11,108 matches
-
israeliți. Avraam se simțea legat de Dumnezeul său prin "credință". El nu "înțelegea" sensul actului pe care Dumnezeu i-1 ceruse, în vreme ce aceia care își ofereau primul-născut unei zeități își dădeau prea bine seama de semnificația și forța magico-religioasă a ritualului. Pe de altă parte, Avraam nu se îndoia deloc de sfințenia, perfecțiunea și atotputerea Dumnezeului său. Prin urmare, dacă actul prescris avea toate aparențele unui infanticid, aceasta era din cauza neputinței înțelegerii umane. Numai Dumnezeu cunoștea sensul și valoarea acestui gest
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
special de dialectică a sacrului: "profanul" nu numai că e transmutat în "sacru", păstrându-și structura sa dintâi (o piatră sacră nu încetează de a fi piatra), dar "sacralizarea" nu este sesizabilă de către inteligență: infanticidul nu este transformat într-un ritual vizând un anumit efect specific (cum se petreceau lucrurile la aceia care își sacrificau primii-născuți). Avraam nu îndeplinea un ritual (pentru că el nu urmărea nici un obiectiv și nu înțelegea sensul actului său); pe de altă parte, "credința" lui îl asigura
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
sacră nu încetează de a fi piatra), dar "sacralizarea" nu este sesizabilă de către inteligență: infanticidul nu este transformat într-un ritual vizând un anumit efect specific (cum se petreceau lucrurile la aceia care își sacrificau primii-născuți). Avraam nu îndeplinea un ritual (pentru că el nu urmărea nici un obiectiv și nu înțelegea sensul actului său); pe de altă parte, "credința" lui îl asigura că nu era vorba de o crimă. S-ar spune ca Avraam nu se îndoia de "sacralitatea" gestului său, dar
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
problema noastră e faptul că ieșirea din Egipt a fost pusă în legătură cu celebrarea Paștelui. Altfel zis, un sacrificiu arhaic, specific păstorilor nomazi și practicat de milenii de către strămoșii israeliților, a fost revalorizat și integrat în "istoria sfântă" a iahvismului. Un ritual aparținând religiozității cosmice (sărbătoarea pastorală a primăverii) a fost interpretat drept comemorare a unui eveniment istoric. Transformarea structurilor religioase de tip cosmic în evenimente ale istoriei sfinte este caracteristică monoteismului iahvist, și va fi reluată și continuată de către creștinism. 59
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
erau considerate hrană pentru divinitate (Judecători, 6: 19). Israeliții încep acum să practice holocaustul ('olah), pe care îl interpretau ca o oblațiune oferită lui Iahve. Ei au împrumutat, în plus, numeroase practici canaaneene în relație cu agricultura, și chiar anumite ritualuri orgiastice 35. Procesul de asimilare se intensifică ulterior, sub regalitate, când auzim vorbindu-se de prostituția sacră a celor două sexe. Sanctuarele sunt clădite după modelele canaaneene. Ele comportă un altar, massebah (pietre ridicate), asherah (stâlpi din lemn simbolizând-o
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
de niște epifanii cosmice: ei prezintă, mai ales iranianul Vayu, trăsăturile caracteristice ale zeilor suverani. Indo-europenii elaborează o mitologie și o teologie specifice. Ei practicau sacrificii și cunoșteau valoarea magico-religioasă a cuvântului și a cântecului (+KAN). Ei posedau concepții și ritualuri care le permiteau să consacre spațiul și să "cosmizeze" teritoriile în care se instalau (acest scenariu mitico-ritual este atestat în India antică, la Roma și în rândul celților) și care le permiteau, în plus, să reînnoiască periodic lumea (prin lupta
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
