62,720 matches
-
s-a conturat anterior, În concepțiile gânditorilor clasici se susținea limitarea cuantumului prelevărilor fiscale doar pentru finanțarea activităților considerate tradiționale (apărare, justiție) și evitarea celor ce puteau influența funcționarea mecanismelor pieței libere. Mutațiile survenite pe fundalul primului război mondial și crizei economice mondiale din 1929-1933 și al dezvoltării societății capitaliste industriale, confruntate cu fenomene dereglatoare de tipul crizelor, șomajului etc., au determinat reconsiderarea și amplificarea funcțiilor statului, dar și a cheltuielilor publice, respectiv a impozitelor din care se finanțează acestea. Constatăm
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
activităților considerate tradiționale (apărare, justiție) și evitarea celor ce puteau influența funcționarea mecanismelor pieței libere. Mutațiile survenite pe fundalul primului război mondial și crizei economice mondiale din 1929-1933 și al dezvoltării societății capitaliste industriale, confruntate cu fenomene dereglatoare de tipul crizelor, șomajului etc., au determinat reconsiderarea și amplificarea funcțiilor statului, dar și a cheltuielilor publice, respectiv a impozitelor din care se finanțează acestea. Constatăm, astfel, că de mai bine de un secol statul modern Își multiplică funcțiile, devenind omniprezent În viața
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
procesului economic”46, cu implicarea profundă a cheltuielilor publice și surselor de finanțare a acestora, respectiv a impozitelor. Teoria generală elaborată de John Maynard Keynes - considerat cel mai de seamă economist după Smith și Ricardo - s-a conturat după marea criză din anii '30 care a evidențiat eșecurile posibile În funcționarea mecanismelor pieței. De aceea, concepția sa se află sub semnul modernității și se caracterizează „printr-o nouă reflecție asupra importanței cu care trebuie investite finanțele publice (inclusiv impozitele n.n.) și
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
reflecție asupra importanței cu care trebuie investite finanțele publice (inclusiv impozitele n.n.) și asupra rolului pe care trebuie să-l joace acestea În dezvoltarea economică, socială și culturală a unei țări”47. În noile condiții, s-a admis că acea criză profundă Înregistrată Între anii 1929-1933 a dărâmat postulatele clasice și a „ucis” mitul și „pretențiile” doctrinei „laissez-faire...”; ea a reclamat necesitatea intervenției statului În viața economică, făcând să crească rolul politicii economico-financiare, respectiv a celei fiscale. În acest cadru, impozitele
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
proporțiilor averilor respective. Prin comparație, se constată și existența unor sisteme de impozite În care predomină impozitele indirecte, acestea fiind Întâlnite, mai ales, În cazul țărilor subdezvoltate, inclusiv În fostele țări socialiste și În cele aflate Într-o perioadă de criză economică sau de confruntări militare. În principiu, Însă, ponderea impozitelor indirecte tinde să se reducă În totalul resurselor fiscale, În favoarea impozitelor directe. Din acest punct de vedere, În condițiile deceniului anterior, impozitele indirecte 77 reprezentau, În raport cu resursele fiscale totale, aproximativ
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
neacoperită și altele 81. Imediat după terminarea războiului, nivelul fiscalității a rămas la un nivel mai ridicat, datorită necesității acoperirii cheltuielilor de refacere a țărilor după război. Ca urmare a situației grele moștenite de țările europene, precum și a unei scurte crize de reconversie izbucnită În 1921, În anii care au urmat primului război mondial cheltuielile publice au atins niveluri de ordinul a 30% din bogăția produsă de state, În special datorită cheltuielilor cu pensiile plătite vechilor combatanți și participării statului la
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
mondial. Astfel, În principalele țări europene nivelul sarcinilor fiscale raportate la Întregul venit național a crescut În 1924 față de 1913 după cum urmează: În Anglia 23% față de 11%, În Franța 21% față de 13%, În Italia 19% față de 13%82. Odată cu Începerea crizei economice din 1929-1933, guvernele au trebuit să facă față unei situații deosebite determinată de scăderea veniturilor din impozite În paralel cu necesitatea efectuării unor cheltuieli publice sporite pentru ajutorarea celor greu loviți de efectele crizei (șomeri, săraci etc.) precum și pentru
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
față de 13%82. Odată cu Începerea crizei economice din 1929-1933, guvernele au trebuit să facă față unei situații deosebite determinată de scăderea veniturilor din impozite În paralel cu necesitatea efectuării unor cheltuieli publice sporite pentru ajutorarea celor greu loviți de efectele crizei (șomeri, săraci etc.) precum și pentru susținerea intervenției statului În economie. În timpul depresiunii, factorii de putere din toate țările au luat măsuri pentru ameliorarea sistemului fiscal și a aparatului administrativ. Aceste măsuri au avut scopul de a mări randamentul impozitelor, deoarece
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
