62,720 matches
-
ajuns pentru a amorsa procesul de creștere. Această scădere ușoară nu se explică nici prin progrese terapeutice aproape inexistente înainte de răspîndirea vaccinării în primii ani ai secolului al XIX-lea, nici prin ameliorările agricole încă limitate. Rărirea și atenuarea marilor crize de mortalitate sînt la originea acestui prim și timid recul al morții. Marile perioade de foamete rezultînd din crize de subzistență fac loc unor perioade de lipsuri mai rare și mai puțin grave, datorită unei mai bune repartizări și unei
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
înainte de răspîndirea vaccinării în primii ani ai secolului al XIX-lea, nici prin ameliorările agricole încă limitate. Rărirea și atenuarea marilor crize de mortalitate sînt la originea acestui prim și timid recul al morții. Marile perioade de foamete rezultînd din crize de subzistență fac loc unor perioade de lipsuri mai rare și mai puțin grave, datorită unei mai bune repartizări și unei mai bune conservări a cerealelor disponibile. Ultima epidemie de ciumă lovește Marsilia în 1720 și, chiar dacă anumite boli molipsitoare
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
anumite boli molipsitoare, ca variola și dizenteria, continuă să facă ravagii, eforturile conjugate ale puterilor publice și ale unor medici încearcă să le limiteze întinderea. Combinația, altădată atît de ucigătoare, între foamete și epidemie este mult mai rară: ultimele mari crize de acest fel sînt cele din 1709-1710 și din 1738-1742. Creșterea astfel amorsată se continuă de-a lungul secolului; cedînd curînd locul progreselor economice și medicale, ea se va accelera și mai mult în secolul al XIX-lea în structuri
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
activ armata și marina. În 1766, el alipește definitiv Lorena la Franța, imediat după moartea regelui Stanislas. În 1768, cumpără Corsica de la Republica de Genova. Pe de altă parte, creșterea economică continuă. În schimb, Choiseul nu reușește să pună capăt crizei politice ce rezultă din opoziția neîncetată a parlamentelor. El încearcă totuși să dea satisfacție parlamentarilor, janseniștilor și galicanilor, ca și filosofilor, sacrificînd acestora pe iezuiți. Un membru al ordinului Compania lui Isus fiind compromis într-un faliment comercial, parlamentul de la
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
a treia care cer o monarhie temperată și suprimarea privilegiilor. Revolte împotriva edictelor lui Lamoignon izbucnesc la Paris, la Rennes, la Grenoble. La 8 august, Brienne convoacă stările generale pentru 1 mai 1789 cu scopul de a găsi o soluție crizei financiare și, la 25 mai, îi prezintă regelui demisia sa. Către stările generale. Necker, numit ministru de stat sub presiunea maselor, recheamă parlamentele și abandonează reformele lui Lamoignon. Dar marea problemă care se pune este cea a reformei viitoarelor stări
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
ale lui 1789, în timp ce se înmulțesc broșurile și foile periodice, francezii iau cuvîntul în toate parohiile Franței, cu ocazia redactării *caietelor de doleanțe și pregătesc alegerile în cadrul circumscripțiilor (numite baillages, n.t.), totul într-o atmosferă de agitație și de criză cerealieră consecutivă recoltei slabe din 1788 și iernii grele care urmează. În sfîrșit, la 5 mai 1789, stările generale se deschid la Versailles: ceea ce se va numi în curînd "Ancien Régime" (Vechiul Regim) își trăiește ultimele zile. DOCUMENT 1 Sistemul
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
regele deține toate puterile și, dacă le deleagă, nu le împarte cu nici unul dintre supușii săi, nici individual, nici în comun; el se identifică total cu națiunea, care nu se poate exprima decît prin el. 20. Revoluția și Imperiul I. Criza revoluționară În zece ani peste măsură de denși, francezii au pus deoparte cadrele seculare ale vieții lor politice și sociale și au creat altele noi. În fața pericolelor interne și externe au dezvoltat în ei un sentiment național care i-a
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
a lungul secolului de elita luminată a țării, ei denunțaseră distanța dintre ordinea politică și socială stabilită și realitatea din țară. Contestată, era deci această ordine. Dar ea nu era mai puțin solid așezată pe bazele sale și doar o criză puternică o putea zdruncina. Deteriorarea finanțelor regimului avea să furnizeze această ocazie. Într-adevăr, nevoia de bani îl determinase pe Brienne să-i sugereze regelui convocarea acestei vechi instituții, *stările generale. Acestea se reunesc deci la Versailles la 5 mai
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
tot mai tare, se irită. În iulie 1789, o "Mare Frică" traversează Franța rurală. Născută din zvonuri nefondate, aceasta îi înarmează pe țărani împotriva "briganzilor", îi conduce la asaltul arhivelor și al *planurilor de cadastru ale nobililor și lasă, odată criza trecută, o populație înarmată și, la nevoie, gata de acțiune. De aceea, la Versailles, mișcarea este luată în seamă. Și, în noaptea de 4 august, se decide abolirea privilegiilor, o abolire nuanțată întrucît sînt suprimate doar drepturile feudale care au