ascuns ar fi, oamenii se simt "ca sclavii" în prezența lui (RV, 1,25,1). "Suveran teribil", adevărat "maestru al legăturilor", el are puterea magică de a lega de la distanță victimele sale precum și de a le dezlega. Numeroase imnuri și ritualuri au ca obiect ocrotirea ori eliberarea omului de "capcanele lui Varuna"21. El este înfățișat cu o funie în mâini, și, în ceremonii, tot ceea ce e legat de el, începând cu nodurile, se cheamă "varunian". În ciuda acestor prestigii spectaculoase, Varuna
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
căreia îi vom judeca originalitatea analizând dialectica religioasă indiană, așa cum apare ea în reinterpretarea și revalorizarea continuă a miturilor, a riturilor și a formelor divine. Capitolul IX INDIA ÎNAINTE DE GAUTAMA BUDDHA: DE LA SACRIFICIUL COSMIC LA SUPREMA IDENTITATE ĂTMAN-BRAHMAN 72. Morfologia ritualurilor vedice Cultul vedic nu cunoștea sanctuarul; riturile se efectuau fie în casa sacrificantului, fie într-un teren învecinat acoperit cu iarbă, pe care se instalau trei focuri. Ofrande erau laptele, untul, cerealele și prăjiturile. Se rnai sacrificau capra, vaca, taurul
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
domestice (grhya) și solemne (srauâa). Primele, îndeplinite de stăpânul casei (grhapati), sunt justificate prin tradiție (smrti, "memoria"). Dimpotrivă, riturile solemne sunt efectuate în general de către oficianți 1. Autoritatea lor se întemeiază pe revelația directă ("auditivă", srutî) a adevărului veșnic. Printre ritualurile particulare, în afară de întreținerea focului domestic și de sărbătorile agricole, cele mai importante sunt "tainele" sau "consacrările" (samskărd) legate de zămislirea și nașterea copiilor, prezentarea (upanayana) tânărului copil învățătorului său brahman, căsătoria și funeraliile. E vorba de ceremonii destul de simple: oblațiuni
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
pe an, primăvara, constă, pe lângă operațiile preliminare, în trei zile de "omagii" (upasad). Dintre operațiile preliminare, cea mai importantă este dlksă, ce are drept rezultat o sanctificare a sacrifiantului care este născut din nou. Vom aprecia mai târziu semnificația acestui ritual inițiatic. Soma este zdrobită dimineața, la prânz și seara. La tescuitul de la miezul zilei sunt distribuite onorarii (dăksină): 7, 21, 60 și l 000 de vaci, câteodată toate bunurile sacrifiantului. Toți zeii sunt invitați și iau parte la sărbătoare, la
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
unire sexuală etc.). Vajapeya ("băutura victoriei") ține de la 17 zile până la un an și presupune un întreg scenariu mitico-ritual: cursă de cai înhămați la 17 care, "ascensiunea soarelui" efectuată de către sacrifiant și soția sa, care escaladează ceremonial stâlpul sacru etc. Ritualul instalării noului rege (răjasuyă) a fost și el încorporat în sistemul sacrificial somic. Și în acest caz întâlnim episoade foarte dinamice (simulacrul unei razii întreprinse de rege împotriva unei turme de vaci; regele joacă zaruri cu unul din preoți și
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
a fost și el încorporat în sistemul sacrificial somic. Și în acest caz întâlnim episoade foarte dinamice (simulacrul unei razii întreprinse de rege împotriva unei turme de vaci; regele joacă zaruri cu unul din preoți și câștigă etc.), dar, esențialmente, ritualul vizează renașterea mistică a Suveranului (§ 74). Un alt sistem ceremonial a fost asociat, însă facultativ, sacrificiului soma: e vorba de agnicayana, "stivuirea (cărămizilor pentru altarul) focului". Textele precizează că, "pe vremuri", erau jertfite cinci victime, între care și un bărbat
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
