7,134 matches
-
transcend și distincția dintre ele ajunge s] dispar], se mai poate vorbi de etic]? Am putea deveni fiecare supraomul lui Nietzche?) Reformatorii moderni ai eticii indiene, ca și Gandhi, au încercat s] acopere unele dintre lacunele existente în înv]ț]turile eticii tradiționale, simbolizate în Gita. Dar înainte de a discuta despre acestea, vom studia un alt sistem etic indian contrastant. îi. Etică Jaina Etică Jaina face parte din tradițiile etice indiene mai puțin cunoscute. Jainismul, care este atât un sistem filosofic
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
numiți Digambaras (neînveșmântați) și cei cunoscuți sub numele de Shvetambaras (învesmântați în alb); cei din urm] s-au orientat mai mult înspre o abordare mai pragmatic] a vietii laice, spre deosebire de primă sect] care a continuat viața auster]. Sursă înv]ț]turilor Jaina pornește de la un grup și mai b]trân de „mari înv]ț]tori” (tirthankaras), numiți Nirgranths. Înv]ț]turile lor erau codificate și sistematizate în texte canonice cunoscute sub numele de Nigantha pavayana, dintre care majoritatea nu mai exist
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
mult înspre o abordare mai pragmatic] a vietii laice, spre deosebire de primă sect] care a continuat viața auster]. Sursă înv]ț]turilor Jaina pornește de la un grup și mai b]trân de „mari înv]ț]tori” (tirthankaras), numiți Nirgranths. Înv]ț]turile lor erau codificate și sistematizate în texte canonice cunoscute sub numele de Nigantha pavayana, dintre care majoritatea nu mai exist] (Jaini, 1979, p. 42). Principiul filosofic de bâz] de la care pornește etică Jaina este c] orice entitate din aceast] lume
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
determin] natură relativ] a ființei. Activitatea, atât dorit], cât și nedorit], induce karma și, prin asociere, condiționeaz] dezvoltarea ființei conștiente, având ca rezultat eventuală moarte sau reincarnarea „sufletului” respectiv. În cazul în care karma poate fi prevenit] și epuizat], leg]tură ar putea fi destr]maț], procesul ciclic oprit, iar principiul conștient ar putea atinge amploarea maxim] posibil] - o credinț] a eticii Jaina împ]rt]șește o mare parte din gândirea hindus] și budist] (Jaini, 1979, pp. 111-114). Substratul etic al
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
care exploateaz] natură, mediu în care noi încerc]m s] gândim și s] punem în aplicare etică. Karma sau „acțiunea-efect”, chiar si conceptele indiene cu privire la ciclurile concentrice ale vieții și sfârșiturile umane, prezint] posibilit]ți de integrare a tr]s]turilor separate și finite ale vieții umane în întregul organic. Nu în ultimul rând, principiul acțiunii nonviolente se poate dovedi a fi eficient în luptele permanente pentru dreptate și pace din întreaga lume. Referințe Bhagavadgita în the Mah³bh³rata; The; trans. and
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
a vorbit tuturor categoriilor de oameni: b]rbați și femei, ț]răni, tâmplari, brahmani, paria, regi și criminali, asceți și filosofi. Aceste discursuri s-au p]strat în dialectul pali și constituie baza studiului nostru asupra eticii budiste. Înv]ț]turile lui Buddha s-au transmis prin tradiția oral] și abia mai tarziu (secolul I î.Hr) au fost consemnate de c]tre c]lug]ri pe frunze de ola. S-au p]strat în aceast] form] pan] nu demult, când
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
aceast] form] pan] nu demult, când au fost editate și tip]rite de Pali Text Society. Dintre aceste discursuri, cele care poart] denumirea de Vinaya PiÚaka prezint] regulile de disciplin] ale c]lug]rilor, în timp ce Sutta PiÚaka cuprind înv]ț]turile fundamentale ale lui Buddha. Varianta sistematic] a doctrinei, conceput] de criticii de mai tarziu, poart] denumirea de Abhidhamma PiÚaka. Împreun] constituie cele trei surse indispensabile oric]rui studiu de etic] budist], precum și veritabile ghiduri de conduit] practic]. Cea dintâi tradiție
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
au ap]rut în Nepal, China și Coreea, cum este Mah³y³na (care înseamn] Marea Metod]), iar în Tibet și Mongolia - Tantray³na (sau Metodă Ezoteric]). Adepții Mah³y³na denumesc tradiția budist] timpurie Hin³y³na (Mică Metod]). În acest articol, ne preocup] înv]ț]turile generale în materie de etic] ale lui Buddha. Diversele abord]ri relevate de tradiții etice diferite vor fi discutate în partea final] a acestei analize. îi. Aspecte etice în tradiția budist] Când vorbim despre „etică budist]”, ne referim la analiza
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
