8,018 matches
-
trebuie subliniat faptul că în prezent, din păcate, la nivel mondial, mai există diferențe foarte mici în ceea ce privește prevalența fumatului între cele două sexe și că tendința de renunțare la acest obicei este tot mai scăzută în rândul femeilor [4]. Hipertensiunea Hipertensiunea arterială reprezintă pentru ambele sexe o cauză majoră de apariție a cardiopatiei ischemice, insuficienței cardiace și a accidentului vascular cerebral [34]. În studiul INTERHEART, prezența HTA a fost asociată cu un risc cardiovascular de 36% la femei, față de numai 19
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
aceste țări au valori tensionale mai ridicate în comparație cu omoloagele lor din țările dezvoltate. Prevalența HTA crește la ambele sexe odată cu vârsta, dar în intervalul 45-54 ani creșterea este mai pronunțată la femei. La subiecții mai tineri de 35 de ani, hipertensiunea este în mod cert mult mai frecventă la bărbați în comparație cu femeile [6]. Indiferent de vârstă, la femei prezența HTA se asociază cu o creștere a riscului de apariție a bolii coronariene de aproximativ 3-5 ori [22, 34]. Chiar și prezența
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
miocardic, în comparație cu o TAS < 135 mm Hg [36, 37]. Totodată, la acestea, complicațiile cele mai frecvente ale HTA sunt reprezentate de accidentul vascular cerebral, hipertrofia ventriculului stâng și disfuncția diastolică stângă [22]. Există câteva diferențe între sexe legate de prevalența hipertensiunii arteriale și factorii determinanți ai acesteia [8]. Aceste diferențe pot fi atribuite în mare măsură factorilor genetici (cromozomul X sau Y), respectiv genelor care controlează sinteza și metabolismul hormonilor steroizi [8]. Astfel, cromozomul Y, care contribuie la apariția caracterelor masculine
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
privesc valorile tensiunii arteriale și de răspunsul la stres [8], prin intermediul activării sistemului nervos simpatic, scăderii turnover-ului norepinefrinei și modulării răspunsului la ingestia de sare [8]. Totodată, cromozomul X, prezent la ambele sexe, poate juca un rol important în apariția hipertensiunii și a altor boli cardiovasculare (precum malformații cardiovasculare, sindrom Turner, cardiomiopatie dilatativă) [8]. Sistemul renină-angiotensină joacă un rol important în reglarea tensiunii arteriale prin influențarea homeostaziei sare-apă și a tonusului vascular. Angiotensina II își exercită efectele principale prin intermediul receptorilor AT1
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
altor boli cardiovasculare (precum malformații cardiovasculare, sindrom Turner, cardiomiopatie dilatativă) [8]. Sistemul renină-angiotensină joacă un rol important în reglarea tensiunii arteriale prin influențarea homeostaziei sare-apă și a tonusului vascular. Angiotensina II își exercită efectele principale prin intermediul receptorilor AT1 și AT2. Hipertensiunea arterială poate fi rezultatul, în special la femei, a mutațiilor de la nivelul genelor care codifică acești receptori [8]. În ceea ce privește tratamentul acestei afecțiuni, femeile au valori controlate la nivelul țintelor recomandate de ghiduri, în comparație cu bărbații, într-o proporție semnificativ mai redusă
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
hormonală naturală” și se asociază cu o creștere mult mai mare a riscului de apariție a cardiopatiei ischemice decât la bărbați [43]. Totodată, femeile diabetice prezintă mai multe comorbidități asociate [43, 44]. Astfel, se pare că asocierea dintre diabet și hipertensiunea arterială are un risc cardiovascular mai crescut la femei decât la bărbați (probabil și în relație cu dimensiunile mai reduse ale coronarelor) [10]. Există, de asemenea, și o tendință de creștere a ratei mortalității la femeile cu DZ față de bărbați
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
ani obezitatea este mai frecvent întâlnită la bărbați, pentru ca apoi să predomine la sexul feminin [6]. Obezitatea, și în special cea abdominală, determină creșterea riscului de boli cardiovasculare, aceasta asociindu-se și cu alți factori de risc, cum ar fi hipertensiunea arterială, diabetul zaharat, creșterea rezistenței la insulină, dislipidemia, niveluri crescute ale fibrinogenului și ale proteinei C reactive [6, 70]. Prezența obezității la femei crește riscul cardiovascular de patru ori în comparație cu femeile nonobeze [71]. Obezitatea se asociază frecvent și cu sindromul
