69,376 matches
-
8. Ibidem, p. 276-277. 9. Ibidem, p. 277-281. 10. Ibidem, p. 282-287. 11. Ibidem, p. 221-228. 12. Șt. Olteanu, Cercetări cu privire la geneza orașului medieval din Țara Românească, în Studii 16, 1963, 6, p. 1255-1282; Idem, Premisele majore ale procesului de constituire a orașelor medievale la est și sud de Carpați, în RdI 25, 1972, 5, p. 933-949; P. P. Panaitescu, Introducere la istoria culturii românești, București, Ed. Științifică, 1969, p. 279-281. 13. P. P. Panaitescu, op. cit., p. 281-291. 14. P. Diaconu
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
impresie atât de copleșitoare asupra contemporanilor și nu a avut urmări atât de însemnate asupra popoarelor din răsăritul Europei, precum marea invazie din 1241. Ascensiunea explozivă mongolă, pornită din inima Asiei, la începutul secolului al XIII-lea, a dus la constituirea într-un timp scurt, mai puțin de jumătate de secol, a celui mai mare imperiu din istorie (cu o suprafață de 25 milioane km2), întins de la Pacific până la Dunăre. Adevărați chirurgi ai istoriei, mongolii au provocat schimbări profunde în structura
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
cunoscut sub numele de "marea yasă", care conținea reglementări esențiale privind viața familială, economică, socială, religioasă și militară. Acest cod de legi corespundea noului stadiu al societății mongole și aristocrației tribale, cel al statului feudal. Adunarea (Kuriltai-ul) din 1206 marchează constituirea statului feudal mongol (Hamag Mongol Ulus), adică a statului unificat al neamului mongol, act prin care Temugin, ajuns conducător suprem, a luat numele (titlul) de Gingis-han. Constituirea Imperiului mongol nu a fost urmarea unui șir de cuceriri întâmplătoare, ci a
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
mongole și aristocrației tribale, cel al statului feudal. Adunarea (Kuriltai-ul) din 1206 marchează constituirea statului feudal mongol (Hamag Mongol Ulus), adică a statului unificat al neamului mongol, act prin care Temugin, ajuns conducător suprem, a luat numele (titlul) de Gingis-han. Constituirea Imperiului mongol nu a fost urmarea unui șir de cuceriri întâmplătoare, ci a unui program și a unei viziuni precise. Mongolii, aspiranți la Imperiul universal, au dezvoltat o temă elaborată de alți dominatori ai stepei, turci sau turanici, tributari la
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
pretendentul halician Berladnic și numele localității Bârlad. Bârladul este menționat numai o singură dată , în anul 1174, de cronicile rusești. Or, izvoarele scrise și arheologice exclud existența, în secolul XII, a unui centru subordonat cnezatului Halici, în sudul Moldovei. Dar constituirea unei formațiuni statale a berladnicilor în sudul Moldovei este doar o ipoteză neconfirmată. În plus, nu-i putem considera români pe berladnici, mai curând ei aparțin unei populații nomade sau seminomade.21 Brodnicii. În prima jumătate a secolului al XIII
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
vlaho-bulgari a devenit un factor permanent al victoriilor sale, în noul context apărut după prăbușirea Bizanțului. În plus, noul stat al Asăneștilor s-a impus printre marile puteri și a devenit un partener politic pentru lumea apuseană și papalitate. După constituirea Imperiului latin, în 1204, cumanii au fost prezenți constant în oștile țarului de la Târnovo, în luptele victorioase cu latinii. În lupta de la Adrianopol, țarul Ioniță (Kaloian) avea în oastea sa vlahi, bulgari și numeroși cumani încă nebotezați, cf. lui Geoffroi
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
de creștinare a lor (1227). Subsumarea unei părți a cumanilor forțelor politico-militare și spirituale ale Ordinului, papalității și regatului ungar deschidea porțile Europei răsăritene lumii apusene. Dar, brusc, în 1225, regele Andrei II îi izgonește pe cavaleri, pentru a preveni constituirea unui stat propriu al Ordinului, sub autoritate papală, în sud-estul Transilvaniei și în regiunile extra-carpatice. Înaintarea victorioasă a cavalerilor teutoni a dus la anihilarea dominației cumane la sud și est de Carpați și la înlocuirea acesteia cu dependența de regatul
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Am văzut că imperiul mongol datorită dimensiunilor sale nu putea fi condus din centrul său, de la Karakorum, încât, în mai puțin de un sfert de secol, s-a destrămat. Marea invazie din 1236-1241 a avut drept consecință principală și imediată constituirea unui nou stat (ulus) mongol de tip nomad în răsăritul Europei, cu centrul pe Volga, numit Hoarda de Aur (Ulus-Djuci), care va dăinui câteva secole. Noul organism politic-statal, reîntrupare a "Imperiului stepei" în Europa (al treilea, după cel hun și
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
răsărit, dintre Carpați și Nistru, locuiau aproape în întregime în sate. Împrejurările specifice în care a evoluat societatea românească de la est de Carpați, după anul 1000, năvălirile ultimelor popoare nomade au influențat dezvoltarea societății locale. În secolul ce a precedat constituirea statului, teritoriile est-carpatice au fost locuite de români, dar și de alte grupuri etnice. Prezența lor pe teritoriul dintre Carpați și Nistru se explică prin prisma unor împrejurări istorice diferite. În afară de mongoli (tătari), care au persistat în sudul și sud-estul