precum și pentru susținerea intervenției statului În economie. În timpul depresiunii, factorii de putere din toate țările au luat măsuri pentru ameliorarea sistemului fiscal și a aparatului administrativ. Aceste măsuri au avut scopul de a mări randamentul impozitelor, deoarece În momente de criză Încasările obținute de pe urma acestora Încep să scadă simțitor. Se Începea, de obicei, cu corectarea cotelor de impunere, măsură care, Însă, de cele mai multe ori, s-a dovedit ineficace. În ceea ce privește impozitele, care reprezintă principala componentă a veniturilor publice, s-a observat că
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
produs pe fondul asumării unor sarcini sporite de către state și promovării intervenționismului prin instrumentele financiare aflate la dispoziția autorităților publice. S-a conturat, astfel, folosirea impozitului În scop intervenționist, În condițiile confruntării societății capitaliste cu fenomene necunoscute anterior, de tipul crizelor economice și șomajului, care au bulversat economia și societatea, În ansamblu 87. Începuturile intervenționismului statal se plasează În perioada primului Război Mondial, când În țările beligerante a fost necesară concentrarea și coordonarea eforturilor de război de către statele liberale beligerante. După
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
impozitelor, se detașează momentul depresiunii economice din 19291933, când factorii de putere din toate țările au luat măsuri pentru ameliorarea sistemului fiscal și a aparatului administrativ. Aceste măsuri au avut scopul de a mări productivitatea impozitelor, deoarece În momente de criză Încasările obținute de pe urma acestora Încep să scadă simțitor. Se Începea, de obicei, cu corectarea cotelor de impunere, măsură care, Însă, de cele mai multe ori, s-a dovedit ineficace. Apoi se luau măsuri referitoare la asieta fiscală, fie pentru a o extinde
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
Împărțite În venituri rigide (inelastice) și venituri sensibile (elastice). Sensibilitatea acestora În raport cu mișcările ciclice ale economiei este dependentă, pe de o parte, de baza impunerii, adică de alegerea obiectului impozabil și, pe de altă parte, de tehnica fiscală folosită. Experiența crizei din 1929-1933 a arătat că cele mai sensibile la fluctuațiile conjuncturale sunt impozitele directe, În general, și impozitul pe venit, În special. Acesta din urmă, considerat altă dată ca fiind achiziția cea mai prețioasă a doctrinei fiscale moderne, a Început
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
venit, mai ales pentru beneficiile industriale și venitul funciar, În locul veniturilor anuale se impunea media lor trienală și cincinală. Acest sistem făcea ca fiscul să nu sufere decât cu Întârziere efectele fluctuațiilor economice. Sistemul este defavorabil contribuabilului În perioadele de criză, când trebuia să plătească impozitul pe baza veniturilor unui an prosper 89. 89 Idem 98 Deoarece marile nevoi financiare ale statelor nu mai puteau fi satisfăcute de impozitele directe pe venit, În lipsa unui aparat fiscal atât de perfecționat Încât să
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
producției, reținerea impozitului făcânduse prin stopaj la sursă. Un alt motiv care a determinat guvernele să Înlocuiască impozitul pe cifra de afaceri cu taxe unice, specifice pe categorii de produse a fost acela al reducerii puternice a prețurilor În perioada crizei din 1929-1933. De exemplu În SUA, conform lui Milton Friedman, În decurs de patru ani veniturile bănești au scăzut cu mai mult de jumătate iar prețurile cu peste o treime 91. Aceste reduceri puternice ale prețurilor făceau, În condițiile aplicării
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
fără contribuțiile sociale) reprezentau peste 30% din veniturile bugetului general consolidat. După 1998, ponderea acestora a scăzut simțitor, la aproximativ 20%, În timp ce impozitele indirecte și-au majorat contribuția la peste 40%. Această evoluție a structurii veniturilor fiscale s-a datorat crizei economice care a marcat sfârșitul anilor 90, „știut fiind faptul că pentru a colecta, la bugetul de stat, impozite directe Într-un 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2005 % 152 cuantum ridicat
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
acționând, În același timp, de manieră convergentă prin modificări adecvate și În sfera cheltuielilor publice bugetare, respectiv a 173 asigurărilor sociale. Așa de pildă, În momentele de boom economic accentuat, când se anticipează perspectiva unei perioade de stagnare, recesiune sau criză economică, produce majorarea cotelor de impozitare a veniturilor și diminuarea cheltuielilor publice bugetare, inclusiv a celor cu asigurările sociale. Concomitent cu creșterea impozitelor, sunt majorate și contribuțiile pentru asigurări sociale, iar cheltuielile aferente (cu ajutoare de șomaj) rămân mai reduse
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
fie ca vânzător. Corelată cu intervenția prin celelalte trei componente ale mecanismului de flexibilitate, funcționarea acestuia ar permite o atenuare a oscilațiilor ciclice ale activității economice, evitând creșterile ce semnifică o "supraîncălzire" a economiei și scăderile specifice declinului economic (recesiune, criză, șomaj) cu toate consecințele Însoțitoare. La rândul său, sistemul stabilizatorilor Încorporați, ca mecanism de influențare a economiei se bazează pe aceleași două componente esențiale (impozite și cheltuieli publice), dar funcționarea sa presupune acțiunea guvernului de o manieră semiautomată, În funcție de anumite
