61,771 matches
-
proces cu privire la Lady Chatterley’s Lover (Amantul doamnei Chatterley), un roman altfel neinteresant de D.H. Lawrence, publicat pentru prima oară În versiune necenzurată În Marea Britanie de editura Penguin Books. Cazul Chatterley a fost extrem de interesant pentru britanici - nu din cauza pasajelor interzise la care se vedeau deodată expuși, ci pentru că notorietatea romanului are de a face cu un erotism care transcende barierele sociale. Întrebat de procuror dacă ar lăsa acest roman pe mâna „nevestei sau a cameristei” (sic), un martor a replicat
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
război mondial, s-a jucat În premieră În Germania În 1963 și, la puțin timp după aceea, În Marea Britanie; În schimb piesa următoare, Soldaten (1967), care Îl ataca pe Churchill pentru bombele incendiare lansate asupra orașelor germane, a fost inițial interzisă În Regatul Unit. Tot În anii ’50, peste arta europeană s-a rostogolit un „nou val” de scriitori și regizori care prefigura tot ce apreciem la generația anilor ’60: abandonul convențiilor narative și interesul pentru sex, tineret, politică și alienare
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
ficțiune, cu intenția de a le publica În Occident. Lui Tertz-Siniavski Îi apăruse În străinătate un scurt eseu critic despre literatura sovietică modernă, intitulat Despre realismul socialist. În februarie 1966, cei doi au fost judecați. Cum nici o lege sovietică nu interzicea publicarea de lucrări peste hotare, autoritățile au susținut că Însuși conținutul cărților era dovada activității antisovietice. Cei doi au fost găsiți vinovați și condamnați la muncă silnică: Siniavski a primit șapte ani (dar a făcut numai șase) și Daniel cinci
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
de istoria trecută a Boemiei; mai grav, multe dintre scrierile lui anticipau cu o acuitate jenantă logica regimurilor totalitare. Astfel, autorizația de a-l discuta pe Kafka părea să prevestească o liberalizare de anvergură a discursului public: de la discuția scriitorilor interziși până la menționarea liderilor asasinați nu era decât un pas. În aprilie 1963, Ladislav Novomeský, un scriitor slovac reabilitat, l-a menționat deschis și admirativ, la Congresul Scriitorilor Slovaci, pe „prietenul și tovarășul” său Clementis, una dintre victimele procesului Slánský. Dorința
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
după lovitura de stat orchestrată de Brejnev, tonul se schimbase la Moscova, renașterea artistică În Cehoslovacia a continuat, stingherită doar de cenzură și presiuni sporadice. Pentru străini, simptomul cel mai cunoscut era puzderia de filme noi care abordau timid subiecte interzise până de curând - Ostre sledovane vlaky (Trenuri bine păzite, 1966) de Jiøí Menzel, care demonta delicat mitul comunist central al rezistenței antinaziste În timpul războiului, Îl avea drept coscenarist pe Josef Șkvorecký (autorul Lașilor, roman care, cu câțiva ani În urmă
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Cehia, nu se punea problema ca țara să-și Încalce obligațiile frățești, loialitatea armatei era acum pusă sub semnul Întrebării, iar În presa necenzurată apăreau scrierile disidenților sovietici. Studenții ruși În vizită la Praga citeau și auzeau oameni și opinii interzise de mult acasă. Praga devenea o fereastră către Occident. În iulie 1968, Moscova a ajuns la concluzia că evenimentele din Praga scăpaseră de sub controlul partidului - și poate că așa era. Într-o Întâlnire a șefilor de partid din URSS, Polonia
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
de spirit. Campania pentru diverse libertăți sexuale s-a intensificat de-a lungul liberalilor ani ’60, iar legile care reglementau contracepția au fost peste tot relaxate (cu excepția anumitor țări din Europa de Est, precum România, unde „strategiile reproductive” naționale continuau să o interzică). La Începutul anilor ’70, contracepția era la Îndemâna oricui În vestul Europei, mai puțin În regiunile sau districtele rurale Îndepărtate, unde autoritățile catolice aveau Încă o influență morală asupra populației locale. Chiar și la orașe, de această libertate au beneficiat În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
și colegii lui au concediat aproape o mie de funcționari civili, au exclus sau arestat politicieni de centru și de stânga și, timp de șapte ani sufocanți, au ținut Grecia sub control. Antimoderni până la caricatură, coloneii au cenzurat presa, au interzis grevele, muzica modernă și fustele scurte. Au proscris studiul sociologiei, limbilor rusă și bulgară, pe lângă Sofocle, Euripide și Aristofan. „Populiști” ca stil, dar paternaliști În practică, ei erau obsedați de Înfățișare. Sub regimul lor nu era permis părul lung. Gărzile
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
