737 matches
-
Vom trata acest aspect într-un capitol următor (12.3.c). e) Ex 12 ne oferă un exemplu de descriere detaliată a ambianței în care se desfășura sărbătoarea Paștelui, în vremuri imemorabile, în sânul „marii familii”, a „clanului”. Paradoxal, izvorul „sacerdotal”, tardiv, concordă în prezentare mai mult cu izvoarele considerate mai vechi, „jahwist” și „elohist”, decât cu cele intermediare, Dt/Dtr și Ezechiel, probabil, un semn că la origine existau mai multe tradiții cu privire la Paște; pe de lată parte, pentru că Ex
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
Dacă numărul membrilor familiei era mic, putea fi completat cu vecinii apropiați (Ex 12,4), chiar dacă din Ex 12,3 reiese că familia în sens strict trebuia să se preocupe de pregătirea sacrificiului animalului. Acesta variază în funcție de tradiții: pentru izvorul „sacerdotal” (Ex 12,15) este o oaie sau o capră de un an, în Dt 16,2 sunt admise și bovinele, dar în acest caz e mai plauzibil ca celebrarea să aibă loc la templu, nu în casele private. Cu ajutorul unui
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
ceea ce este puțin probabil, deși ebraicul hōdeš permite această dublă traducere. a) Ca o posibilă dovadă a faptului că sărbătorile Paștelui și Azimelor nu erau celebrate împreună de la început, semnalăm câteva incongruențe în modul în care sunt unite. Textele tradiției „sacerdotale”, cu excepția Ex 12,6, unde mențiunea sărbătorii Azimelor pare o adăugire ulterioară cu scop de a armoniza textele, spun că Paștele se celebra, după cum am notat, în noaptea zilei a 15-a lunii, iar Azimele încep la sfârșitul zilei de
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
sărbătorii Azimelor. Numele lui Aršam apare și în alte scrisori ca Guvernator persan al regiunii; Hananiah (un evreu) este trimisul imperial, iar Jedeniah (versiunea aramaică a numelui ebraic Jĕdônîjăh) pare să fie responsabilul comunității. Constatăm așadar că papirusul urmează tradiția „sacerdotală” care separă Paștele de Azime: prima este celebrată în noaptea dintre 14 și15 nîsăn, cea de-a doua între 15 și 21 a lunii; tipic „sacerdotale” sunt și insistența asupra purității rituale (lin. 6: cf. Lev 11-15), încetarea lucrului în
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
numelui ebraic Jĕdônîjăh) pare să fie responsabilul comunității. Constatăm așadar că papirusul urmează tradiția „sacerdotală” care separă Paștele de Azime: prima este celebrată în noaptea dintre 14 și15 nîsăn, cea de-a doua între 15 și 21 a lunii; tipic „sacerdotale” sunt și insistența asupra purității rituale (lin. 6: cf. Lev 11-15), încetarea lucrului în prima și a șaptea zi a Azimilor (lin. 6; cf. Lev 23,7-8; Num 28,18-25; Ez 12,16), în timp ce Dt 16,8 recunoaște ca festivă
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
7); textul a fost restaurat ipotetic după uzanța atestată de Mișna, Pes III,1, care, între altele, oprește de la consumul berii de orz egiptene; dacă reconstruirea textului este corectă, atunci această prevedere este foarte veche. În fine, linia 5, paralelă „sacerdotalului”, contrazice Dt 16,2.5-6. Și terminologia papirusului este cea a „sacerdotalului” din Ex 12,1-14. Se pare așadar că Deuteronomul a avut o anumită dificultate în a introduce nu doar centralizarea Paștelui în templul din Ierusalim, dar și identificarea
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
III,1, care, între altele, oprește de la consumul berii de orz egiptene; dacă reconstruirea textului este corectă, atunci această prevedere este foarte veche. În fine, linia 5, paralelă „sacerdotalului”, contrazice Dt 16,2.5-6. Și terminologia papirusului este cea a „sacerdotalului” din Ex 12,1-14. Se pare așadar că Deuteronomul a avut o anumită dificultate în a introduce nu doar centralizarea Paștelui în templul din Ierusalim, dar și identificarea celor două sărbători, Paștele și Azimele; a doua operațiune a reușit, prima
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
prima recoltă (celelalte cereale) și ultima recoltă (fructele și strugurii, toamna) „Săptămânile” se întindeau de la începutul la sfârșitul secerișului. b) Caracterul originar agrar al sărbătorii reiese și mai clar din unele fragmente destul de tardive ce aparțin Cărții Deuteronomului sau izvorului sacerdotal: la sfârșitul ciclului început cu Azimele sunt prezentate „primițiile” (exprimare generică în Ex 23,16) sau „primițiile secerișului grâului” (Ex 34,22); izvorul sacerdotal vorbește despre „oferta” primiției din această zi folosind termenul minḥăh care la origine indica, în sens
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