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
și în "refractari", ezită în continuare. Cînd în sfîrșit alege încearcă să fugă în străinătate la 20 iunie 1791, dar este prins la Varennes el aproape își ruinează realul prestigiu pe care încă îl avea. Astfel, slăbiciunea puterii, tulburarea religioasă, criza financiară, pe care emisiunile de *asignații din ce în ce mai depreciate nu o rezolvă și neliniștea care-și face apariția în străinătate față de noua doctrină a "dreptului popoarelor de a dispune de ele însele" duc la extremisme pe care deputații din 1789 nu
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
și, la 17, o lege a suspecților alimentează ghilotina, la Paris mai ales, dar de asemenea la Bordeaux, Marsilia, Lyon... Pentru a răspunde cererii populare, se suprimă radical și fără despăgubire toate drepturile feudale la 17 iulie 1793 și, pentru că criza financiară se agravează și speculația crește, se decretează, la 29 septembrie, maximul general al prețurilor și salariilor. Dar este nevoie și de victorie. Și aceasta va veni, dar nu fără dificultate. Armata, făcută din voluntari și din foști combatanți conduși
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
zdrobirea răscoalelor foametei din prerial anul III (1795) și la eliminarea în 1797 a lui Gracchus Babeuf, care visa la o "Vendée plébéienne" și credea într-un comunism agrar trăit de o societate de egali. Dar, în fața turbulențelor politice, în fața crizei sociale, a crizei financiare care determină abandonarea *asignatului total depreciat pentru efemere *mandate teritoriale, fragila cale de mijloc nu poate fi păstrată. Și aceasta cu atît mai puțin cu cît toate privirile se întorc către armată. Exportarea Revoluției. Suflul, într-
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
din prerial anul III (1795) și la eliminarea în 1797 a lui Gracchus Babeuf, care visa la o "Vendée plébéienne" și credea într-un comunism agrar trăit de o societate de egali. Dar, în fața turbulențelor politice, în fața crizei sociale, a crizei financiare care determină abandonarea *asignatului total depreciat pentru efemere *mandate teritoriale, fragila cale de mijloc nu poate fi păstrată. Și aceasta cu atît mai puțin cu cît toate privirile se întorc către armată. Exportarea Revoluției. Suflul, într-adevăr, nu se
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
greu să se facă simțite. Cum masele țărănești, în mare mulțumite de soarta lor chiar dacă trebuie să se facă distincția între țărănimea proprietară și cea fără pămînt se instalează într-un sistem puțin creativ, sărac în capital, care, fără o criză majoră, trimite puțini dezrădăcinați către ceea ce ar putea deveni un proletariat industrial și nu intră pe calea unei revoluții agricole, Franța rămîne în afara marilor mutații și lasă Anglia să-și mărească avansul. Economia, căreia nu-i plac șocurile, a făcut
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
liberalizează, dar este înlăturat prin eșecul din 1870. Revoluția din 1848 și a II-a Republică Mișcarea revoluționară. Revoluția din 1848 nu este o mișcare izolată în Europa. Cauzele tulburărilor erau profunde. Februarie 1848 își are sursa într-o gravă criză economică de origine agricolă, care face ravagii în Europa încă din 1846. Dar progresul lent al aspirațiilor democratice și al ideii republicane sub monarhia din Iulie constituie de asemenea un element decisiv. La 22 februarie 1848, revoluția izbucnește la Paris
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
reuniune, abolește pedeapsa cu moartea și sclavia în colonii. Sub presiunea cluburilor și a curentelor socialiste în plină efervescență, guvernul proclamă de asemenea dreptul la muncă și creează Atelierele naționale, însărcinate cu procurarea locurilor de muncă muncitorilor șomeri, pe care criza îi înmulțise la Paris. Aceste Ateliere naționale nu au fost în realitate decît reflectarea palidă a Atelierelor sociale preconizate de socialistul Louis Blanc, membru al guvernului. În sfîrșit, o "comisie a guvernului pentru muncitori" este însărcinată să reflecteze la problemele
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
largi. Prosperitatea Imperiului este deci incontestabilă și impulsionarea de către statul bonapartist a favorizat-o. Dar nu toate regiunile au beneficiat de această prosperitate în același grad și, după primii ani ai domniei, ritmul creșterii încetinește considerabil, chiar înaintea intrării în criza economică ce face ravagii în 1867 și în anii următori. Cotitura. Chiar atunci cînd Imperiul pare pe culmea puterii sale, cu votarea în 1858 a legii siguranței generale, după atentatul naționalistului italian Orsini împotriva împăratului, se amorsează o cotitură a
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