dovedi, paradoxal, benefică În tranziția națiunii spre democrație. țara era condusă de o rețea restrânsă de avocați, profesori catolici și funcționari civili, majoritatea implicați și În companiile private pe care măsurile lor politice le favorizau. Cum opoziția politică explicită era interzisă, tot din interiorul acestor cercuri conducătoare - și nu din rândul intelighenției, ale cărei vârfuri se aflau În exil - au apărut ideile reformiste și presiunea schimbării, incitate de frustrarea În fața ineficienței locale, criticile din străinătate sau exemplul Conciliului Vatican II. Franco
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
prim-ministrul franchist Carlos Arias Navarro alături de colegii săi de cabinet, vrând să asigure armata și pe ceilalți că nu va exista o ruptură brutală cu trecutul. Dar În aprilie 1976, Arias a căzut În dizgrație când a Încercat să interzică tânăra Coordonare Democratică (o coaliție a partidelor de stânga, Încă neautorizate) prin arestarea liderilor. În două luni, regele l-a Înlocuit pe Arias cu unul dintre miniștrii săi, Adolfo Suárez González. În vârstă de 44 de ani, Suárez era un
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
a fost inițiat de un guvern socialist, care a introdus fondurile de pensii private În 1987 și a abolit monopolul televiziunii de stat doi ani mai târziu. În Portugalia postrevoluționară, Articolul 85 din Constituție și o lege ulterioară din 1977 interziceau explicit Întreprinderile particulare În domeniul bancar, asigurări, transport, poștă și telecomunicații, producția și distribuția de electricitate, rafinarea petrolului și armament. Administrația socialistă a lui Mário Soares a Încercat În 1983 să introducă o anumită flexibilitate, permițând sectorului privat să concureze
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
de o parte pentru a calma piețele valutare și a menține astfel francul la nivelul agreat În SME. Dar pârghia cea mai importantă a autorităților de la Bruxelles au constituit-o regulile În curs de elaborare pentru piața unică europeană. Ele interziceau favorizarea campionilor naționali, subsidiile mascate sau alte avantaje pentru Întreprinderile administrate sau deținute de stat În competiția pentru contracte sau drepturi vamale. Oricât de evitate În practică, aceste reguli, prin simpla lor existență, obligau companiile de stat să acționeze pe
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
pe plan local, periclitând monopolul partidului asupra autorității. Pe de o parte fiindcă polonezii erau, În proporție covârșitoare, catolici fervenți; pe de altă parte, din cauza personalității lui Ioan Paul al II-lea. Dar nu puteau face mai nimic - să-i interzici papei să vină sau să cuvânteze În Polonia nu ar fi făcut decât să-i amplifice succesul și să Întoarcă Împotriva comunismului milioane de admiratori ai suveranului pontif. Chiar după decretarea legii marțiale, când papa a vizitat Polonia În iunie
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
decembrie 1981 - chiar În timp ce la Geneva Începeau discuțiile sovieto-americane privind dezarmarea nucleară -, Jaruzelski a decretat legea marțială În Polonia, chipurile pentru a preîntâmpina o intervenție sovietică. Liderii și consilierii Solidarității au fost aruncați În Închisoare (deși sindicatul nu a fost interzis oficial decât anul următor, moment din care a devenit clandestin 3). În lumina evenimentelor de după 1989, apariția Solidarității pare prima salvă de tun În bătălia finală Împotriva comunismului. Dar „revoluția” poloneză din 1980-1981 e mai degrabă ultima notă dintr-un
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
umbră, În special după eliberarea din Închisoare a celui mai cunoscut purtător de cuvânt al său, Lech Wa³êsa, În noiembrie 1982 (și după ce, În anul următor, i-a fost decernat Premiul Nobel pentru Pace in absentia). Regimul nu a putut interzice o nouă vizită a papei În iunie 1983, În urma căreia Biserica s-a implicat și mai mult În activități semioficiale și clandestine. Poliția politică prefera represiunea: În 1984, Într-un caz devenit notoriu, ea a organizat - pour décourager les autres
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
gimnastele la Jocurile Olimpice de la Los Angeles), americanii și Occidentul În general au trecut sub tăcere crimele lui din țară28. Românii, În schimb, au plătit cumplit pentru statutul privilegiat al lui Ceaușescu. Pentru creșterea populației - o tradițională obsesie „românistă” -, el a interzis În 1966 avortul la femeile sub 40 de ani cu mai puțin de patru copii (În 1986, bariera de vârstă avea să fie ridicată la 45 de ani). În 1984, vârsta minimă a căsătoriei a scăzut la 15 ani pentru
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
turci”, ci bulgari convertiți cu forța, cărora li se va reda adevărata identitate. Ritualurile musulmane (cum ar fi circumcizia) au fost restricționate și scoase În afara legii, utilizarea limbii turce În transmisiuni de radio și televiziune, presă și educație a fost interzisă și, printr-o măsură extrem de jignitoare (și detestată cu patimă), cetățenilor bulgari ce purtau nume de origine turcă li s-a cerut să adopte nume „bulgărești” corespunzătoare. Rezultatul a fost dezastruos. Minoritatea turcă a opus rezistență, iar aceasta a stârnit