a dat loc la speculații cosmogonice care au fost decisive pentru gândirea indiană. Sacrificarea unui bărbat repeta autosacrificiul lui Prajâpăti, iar construcția altarului simboliza crearea Universului (§ 75). 73. Sacrificiile supreme: "asvamedha" și "purușamedha" Cel mai important și cel mai celebru ritual vedic este "sacrificiul calului", asvamedha. El nu putea fi îndeplinit decât de către un rege victorios, care câștiga totodată demnitatea de "Suveran universal". Dar roadele sacrificiului iradiau asupra întregii țări; într-adevăr, asvamedha e considerată purificatoare și aducătoare de belșug și
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
simbolizate într-o icoană. Cf. J. A. van Buitenen, The Pravargya, pp. 25 sq., 38, și passim. India înainte de Gautama Buddha cu alți o sută de cai. Patru sute de tineri veghează asupra lui ca sa nu se atingă de vreo iapă. Ritualul propriu-zis durează trei zile. În ziua a doua, după anumite ceremonii speciale (armăsarul e lăsat să privească iepele, el e înhămat la un car și prințul îl mână la un heleșteu etc.), se jertfesc numeroase animale domestice, în cele din
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
peste ei e așternută o mantie și femeia simulează împreunarea sexuală, în tot acest timp, preoții și femeile fac schimb de cuvinte obscene. Când regina se scoală, calul și celelalte victime sunt tăiați în bucăți. A treia zi cuprinde alte ritualuri, și în cele din urmă se împart onorariile (dăksina) la preoți; pe deasupra aceștia primesc în dar pe cele patru regine cu slujnicele lor. Sacrificiul calului este cu siguranță de origine indo-europeană. Urme ale sale se găsesc la germani, iranieni, greci
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Pe lângă victime animale, se sacrifica un brahman sau un ksatryă, cumpărat cu prețul a l 000 de vaci și 100 de cai. Și el era lăsat liber vreme de un an, și, o dată jertfit, regina se culca alături de cadavrul lui. Ritualul purusamedha era socotit a avea puteri și mai mari: prin el se putea atinge tot ce nu putea fi obținut prin asvamedha. Savanții s-au întrebat dacă un asemenea sacrificiu s-a practicat vreodată. Purusamedha este descris în mai multe
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
s-a practicat vreodată. Purusamedha este descris în mai multe srautasutra, dar numai Sănkhăyana și Vaităna prescriu omorârea victimei, în alte tratate liturgice, bărbatul este eliberat în ultima clipă, și în locul său se sacrifică un animal. E semnificativ că în timpul ritualului purusamedha se recită cunoscutul imn cosmogonic Purușasukta (Rig Veda, X, 90). Identificarea victimei cu Purușa-Prajăpăti duce la identificarea sacrificantului cu Prăjăpati. S-a putut demonstra că scenariul mitico-ritual purusamedha își află o surprinzătoare paralelă în tradiția germanică 6; rănit de
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
paralelă indo-europeană face plauzibilă ipoteza că purusamedha se săvârșea efectiv. Dar în India, unde practica și teoria sacrificiului au fost continuu reinterpretate, aducerea de jertfe umane a sfârșit prin a ilustra o metafizică de tip soteriologic. 74. Structura inițiatică a ritualurilor: consacrarea (dlksă), ungerea regelui (răjasuya) Pentru a înțelege mai bine acest proces, e important să clarificăm premisele inițiatice ale ritualurilor srauta. O inițiere implică "moartea" și "renașterea" novicelui, adică nașterea sa către un mod de existență superior. Se obține "moartea
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
continuu reinterpretate, aducerea de jertfe umane a sfârșit prin a ilustra o metafizică de tip soteriologic. 74. Structura inițiatică a ritualurilor: consacrarea (dlksă), ungerea regelui (răjasuya) Pentru a înțelege mai bine acest proces, e important să clarificăm premisele inițiatice ale ritualurilor srauta. O inițiere implică "moartea" și "renașterea" novicelui, adică nașterea sa către un mod de existență superior. Se obține "moartea" rituală printr-o "jertfire" sau printr-un regressus ad uterum simbolice. Echivalența acestor două metode implică asimilarea "morții sacrificiale" cu
