62,720 matches
-
cluburi (Brzezinski: 1971, 243) care, susținute de o presă tot mai "îndrăzneață" și pe fondul unei penurii alimentare și a deprecierii condițiilor de viață în general, au devenit fermentul ce a stimulat turbulențele sociale, potențate la rândul lor de o criză politică, care au pus la îndoială pentru prima dată triumfalista ireversibilitate a comunismului, teoretizată până la refuz în toate statele unde experimentul bolșevic se desfășurase cu succes. Săptămânalul Nowa Kultura publica în august 1955 un poem care a devenit expresia culturală
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
atunci? Resursele de legitimitate ale regimului comunist polonez, erodate din cauza nerespectării promisiunilor făcute în permanență populației. Va fi confirmată astfel judecata lui Albert Camus care afirma, referitor la evenimentele din Budapesta anului 1956: "Comunismul nu este reformabil". Revenind la receptarea crizei poloneze în România, ultimele rapoarte constată cu regret și neliniște revirimentul religiei "în viața publică" și în școli, fapt care ar antrena adevărate persecuții la adresa copiilor, respectiv profesorilor comuniști, primii "forțați" să învețe, iar ultimii obligați să predea, sau cel
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
de Conduită al jurnaliștilor, care va interzice orice fel de difuzare a știrilor sau comentariilor cu potențial de incitare la revoltă socială sau la conflicte interetnice (vezi Puddington: 2000, 89-114). Atenția internațională asupra revoluției maghiare a fost umbrită de o criză pe care o experimentase simultan lumea occidentală, mai exact, evenimentul care a rămas cunoscut în istorie sub numele de criza Suezului. Gamal Abdel Nasser, liderul Egiptului în acea perioadă, a decis, în urma unor promisiuni neonorate ale Washingtonului de a sprijini
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
revoltă socială sau la conflicte interetnice (vezi Puddington: 2000, 89-114). Atenția internațională asupra revoluției maghiare a fost umbrită de o criză pe care o experimentase simultan lumea occidentală, mai exact, evenimentul care a rămas cunoscut în istorie sub numele de criza Suezului. Gamal Abdel Nasser, liderul Egiptului în acea perioadă, a decis, în urma unor promisiuni neonorate ale Washingtonului de a sprijini modernizarea canalului, naționalizarea acestuia. Statele Unite au decis să recurgă la acest gest pentru a sancționa receptivitatea Egiptului față de avansurile sovietice
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
admonesta acțiunea public, care va eșua în consecință. Era prima dată după al Doilea Război Mondial că Occidentul era divizat de un conflict intern răsunător. Moscova s-a oferit să-și conjuge eforturile cu cele ale Washingtonului pentru a remedia criza, propunere respinsă prompt de către administrația Eisenhower, care și-ar fi văzut astfel prestigiul internațional lezat (Kissinger: 2003, 474). În schimb, sovieticii au profitat de sincronizarea celor două conflicte pentru a îl rezolva cât mai rapid și discret posibil pe cel
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
lezat (Kissinger: 2003, 474). În schimb, sovieticii au profitat de sincronizarea celor două conflicte pentru a îl rezolva cât mai rapid și discret posibil pe cel aflat în propriul areal geopolitic. Mai mult, Kremlinul câștigase chiar un sprijin moral prin criza Suezului: de ce să fie condamnată acțiunea Armatei Roșii pe teritoriul maghiar când britanicii și francezii procedau întocmai în Egipt? (Korda: 2006: 104) În plus, Moscova avea astfel șansa de a îl atrage pe Nasser înspre lumea comunistă și de a
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
Egipt? (Korda: 2006: 104) În plus, Moscova avea astfel șansa de a îl atrage pe Nasser înspre lumea comunistă și de a consolida niște relații diplomatice relativ modeste până în acel moment, profitând de slăbiciunile și inconsecvențele cu care ONU abordase criza Suezului (Martelli: 2006, 26; McCauley: 1981, 777-800; Hoffmann: 1957, 446-469). Confruntate, în cadul Consiliului de Securitate, cu o condamnare hotărâtă a ostilităților și o rezoluție impunând imediata "încetare a focului", Londra și Parisul își vor retrage treptat trupele din Egipt
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
polonezi, P.C.U.S. și guvernul sovietic au dat înapoi, astfel încât s-a putut evita lupta armată". Ce a lipsit Ungariei pentru a se transforma în o a doua Polonie? Un partid și o conducere de partid în stare să facă față crizei. "Numai unitatea tovarășilor polonezi, unitatea conducerii partidului, unitatea partidului și guvernului și neînfricarea lor au făcut ca intervenția armată a trupelor sovietice să nu mai aibă loc" (Hegedüs, Somlai în Rusan: 2000, 87). Și un fler politic ca al lui
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
reformistul" Hrușciov? Și apoi, în ce consta "evreitatea" lui Rákosi și a lui Gerő și cum se reflecta la nivelul conduitei politice a celor doi? Ce ne-ar împiedica să punem incapacitatea lui Nagy de a soluționa în mod pașnic criza maghiară pe seama faptului că fusese născut creștin de rit reformat? La o analiză atentă, conflictele din interiorul partidelor comuniste erau articulate de grupuri mult mai volatile, eterogene și aflate într-o permanentă dinamică. Criteriul principal al diferențierii acestora nu era
