, așa cum am arătat mai sus, cunoașterii ființei eleate și accesului la Câmpia adevărului) trebuie dublat de domeniul odiseicului, stăpânitor voluntar și reflexiv asupra adevărului și falsului. Formulând deopotrivă originile logicii și ale ontologiei, celebrul pasaj al dialogului care prezintă știința dialecticii ca artă a combinării corecte a ideilor și, deopotrivă, știință a recunoașterii combinării incorecte a lor face din filosoful care se reclama descendent al „părintelui” Parmenide (al cărui acces exclusiv „adevărat” la
[Corola-publishinghouse/Science/1983_a_3308]
-
sugerată în trei episoade ale dialogului al căror sens este convergent: într-adevăr, condiția umană ar fi cea responsabilă pentru faptul că, în general, într-o societate destinată virtuții și dreptății, unii trebuie să gândească în locul altora. Această fundamentare în ontologia umanului ar putea fi cu adevărat înzestrată cu suficientă forță pentru a fundamenta politicul și a instaura în el primatul lui a ști asupra lui a fi și pentru a legitima un tip aparte de stăpânitor de adevăr. Primul episod
[Corola-publishinghouse/Science/1983_a_3308]
-
Care e acesta? Într-o formulă concisă, am putea spune: ceea ce este cu adevărat. Cum trebuie înțeleasă această expresie? Ce înseamnă „ceea ce este”? Și ce înseamnă „cu adevărat”? Prima dintre întrebări corespunde unui domeniu al filosofiei numit în mod curent ontologie - teoria ființei. Cum ne e accesibilă ființa - mai precis cum îi ea accesibilă lui Platon? „Imboldul dat de către Platon acestei problematici e, în fond, a doua naștere a filosofiei; unul dintre cele mai fascinante lucruri din istoria gândirii: ideea potrivit
[Corola-publishinghouse/Science/1983_a_3308]
-
necesară și eternă care ar fi deja aici, ci ceva diseminat în concepții deosebite asupra fericirii - presupune o generalitate care nu va putea fi niciodată rezumată într-o Idee. Din această concepție diferită asupra vieții decurg o filosofie diferită, o ontologie diferită și, de asemenea, bineînțeles, o politică diferită” (p. 225). * Ce e de reținut din acest demers? În ce măsură lucrurile acestea fundamentează proiectul istoric al lumii europene? Și în ce măsură ne pot ele ajuta în situația în care ne aflăm noi înșine
[Corola-publishinghouse/Science/1983_a_3308]
-
implicit, erosul dă seamă unei atât de mari încărcături ontologice încât Platon nu se sfiește să sfârșească întregul proces și procedeu erotic în cer, în transcendent, în lumea Formelor. Acolo, numai Frumuseții îi este sortit să se înfățișeze limpede privirii. Ontologia lui Platon nu conține decât Forme, spre deosebire de „ontologia lui Socrate” care nu conține în nici un fel asemenea Forme. Platon iubește Forma și, conform lui, nu există Formă a Frumuseții în cer întrucât ea există și pe pământ; există Frumusețe pe
[Corola-publishinghouse/Science/1983_a_3308]
-
încărcături ontologice încât Platon nu se sfiește să sfârșească întregul proces și procedeu erotic în cer, în transcendent, în lumea Formelor. Acolo, numai Frumuseții îi este sortit să se înfățișeze limpede privirii. Ontologia lui Platon nu conține decât Forme, spre deosebire de „ontologia lui Socrate” care nu conține în nici un fel asemenea Forme. Platon iubește Forma și, conform lui, nu există Formă a Frumuseții în cer întrucât ea există și pe pământ; există Frumusețe pe pământ numai întrucât ea este posibilă în cer
[Corola-publishinghouse/Science/1983_a_3308]