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
că deja era „prea târziu” pentru o intervenție străină... Parisul a continuat să fie necooperant chiar și după ce forțele internaționale au fost nevoite să se implice În regiune: generalul francez Bernard Janvier, comandantul Forței de Protecție ONU În Bosnia, a interzis personal atacurile aeriene Împotriva sârbilor bosniaci la Srebrenica 12. Iar guvernul olandez s-a opus prin veto oricărui atac NATO asupra sârbilor bosniaci până când soldații olandezi părăseau țara În siguranță. Alte țări s-au comportat puțin mai bine, dar nu
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
existența unor instituții culturale separate? Era bună politica de sprijinire a comunităților multiculturale (care, astfel, erau practic separate)? Ori ar fi trebuit ca autoritățile să Înlesnească integrarea și chiar s-o impună? În Franța, politica oficială promova intregrarea culturală și interzicea etalarea simbolurilor religioase În școli; În alte părți, Îndeosebi În Marea Britanie și Olanda, exista o toleranță mai mare față de diferențele de ordin cultural și manifestarea identității religioase a indivizilor. Pretutindeni Însă părerile erau Împărțite (vezi capitolul XXIII). Introducerea rapidă a
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
insistențele familiei, deseori În semn de revoltă față de compromisurile generației anterioare. Reacția autorităților publice, după cum am văzut, a depins Întrucâtva de tradiția locală și de circumstanțe: numai Adunarea Națională franceză, Într-un paroxism de republicanism laic, a mers până la a interzice (cu 494 de voturi pentru și 36 Împotrivă) toate simbolurile religioase În școlile de stat. Dar această măsură adoptată În februarie 2004, deși aparent viza vălul fetelor musulmane, trebuie Înțeleasă Într-un context mai larg și mai Îngrijorător. În multe
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
tezaurului național: celebra exception culturelle. Era un adevăr general acceptat că marea cultură păstra În Franța o funcție pedagogică; canonul teatral, mai ales, era inculcat sistematic prin programa națională de Învățământ. Jane Brown, directoarea unei școli londoneze care le-a interzis elevilor În 1993 să meargă cu clasa la reprezentația piesei Romeo și Julieta (pe motiv că piesa este politic incorectă - În cuvintele ei, „ostentativ heterosexuală”), nu ar fi făcut carieră de cealaltă parte a Canalului Mânecii. Sponsorizarea din fonduri publice frapa
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
identitatea față de colegi, vecini și chiar propriii copii, integrându-se cum puteau mai bine În lumea postbelică și Încercând să ducă din nou măcar În aparență o viață normală. și nu numai În estul Europei. În Franța, deși noile legi interziceau retorica antisemită fățișă de genul celei din viața publică antebelică, moștenirea regimului de la Vichy a persistat. Tabuurile generației următoare Încă nu apăruseră, iar comportamentele care vor fi condamnate mai târziu erau Încă acceptabile. Ca și În anii ’30, stânga nu
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
fie ei germani sau francezi) care participaseră direct la schemele de exterminare naziste. Cât de departe era acest gest de orice intenție a autorităților de a aborda chestiunea responsabilității colective a Franței s-a văzut În 1969, când guvernul a interzis televiziunii franceze să difuzeze Le Chagrin et la Pitié de Marcel Ophuls. Filmul lui Ophuls, un documentar despre ocupația În Clermont-Ferrand, În centrul Franței, era bazat pe interviuri cu subiecți francezi, britanici și germani. Nu conținea nimic despre Holocaust și
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
cehi uciși În Shoah care erau inscripționate pe ziduri. Când remodelau istoria recentă a acestei regiuni, autoritățile comuniste postbelice puteau conta pe un rezervor nesecat de sentimente antievreiești, pe care Îl ocultau chiar și retrospectiv (În anii ’70, cenzorii polonezi interziceau sistematic orice aluzie la antisemitismul interbelic). Dar est-europenii acordau mai puțină atenție nenorocirii evreilor nu fiindcă la vremea respectivă fuseseră indiferenți sau preocupați doar de propria supraviețuire. Motivul este altul: comuniștii semănaseră destule suferințe și nedreptăți pentru a acoperi totul
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
cu locul pe care Îl căpătase regimul de la Vichy În conștiința franceză postbelică, dar pe o perioadă mult mai Întinsă și cu o arhivă chiar mai sumbră de amintiri. Iar consecințele aveau să fie asemănătoare: În 1992, autoritățile cehoslovace au interzis unui documentar BBC (despre asasinarea lui Reinhard Heydrich la Praga, În 1942) să participe la festivalul de la Karlovy Vary, pe motiv că includea secvențe „inacceptabile” cu cehi demonstrând În sprijinul regimului nazist. Odată cu această reașezare a memoriei În Europa de Est postcomunistă
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]