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
Pentru RPR, două lecții erau de însușit din revoluția maghiară. Prima consta în "lupta pentru apărarea unității ideologice, a unității de voință și de acțiune a partidului", consolidarea cât mai profundă a PMR pentru a putea gestiona cu succes orice criză de genul care condusese la "destrămarea" PMM. Din acest punct de vedere, dictonul leninist al "disciplinei de partid" aflată înainte de toate era repus pe tapet. A doua lecție era aceea a consolidării legăturilor partidului cu societatea. "Masele" trebuiau educate în conformitate cu
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
un intelectual marxist de anvergura unui György Lukács. Mișcările studențești din Timișoara, București, Cluj sau Iași erau în primul rând sociale și politice, și abia apoi intelectuale. Regimul se temea deci în primul rând de contagiozitatea socială și politică a crizei maghiare, nu de impactul ideilor sale asupra intelectualității românești. În această privință nu avea de ce să se îngrijoreze. Și totuși, așa cum subliniază Michael Shafir (1984, 435-459), disidența, în cadrul unui regim comunist, pentru a depăși stadiul unei insatisfacții marginale și slab
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
plan mai devreme cu un an și, tot atunci, conducerea de la București a inițiat un alt plan de dezvoltare economică, cu o durată de șase ani de data aceasta, pentru a escamota cât mai eficient efectele economice profund negative ale crizei maghiare (Floyd: 1965, 56). Pentru a recompensa eforturile depuse alături de Uniunea Sovietică în vederea menținerii unității "lagărului" și a combaterii expeditive a "fenomenelor contrarevoluționare", și totodată "pentru a compensa neajunsurile cauzate de o recoltă deficitară", Moscova "a acceptat să-i împrumute
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
o adunare de protest în sala cantinei pentru a își expune insatisfacțiile și a pretinde autorităților rezolvarea lor. Evenimentul nu a fost însă unul spontan. Cu câteva zile înainte avusese loc încercarea de a convinge studenții de caracterul "contrarevoluționar" al crizei maghiare și de justețea măsurilor luate de PMR în această privință. "Prelucrarea" urma să aibă loc în grupe mici, la seminarii. Asistentul care urma să "spargă gheața", în loc de o singură grupă, găsește în sala unde urma să aibă loc activitatea
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
a pus Belgradul într-o poziție deosebit de delicată. Asta deoarece urma să supună unui test internațional imaginea de comunist independent a lui Tito. Surprinzător însă, cel puțin la prima vedere, este faptul că poziția iugoslavă și cea sovietică în ceea ce privește natura crizei maghiare și mijloacele adecvate pentru a o gestiona a fost, cu mici excepții, convergentă; cele două poziții s-au despărțit însă atunci când s-a pus problema justificării lor în conformitate cu întărirea prestigiului politic al fiecărei părți în cadrul lumii comuniste. Tito nu
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
eroare a fost, din nefericire, rezultatul ideii lor că puterea militară rezolvă totul (Zinner: 1956, 529). Moscova avea toate motivele să fie iritată. După ce, inițial, la Brioni, liderul iugoslav fusese de acord cu planul sovietic de a soluționa manu militari criza maghiară, acum, pentru a salvgarda prestigiul Iugoslaviei de stat socialist independent, care era în pericol de a fi prejudiciat de consonanța cu Uniunea Sovietică în privința utilizării metodelor dure pentru apărarea "cuceririlor socialismului", Tito emitea critici voalate la adresa conducerii sovietice. Faptul
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
O altă insatisfacție a liderului sovietic era legată de maniera în care fusese interpretată în Iugoslavia a doua intervenție a Armatei Roșii în vederea lichidării "contrarevoluției" din Ungaria. Tito era acuzat indirect de ipocrizie, deoarece dezavuase în public soluționarea militară a crizei maghiare, în timp ce la întâlnirea de la începutul lunii noiembrie afirmase că era chiar pregătit să trimită propriile trupe în Ungaria, deja comasate în acest scop la granița dintre cele două state (Lungu, Rețegan: 1996, 394). Hrușciov a interpretat acest comportament drept
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
a avut de data aceasta câștig de cauză, fiind nevoit să recurgă la diverse artificii și escamotări politice, ideologice și mediatice "pentru a masca oarecum în fața propriului popor și a opiniei publice mondiale" aportul pe care îl adusese la soluționarea crizei maghiare în manieră sovietică (Ghibianski în Cătănuș, Buga: 2006, 440). După 1956, relațiile româno-iugoslave au urmat un traseu sinuos. Au fost deteriorate datorită poziției Belgradului în ceea ce privește revoluția maghiară, dar și din cauza unor aprecieri teoretice ale realităților internaționale pe care, așa cum