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
prestabilită, ar urma să se declanșeze imediat reducerea cotelor de impozitare și concomitent, majorarea cheltuielilor publice. Aceste modificări vor antrena o creștere a consumurilor și investițiilor, relansându-se activitatea economică sau accelerând ritmul de creștere al unei economii aflate În criză sau recesiune. O asemenea acțiune ar avea ca efect și o mai bună ocupare a forței de muncă și implicit o diminuare a nivelului șomajului. Dacă, Însă, În alt moment, nivelul șomajului ar scădea sub limita minimă admisă, sistemul stabilizatorilor
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
inițială de fonduri de Împrumut; C = cererea 182 Pe de altă parte, Însă, În analiza anterioară s-a pierdut din vedere faptul că, soluția keynesistă de finanțare a deficitului prin Împrumuturi de stat, s-a impus Într-un moment de criză profundă, marcată de o rată ridicată a șomajului, pe fondul lipsei de investiții. Prin urmare, ne asociem opiniilor care susțin că efectul de evicțiune Își pierde suportul rațional „deoarece sporul de producție și PIB indus de finanțarea cheltuielilor publice corespunzătoare
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
ofertei globale și cel secundar asupra creșterii consumului se concretizează Într-un nivel mai ridicat al PIB de echilibru și poate susține progresul economic și social al fiecărei țări, inclusiv În cazul apariției unor fenomene dereglatoare de tipul recesiunilor sau crizelor economice, șomajului ridicat, etc. În acest context, observarea fluctuațiilor impozitului pe profit În diverse țări, pe o perioadă relativ Îndelungată evidențiază, Între altele, și faptul că ratele reduse de impozitare a profitului pot aduce avantaje competitive de durată doar dacă
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
vitale pentru obținerea succesului pe termen lung. De asemenea, managerii sunt conștienți că În condițiile unei politici monetare restrictive, vor primi credite numai Întreprinderile cu o situație financiar-contabilă bună. În consecință, disponibilitatea potențială a fondurilor În viitor, precum și consecințele unei crize de resurse bănești, pot avea o influență majoră asupra structurii obiectiv a capitalului. În general, firmele au un grad de risc, inerent activităților pe care le desfășoară. Acesta este riscul afacerilor (riscul economic), fiind definit ca „schimbarea intervenită În proiecțiile
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
indicator de mare expresivitate economică care reflectă forța financiară a unei societăți comerciale și reprezintă garanția securității și independenței acesteia. Întreprinderile cu o bună capacitate de autofinanțare Își micșorează riscul financiar, fiind În măsură să surmonteze greutățile din perioadele de criză economică, când accesul la credite este dificil din cauza dobânzilor Înalte. Determinarea capacității de autofinanțare trebuie să aibă În vedere atât variabile economice, cât și financiare 221. Variabilele economice pornesc de la previziunile de vânzări (cantități x prețuri) și previziunile asupra costurilor
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
tehnologiilor avansate, inclusiv al utilizării mai eficiente a forței de muncă 258. Pe de altă parte, un dezavantaj al globalizării poate deveni instabilitatea regională și globală ce se poate propaga din cauza interdependenței economiilor naționale În plan mondial. În acest sens, crizele economice locale pot avea urmări negative la nivel regional și 257 Spiridon M., Sensurile globalizării, articol apărut În Jurnalul economic, nr. 45, 2002 258 Toba A., Teorie economică generală, www.ase.md 426 global, fapt ce s-a demonstrat de
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
economice locale pot avea urmări negative la nivel regional și 257 Spiridon M., Sensurile globalizării, articol apărut În Jurnalul economic, nr. 45, 2002 258 Toba A., Teorie economică generală, www.ase.md 426 global, fapt ce s-a demonstrat de criza financiară din Asia, care s-a Început În vara anului 1997 În Thailanda, apoi În alte țări ale Asiei de Sud-Est, ajungând până În Coreea de Sud, iar apoi efecte ale acesteia sau propagat și În Europa, sau recesiunea din SUA cu rezonanțe
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]
-
Abordări moderne privind impozitarea veniturilor persoanelor fizice, În volumul Politici financiar-monetare și implicațiile lor asupra dezvoltării societății, coordonator prof. univ. dr. Filip Gh., Editura Performantica, Iași, 2006; 53. DURDUREANU C., Manifestarea fenomenelor de evaziune și fraudă fiscală În contextul actualei crize economico-financiare, Sesiunea anuală de comunicări științifice: Dimensiuni contemporane ale dezvoltării . Fundalul românesc al sincronizării europene, U.P.A. Iași 54. DUVERGER M., Finances publiques, Presses universitaire de France, 4e édition, Paris, 1967; 55. ECKSTEIN O., Public Finance, Prentice Hall, Englewood Cliffs
Impozitele şi rolul lor în societatea modernă by Corneliu Durdureanu () [Corola-publishinghouse/Science/1216_a_2218]