elector), Senatul numără 300 de membri, dintre care 75 sînt "inamovibili", aleși pe viață de către Adunarea națională, apoi cooptați. Monarhiștii nu-și pierdeau speranța în faptul că aceste instituții ar fi putut avea cîndva în fruntea lor un monarh constituțional. Criza din 16 mai. Alegerile legislative din 1876 conferă majoritate republicanilor, care triumfă în special în est, sud-est și în regiunea pariziană. Mac-Mahon cade mai întîi la învoială cu această majoritate, apoi constrînge la demisie pe republicanul moderat Jules Simon, la
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
lui Mac-Mahon, înlocuit de Jules Grévy, Republica triumfă în mod definitiv. Parisul redevine capitală, 14 iulie devine sărbătoarea națională și La Marseillaise, imnul național. Viața politică a celei de-a III a Republici este profund marcată de această naștere dificilă. Criza din 16 mai discreditează dreptul de dizolvare, care nu mai este utilizat. Puterile președintelui Republicii sînt slăbite prin aceasta. Totuși, instabilitatea guvernamentală, datorată absenței unor mari partide organizate, nu conduce la afirmarea autorității președintelui Consiliului. Imuabilitatea oamenilor permite totuși ducerea
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
75 de senatori inamovibili, modifică regimul electoral al Senatului, afirmă că "forma republicană de guvernămînt nu poate face obiectul unei propuneri de revizuire". Republica devine "regimul definitiv" al Franței. Republicanii de guvernare la putere Marile legi republicane. Ieșiți învingători din criză, republicanii sînt totuși divizați. Republicanilor de guvernare, calificați drept "oportuniști", li se opun radicalii democrați și iacobini care, în spatele lui Clémenceau, revendică "Republica democratică și socială" și un program îndrăzneț: suprimarea Senatului, descentralizare administrativă, impozit pe venit, separarea Bisericii de
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
sud, între instrucția masculină și cea feminină. Școala este dotată cu material, cu manuale, cu localuri mai decente și cu dascăli mai bine formați, grație veritabilului cod al învățămîntului primar care formează ansamblul legilor școlare de-a lungul anilor 1880. Criza boulanjistă. După căderea lui Ferry, în 1885, Republica cunoaște o fază de instabilitate care culminează cu criza boulanjistă. Popularitatea generalului Boulanger, ministru de război în 1887, republican dar belicos, neliniștește guvernul, care-l scoate la pensie. Boulanger poate atunci să
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
decente și cu dascăli mai bine formați, grație veritabilului cod al învățămîntului primar care formează ansamblul legilor școlare de-a lungul anilor 1880. Criza boulanjistă. După căderea lui Ferry, în 1885, Republica cunoaște o fază de instabilitate care culminează cu criza boulanjistă. Popularitatea generalului Boulanger, ministru de război în 1887, republican dar belicos, neliniștește guvernul, care-l scoate la pensie. Boulanger poate atunci să-și construiască o carieră politică triumfală prin jocul alegerilor parțiale. Deviza sa "dizolvare, Constituantă, revizuire" îi reunește
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
creștere a mișcării sindicale, impregnată de anarhosindicalism, și de multe alte grupări socialiste: blanquiștii din Comitetul central revoluționar, devenit Partidul socialist revoluționar al lui Vaillant în 1898, revendică moștenirea iacobină; "posibiliștii"din federația muncitorilor socialiști, creată în 1882, decad după criza boulanjistă și scindarea Partidului muncitoresc socialist revoluționar al lui Jean Allemane, în 1890, care propovăduiește lupta de clasă, antimilitarismul și antiparlamentarismul. Numeroși socialiști "independenți" joacă un rol important în mișcare: astfel Millerand sau Jaurès (document, p.311). Dezbinat între tendințele
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
ai Republicii. Mai mulți socialiști se angajează net pe calea reformismului: în 1896, programul de la Saint-Mandé al lui Alexandre Millerand afirmă că preluarea puterii se va face pe cale electorală și parlamentară și repudiază antimilitarismul. Ralierea și moderații. Radicalii, liniștiți de criza boulanjistă și pătați în viziunea unora de scandalul financiar din Panama din 1892, sînt atunci în retragere. În fața amenințării socialiste, republicanii moderați, denumiți "progresiști", guvernează. Ei beneficiază de ralierea conservatorilor moderați. Lansată prin toastul cardinalului Lavigerie în cinstea Republicii, în
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
crahul Uniunii generale în 1882 dă semnalul falimentului în cascadă în întreprinderi și în bănci de afaceri. Mizeria, șomajul și conflictele sociale pe care le ilustrează grevele minerilor din Anzin în 1884 sau din Decazeville în 1886 arată bine prezența crizei. Rata de creștere a industriei trece de la 2,2% la mai puțin de 1%. Investiția scade net și banca nu mai face împrumuturi pentru industrie. Agricultura, mai ales, se restrînge sub dublul efect al unor crize interne, dintre care cea
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]