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
4,2%) a fost reprezentată de hipertrigliceridemie, HDL colesterol scăzut și circumferința abdominală cu valori patologice, în timp ce la bărbații din aceeași categorie de vârstă, diagnosticul sindromului s-a bazat cu o frecvență de 4,8% pe hipertrigliceridemie, HDL-colesterol scăzut și hipertensiune arterială (fig. 1.3.1). La vârstnicii de ambele sexe au fost întrunite toate cele cinci criterii de diagnostic, în proporție de 8% la bărbați și de 9,2% la femei . Modalitatea de prezentare clinică a sindromului metabolic este așadar
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
alți factori care contribuie la manifestările dimorfismului sexual al sindromului metabolic [14, 15]. La femei, disfuncția metabolică incipientă se manifestă preponderent la nivelul metabolismului glucidic, prin scăderea toleranței la glucoză, iar la bărbați această disfuncție se reflectă în apariția hipertrigliceridemiei, hipertensiunii arteriale și a obezității. Substratul afectării metabolice glucidice este reprezentat în primul rând de instalarea statusului de insulinorezistență și de hiperinsulinism, care precedă cu ani de zile diagnosticul clinic de diabet zaharat tip 2. Tulburările secreției de insulină sunt reflectate
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
la sexul feminin apare cu precădere scăderea toleranței la glucoză. Femeile vârstnice au adesea valori glicemice patologice post-încărcare, iar această modificare reprezintă un predictor atât pentru diabetul zaharat, cât și pentru boala cardiovasculară, numai în cazul sexului feminin [22, 23]. Hipertensiunea arterială Hipertensiunea arterială sistemică este un alt criteriu de diagnostic al sindromului metabolic care tinde să diferențieze cele două sexe. Anterior menopauzei operează diferențele hormonale evidente, dar la dimorfismul sexual contribuie și particularitățile legate de sex ale arborelui arterial. Astfel
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
feminin apare cu precădere scăderea toleranței la glucoză. Femeile vârstnice au adesea valori glicemice patologice post-încărcare, iar această modificare reprezintă un predictor atât pentru diabetul zaharat, cât și pentru boala cardiovasculară, numai în cazul sexului feminin [22, 23]. Hipertensiunea arterială Hipertensiunea arterială sistemică este un alt criteriu de diagnostic al sindromului metabolic care tinde să diferențieze cele două sexe. Anterior menopauzei operează diferențele hormonale evidente, dar la dimorfismul sexual contribuie și particularitățile legate de sex ale arborelui arterial. Astfel, femeile au
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
frecvențe cardiace mai mari și o reflectare precoce a undelor de puls arterial. Aceste particularități se răsfrâng asupra tensiunii arteriale sistolice, diastolice și asupra presiunii de puls; factorii hemodinamici menționați pot explica diferențele înregistrate între sexe în ceea ce privește hipertrofia ventriculară stângă, hipertensiunea sistolică izolată sau complicațiile apărute după un eveniment coronarian acut [24]. Femeile premenopauzale au o tendință mai scăzută de a dezvolta hipertensiune față de bărbații corespondenți, dar la vârste înaintate (65-75 ani) există o creștere accelerată a prevalenței, care ajunge la
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
și asupra presiunii de puls; factorii hemodinamici menționați pot explica diferențele înregistrate între sexe în ceea ce privește hipertrofia ventriculară stângă, hipertensiunea sistolică izolată sau complicațiile apărute după un eveniment coronarian acut [24]. Femeile premenopauzale au o tendință mai scăzută de a dezvolta hipertensiune față de bărbații corespondenți, dar la vârste înaintate (65-75 ani) există o creștere accelerată a prevalenței, care ajunge la 72% la femei față de 69% la bărbați [25]. Pe măsură ce îmbătrânesc, persoanele de sex feminin dezvoltă hipertensiune arterială, în special sistolică, precum și creșterea