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
regele Ierusalimului-el nu le poate impune pe episcopul lui, iar dregătorii lui n-au ce căuta la dânșii. Ei nu urmăreau să închege un stat, așa cum vor face ulterior în Prusia, ci oriunde ajung ei aspiră la întemeierea cetăților și constituirea "comandaturilor". Astfel, ei treceau Carpații în Buzău și Muscel, pentru a întări cealaltă parte a trecătorii. De-aici, în mijlocul Câmpulungului românesc, ei ridică un cloașter (fortificație), pe vremea când puterea era în mâinile unui "comes" săsesc, Laurențiu. Așezarea "cavalerilor Maicii
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
dijma și darurile localnicilor (autohtonilor) supuși. De aceea scrie papa, după făgăduința dată de rege că va aduce la dreapta credință (catolică) pe schismatici (ortodocși), să se impuie vlahilor înșiși un episcop catolic. Următoarea acțiune a regalității ungare a fost constituirea unei Cumanii vasale. În timp ce în prima jumătate a secolului al XIII-lea, cele două Valahii urmăreau a se uni și anume pe o îndoită cale, prin legătura Asăneștilor cu căpeteniile cumane și prin misiunile înarmate ungurești la sud de Carpați
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
din 1234 deja menționată. Odată cu pătrunderea până la Câmpulung a trupelor regești, dominicanii, miliție disciplinată a Sf. Scaun, au început opera misionară între păgâni (cumani)-probabil vor fi cunoscut noua credință prin contactele cu vechii locuitori. Regele, așa cum am văzut, proiecta constituirea unui nou episcopat, al Milcoviei, fiind în același gând cu papa, pentru "provincia sa ", Cumania. În urma reușitei, viitorul rege Bela IV, învestit încă din 1226 cu administrarea Transilvaniei, trecea munții în Cumania, însoțit de arhiepiscopul de Esztergom, și obținea convertirea
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
ca țară, înainte de a ființa ca stat"! Temelia era veche, organică, chiar dacă vârful ierarhiei politice putea fi slav sau turanic, se putea numi Bogdan sau Negru. Ajunse în punctul maxim al evoluției (maturității) lor, voievodatele s-au întrunit în stat. Constituirea statului medieval românesc a fost precedată de alcătuirea clasei stăpânitoare (suprapuse). În urma diferențierii din obștile libere țărănești, începând cu secoul al X-lea, fruntașii acestora s-au constituit treptat într-o pătură suprapusă privilegiată, viitoarea boierime (termen bulgaro-slav). Categoria privilegiată
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Germania, ci de o dualitate statală medievală românească. Una din cauzele despărțirii, consideră Panaitescu, a fost aspectul geografic al pământului românesc. Astfel, Transilvania, aflată în centrul spațiului locuit de români, a fost cucerită de regii Ungariei, în secolele XI-XIII, înainte de constituirea primului stat românesc, în nordul Dunării, în jurul lui 1300, consecința fiind închegarea a două state, la sud și est de Carpați. Dar nu numai așezarea generală a pământului românesc trebuie avută în vedere, ci și direcția de curgere a apelor
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
aceasta: Țara Românească este urmarea acțiunii unor barbari nomazi (vezi mai jos).3 Asupra începuturilor statelor noastre medievale, un alt istoric face o serie de considerații interesante. Lucian Boia, în România, țară de frontieră a Europei, scrie: Ceea ce frapează este constituirea tardivă a statelor românești. Românii intră târziu în istorie, nu în sensul că n-ar fi existat înainte, ci în sensul că abia acum devine "vizibilă" prezența lor în Europa și li se aude vocea distinctă. Evul mediu începe efectiv
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
ar putea fi de origine cumană, istoricii noștri, luminați chiar, precum Gh. Brătianu, o resping cu "stranie unanimitate". Numele "Basarabă" (de fapt, Basaraba) este cuman, este de netăgăduit, dar Basarab Întemeietorul este român de origine! N. Stoicescu, în volumul colectiv Constituirea statelor feudale românești (1980) susține că "numele lui Basarab poate fi de origine cumană, dar voievodul care purta acest nume a fost român și domnul românilor. Indiferent de nume, spune Stoicescu sentențios, luat sub influență cumană (!), Basarab a fost român
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
victoriei împotriva tătarilor, ci abilității diplomatice de a se înțelege cu ei! Iar aceasta, subliniază el, nu s-a întâmplat în 1290-1291, ci puțin mai târziu, în 1299, după moartea lui Nogai. Numai Sergiu Iosipescu, în volumul colectiv deja citat, "Constituirea..." (p. 59) scria că "nimic nu îndreptățește negarea posibilității întemeierii, chiar și în condițiile dominației tătare". Concluzia fără echivoc a lui Djuvara este că numai admițând această posibilitate, construirea unui mare voievodat (stat) românesc, între Carpați și Dunăre, în intervalul