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
în Uppsala păgână scopul sacrificiilor umane îl constituia tot regenerarea cosmică și întărirea puterii regale. Dar aceasta se obținea prin rituri care, vizând o repetiție a Creației, comportau, în același timp, "moartea", "gestația embrionică" și renașterea sacrifiantului. Consacrarea regelui indian, ritualul râjasuya, presupune un scenariu analog. Ceremoniile centrale aveau loc în jur de Anul Nou. Ungerea era precedată de un an de diksă și era de obicei succedată de un alt an de ceremonii de încheiere. Răjamya este, după toate probabilitățile
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
lui mistică și rolul de Cosmocrator, identificat, în egală măsură, și cu Prâjăpati și cu Cosmosul. "Perioada embrionară" a viitorului suveran corespundea unui proces de maturizare a Universului si, foarte probabil, era, inițial, în legătură cu maturarea recoltelor. A doua fază a ritualului desăvârșea formarea noului trup al suveranului: un corp simbolic, obținut fie ca urmare a unirii mistice a regelui cu casta brahmanilor sau cu poporul (unire care îi permitea să se nască din matricea lor), fie ca urmare a împreunării apelor
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
cinci rânduri de cărămizi din altarul focului (Sat. Br., VI, 1,2). Această triplă identificare a lui Prăjăpati cu Universul, Timpul ciclic (Anul) și altarul focului constituie marea noutate a teoriei brahmanice a sacrificiului. Ea marchează declinul concepției care hrănea ritualul vedic și pregătește descoperirile realizate de autorii Upanișadelor. Ideea fundamentală este că, dând naștere lumii, prin "încălziri" și prin "emisii" repetate, Prăjăpati se consumă și sfârșește prin a se epuiza. Cei doi termeni-cheie - tapas (ardoare ascetică) și visrij (emisie împrăștiată
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Anul, și încheieturile sale sunt cele două îmbinări ale zilei cu noaptea (adică aurora și amurgul), luna plină și luna nouă, precum și începuturile anotimpurilor. El nu putea sta în picioare cu încheieturile desfăcute; de aceea zeii 1-au vindecat prin (ritualul) agnihotra, întărindu-i încheieturile mădularelor" (Sat. Br., I, 6,3,35-36). Cu alte cuvinte, reconstituirea și rearticularea corpului cosmic al lui Prăjâpati se săvârșesc prin sacrificiu, adică înălțând un altar sacrificial pentru a celebra agnicayana (§ 72). Același text (X, 4
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
indestructibilă, "persoana", ătman. Sacrificiul nu are numai o intenție cosmogonică și o funcție eshatologică, ci face posibilă obținerea unui nou mod de existență. Zidind altarul focului (agnicayana), sacrificatorul se identifică cu Prăjâpati; mai exact Prăjâpati și sacrificatorul sunt identificați în ritualul însuși: altarul este Prăjăpati și, în același timp, sacrifiantul devine acest altar. Prin forța magică a ritului, sacrifiantul își construiește un trup nou, se urcă la Cer, unde se naște a doua oară (Sat. Br., VII, 3, l, 12) și
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
cf., de exemplu, Vin, 59, 6; X, 136, 2; 154, 2, 4; 167, 1; 109, 4 etc.). Este vorba de o tradiție indoeuropeană, căci, într-un context paralel, "căldura extremă" sau "furia" (menos, Juror, ferg, wuf) joacă un rol în ritualurile de tip eroic 24. Adăugăm că "încălzirea" prin diverse tehnici psiho-fiziologice, chiar printr-o alimentație extrem de condimentată, este atestată la vracii și magicienii culturilor primitive 25. Dobândirea forței magico-religioase de însoțită de o puternică căldură interioară; această "putere" însăși se
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]