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
tendință mai scăzută de a dezvolta hipertensiune față de bărbații corespondenți, dar la vârste înaintate (65-75 ani) există o creștere accelerată a prevalenței, care ajunge la 72% la femei față de 69% la bărbați [25]. Pe măsură ce îmbătrânesc, persoanele de sex feminin dezvoltă hipertensiune arterială, în special sistolică, precum și creșterea presiunii de puls, într-un ritm accelerat, ceea ce le face pe femeile de vârstă medie și înaintată vulnerabile la accidente vasculare cerebrale, boală coronariană ischemică și insuficiență cardiacă [26]. Mecanismele hipertensiunii incriminate în acest
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
sex feminin dezvoltă hipertensiune arterială, în special sistolică, precum și creșterea presiunii de puls, într-un ritm accelerat, ceea ce le face pe femeile de vârstă medie și înaintată vulnerabile la accidente vasculare cerebrale, boală coronariană ischemică și insuficiență cardiacă [26]. Mecanismele hipertensiunii incriminate în acest context sunt creșterea rigidității ventriculare și arteriale, cu augmentarea presiunii aortice pe durata sistolei, mecanisme care predomină asupra creșterii rezistenței vasculare; de asemenea, activitatea simpatică vasomotorie crește odată cu vârsta, fiind mai pronunțată la femeile vârstnice, ceea ce ar
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
creșterea rigidității ventriculare și arteriale, cu augmentarea presiunii aortice pe durata sistolei, mecanisme care predomină asupra creșterii rezistenței vasculare; de asemenea, activitatea simpatică vasomotorie crește odată cu vârsta, fiind mai pronunțată la femeile vârstnice, ceea ce ar putea explica prevalența înaltă a hipertensiunii la acestea. Un alt factor important în creșterea prevalenței hipertensiunii la sexul feminin postmenopauză este trendul ascendent al obezității, care induce creșteri tensionale prin mai multe verigi patogenice, unele fiind sex-dependente: activarea neurohormonală, efectele la nivel renal (glomerulare și tubulare
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
durata sistolei, mecanisme care predomină asupra creșterii rezistenței vasculare; de asemenea, activitatea simpatică vasomotorie crește odată cu vârsta, fiind mai pronunțată la femeile vârstnice, ceea ce ar putea explica prevalența înaltă a hipertensiunii la acestea. Un alt factor important în creșterea prevalenței hipertensiunii la sexul feminin postmenopauză este trendul ascendent al obezității, care induce creșteri tensionale prin mai multe verigi patogenice, unele fiind sex-dependente: activarea neurohormonală, efectele la nivel renal (glomerulare și tubulare) și creșterea presiunii intraabdominale [27]. Mecanismele renale ale hipertensiunii sunt
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
prevalenței hipertensiunii la sexul feminin postmenopauză este trendul ascendent al obezității, care induce creșteri tensionale prin mai multe verigi patogenice, unele fiind sex-dependente: activarea neurohormonală, efectele la nivel renal (glomerulare și tubulare) și creșterea presiunii intraabdominale [27]. Mecanismele renale ale hipertensiunii sunt foarte importante la femei și sunt implicate în dimorfismul sexual. Înainte de menopauză, femeile au o sensibilitate redusă la sare, dar devin sensibile în mod accelerat după instalarea acesteia. Natriureza, hemodinamica renală și răspunsul tubular la sare sunt influențate de
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
diferit la femei și la bărbați, estrogenii endogeni inhibând expresia receptorului de angiotensină tip 1 și sinteza angiotensinogenului. Această activare specifică pe sexe a sistemului renină angiotensină poate fi responsabilă de creșterea post-menopauzală a tensiunii arteriale. Suplimentar, dimorfismul sexual al hipertensiunii arteriale, ca o componentă a sindromului metabolic, se manifestă prin asocierea cu polimorfismul unui coactivator al PPAR-gamma (peroxisome proliferator-activated receptor gamma) (PPPARGC 1) și al receptorului angiotensinic tip 2 (AT2) [29-31]. Biomarkerii sindromului metabolic - aspecte particulare la sexul feminin Dincolo de