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
În condițiile în care Transilvania era aproape de-sine-stătătoare, cu atât mai puțin puteau fi împiedicate, în desfășurarea lor liberă, regiunile cu o străveche organizare politică, ignorată până atunci, de la sud de Carpați. O asociere cu nobilimea românească din Ardeal la constituirea statului muntean este verosimilă. Dar, afară de mențiunea în documentele ungurești și în câte unul sud-dunărean, nu avem nici un suport pentru a încerca să desemnăm figura acestui domn, Basarab. Am văzut că Basarab și-a început domnia la 1310 sau 1324
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
brutenii" sunt, de fapt, prusienii de la Marea Baltică. Acest conflict în care au fost implicați românii, denotă, consideră Brătianu, existența unui voievodat vechi, în secolul al XIII-lea, în partea de miazănoapte a Moldovei, cuprinzând Țara Șipenițului și nordul Moldovei.25 Constituirea statului de-sine-stătător Moldova Izvoarele narative din secolele XIII-XIV atestă la est de Carpați mai multe formațiuni politice locale, însă numărul, dimensiunile, localizarea și organizarea lor rămân necunoscute. Formațiunile respective nu cuprindeau întreaga suprafață, delimitată de Carpați, Nistru, Dunăre și Marea Neagră
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
de unificare politică a teritoriilor est-carpatice. Portulanul lui Angelino Dulcert din 1339 notează de-a lungul drumului comercial ce trecea prin Moldova, legând Marea Baltică de Marea Neagră, mai multe târguri: Baia, Siret, Suceava. Iorga atribuie și el un rol Maramureșului în constituirea statului est-carpatic: din Maramureșul, populat de o românime numeroasă și dârză, se produce "mișcarea de populare" spre răsărit din care va rezulta a doua țară românească liberă, Moldova. Cea dintâi încercare de a face să pătrundă în părțile est-carpatice o
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
întreaga avere. Prin diploma din 2 februarie 1365, regele angevin recunoștea de facto victoria lui Bogdan și existența statului de sine-stătător, Moldova! Consecințele luptelor de la est de Carpați sunt consemnate și de biograful oficial al regelui, care vorbește explicit de constituirea ca "stat" a țării moldovenești, în urma creșterii numărului locuitorilor ei. Iorga, în sinteza sa, Istoria Românilor, are o opinie aparte: o luptă a regelui cu Bogdan pentru Moldova de Sus (nord-vest) "nu e de conceput", nu este probabilă și "nimic
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
și voievozi) est-carpatici ostili acestora. Atitudinea neînduplecată a voievodului Bogdan față de regele Ungariei i-a cucerit pe locuitorii și căpeteniile politice din Moldova, care l-au acceptat drept domn al țării și i s-au închinat. Contribuția lui Bogdan la constituirea statului românesc est-carpatic, omisă de letopisețele slavo-române, dar recunoscută fără echivoc de izvoarele diplomatice și narative ungurești, se reflectă indirect în denumirea atribuită de turci Moldovei, Kara-Bogdania (Bogdania Neagră). În legătură cu constituirea noului stat românesc, există indicii că grupuri de populație
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
și i s-au închinat. Contribuția lui Bogdan la constituirea statului românesc est-carpatic, omisă de letopisețele slavo-române, dar recunoscută fără echivoc de izvoarele diplomatice și narative ungurești, se reflectă indirect în denumirea atribuită de turci Moldovei, Kara-Bogdania (Bogdania Neagră). În legătură cu constituirea noului stat românesc, există indicii că grupuri de populație românească din Transilvania s-au strămutat în teritoriile carpato-nistrene încă înainte de "descălecat". Curentul de emigrare a populației românești din Ungaria se integrează într-un proces mai larg, nu numai în direcția
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Maramureș spre Moldova nu a implicat mari grupuri umane, ci s-a făcut lent, treptat, cu un număr redus de oameni. Dar se poate aprecia că mișcările demografice interregionale au avut un rol însemnat în consolidarea unității etno-lingvistice și în constituirea statelor medievale românești. Acțiunea politico-militară inițiată de Bogdan, după 1359, cu sprijinul susținătorilor săi maramureșeni și moldoveni a avut loc într-un context extern favorabil, când regele Ludovic era antrenat în acțiuni militare în sudul Dunării. La răsărit, Moldova nu
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
implicarea în disputele politico-militare din sudul Dunării, nu a însemnat renunțarea regelui Ludovic la suzeranitatea asupra teritoriului est-carpatic. Presiunile politico-diplomatice și cele militare, după împrejurări, au continuat și după 1364-1365, chiar și după moartea lui Bogdan. Astfel, după ce vorbește (evocă) constituirea Moldovei, cronicarul Ioan de Târnave susține că suzeranitatea angevină a fost restaurată, domnul țării fiind silit să presteze omagiu de vasalitate regelui. Poate să fie o exagerare la un biograf oficial (subiectiv) ca Ioan de Târnave, dar, pe de altă
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]