sărbătorii reiese și mai clar din unele fragmente destul de tardive ce aparțin Cărții Deuteronomului sau izvorului sacerdotal: la sfârșitul ciclului început cu Azimele sunt prezentate „primițiile” (exprimare generică în Ex 23,16) sau „primițiile secerișului grâului” (Ex 34,22); izvorul sacerdotal vorbește despre „oferta” primiției din această zi folosind termenul minḥăh care la origine indica, în sens generic, orice ofertă adusă divinității, dar care în „sacerdotal” devine un termen tehnic pentru a desemna oferta de produse vegetale, adică o jertfă nesângeroasă
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
primițiile” (exprimare generică în Ex 23,16) sau „primițiile secerișului grâului” (Ex 34,22); izvorul sacerdotal vorbește despre „oferta” primiției din această zi folosind termenul minḥăh care la origine indica, în sens generic, orice ofertă adusă divinității, dar care în „sacerdotal” devine un termen tehnic pentru a desemna oferta de produse vegetale, adică o jertfă nesângeroasă: Lev 23,16 ș.u.; Num 28,26 ș.u. (cf. 9.5.c). c) Nu putem stabili nici măcar cu un minimum de certitudine originea
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
nu pe baza lunilor, observația aceasta poate părea lipsită de importanță; e suficient să controlăm o concordanță pentru a vedea că există două fragmente, dintre care unul foarte important, care menționează luna a treia: Ex 19,1 (aparținând probabil izvorului „sacerdotal”) și 2Cr 15,8-14, ambele postexilice. În Ex 19,1 redactorul intenționează să creeze o strânsă legătură cronologică între exodul din Egipt și tradiția sinaitică ce are în prim plan stipularea alianței și darul Torei, făcându-le să cadă exact
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
65ab): „Torah ne-a fost dată în ziua sărbătorii săptămânilor”. Ar fi totuși o inexactitate dacă am spune că îi lipsește orice legătură cu un text anterior: dacă Ex 19,1 nu ne permite să datăm sărbătoarea înainte de apariția izvorului sacerdotal așa încât integrarea în istoria sacră nu poate să se fi realizat înainte de exil, trebuie să ne amintim însă că „mărturisirea de credință” înregistrată în Dt 26,5b-10a are loc în contextul ofertei primițiilor. Putem așadar urmări procesul care a dus
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
ci în ziua a zecea. Unii comentatori consideră că mutarea din ziua a zece în prima zi a lunii a șaptea se datorează schimbării de calendar, în timpul exilului babilonian, când israeliții au adoptat calendarul babilonian. c) De aceea, în izvorul sacerdotal celebrarea primei zile din luna a șaptea se reduce doar la oferirea unor sacrificii și la těrû’ăh, termen care, în timpul iudaismului mijlociu, era identificat cu „sunetul cornului”, dar pe care „sacerdotalul” nu îl menționează în acest context. Denumirea Rô
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
adoptat calendarul babilonian. c) De aceea, în izvorul sacerdotal celebrarea primei zile din luna a șaptea se reduce doar la oferirea unor sacrificii și la těrû’ăh, termen care, în timpul iudaismului mijlociu, era identificat cu „sunetul cornului”, dar pe care „sacerdotalul” nu îl menționează în acest context. Denumirea Rô’š haššănăh apare și ea o singură dată în Biblie într-un text pur cronologic (Ex 40,1 ș.u.), fără nici o trimitere la anul nou liturgic, vorbind în schimb despre primăvară
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
ziua a zecea a lunii a șaptea poartă numele jôm hakkippūrîm, literal „Ziua Ispășirii” (Lang 1984). Și Num 29,7 ș.u. face trimitere la aceeași solemnitate, dar fără a o numi. În orice caz, ea apare doar în izvorul „sacerdotal”. a) Cât privește celebrarea sa, textele semnalează, înainte de toate, că e considerată la același nivel cu sâmbăta, în care, la fel ca în marile sărbători, înceta lucrul. În această zi este prevăzută oficierea unui ritual complex de sacrificii, în special
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
dar este extinsă cazuistic, incluzând aproape toate posibilitățile imaginabile într-o societate cu un fundal agricol. Motivațiile propuse de cele două texte sunt însă diferite: Ex 20 face aluzie la creație, la sfârșitul căreia, după cum afirmă Gen 2,2 (tradiția „sacerdotală”) Dumnezeu s-a odihnit; Dt 5 face însă trimitere la sclavia din Egipt și introduce ca motivație o considerație umanitară. Totuși, în cele două cazuri, motivațiile sunt secundare și au scopul de a realiza legătura dintre această poruncă și istoria
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
Israel este stăpânul și peste viața privată a omului și, la fel ca în anul jubiliar (cf. 15.1-3), își exercită propria putere asupra pământului: Ex 23,10-12; Lev 25,2-7, cf. Lev 25,13-23 ș.u. f) În izvorul „sacerdotal”, se vorbește despre sâmbătă în Ex 31,12-17; Lev 23,1-3 și 26,2. În limba ebraică biblică, rădăcina šăbat înseamnă „a înceta [un lucru]”, „a termina [ceva]”, „a dispărea” și mai târziu a luat sensul tehnic de „a celebra