loc important reacțiilor emoționale pozitive și creative, având o puternic] relevant] moral], ca de exemplu compasiunea, generozitatea și recunoștință. Analiza să arăt] c] exist] o gam] larg] și variat] de reacții emoționale care intensific] și extind sensibilitatea noastr] moral]. Leg]tură dintre psihologia moral] și etic] reprezint] o tr]s]tur] definitorie a sistemului budist și poate fi considerat] că etic] a virtuții (vezi capitolul 21, „Teoria virtuții”). vi. Etică social] budist] Etică social] budist] are la bâz] dou] considerente, care
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
de toate fiintele vii. În opinia lui Buddha, monarhul universal era obligat s] conduc] în mod corect și imparțial. Conceptul de corectitudine prezint] trei dimensiuni: imparțialitatea, r]splata dreapt] și buna-credinț]. Deși imparțialitatea și corectitudinea trebuie s] reprezinte tr]s]turile definitorii ale oric]rui monarh, manieră de guvernare trebuie s] fie în spiritul toleranței. Mai presus de ordinea social] și politic] se situeaz] conceptul budist de dharma, reprezentând ordinea cosmic] a întregului univers; în acest sens, monarhul nu avea doar
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
conflictului dintre nevoile umane și idealurile morale. viii. Contribuțiile în plan etic aduse de tradițiile budiste de mai tarziu Tradițiile budiste de mai tarziu, cum ar fi Mah³y³na, Tantray³na, Zen și Hinay³na, își au r]d]cinile în înv]ț]turile lui Buddha; toate împ]rt]șesc doctrinele fundamentale de nepermanent], suferinț] și renunțare la sine. Diferențele dintre ele rezid] în tehnicile de comunicare și în aspectele spre care sunt orientate. Un element central în leg]tur] cu care tradițiile Mah³y³na
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
unui Bodhisatva se concretizeaz] în eliberarea celorlalți. Tantray³na a conferit un profund caracter sacerdotal practicilor religioase, punând accent pe simbolism și pe ritualuri. Spre deosebire de tradiția Mah³y³na, aceste practici nu au avut o contribuție evident] în plan etic, dat] fiind leg]tură lor cu înv]ț]turile ezoterice. Termenul Zen este echivalentul cuvântului dhy³na din limba sanscrit], care înseamn] meditație. Originea să se reg]sește în Chină, fiind asociat cu prec]dere practicii meditative. Ins] este cu totul opus codurilor de conduit
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
eliberarea celorlalți. Tantray³na a conferit un profund caracter sacerdotal practicilor religioase, punând accent pe simbolism și pe ritualuri. Spre deosebire de tradiția Mah³y³na, aceste practici nu au avut o contribuție evident] în plan etic, dat] fiind leg]tură lor cu înv]ț]turile ezoterice. Termenul Zen este echivalentul cuvântului dhy³na din limba sanscrit], care înseamn] meditație. Originea să se reg]sește în Chină, fiind asociat cu prec]dere practicii meditative. Ins] este cu totul opus codurilor de conduit] moral] și ritualurilor practicate prin
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
recurgeau la istorioare, paradoxuri, parabole și exerciții meditative numite koans pentru a șocă mintea subjugat] de convenționalismul regulilor și al practicilor. Aceast] perspectiv] se dovedește a fi util] mai degrab] pentru practicarea moralei decât pentru teoria eticii; ea subliniaz] leg]tură intrinsec] dintre practicarea moralei și transformarea interioar] a individului. În acest sens, maeștrii Zen au inițiat paradoxul potrivit c]ruia finalul moralei deschide calea spre Zen. Tradițiile budiste timpurii, ca și cele de mai tarziu, conținu] s] se mențin] în
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
a r]spândit și în Occident. Cu toate c] etică budist] influențeaz] viața adepților s]i, exist] un amestec consistent de ritualuri și practici aparținând fiec]rei culturi, care pe de o parte contribuie la îmbun]ț]țirea înv]ț]turilor lui Buddha, iar pe de alt] parte împiedic] propagarea acestora. Astfel, budismul conținu] s] se mențin] în mințile oamenilor în diferite stadii, cum ar fi cel al practicii obișnuite sau de ritual, cel al reflecției intelectuale sau de controvers] sau
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
a acestei conduite prin intermediul discursului public cu scop orientativ. Scriitorii chinezi moderni au tradus cuvântul „etic]” printr-un termen compus - tao te -, care reunește conceptele de cale (orientare) și virtute. Tao desemneaz] conduită public], obiectiv]. Te (virtutea) cuprinde tr]s]turile de caracter, abilit]țile și dispozițiile formate ca urmare a adopt]rii conceptului tao. De reprezint] realizarea în plan fizic a lui tao în anumite structuri ale sistemului uman, cum ar fi familia, statul sau individul. Virtutea este fie înn
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
sale nu conțin în mod expres formul]ri cu caracter prescriptiv, obligatoriu. Principiile codului li nu sunt segmentate în reguli distincte, generatoare de obligații. În opinia lui Confucius, rolul fundamental al limbajului este de a orienta acțiunea uman]. Înv]ț]turile pline de înțelepciune ale conduc]torilor str]vechi sunt înțelese, studiate și asimilate prin intermediul textelor transmise, al tradițiilor moștenite și al formelor convenționale de exprimare. Limbajul devine astfel un instrument de coordonare a comportamentului uman. Accesul la aceste înv]ț