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
schițate în ultimii ani ai regimului dejist, și au apărut ca o reacție profilactică la consecințele intersistemice ale avatarului ideologic contrariant al centrului moscovit. Capcanele destalinizării au fost surmontate în final de către RPR, la fel ca și provocările leninismului pre-europenizat. Criza de legitimitate a regimului nu a fost depășită însă niciodată. Dovada o constituie faptul că, de-a lungul întregii sale existențe, regimul nu a reușit să treacă de faza de consolidare. Incluziunea, despre care putem afirma că a fost inițiată
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
exploata la maximum. Nu putem aborda disputa RPR cu CAER și implicarea sa în conflictul sino-sovietic în absența unei creionări prealabile a tumultuosului context internațional de la sfârșitul anilor '50 și începutul anilor '60. În această perioadă, evenimente cum au fost criza Berlinului sau criza rachetelor din Cuba vor modifica în profunzime peisajul geopolitic global, având totodată implicații puternice la nivelul politicii interne a celor două superputeri. Astfel, Statele Unite vor iniția o politică de securitate mai combativă în raport cu cea existentă în perioada
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
Nu putem aborda disputa RPR cu CAER și implicarea sa în conflictul sino-sovietic în absența unei creionări prealabile a tumultuosului context internațional de la sfârșitul anilor '50 și începutul anilor '60. În această perioadă, evenimente cum au fost criza Berlinului sau criza rachetelor din Cuba vor modifica în profunzime peisajul geopolitic global, având totodată implicații puternice la nivelul politicii interne a celor două superputeri. Astfel, Statele Unite vor iniția o politică de securitate mai combativă în raport cu cea existentă în perioada administrației Eisenhower, urmărind
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
consecință, politica externă impetuoasă, nesistematică și caracterizată de tot mai multe eșecuri a succesorului lui Stalin a iritat de asemenea multe dintre conducerile est-europene, printre care, după cum urmează să constatăm, și pe cea de la București. 5.1. Contextul internațional: de la crizele Berlinului la criza rachetelor din Cuba Decesul lui Stalin, consumat în martie 1953, antrenează o decongestionare precaută a mediului economic și politic intern, dar și a orientării internaționale a Uniunii Sovietice. Chiar dacă "generalissimul" nu a fost condamnat direct decât trei
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
impetuoasă, nesistematică și caracterizată de tot mai multe eșecuri a succesorului lui Stalin a iritat de asemenea multe dintre conducerile est-europene, printre care, după cum urmează să constatăm, și pe cea de la București. 5.1. Contextul internațional: de la crizele Berlinului la criza rachetelor din Cuba Decesul lui Stalin, consumat în martie 1953, antrenează o decongestionare precaută a mediului economic și politic intern, dar și a orientării internaționale a Uniunii Sovietice. Chiar dacă "generalissimul" nu a fost condamnat direct decât trei ani mai târziu
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
post-revoluționar. Avem de-a face în acest caz, așa cum am amintit de altfel, cu ultima variantă de leninism sovietic structurată pe coordonate revoluționare. Un alt episod cu o miză deosebit de importantă pentru prestigiul internațional al Uniunii Sovietice l-a reprezentat criza rachetelor din Cuba. La începutul anilor '60, pentru a sprijini sfidarea noului regim comunist al lui Fidel Castro la adresa guvernului american, Hrușciov va introduce clandestin rachete nucleare cu rază medie de acțiune pe teritoriul cubanez. Astfel, se spera în transformarea
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
preeminența Uniunii Sovietice în lumea comunistă; pe cale de consecință, aceasta urmărea combaterea eventualei atractivități a alternativei ideologice, politice și economice chineze în rândurile "democrațiilor populare"; nu în ultimul rând, planurile economice ale lui Hrușciov aruncaseră Uniunea Sovietică într-o adevărată criză, aceasta fiind pusă practic în imposibilitatea de a mai livra, așa cum procedase până atunci, când beneficiase de o economie "relativ stabilă" materii prime și produse agricole "celor mai dezvoltate dintre statele CAER", Cehoslovacia și RDG. "Prin urmare, aceste state vor
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]
-
acest sens au apărut cu opt ani mai devreme, când Gheorghiu Dej își manifestă intenția de a iniția "relații diplomatice cu Bonn-ul". Tot atunci, în 1955, este anulată starea de război cu Germania, care data din 1944. De asemenea, în timpul crizei Berlinului și în ceea ce privește "problema germană" în general, Bucureștiul va adopta o poziție precaută sugerând că "restabilirea unității Germaniei poate fi asigurată numai de germani" (Popescu: 2002, 216-223). Sesizând potențialul economic al RFG, RPR îi va face acesteia, începând cu finalul
by EMANUEL COPILAŞ [Corola-publishinghouse/Science/945_a_2453]