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
nu sunt influențate de dietă, efort fizic și nici de medicația hipolipemiantă, cu excepția niacinului [25]. Studiile efectuate în diferite zone geografice (Canada, Italia) [20] au arătat că, la sexul masculin, nivelurile Lp(a) se corelează cu nivelurile LDLcolesterolului, cu prezența hipertensiunii, a hiperhomocistinemiei, a hiperfibrinogemiei serice. De asemenea, există dovezi că valorile Lp(a) cresc odată cu vârsta la femei [24], nivelurile sale crescute reprezentând un factor de risc aterogenic independent atât în premenopauză, cât și în postmenopauză [21]. Riscul cardiovascular este
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
trombocitelor, răspunsului inflamator, permeabilității și metabolismului mediatorilor vasculari [6]. Disfuncția endotelială reprezintă un predictor important al evenimentelor cardiovasculare la ambele sexe, independent de severitatea bolii coronariene [2, 6]. Factorii de risc cardiovascular (fumatul, vârsta, diabetul zaharat, rezistența la insulină, dislipidemia, hipertensiunea, obezitatea, antecedentele heredocolaterale pozitive) sunt asociați cu disfuncția endotelială. Disfuncția endotelială este în general considerată ca fiind evenimentul inițial în procesul aterosclerotic, precedând apariția modificărilor structurale de la nivelul arterelor coronare [7]. Celulele endoteliale reprezintă celule active cu rol în reglarea
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
estrogeni. De aceea, este de obicei utilă folosirea ca martor a unui grup experimental la care se administrează exogen estrogeni pe fondul ovariectomiei pentru menținerea unui nivel plasmatic constant. Ovariectomia are efecte controversate asupra presiunii arteriale în modele diferite de hipertensiune. Șobolanii femele spontan hipertensive (SHR) supuse ovariectomiei la vârsta de 4 5 săptămâni au presiunea arterială nemodificată față de femelele intacte la vârsta matură (18 20 săptămâni) [44, 45]. Pe de altă parte, la șobolanii hipertensivi cu sensibilitate la sare (Dahl
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
creștere a presiunii arteriale la femelele ovariectomizate până la nivelul de la masculii normali. Aceste date sugerează că nu estrogenii, ci mai degrabă lipsa androgenilor protejează femelele hipertensive împotriva nivelurilor crescute ale presiunii arteriale întâlnite la masculi [41, 62]. Modelul experimental de hipertensiune postmenopauză Odată cu instalarea menopauzei, presiunea arterială crește la femei, astfel încât incidența hipertensiunii devine mai mare decât la bărbații de aceeași vârstă [77, 78]. Presiunea arterială nu crește imediat ce ovarele încetează să producă estradiol ci necesită o perioadă de 5 10
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
Aceste date sugerează că nu estrogenii, ci mai degrabă lipsa androgenilor protejează femelele hipertensive împotriva nivelurilor crescute ale presiunii arteriale întâlnite la masculi [41, 62]. Modelul experimental de hipertensiune postmenopauză Odată cu instalarea menopauzei, presiunea arterială crește la femei, astfel încât incidența hipertensiunii devine mai mare decât la bărbații de aceeași vârstă [77, 78]. Presiunea arterială nu crește imediat ce ovarele încetează să producă estradiol ci necesită o perioadă de 5 10 ani pentru a atinge nivelurile hipertensive. Acest fapt contrazice ipoteza că scăderea
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
de aceeași vârstă [77, 78]. Presiunea arterială nu crește imediat ce ovarele încetează să producă estradiol ci necesită o perioadă de 5 10 ani pentru a atinge nivelurile hipertensive. Acest fapt contrazice ipoteza că scăderea estrogenilor reprezintă mecanismul esențial al apariției hipertensiunii postmenopauză. Studiul experimental al hipertensiunii postmenopauză beneficiază de validarea unui model experimental la șobolan [79]. Șobolanii spontan hipertensivi femele după vârsta de 18 luni prezintă toate caracteristicile hipertensiunii postmenopauzale: concentrația plasmatică a estradiolului este redusă, iar ci Efectele hormonilor sexuali
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]