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
pline de înțelepciune ale conduc]torilor str]vechi sunt înțelese, studiate și asimilate prin intermediul textelor transmise, al tradițiilor moștenite și al formelor convenționale de exprimare. Limbajul devine astfel un instrument de coordonare a comportamentului uman. Accesul la aceste înv]ț]turi este posibil chiar și în zilele noastre, datorit] consemn]rii și transmiterii lor de-a lungul timpului. Termenul li apare explicit în forma sa scris]. Li desemneaz] sinteză unei orient]ri culturale pozitiviste, promovate în literatur]. Termenul li comport] multiple
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
propriile roluri. Ren (umanismul), concept înv]luit oarecum în mister, asigur] realizarea corespunz]toare a lui tao (orientarea, conduită). Abilitatea interpretativ] trebuie separat] de codul conform c]ruia se realizeaz] interpretarea propriu-zis], ins] este, totuși, necesar] p]strarea unei leg]turi strânse cu acesta. Caracterul uman presupune existența unei intuiții interpretative. Nu putem vorbi despre instrucțiuni precise în materie de ren, acestea fiind ele însele supuse interpret]rii. De aceea, reprezint] un dat. Totuși abilit]țile interpretative pot fi îmbun]ț
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
care îndeplinește rolul respectiv. În mod similar, Confucius a adus argumente în favoarea ideii conform c]reia identificarea statutului de p]rinte sau de fiu s] fie realizat] tot de c]tre sistemul politic; aceasta pentru a se p]stră leg]tură cu principiiile codului și pentru a se obține modelele relevante pentru îndeplinirea rolurilor descrise în codul tradițional. În absența unei metode de utilizare a denumirilor convenite și recunoscute în plan social, codul nu-și poate îndeplini funcția orientativ]. La bâz
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
care nu este altceva decât o înclinație natural] spre bine, în detrimentul r]ului. Aceast] asociere în sine orientativ] (bine-r]u) a reprezentat punctul de plecare în folosirea tuturor celorlalte perechi de termeni. Ignorând aceast] prim] distincție, înțelegerea clar] a leg]turii shi-fei este imposibil], dup] cum afirm] chiar Mo Tzi. Prin urmare, un tao corect și pozitiv ar trebui s] conțin] toate acele elemente care amplific] avantajele, atunci când sunt angajate corespunz]tor în comportamentul individului. Mo Tzi este un utilitarist în
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
zhi („cunoaștere”). Din aceste semințe vor crește, pe parcursul unei maturiz]ri firești, virtuțile care le sunt asociate. Totuși, omul poate împiedica dezvoltarea lor s]n]toas], normal]; factorii economici și sociali pot interveni în procesul de conturare a tr]s]turilor morale. Oamenii ajunși în pragul disper]rii din cauza r]zboaielor sau a lipsurilor materiale nu vor dezvolta un caracter moral corespunz]tor. De asemenea, adepții teoriilor lui Mo Tzi, respectiv Yangzhu se afl] în acceași situație, deoarece încearc] s] forțeze
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
se aplic] în evalu]rile de tip shi-fei. În sfârșit, aceste „semințe” ale virtuții pot fi împiedicate s] se dezvolte și atunci când omul nu aspir] cu adev]rât și nu încearc] s] încurajeze acest lucru. Dac] omul ar putea înl]tură toate aceste influențe negative, perfecțiunea să moral] ar reprezenta o regul] și nu doar o rar] excepție. Mencius susținea c] practicile convenționale se justific] prin ins]și originea lor spontan]. Ritualurile de înmormântare au ap]rut că o consecinț] normal
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
ca atare: ea este o surs] a eticii evreiești, dar „nu se vede pe șine” că text etic. (Pentru etică biblic], vezi capitolul 3, „Etică în perioada antic]”.) Acestea fiind spuse, r]mane valabil] o întrebare: care sunt înv]ț]turile etice ale Bibliei? Întrebarea pornește de la premisa conform c]reia Biblia reprezint] un întreg, cel puțin în termeni morali și teologici. Cu toate c] aceast] premis] poate fi respins] de istoricii Bibliei, ea reflect] abordarea tradițional] evreiasc] și va fi
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]
-
istoricii Bibliei, ea reflect] abordarea tradițional] evreiasc] și va fi adoptat] în cele ce urmeaz]. Probabil c] „cele zece porunci dumnezeiești”, al c]ror num]r dep]șește, de fapt, aceast] cifr] - Exodul, 20 - reprezint] cele mai cunoscute înv]ț]turi etice ale Bibliei. Cel puțin șase dintre ele au un impact etic direct: (a) cinstește pe țâț]l ț]u și pe mama ta; (b) s] nu ucizi; (c) s] nu preacurvești*; (d) s] nu furi; (e) s] nu m
[Corola-publishinghouse/Science/2264_a_3589]