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
u.); pedeapsa prevăzută celui care o încalcă este moartea, așa cum Legea prevedea și în cazul sacrilegiului. Cu excepția perioadei preistorice, nu putem verifica dacă, și eventual când și unde, a fost vreodată aplicată această sancțiune. În Ezechiel, conform uzanței specifice documentului „sacerdotal”, motivația este legată de creație. b) Ulterior încep să apară primele măsuri restrictive despre care unii savanți, fără prea mult succes, au afirmat că se inspiră din cele care apăsau asupra zilelor nefaste babiloniene: Ex 35,3 interzice aprinderea focului
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
deoarece adevăratul proprietar al pământului este Yhwh, a cărui stăpânire efectivă asupra pământului nimeni nu o punea la îndoială; poporul avea sentimentul că pământul îi este dat doar pentru a-l folosi. Astfel se explică motivul pentru care, în documentul „sacerdotal”, pământul nu poate fi vândut (Lev 25,33 ș.u.): nu era proprietatea familiei, ea doar se bucura de uzufructul său. Se pare însă că în vechime situația era diferită: în Gen 23, Abraham cumpără un teren de la locuitorii Hebronului
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
deoarece cu acea ocazie se suna din qéren jôbēl, „cornul de berbec” sau pentru că, susțin unii savanți, anul jubiliar era „anul în care era acordat (rădăcina jăbal) ceva”. Utilizarea expresiei se limitează la Lev 25 și 27, texte din „codul sacerdotal”; contextualizarea celebrării se aseamănă foarte mult cu cea din Dt 15: fundalul este constituit de societatea agricolă în sânul căreia erau dezbătute probleme precum cea a proprietății, stăpânirii și uzufructului terenurilor, a sclaviei survenite din cauza datoriilor și altele. Forma celebrării
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
fi rezultat un duplicat absurd al odihnei pământului la fiecare 50 de ani, la un an distanță! Dificultatea, de altfel, reiese și din Lev 25,20 ș.u., dar textul o depășește prin anunțul unui miracol. Probabil, în perioada documentului „sacerdotal” Jubileul nu era celebrat, astfel că situația prezentată este pur ipotetică. 15.9. Dificultăți cu privire la practica anului jubiliar Dacă problema istorico-practică a anului sabatic este complexă, cu atât mai complicată este cea a anului jubiliar. a) Unii comentatori chiar au
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
lunară” numără circa 29 de zile, 12 ore și 44 de minute; anul „lunar” are circa 354 de zile față de 365 de zile, 5 ore, 48 minute și 40 secunde ale celui „solar”. Această problemă se reflectă bine în povestirea „sacerdotală” a potopului conform căreia acesta începe în ziua de 17 a lunii a doua din anul 600 al vieții lui Noe și se termină în ziua de 27 a lunii a doua din anul următor (cf. Gen 7,11; 8
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
care le vom examina pe scurt. a) Saduceii erau partidul care-i reprezenta pe preoții de la templul din Ierusalim (cf. 6.2.e) și clasele sociale care se identificau cu el, un partid aristocratic. Pentru că preoția era ereditară, existau familii sacerdotale; același lucru era valabil în cazul marelui preot, figură care începe să aibă un profil clar numai după exilul babilonian și căderea monarhiei. Nu e de mirare că se simțeau legați foarte strâns de tradiție, chiar dacă, pe plan practic, mulți
Israel în timpurile biblice : instituții, sărbători, ceremonii, ritualuri by Alberto Soggin () [Corola-publishinghouse/Science/100992_a_102284]
-
rabin între 183-177 î.e.n. sau un alt personaj singuratic. Iason, fratele lui Onias, care rîvnea la această funcție, cere sprijinul regelui Siriei în schimbul unei sume mari de bani și promite o elenizare totală a populației mozaice. În această perioadă autocrația sacerdotală a iudeilor pune la cale planul lor de a se constitui în ,,poporul ales” de Iahwe care să conducă lumea adaptîndu-și la noile nevoi și pretinsele lor scrieri revelate. Plăsmuitorii lucrează de zor și cu mare spor la scrierile pline
ADEV?RURI ASCUNSE by CONSTANTIN OLARIU [Corola-publishinghouse/Science/83086_a_84411]
-
neivrite și cu religii străine de mozaism. La Roma apare în această perioadă prima comunitate de mozaici, iar istoricii spun că erau sclavii aduși de Pompei du-pă cucerirea Ierusalimului în anul 63 î.e.n. Sistemul teocratic ce conducea Iudeea și aristocrația sacerdotală a impus tuturor mozaicilor indiferent în ce provincie locuiau, să trimită Templului din Ierusalim atît dijma de 10% cît și taxa pentru rabini. După distrugere lăcașului de cult de că-tre romani în anul 70, toți iudeii care trăiau în imperiu
ADEV?RURI ASCUNSE by CONSTANTIN OLARIU [Corola-publishinghouse/Science/83086_a_84411]